장음표시 사용
211쪽
Smylianus, Caeset Octavianus cognominatus est. Et si quis exactius rem istam . perpendere voluerit, comperiet prima gentis nomina fuisse cognomina, Magnomina ; ruisias cognomina. Agnomen voco, quod aueuentu principio impositum est; sive, ut Plutarchus ait, a rebus gestis,aut a fortuna, aut forma, aut virtute. Nam Fabiorum, Porciorum , Mutiorumque appellatio, a satis notarum rerum significatione, miliae post ea fuere adscripta Et Scipiones,Frontones, Labeones, Capitones, Cicerones,Catones prius fuerunt agnomiana; deinde cum aliberis continua successione assumerentur, facta sunt cognomina. Et quoniapa in familia perdurabant,non vana persuasione creditum est a plerisque ad familiam pertinere. ν Est igitur cognomen inica quidem sententiat specialior quaedam familiae nota. Caeterdiu, agnomen quidam 'Latinam vocem vix esse admittunt, quam tamen in iure legimus: Et Probus, veteresque Grammatici non sine authoritate antiquorum, eam4n propriorum nominum exposi- i tione retulisse mihi videntur. f supra dictam porrbRomanorum consuetudinem nostro sui difficile suo. rit per omnia accommodare. Et in hoc videmus pleros que hodie vetustatis studiosos magis, quam doctos vel peritos,ridicule fand ineptire. Maiores autem nostri Germani, quantum ex historijs licet cognoscere,unum tantum &nmplex habuisse nomen videntur, quod pro-- priu appellatur, Graecoru,Iudaeoru, reliquarumq; gen- tium more, ut Homerus, Plato Ioannes, PetruS, Pa
lus : sic Vigilus,proprium est apud Phrysos nostros no- men: Nam quod patris. patriaeque nomen additum proprio nonnunquam ruat, demonstrationis ape tioris caussa factum est 3 at hunc etiam mos inolevit familiae nomen subi jcere;& qui obscurioris originis sunt, i) ferE cognomen aliquod quaerere solent, quo gentilis nominis vice viantur. Sic fit,ut pluribus saepe coniunctis nominibus, quod proprium est praenomi- i1 nis loco sit. His illudadijcia,seruos apud Rom. uniculanthin habuisseno me' 'Et serEvocantur a Iurec5. in thematis pro on dis, estichi,Erotes, Damae Pamphili,. K cli-
212쪽
vi liberi C. Seius . L.Titius,P. Muruius. T. Sempronius, Aulus Numerius, Sextus Augerius. Sed tandem finem, istis imponam, quae etsi non debeat iuris studiosus
ignorare,cum multus eorum sit usus, huic tamen loco' non satis conueniunt: nisi cludit olim ex confusione vel
. . errore istorum in haeredum institutione, legatisque idubium sepe exoriebatur, & exhaeredatio his nomi' nibus plerunque fiebat: QNnquam suificiebat vel' unum ex ipsis ad ij cere, modb tamen appareret,de quo o Cloigiis l. testator sentiret. Q Non me latet inferius de legatis r. h. cin theophilun Alia de hac re tradere; sed ille suo tempori
psh. . inseruiuit; iuc Romani v liis satis peritus fuit,qui & ipse
