장음표시 사용
61쪽
N edituro Et cum haec positio sit certi hil est, cur ustis rationibus confirmetur. Secunda positio: Rhetorica ua natura,non est habitus malus; ct ita non est ponenda in υμ tiorum numero . Hoc virmauerim contra opianionem superius citatam;quam late confutato, cum de huius facultatis necestate, est Ῥtitit
se agam: nunc, hac una tantum ratione να
bo. Quoni ,si rhetorica esset habitus malus, nemo unquam ea bene uti posset; quo a UL mum esse manifest euincitur experientia, cum
multi sint , qui hac facultate honestissime Ῥ-
Terriapositio: si proprie loqui elimus, ut
melle in hac dissutatione debemus, rhetorica non est inter virtutes numeranda . Fossem , innumeris fere rationibu ad contrariam semientiam euertendam uti; sed paucis in re mo. nifesta ero contentus. Primum igitur , omissa communi rhetorum sententia, quae a nobis est, nulla ex ablatis Nirtutis definitionibus, si eo diligenterperpendo, conuenit rhetoricae; non poterit igitur in genere virtutum reponi. Quod sumptum fuit , verum esse iacile quisque. , vel mediocriter eruditus, intelligeret, ac propterea in eius probatione immorari nolo. DerArisILi. inde ,s rhetorica esset virtus, nemo ea but rhetic. I. retur lim virtut ex Ti, atque natura sua ad bonema
62쪽
nestas assiones exercendas dissonat: eius mori sit,ut ea nemo abuti queat: at qui,Ῥt ese perientia ipsa docet , multi dicendi facultate Eutuntur, dum per eam homines a virtute re trahunt, adflagitia impellat, insuaest bora, persuadent mala: lac facultate Catilina perditos ciues ad coniurationem instammavit, hac M. Antoniuspopulum contra publicae liberta tis defensores commouit,hac denique Cicero, si iudicum oculis tenebras ludisse aliquando gloriatus est. Quid igitur eam facultatem Nirtutem appellabimus, qua ad virtutem euertendam abuti possumus e Postea , bonus Orator , est bonus Nir non sunt idem, Ni suo loco euidenter demonstrabitur ; sane magis distat, bonus Orator a bono Niro, quam a bono Cythar do: quare,necfacultas oratoria idem erla,quod mirtus. Nonus Orator Cicero , bonus Demosthenes, quo nemo fortasph unqua=n meliori sed an viri boni fuerint, ij norunt, qui eorum scripta, veterum monumenta legerunt. Ad b c, rhetorica habet finem, materitia , ccterasque cosyra penitus a virtutis causis diuersu, ut ex hac nostra tractatione perspisae cognossere licebit: erunt igitur inter se omnino distinctae Et Ῥt aliquid fie materia 9sine dicamus, met- Libro a teria rhetorices sunt res omnes, finis, ut Quin- ς. I. Glia Ἐρ placet, apte dicere ad persualendum , Nel,
63쪽
vel, ut nos arbitramur ,persuadere: at verbῬirtutis materia sunt as elisiones assionesq; hummame, inis vero beata Nitatas. Insuper, Ni re gumentum , quo Fabius in nos utitur , in eum invertamus ; Dialectica, Ni omnes Duilectici, est Philosophi docent, nullam cum Nirtute nitatem habet, quod etiam csci viderent: quid igitur Fabio in mentem Nenit, ut proba re Noluerit rhetoricam esse virtutem, quia Dialactiaca virtus es , His adde, quod si rhetorica in Nirtutibus numeranda esset,sub aliqua viri tis parte, quas supra recensuimus, continer tur, aut ipsa Nna ex partibus esset: atqui,nullus,nquam Thilosophus, qui de Nirtutibus egit; mltim de rhetorica mentionem fecit, non Pl to, non Aristoteles, non Tullius, nussus deniaque adius, igitur: intellige, de Nirtutibus m .
rum, de quibus nunc est disputatio. Quod si M Tullius aliquando Dialecticam, virtutem appetlauit, nomen Nirtutis, uniuerse accepit. γο- remo, ne in re manifesta confirmanda diutius immoremur,quantam sententia contraria a Neritate abhorreat, ex argumentorumsolutione, luce meridiana clarius apparcbit. Quarta positio: Male Quinctilianus Cicero-inem in suam opinionem trahere conatur. 2 Um Cicero, csi de Nirtute eo modo, quo hic agimus, disputauit, nunquam rhetoricae meminit , nu a
64쪽
, ii quam eam inter Nirtutis partes connumerauit, i, non in secundo de inuentione libro, ubi dilia aptissime omnes virtutis partes prosecutus est; in osciis, moueatio in loco , igitur: sed
semper eam inter artes reiecit, licet aliquarido catachresim virtutem nominauerit., Quincta positio,si virtus sumatur pro bab L Ariciῖς. tu cognitionis, vis e a philosophis moralita Lxhi a simisolet , rhetorica potest appetiari vim ui Es haec positio certissima, cti ponulta .
