장음표시 사용
41쪽
Rhetor. cap. . Libro I. Rhetori
ati's communia, rique eo persequi, dum pro priam oeciatur, quod nullam aliam in rem transforripo sit.' Atque byc de desinitione breuiter adnotare voluimus , cum hec post hac sepe usui nobis futura sim plura alio loco eadem de re dicturi. mc varias rhetori definitiones in m dium asseramus , quarum bonam partem ex Quanctiliano collegimus..Ariston Critolai Peri' patetici disicipulus hoc patito rhetoricam desicripsit: Miscientia videndi,in agendi in quislionibus ciuitibus per orationem popularis per sua sonis. Quς desicriptio his rationisus impetu ri potest : Primum ,falsum est rhetoricam esse
mentiam, cum Peripateticoriun princeps d cat, rhetoricam eos destr ere , qui eam ta quam cientiam tractant: ct ita is auctor afus magistro sine ratione recessit , cum hyc faculi, , utpostea demonstrabitur ,sit ascientiarunumero excludenda. Deinde, in eo peeca quod
facultatem latissimepatentem ad Psstiones citilles contirabit: cum Lamen idem .Aristoteles dicat in omni re versari. Denique,Rhetor nousolum apud populum , sed etia apud doctos Niros dicit: male igitur iste auctor apposuit hgc Nerba, popularis persuasionis. Theodorias Gadareus Sophistes seruili gen re ortus , Tiberi saris magister ,sub .Adri noCU
42쪽
no cssare creatus Senator , hoc modo finiuit. rs inuentrix, iudicatrix,'enunciatrix decete ornatu secundum mensionem eius, quod
in quoque potes sumipersuasibile in materia ciuili. Errat hic auctor, primum, quia definiens rhetoricam per eius partes ,seu vicia, ptate mittit dispositionem, oesine iudicior ponit imdicis , quod non est qugdampars ab asiisseruncta, ut alio dicetur loco. Deinde contrahit Libro eius materiam late patentem ad questiones ci--. uiles , est ita excludit genus demonstrativum ,
auisaltem questiones cognitionis. Postremst, ut alias omittam ratioure, quibus Mcfinitio impugnaripotest, in eo peccat, quod non vid tur fatis manifesta: quod vitium cum redia d finiendi ratione vehementer pugnat Theodorus alius, dixit, esse vim inμmiendio eloquendi cum ornatu credibilia, in omni. oratione: Sed cur potius appellauit vim,quam
artem , cum ars videatur proximum rhetorics genus in eius desinitione ponendum ' Ee cur non potius persuasibilia, quam credibilia,
cum orator magis in persuasibilibre', quam in : - credibilibus mersetur e Postremo, nonplacet Fabio byc definitio, quia cum dicat in omnι oratione, videtur etiam scelera huic arti tractanda sub cere .
43쪽
- , qui Augresti temporibus floruit, hac 'Ulixest definitione. Rhetorica es scientia bene di-eendi credibiliter circa ciuiles questiones. Sed ' rs, vi ct alii multi, infitenter, cientum Nocat: Et parum cissiliter eam tractat, dum intra cra' viles cancellos eam includit: atque melius di-
xisset , si loco credibiliter, persuasibiliter, po- , Dissct - . . cuidam alii hoc modo : vis dicendi elo- . quendi de rebus ciuilibus subiectissibi, cu qua-
dampersuasione, ct quodam corporis habitu, eorum qus dicetpronistiatione. Peccat,hsc definitio in .signanda materia, ct genere, --νt ex dictis constat. Habet etiam non nullo particulosuperstura, estparum idoneas ad huius artis Ῥὶm explicandam: ac proinde Nna cst a s rei' cienda esse , deturo Qionysius Halicarnasssus insignis huius ar tissub C are .Augusto professor, hunc in mo- dum . Vis artificiosa persuadendi rationabilia ter in negocio ciuili ct politico, cuius finis est benedicere. Sed hic auctor non bene dicit,cu, Insta di huius artis officium , pro Dreponit: nam bene . sput.8. dicere, vistio loco dicetur, nonfinis, sed in
cium est rhetori . Peccat etiam cum ali sin a nanda materia. QMo sit, Ni etiam Her . mogenos errauerit, qui hanc definitionem tan-' quam bonam aliquando approbauit: ut est v,-dere
44쪽
dere in compressio rhetorices, quod Hilariol tiram fecit. Multi fuerunt, qui hanc desinitionem tanquam bonam approbarunt: Rhetorica est scien ria bene dicendi. Da Ch sinus, Cleanthes, confultus Chirius, Quinctilianus ,'non nulliati': a quibus non multum dissentire iuidentur, qui dixerunt, esse artem, vel doctrinam bene dicendi. Quam finitionem quidam non admi Sulp
' tunt, ea de caussa , quod conueniat etiam ad si artibus, cum cir Thilosophus, est medicus,
alisq; artifices po sint de rebus sibi subiectis be
ne dicerer er ideo huius artis materiam in definitione exprimendam esse putant. Sunt qui hanc definitionem probent: Det rica est recte inueniendi, di ponendi,cteloquen ' Idi, cum firma memori ct cim dignitate amo nis scientia. Sed non est scientia, Ni non semel Hiximus. Et longe melius definiretur per caussas, quamperpartes: cum presertim de quia busdam partibus dubitari soleat, an simi huic artipropris. Rec etiam ea, quam tradidit Trape tius satis idonea esse ,ridetur; cum ait. Rhetorica est ciuilisscientia , qua cum assensione audito . rum, quoad eius fieri potest, in ciuilibus que- sionibus dicimus. Pon est scientia Ictsi esset scientia, non esset scientia ciuilis, cum no tractet
45쪽
tractet res ciuiles; addit etiam hic auctor
iam in hac sua definitione particulas, quae ta
. huius artis naturam explicanda- non multum conferunt .