saepe variatus fuit;ut nihil est in rebus humanis stabile. In nominibus certe magna omnibus seculis suit & va- rietas & licentia, atque etiam hodie perdurat. Nuncis ad ea redeamus, quae Accursius hic mire intricat, dum ostendere nititur, posse & alijs modis nominatim exhaeredationem fieri. Acin primis tale subricit exemplum: Omnes liberi sint ex haeredati. Nam si unus tan- tum testatori filius fuerit, de eo necessari um est nostelligere. Sed tamen aliud postea adiungit exemplum: Filium meum instituo, coeterosliberos exhae redo, quod iaetsi non videatur a priori differre,tamen negat illic no- minatim ritξ factam exhaeredationem: Nec est verisimile Accursium inter caeteros & omnes aliquod posti
l Arg. Icae isser discrimen,&quod ait, non repeti dictionem: Ore ruin. mnes, ad proximum exemplum referendum est, cum
f. de mer dixit testator simpliciter,Liberos ex haeredo. Qui di i-ίor. stni. tiπZan non valebit exhaeredatio, quasi nominatim tincta cum quis omnes liberos Exhaeredauit, qui unum 2 L. bbero- solum habuit 3 & videtur non valere; aliud enim est, si rum. d. dixi si et: Filios omnes,aliud si Liberos. Filiorum enim de Me rbo. appellatio primo tantum gradui congruit,&specialior
signi Bar. est;liberorum omnibus descendentibus conuenit, Η &i l siquii nepotes etiam caeterosque comprehendit. Nec videtur in princi. nominatim quisquam exhaeredari aded generali voca- ἴ- dele I bulo; eaque sententia odio exhaeredationis fauorabili- r Iini. Tin or est; proinde ipse Accursalibi, doctoresque omnes ab .de lib. hac si ossa recedunt. i Ego tamen non video, si unus r b. tantum est filius, cur non aeqvd valeat exhaeredatio, - ' cum
213쪽
eum omnes liberos, quam cum omnes sti's cohaere- , dat Ratio enim in xtraque specie eadem est. Et quan s Argu.d. l. tumcunque generalibus verbis pater usus fuit, de uno Titus. tame isthoc ipsum sensit certum est.Nec obstat quod liberorum appellatio latius extenditur quam filiorum; id etenim pr5 cederet, si essent nepotes, &alij descendentes; sed in pari facto nihil obstat ; alioqui cum dixerit caeteros, item omnes,item filios&filias quae or tio latissim) patet j cur ad unicum filium restringitui neque enim tum omnino nominatim facta est exhae- tra g. Ti-redatio: sed quia alius non extat filius, de oc necesta- titis .miderio intelligendum est 3 & ea relatio, demonstrationis Faόrum nominisque vice fungitur;&xt sit etiam odios exhor- έ;c. redatio, tamen no maior esto dij ratio in hoc casu, cum deliberis dixit, quam cum filiorum memi ait. Posset Gliam dubitari,an cum liberos exhaeredasset, valerenEid posset,si unicum tantum filium habuit: Item cum talios, si duos μ tantum s sed tamen superuacanea est ho- Aret. in die omnis haec disputatio; neque enim quaerimus an d. l. Titi. exhaeredatio nominatim facta sit, an non, sed an cum x ν. aliud. certa caussa: Nam nisi parentes filios vel filii parcntes, CPy. catis. cum iusta caussa exhaeredent, testamentum est nullum, in au. sine ulla differentia sexus. Caussa autem nominis vi- the. Ut ce fungitur; respicit enim eum qui exhaeredatur, idque cx de ap- perinde habetur,ac si nominatim esset facta exhaereda- pel.cta.