uni probatione ad eam confirmamdam est opus. Sextapositio, Rhetorica est ex numero eo-:- rum halituum , q/μ, indisserentes, vocantur: squibus bene ct male utipossumus. Patethscpositio ex iam dictis: quia ,si ex se non es nec ii, malas , nec bonus habitus, ut es demonstra-
, , ram erit igitur indifferens.f ii Septimapositio: rhetorica non. est unuis qui in qualitas , sed
ex multis constat, conssatur habitibus, exi, ii magnis artibus,scilicet inustione, Cie. I t. iiii disposition elocutione,m moria, pronuntio de Ora.
ii ii Q st quem bi habitus mi inter se disiucti, velex eo perspicuu est, quod aliquis in νno. is potest excestere, in alioparum valere, Ni ex . libro de Claris Oratoribus apertissime codigere his, a tem diuersis babilibus inu sit 3 i, Getorica, ob Vnam materiam in qua Nersan-
65쪽
tur , O Ob τη- finem , ad quem referuntur . Verumtis de rebus subtilsius diserere , non octinsitati nostri. Octava positio: se quis rhetorica bene uti Ῥelit , Uirtutum habitibus debet esse laserinus . Hoc mihi obasse , detur Fabius,cumplenius suam opinionem ex rhetoricae operibus flatilire Iibro 1. conatus est. Quare,si Orator non fuerit forti ς- 1- tudinepraeditus, non poterit dicendo sese nera shompum conatibus' opponere: o iidem de HS s irtutibus dicas. Quod si hoc bonus diacendi magister Noluit, id ei perhibenter conc dumus . Et his nisilior, positionibus huic disputatiorii satisfactum est: Et adhuc plenius ex argumentorumsolutionibus,quas nunesubjciam, satisfiet. st e primo, non est mirum si Stoicι existim . runt rhetoricam esse Virtutem, cum fuerint in illa haeres, Nicensuerint, omnes scientias esse Libror. Urrtutes: quorum sententiae .Aristotelis , Moral, omnes meliores philosophi sese opposuerunt: ERdς ' scientiae,aiiasit Virtutis ratio. que 'P ciceronem sententia nos permo here debet; cum potius , quid Crassus, quam , quid Antonius in eo libro sentiat , animadue tendumst. Quod si quo in loco Cicero Vari rem appellat, quasi ratione intelligendus,pauli ro ante docuimus.
66쪽
's. Secundum argumentum quo pacto solueis in dumst; ex secundo fundamento plane colit
mr. Quare tonus dicendi magister, nomine virili e tutis,ad Neramsententiam euertendam, valde
L. Improprie utitur: cuius ratiocinatio si qui iam Frobat, dicam etiam in lapidibu est herbis esse iis Mirtutes; quod quam i proprie dicazur , quis is est qui non iideat eus, Tertium, si quid conficere euinceretpros
mὸ cto omnes fere artes,etiam mechanicas esse visu i tutes, cum omnium artium initia quaedam sine 'nia nobis a natura tributa. Sit igitur res saltandiib Ῥirtus,ars histrionica ite, O aliae itidem: quod
tu nemo, vel mediocriter eruditus, a maret. . κ
ι o civim in quarto argumento Fabius ait, virtutem nihilaliud esse, quam sibi consonare, non in satis ipse cum veritate confinat, cum adiast, mirtutis, o alia artis, Ni ita dicam, consonam V tu. m, aliud est con uenter rationi ,seu , t natura Uuere, mel, Ni ipse loquitur, sibi eomna: s nare, quod est bene honeses agere; idq;pri dentia te aliud congruenter o ex artis praece piis, bene dicere, quod est ornate, apte , est copiose dicere; quod artis eloquentiaeprudentia praestat. . t prudentia morum, prudentia in artis multu inter se a an ut alio dicetur loco.
es: neque enim ad bonum Oratorem constitum tine.1. 'ir, dum,
67쪽
dum , necessaria est morum bonitu , ut supra diximus dicet multum adpersuadendum cons rat:sed hac de re alibi. Sexta ratio non multum urget , cum argu menta ab e0mologias prud e infirmasnt: . neque. enim quicunque de Deo loquitur Theologus es,licet is dicatur Theologus,qui de Deo loquitur: nec lignum est lapis , licet pedem laedat : aut lateressunt homines,quamuis fiant ex humo . Adde etiam, quod alij artem si arctando, quod quibusdam praeceptis arctetur,dictam esse volunt. In confirmatione huius argumenti quae lateamillacia, constat ex Nitimis verbis tertis, fundamenti, ex quibus etiam soluitur. imepostremo, hoc argumentosolum concluditur, oratorem interdum suadere honestum, quod etiam vir improbus, ut experientia δε-cet, escere potest, modo quid honestum sit, intelligat: sed non probat eloquentiam esse irtutem, qua homo ita asciatur, it id solum' meli quod est cum honestate coniunctum; quod
est virtuti maxime intrinsecranis. Cum ergo aduersariorum rationes nihil concludant, pro certo atque explorato habeamus, rhetoricam non Ula virtutem.
