장음표시 사용
231쪽
austum ait, quod filia dotanda esset, tuae fuerat educa- . ta,chineam exponi iussin et eater.Etae hoc quide iure antiquo,quo per nae accrescunt, non satis claron legibus nostris traditum est. Theophilus tame paucis e plicat. Ait enim,per nas,quae accrescunt, extranei Stotius haereditatis semissem auferre;suis verbires tantum
uncias;id est,quatum ab intestato erant habiturae. Q res in Caij etiamtistituthonibus de exhaeredatione liberorum,&apud IuliumPaulum titulo de testamentis,
libro tertio, sententiarum eleganter tradita est.
7 Inter caeteros J 'Id est non nominatim,&αοῖ sως, ut interpretatur Theophilus; veluti si quibusdam in stutulis subiungat testator: Caeteri exhaeredes sitiato. Mirit ese Aecur, in re facili adeo laborast e: Na quae ipsa exempla subijcitIdefendi nequcunt; putat enim valuisse
exhaeredationem in filiabus, velut inter caeteros factam, si sic dietum fuerit: Unum desilijs ineis exhaer do; vel, Filium exhaeredo; cum utroq; casu pluribus xxistentibus filiis incertum sit, de quo testator 'senserit at eque ideo in dubio benignEinterpretandum est, ut nulta crius exhaeres sit; nec nominatim quidem, nec inter cae- ρ' thu,teros, qui enim dicamus, inter caeteros, cum exhaere 1 contradatio non valeat,&devitarantum persona senserit, alia Id.oaebis. que ipsa caeterorum appellatio una exhaeredation lures comprehendi debere significetZaliud exemptu cum' siliu instituit, & reliquos ex haeredauit, satiς congruum' est, nisi qudd videtur velle Accurs .potuisse sic etiam filios exhaeredari , quod est falsum;&fortassis glosi ad nauata est, alioqui enim isti su riniores sunt errores, quam qui Accurbo imputentur. Obsi NATIM autem qtus exhorredari
i Non esse deforma re nominatim fiat ea b creda tio, D mobrem per eqvi pinens feri posse.
232쪽
et De ratione propriorum nominam. 3 De praenominibus. . mulieres habuerintpraenomina. s Iurecons. Caias omnes mulieres vocent. Quindo praenomina 'erint imposita. - De notis praenominum, .
8 De gentis siue familiae nomine, quod si Iciter
9 De cognomrne. Io De agnomine.
Vetustatem ineptὸ quosdam aemulari. Seruorum liberorum nomina a Iurecon
Dee recursij exemplis. aleat exhaeredatio omnium liberorum, cum quis dinum tanturi filium habeat
μQUANQUAM H nominatim fit ij debuerint exhorrea rdari, id tamen non est pro sorma ut aiunt j constia Ar. l. cu tutum, R quum per aequi pollens non minus recth fierihi. siprae possit: Nam siue per proprium nomen, siue per aliud tor. . de certum & indubitabile signum, quo filium notari ap- transam pareat,exhaeredatio fiat, nihil interest. Quomodo auteaut unde ciues Romanos olim nominari moris fuerit, Asconius Poedianus diserth explicat. Et f nomen qui- adem proprium hic accipimus, sue sit praenomen, siue cognomen,siue agnomen. Haec qualiter disserant, alio bin siquis loco declarat Accursius, d cuius sententiam multis au- in nomi- thoritatibus impugnat Alciatus. Ego autem quid ipsene. infra obseruauerim, vel apud probatos authores ea de re le- deleg serim, paucis indicabo. Apud Romanos primum se Alcib. iatis constat praenomina marti me fuisse Propria, quo- dis a. c. t. niam non ad familiam totam, sed adunam tantum personam pertinebant: Nam gentile nomen atque eo-gnomen multis ser) erat commune. Sic quum Vte que frater diceretur Tullius Cicero, uni praenomen