O s τ H v Mi quoque liberi, vel haeredes iiiiiiiiii debent, Vel exhaeredari. Et in in eo par omnium conditio est; quod silio posthuino, quolibet ex coet ris liberis, siue staminini sexus, siue masculinapi sterito; valet quidem testamentum, sed p stea ad pia natione posthumi siue posthumae ru/pitur, Ec ea ratione totum infirmatur.Idebque si mulier, ex qua post humus aut post humaspe rabatur,abortum fecerit; nihil impedimento est scriptis haeredibus ad haereditatem adeundam. Sed sceminini quidem sexus personae, vel non ν
214쪽
non succedere ab intestato; atque ideo nec hunc sine caussa praetetitum,tabulaspostseuertere,prae inlisis c6sequens esse videtur; quae sane per omnia abdicationi conueniunt. Sed salsa esse, manifeste Imperatorum a i L. a5ssica guit constitutio .i Abdicatio inquiunt,quae Graeco motio. C. de rea alienandos liberos usurpatur,&-di- patripo- cebatur, Romanis legibus non comprobatur. Graeci autem interpretes non reperientes commodius voc bulum, αποκκsu ita exhaeredationem aliquando vem tere, mihi tamen nostratium de ignominiosa emancipatione sententia non probatur. Si quis itam sorte ius i. . a it abdicatus, nisi idem legitimξ quoq; sit exta aeredatus, testamentum rumpet,&ab intestato succedet: Et ut aliqua ex caussa etiam concedamus filium cosi emanci- id patio ui conteiitire, veluti si legatum accipit; attamen corri rere magis in vita sit ij delicta patrem decet, quam DOR. tui. ob ed sὰ illum in abdicare. Liberorum vero lata est si mirim q. nisi catio,' comprchenduntur enim&sui&emancipa sem emer vi&nati&nascituris item tam naturales quam optati- obli a. ui,&tam iiiij quam nepotes ; id est, omnes descendem LL.tibero- tcs3 de quib' omnibus ungulatim hic tractatur, & vii ' ram. l.co cuique fer) generi suus datus est paragraphus. Conti-ν, Oscere. net autem hic titulus clementa rudimentaq; dinicilli-o i. f. de marum quaestionum,dc quanquam crebra iuris & 'gumer si in mutatione sit subdissicilis & inuolutus, molestiam. tamen facit E compensabitutilitas,cum quotidie paret . tum de filijs iudicia proferant' r. ON tamen Vt omnino Valeat testam
tum uisicit haec obseruatio, quam su/pra exposuimust sed qui silium in po
testate habet, curare debet,Vt eum hae redem instituat,velex haeredem eum nominatim
faciat alioqui si eum silentio praeterierit, inutissi/ ter testabituri adeo quidem,ut sivivo patre filius
mortuus sit, nemo haereseX eo testamento existe,
re possit; quia scilicet ab initio non constiterit te/, stamentum. Sed non ita de filiabus, Ec aliis per
virilem sexum descend)mibus liberis utiliisque a
215쪽
fixus antiquitati suerat obseruatum, sed si non fuerat scripti haeredes scriptorue, Vel exhaeredati exhorredataeue, testa nium quidem non instr/mabatur, ius tamen adcrescendi eis ad certam portionem praestabatur, sed nec nominatim eas personas exhaeredare parentibus necesse erat,sed licebat inter caeteros hoc sacere. Ia
S V I I V M. Quis dicat: r praeteritus. Hodie requiri titulum Institutionis. Quomodo contra hoc inutile testimentum detur
bonorum possessio. Defensa Barioli opinio. Eius praeteritus in aliorum praeiudicium in utile testamentum approbares osiis. War spolDe duplici iure accrescendi. I L. P.
De exhaeredatione inter caeteros. quis cum silentio praeterierit' ' Id est neque haeredem instituerit, neque exhaered auerit. Quid si ei aliquid ν delii'. legauit, vel mortis caussa deditὶ Et hic quidem non Midetur praeteritus esse per R obliuionem. Sed tamen id in La. Q hic non suiscit; quod & pluribus authoribus placuisse countab . video,verum si sert) testamentum iure subsisteret, & erhaeredatus quis esset, is si ex legati s miliue titulo c Lota ta quartam consecutus fuit,pdextraordinarium quaerelae si S remedium non hadmittebatur. Quinimo nec b orii r atm- 'possessio cotra tabulas negabitur emancipato filio praeia 'ada reterito, cui ex fidei commuto potest haerealtas restitui, din . coli, idq; novissimo iure apertius qconstat, ouo plane ne- teri m. mcellarium est institutionis titulo,aliquid Iiberisς relin aruth. Ut quere ;haeredia etenim honestius est nomen, quam leta cu de ap-gatarioru;&propemodui nominiosum cst filio, haere- pes cog ditate paterna careret, potest tamen non tantum odo in e V deqstae quota haereditatis parte vel unci institui, sed etiam in dixi in se. re certa & speciali , ut filio meo fundum vel domum ae inofae institutiqnis titulo relinquo. Quod si vero minus sta. f. u. . Iezitima