Lib. 1. Aristoteliae optimus definiendi praeceptor, p.r. hac definitione rhetoricae naturam expressi. . Rhetorica est vis videndi, non inueniendi
quidam xertunt , quid in quaque reposcestet persuasibile: vel vis , qua quod in Nnaquaquere probabile est, perspicitur. A qua definitiq- ne nihil discrepat ea, qua usus est Patrocles, cum dixit, esse vim inueniensiquod sit inpra tione persuasibile. Aristotelis domitio, nec
cuinctiliano, nec Hermogeni place ac proin de quibusdam rationibus eam conuestere conan Infra di tur . Sed quoniam integra disputatione de hac UV - φ- desinitione postea acturi sumus,qus contra eam eruntur, ct quae in eius defensionem, erexpositionem dicere possem , in suum locum . rei cio. Postremo,ut alias minus bono O illastrer definitiones flentio inuoluam , hac oratione v rrane. quidam nouus auctor , eloquentiam descripsit hs ὸ , ἡ σβcμltas naturalis in animo e concepimus; ab arte cen. G exercitatione adiuta, pro ratione rerum subiectarum, Oforma quiam ipsiussermo- . nis, Nel continuati, vel interpoliati, partim
46쪽
accommodata ad popularem loquendi usum, partim ab eo remota, Nilus, ad docendum oepersuadendum. Huic eloquentis , est contrariam esse, infantiam, quam contrarijs Nerbis describit. Multa contra hanc desicriptionem afferre possem, sed multis omissis breuiter dixerim , eam laborare Uttio long)tudinis, obscuritatis. Atque hsc de rhetori desinitionibus ς circa quas nou nulla breuiter animas vertenda sunt. Primum , ideo volumusplures definitiones in unum locum congerere , ut eloquentis mi didatus ex tanta definitionum varietate conise - cere facile po sit , quam sit discite eius artis,qi: am profiteri cupi naturam ac vim expone re , atque etiam siquam rudem eius habere notitiamquam profecto ex his varijs desinitionia. bus colligere licet: quas desinitiones nos sequentibus di putationibus , ac libris planius, ac plenius exponemus, diligentiusq; examinabimus. Deinde , O si omnes allate desicriptiones alinquo pacto labefactari , atque conuelli queant; tamen aliquς, si sano modo intestigantur, vel sunt omnino bone , vel aliquo modo pacto defendi possunt, aut salte aliquid continent,qAod ad rem subiectam explicari iam confert. F0stremo, ex his definitionibus , alis dantur per caussas rhetorics,velutiper materia et sine;
47쪽
pcr partes,velplures,vel pauciores ; a ' per vicium:aliae per genus est disserentiam x demonstrare liceret , si quis vellet eas accura rius exponere in quo memtilitate tempus conterere nolo. Ex quibuῬ definitionibus facile to. -tidem colligeres rhetoris descriptiones rvt se diceres,Getor est artifex bene dicendi, Placet tamen hoc loco non nidiata oratoris, qui ut diximus a magi ro dicendi multum dista descriptiones adscribere. MTato C sorius, lib- , -- qisiprimus apud Romanos de arte dicendi ali- qu d literis comendauit,hoc pacto oratorem mnaut Orator est vir bonus dicendiperitus.Qua definitionem libentissime Quinctilianus a lectitur, ac mordicus defendite quem multiposteriores dicendi magistriperlibenter seq-tur, . eandem definitionem tanqua optima approbautes: cui aliquisui caentes eius officium,dicunt,
cuius oscium est inuenire,cosiocare, eloqui,mgminisse, e post pronunciare. Debet ergo ora tor esse,ἐπετι κο- υποκριτικος. Qtram descriptioω no ς alio libro, tanquam minus bonam intina
dissutatione rejciendam esse demonstrabimus
At vero summus inter Romanos orator , Dum perfectum oratorem varijs in locis or Libro I. torie pinxit, micumscripsit: Orator est is, νή
quaecunque res inciderit, q strictione emplicanda
48쪽