68쪽
An Rhetorica sit sapientia, vel scientia, vel prudentia. Disputatio IIII
XCLusIMVs proxima diomtatione rhetoricam ab earum virtutum numero, quae; in actione Nersantur, O sunt bonesi mices: ex quo necessario coni citur,eam inter virtutes cstgnationis, nec enim reper mur aliae P reiiciendam esse. Verum, cum ex . eristotelissententi Nirtutum,qua co Lib. 6.gnitione continentur, sint plura genera ; sequia Lxhiς-tur, νt in quo genere rhetorica ponendas em 'plicemus. Et neplures e necestate dissuttiones multiplicemus, hac Nna, cum insemur manufesta, examinabimus , an re sapientiae, vel scientiae , vel prudentia coι locari debeat. Quod autem in νno ex his tribus generibus ponenda sit , his rationibus d Monstro. Primum, Rhetoricam esses ientiam luclenta M. Tussi' docet auctorii. , dum eloquentiam definiens, dixit: 2 hil aliud est eloquentia, quam copiose loquens sapientia: quirius' quid apertius dici potuit' Ad hancritatem accedat communis Grecoru=nsea etia;
69쪽
Lib.3 Me qui, ut idem Tulnus scripsit, hanc cogitandi, O - pronuntia diq; rationem , Nimq; dicendi, s
l . Deinde, is solus est eloquens,qui essapiens,
edi nunquam inuenies τe m eloquentiam a sa
pientia seiunctam: atqui, quae hac ratione sunt assecta,mt mnam A alio dissociari nequeat, Arist. li. idem sunt e Ῥt esse hominem , ct esse rationis 'P0β participem, esse canem, oesentire: erit igitur eloquentia idem cum sapientiata. Et hinc est , quod per Crassum,apud Ciceronem bilosophu,
qui rerum ct orationis copiam tradat , Orat rem, Oratorem, quis ientiam habeat cum eloquentia coniunctam , Ibilosophum, Mne lare licet. Fosea, Orator debet esse omnituM rerum humanαrum, atque disiuinarum cognitione peristus,Novo loco a nobis neruosissime demonser bitur: is autem qui est huiuscemoi cognitione praeditus, sapiens noMina tur, cum sapisistia ex Libro 1. M. Tiatio nihil aliud si,quam rerum dictarum se mentia : quare, si Crator est sapiens,rhetorica erit sapientia. Sed Mononsit sapientia, D tem erit meritia . ' Trimum, idpersuaderepossunt multae demnitiones secunda dissutatione allata, in quibus Aristi. i. haec facultas ponitur in generescientiae. poit.c.2. 'Deinde,scientia, viphilosophi docent, G
70쪽
ea, qua aliquiid persuas caussis cognoscitur: at rhetorica eorum qua docet caussas a nat, cur aliquid adpersuadendum conferat, demon-Brat: quid igitur obstat, cur in scientiis reponi non debeat ' Q Yod si scientiam esse perneges ,
probabo esse prudentiam . Frimum exauctoritate M. Tuliij, qui δε-- Lib. describens oratorem, dixit esse eum, qui de qua-uis re prudenter, ct copiose, ornate , O memoriter dicat: at nunquam prudenter diceret , nisi eloquentia esset prudentia , Cristr. Et Aristoteles definiens rhetoricam , dies ef Lib. I. se mim videndi , quid in unaquaque re si per- p suasibile: hoc autem proprium est prudentia: erit igitur rhetorica prudentia . Meinde ,prudentia, auctore Aristotele , Lib. 6.es habitus cum ratione actiums , circa ea, quae bona sunt: atqui rhetorica es habitus,quo cum ratione aliqaid in humana Nita esscimus , dum aliquid suademus, aut laudamus , defendimusque , igitur. Et sane,nullas artifex aeque primdentia indige atque orator; cum res ersonas, tempora, loca, aliaq; adiuncta accumat pedi re debeat. Fostremo, prudentis est, Ni Aristoteles do- Lib. 6.cet , rccte posse consilium dare de his, quae bona utilia sunt: at id maxime omniam prinsant oratores, cum ingeneme deliberationis ea. D a Oscio