216쪽
legitima hocmodo erit relictum,ad supplementum c ' petet factio, oli in quoque, qui&in re particulari haeres V 0' crat institutus, non reddebat iniustum testamentum, , -': hipod biolus es Et, nec ullum haberet cohaeredem . α
' mentum, cur datur huic praeterito suo bonorum posses V sio Rcontra tabulas,cuin haec rescindere dicaturn testa- ijs mentum ZAt quod nullam est&inimile, rescissione mus ni me indiget. ς In hac re variae sunt Interpretum sol ius 4ctione . Paulum tamen Castrensem maior pars sequbre 2μ μ' emancipati per bonorum postessionem conta
tuet i t '' tabulas testam est a in vere rescindant,sui vero praeteri- QV to ti aioc remedio utentes, tantum id agere videantur,' h
x videtur,cuius vulo imp bata est opinio; vqluit quipes omni et i tune com suus praeteritus bonorum possessionem
iob con--iabulas petit, Dcite ipsum quasi comprobare, artiove. iade & rird facturi testamentum 7 ut in hac bonorum lii .e ro isellione deinde rescindi videatur,quod tacita coni- probatione quodammodo substitit: F Quae opinio eo ε- colore potest defendi, quod modestius atque leuius p etibicGr- icis iudicium per bonorum pollicitionena, quam perius e Pa l. l. dicendi nullum impii naris videatur; cui simile est, s b, q- mio ascribit Vlpianus:Liberos contra patre non pos ein pote t. de doloso famosim actionem dictare,sed eam ipses vers elise. bis debere temperare, ut bonaesidei sat mentio. Vta
posth- tem filius expresse etiam approbet testametum, tamen d. l. a. iuris subtilitate non concalescit proponendo autem g Ar Lma praetorium auxilium o in isto ciuili, videtur approbareximia mi- test et una tacite iure ciuili,ob id videlicet, quod ipso riu. c. ole iure non subuerti ta Satis autem est, ut bonorum posses Ir praeter. fio contra tabulas competat, si vel color saltem aliquis ι L. non de sit, vel praetextus, quasi consistentis testamenti. Aliquo ἷet. in n. sane modo rclcindi videtur testamentum,cum praeteri- . de Eo- tus tabulas praetorio iure impugnat;tacite coxentiens,
L. 9m.cῶ quasi iure citi ili non sint inualidae. Et ut dicimus illum coia. ideri lcd ille beneficium, qui ciuiliter negat, ita dc qui iL. Ioprae modeste improbat, probare videtur. Vnde sustineri u ter. t. e cunque potest barto. opinio, ab ijs,qui rem non satis tui .ru, pc caderant, Probata: Nam quae obhci illius opi
217쪽
ntonii solent, facile ex supradictis tolluntur. Etsi ergo Azm d. testamentum est inutile, pietas tamen & modestia clij CG, exigit, ut quam ciuilissime paternum rescindatur iudi γ cium. Quamobrem praetor aequissime&ad eos, qui iii potestate sunt, hanc bonorum possessionem extendit. Ex qua & illud capitur commodi. quod simul successio ipsius praetoria authoritate confirmatur: Iustius autem Videtur possidere qui authore praetore 'possidet: Qua- l rpropter etiam scripti secundam tabulas bonorum pos sessionem petere solent; sine qua tamen non minus ipsi in 'adire possent iuris ciuilis beneficio satis adiuti, quam praeteriti sui immiscere se bonis; qui etiavndeliberi bo .noru, pos elisione quasi ab intestato petere possent; sed
tamen significantior est testamento facto,&ob praeteritionem rupto, bonorum possessio contra tabies. Huc etiani facit, iudd filio praeterito iure tamen praetorio subsistat testamen tuin, quod nos alio loco infra demo- m non tastrabimus. 'tametsi vulgus doctorum contrarioni ap- men. infriprobarit sententiam. In summa non minus perbo o- quu5. mo. rum possessionem nullum testameturescinditur, quam te infe es ratum&per se validum per eandem confirmatur. D L.