plicanili prudenter copiose, cre ornate , O memoriter dicat , cum quadam etiam actionis . dignitate. Item, oratorem plenum atqueptr fectum eum esse dicam , qui de omnisus rebus possi maris, copioseq; dicere: vel, qui humilia subtiliter, magna grauiter,stmediocria temperate dicat. Item: At eum puto esse, qui ct me is ad audiendum iucundis, resententijs adprobandum accommodatis utipossit, in cavis forensibra, atque communibus: hunc appello oratorem : inq; esse praeterea instructum voce , actione, ct lepore quodam volo . queenimperfectus ac summus oratorideclamatore In orat. aliquem de ludo,aut rabulam, aut cavidicum ' dς de foro,sed doctissimum et perfecti simum qus' i 's tu rebat. Et denique altu longiores, elegantiss--.mn apud eundem legendo obseruabispersedit oratoris descriptiones. Trimapositio: cum de re aliqua instituta est disputatio,a rei si iectae desinitione conuenie ter exordium capitur. Hancpositionem missis Philosephorum auctoritatiores,strationibA , , Ῥna Nel altera Ciceronis sententia confirmo. Placet igitur aliquando dixit, qm omnis di Fu- Libro et ratio de officio futura est, ante definire qnid sit de ossiciossicium,quod a Panetio ptatermissum esse miror. Omnis enim que a ratione suscipitur de aliqua re institutio , debet a definitionepromiscis, Ni inin
49쪽
ut intelligatur quid sit id, de quo dissutatur. Et Lib. 1. adio loco; INams de me quaereretur, qus esset de Ora. are imperatoria: constituendum esset princ .pio, quis esset Imperator; er quaesequuntur. Secunda postio: s rhetorica sumatur pro arte dicendi, definiripotest. Quoniam est ce tus quidam cogiuitionis habitus, in quo cum ali s eiusdem generis habitibus conuenit: habet etiam, aliquam proprietatem , seu disseren
tiam per quam ab alijs differt: igitur δε quis,
O id in quo proxime cum aliis conuenit, eius proprietatem inueniat, quandam, Ni ex cicerone adnotavimus, coficiet orationem,qua huius artis naturam explicabit, ac proinde d . finitio quaedam erit. Tertiapositio: s rhetoricasumatur pro ek-iquentia, definiri, aut saltem describi potest . Nam cum certas habeat caussa certasq; pamtes , atque officium, de quibus nos inlevis si-hris di putaturi sumus, poterit, qui haec nou Tit, eam aliqua oratione circumscriberesicuti
etiam Thilosophi philosophiam describunt, licet, nonsi unus quidam plex habitus. Et nos postrema huius libri di putatione,noua quadam ratione eam mire conabimur. Quarta positio: ex allatis definitionibus hsc est con ua rhetoricae definitio ; Ars bene dicendi : Quae definitio datur per genus oe disti
50쪽
rentiam. Nam pariticula, Ars, ponituir loco' generis; particula, bene dicendi oco disseremtiae. Quod si per arism tutelligas ea uua b ne dicendipraecepta docet , aptabitur haecd snitio rhetoricae, ut ars ut ab actione d ab eloquentia separatur: quod si per artem be- π ne dicendi intelligamus νim, atq;facultatem, qua, optimissententijs, lentissimisq; Merbis dicitur , quadrabit eloquentia, ct facultati or
toriae , qua ex omnium rerum cognitione, per quam sententio sie ct ex arte conformandat orationis, qua ornate dicimus, conficitur: νt
eloquentia vere sit quadam ornate oe copiose loquenssapievtia. Quincta positio: Qui de arte dicendi co Cieri iurruenti ratione disputaturus est, debet primum, partita di huius artis naturam diligenter earponere, agendo deprincipi's, causs, partibus, eiusq; o mcio: quod nosprioribus inostri operis libris, fonente Deo, faciemus. Deinde ei agendum est de his, quae sunt huic artisubiectas Mesaspar
res explicando, acpraecepta tradendo. Hanc . .
ii di*utandi rationem optimus me odi magister docuit Aristoteles, eamq; in omnibussuis Ud- Libro r. ribvsscribendisseruauit: eandem viam si quu- Meta si tus est Quin Lilianus, er omnes fere alii dicen- , di artifices.st PQqc,priorem rhetorica tractationispar tem