r Nemo ba mea eo te lamentoJ Et id quidem in hoc praeterito tu casu indubitatum est, in quo nec aequitas quidem aliqua inire. Ορ oluntatem tuetur. Quod si tamen filius mortuo patri .test . m. superstes testamentum approbauerit quod accidere nonnunquam solet, cum aliquis ex liberis,cui opimis si ii osacerdoti js,vel aliunde satis prospectum est, praeteritus Hal.exia. a patre fuit sultineri thuac adduc testamcntum ex a quo LAde lib. &bono lex ait; μ quod tamen ius non caret scrupulo; in hon. cum enim testamentum semel ipse iure nullum suit, Q. caeteris exhaeredatis, atque etiam institutis,ius est quaestum, ut ab intestato ψsuccedanis&ea via maiorem for- it partem accepturi sunt, quam si testamenti dispositiO- oth. i. sviradhaererent. Hinc late disputatum est a multis, an approbatio praeteriti nocere debeat caeteris fratribus, & anne illi ante praeteritum possint bonorumposςisO- . 5, h, a num contra tabulas i petere, quae duo de eodem propu, sto pendent. Nec in emancipato tanta est dubitandi Atar es ratio: Nam hoc olim p;ceterito, testamentu tamen erati s 'sidum: Quamobrem approbatione eri unius consim c ' Κ matum,
218쪽
austum ait, quod filia dotamia esset,quae fuerat educ ta,cum eam exponi iussisset eater.Et de hoc quide iure . antiquo, quo personae accrescunt, non satis clartan legibus nostris traditum est. Theophilus tame paucis e plicat Ait enim,personas,quae accrescunt, extraneis totius haereditatis semissem auferre;suis verbires tantum uncias;id est,quatum ab intestato erant habiturae. Quae res in Caij etiamtistitutionibus de exhaeredatione liberorum,&apud IuliumPaulum titulo de testamentis, libro tertio, sententiarum eleganter tradita est.
t Inter caeteros δ' Id est non nominatim,&αοῖ sως, ut interpretatur Theophilus; veluti si quibusdam instititutis subiungat testator: Caeteri exhaeredes sitiato. Miru, eQAccur, in re facili adeo laborasse: Na quae ipsa e empla subijcit defendi nequeunt; putat enim valuisse exhaeredationem in filῖabus, velut inter caeteros factam, si sic dictum fuerit: Unum de filijs meis obaer do; vel ,Filium exhaeredo; cum utroq; casu pluribus existentibus filijs incertum sit, de quo testatorς senserit at e L a. q. que ideo in dubio beni gn E interpretandum est, vinula liberis e lus exhaeres sit; nec nominatim quidem, nee inter ci posthu,teros, qui enim dicamus i inter caeteros, cum exhaer j contradatio non valeat,&de una tantum perflana senserit, ata Mod hicique ipsa caeterorum appellatio una exhaeredation lures comprehendi debere significetZaliud exemptu cum filiu instituit,&reliquos ex baeredauit,satig congruum est, nisi qubd videtur velle Accurs .potuisse sic etiam filios exhaeredari, quod est falsum;& sortassis glossa dea nauata est, alioqui enim isti furiniores sunt errores, . quam qui Accursio imputentur. OMINAT 1M autem quos exhaeredari
Videtur, siue ita exhaeredetur;Titius si lius meti Sext aeres esto; siue ita, Filius meus exhaeres esto: no adiecto proprio nomine, scilicet si alius non filius extet. S V M V M.
a Non esse deforma ri nominatim sat exhaereda
219쪽
co MMENT. VI GLII IN TIT. De ratione propriorum nominum. Depraenominibus. mulieres habuerint praenomina.
Qv re Iurecon . Caias omnes mulieres diocent. inlindo praenomina 'erint imposita. De notis praenomin m- Φ
8 De gentis siue familiae nomine, quod puciter
nomen dicitur.' De cognomine., ZO De agnomine.
Ii Vetustatem ineptὲ quosdam aemulari.
IZ Semorum liberorum nomina a Iurecon surpata. I3 De e ccursij exemplis. I 'valeat exhaeredatio omnium liberorum, icum quis dinum tantum silium habeat OVAN AM H nominatim fit ij debuerint exhorrea i dari, id tamen non est pro forma ut aiunt j constia Ar. l. cu tutum, quum per aequipollens non minus rectξ fierihi. .Fprae possit: Nam siue per proprium nomen , siue per aliud tor'. de certum&indubitabile signum, quo filium notari ap- transact. pareat, exhaeredatio fiat, nihil interest. Quomodo aute aut unde ciues Romanos olim nominari moris fuerit, Asconius Poedianus di serte explicat. Et nomen qui- adem proprium hic accipimus, siue sit praenomen, siue cognomen,siue agnomen. Haec qualiter differant, alio ἶ in siquis loco declarat Accursius, cuius sententiam multis au-m nomi- thoritatibus ina pugnat Alciatus. Ego autem quid ipsene. infra obseruauerim, vel apud probatos authores ea de rele- deleg. gerim, paucis indicabo. Apud Romanos primum se Alc. lib. satis constat praenomina marti me fuisse propria, quo-dis u. c. t. niam non ad familiam totam, sed ad unam tantum personam pertinebant: Nam gentile nomen atque eo- . gnomen multis fere erat commune. Sic quum ute que stater diceretur Tullius Cicero, uni praenomen O Marcus, alteri Quintus fuit: Et praenomioa quidem
220쪽
pro uniuscuiusq; voluntate assumebantur. Scribit quoque in Vitellio Tranquillus, Vitellium quatuor filios amplissimae dignitatis cognomine, ac tantum praen nominibus diuinctos reliquisse, Aulum, Quin tum , Pi blium,Lucium,infinitaq; huic opinioni exempla asti- pulantur. Ne obstat Plutarchus in vita CaijMarij, qui obijcit, sic suturii, ut propria nomina mulieres non habeant, quum praenominibus careant. Siquidem contrarium Festus Pompeius tradidit. Praenominibus, inquit, foeminas esse appellatas, testimonio sunt Cecilia&Tarratia, quae ambae Caiae solitae sunt appellari pari modo Lucia & Titia, etsi hoc vitimum magis familiaest nomen. Hinc etiam Plinius libro octavo, capite quadragesimo odiatios ribit: Lanam, inquiens, cum colo& su Tanaquilis,quae eadem Caia Cecilia vocata est, 'in templo Marci Anci durasse, prodente se, author est I Marcus Varro.-Huc etiam spectat Ciceronis iocus d ρω- in omnibus speciebus, ubi de muliere agitur, Calam ponunt. Nec tamenusine rationes optima enim materia Murena.
familias,& lanifica Cata erat.' Hinc solennia olim in e Plutarci nuptijs verba sponsa proferebat : Vbi tu Caius, ego inprobis.
Ο Caia. Citat porro authore Quintum Scaevolam Titus Probus, pueris non prius , quam togam virilem sim Prob. merent,puellis non antequam nuberent, praenomina imponi moris fuisse At ex Tranquillo constat, i infan f In Ner tibiis olim lustrico die nomina fuisse imposita: Et an- Ne. to ex Plutarc ho retuli,s Romanos consueuisse g Inproblebus nono die, eminis octavo, nomina imponere. Et matri. hoc de praenominibus intelligere necesse est. Foeminae tamen paucioribus utebantur nominibus, quam ma- Pres;& ab authoribus senti litio fere vocantur, quale est Mutia, Terentia,Lelia,tulia; quaedam & parentui cognomina habuerunt, ut Orestita, Drusilla. Messalitia, Agrippina; quaedam& amaritis certiorem demonstra tioilem acceperunt,ut C0rnelia Gracchi. Sed cum praenomen maxim P sit propriuna,caetera cum multis com- h Quem remunia, in magna ampla sobole quomodo domi di- fert Plu scrimen liberorum fuisset, nisi ab insentia nomina tarch. iuquaedam peculiaria accepist eniZquae ego quidem Posi- mita C. donij 'subscribens sententiae; pronomina interpreta- Maret.