Marcus, alteri Quintus fuit: Et praenomioa quidem
233쪽
pro uniuscuiusq; voluntate assurnebantur. Scribit quoque in Vitellio Tranquillus, Vitellium quatuor filios amplissimae dignitatis cognomine, ac tantum praeia nominibus distincto fretuluis e,Aulum, Quintum ,Publium,Lucium,infinita li; huic opinioni exempla asti- pulantur. Nec obstat Plutarchus in vita CaijMarij, qui ob ij cit, sic suturia, ut propria nomina mulieres non habeant,quum praenominibus careant. Siquidem contrarium Festus Pompeius tradidit. Praenominibus, inquit, foeminas este appellatas, testimonio sunt Cecilia& Tarratia, quae ambae Caiae solitae sunt appellari; pari modo Lucia & Titia, etsi hoc ultimum magis familiae sit nomen .Hinc etiam Pli nius libro octauo,capite quadragesimo odiatio scribit: Lanam, inquiens, cum colo& suso Tanaquilis,quae eadem Caia Cecilia vocata est, 'in templo Marci Anci durasse, prodente se, author est I Marcus Varro. ' Huc etiam spectat Ciceronis iocus in omnibus speciebus, ubi de muliere agitur, Caiam po DVNe pronunt. Nec tamen id sine rationes optima enim mater- Murena. familias,& lanifica Cata erat.' Hine solennia olim in e Plutarci nuptijs verba sponsa proferebat : Vbi tu Caius, o inprobis 6 fCaia. Citat porrbauthore Quintum Scaevolam Tita e Titu . tus Probus, pueris non prius, quam togam virilem sim Prob. merent,puellis non antequam nuberent, praenomina imponi moris fuisse. At ex Tranquillo constat, i infanta f- 1 tibus olim lustrico die nomina suisse imposita: Et aim Ne. to ex Plutarcho retuli,s Romanos consueuisse matri- g Inproblebus nono die, eminis octavo, nomina imponere. Et matri. hoc de praenominibus intelligere necesse est. Foeminae tamen paucioribus utcbantur nominibus, quam mares;& ab authoribus gentilitio sere vocantur, quale est Mutia, Terentia,Lcha,lulia; quaedam & parent uia cognomina habuerunt, ut Orestita, Drusilla. Messalina, . Agrippina;quaedam&amaritis certiorem demonstrationem acceperunt,ut CQrnelia Gracchi. Sed cum praenomen maxime sit proprium,caetera cum multis com- h Quem remunia, in magna ampla sobole quomodo domi di- fert Plu scrimen liberorum suillet, nisi ab insantia nomina tarch. ω, quidem Pos- mita C. pronomina interpreta- Mar, . K et ' stuquaedam peculiaria accepist eniZquae ego idoliij hsius cribens sententiae ; pro nomin
234쪽
iso COMMENT. VIGIII IN TITtus sum; quod & ipse Plutarchus in vita Coriolani
sentire videtur. 4 Caeterum, illa fere integrE non scri-Tbebant; sed aut una litera; ut T. L. C. P. A. D. aut duabus; ut Cn. Sp. aut tribus, ut Sex. Ser. Igitur non certa erant praenomina in una familias etiam si 'uaedam lubentius assumebantur, quaedam vero penitus repudiabantur; scilicet si quis id antea in ea familia gessiit et, . A Gel. h. qui ignominiose vixisset; o bd si vero & illic contin- s. cap. a. gebat commune pluribus cne praenomeli, patris atque etiam aut interdum nomen subij ciebatiu;vt, Q. Mutius P. F. nepos Scaevola. Sed de primis nominibus haec 'sufficiunt quae vel inde propria esse liquet, quod cxt . visi proponantur,Huic subiungitur sentis, seu famia aliae propriu nonae quod nonae simpliciter saepevocatur, atq; oes gentiles & agnati ipsum vi urpabant;a quo fer. leges in iure nostro denominatae sunt, ut Cornelia, Iulia, Aquilia,Voconia. ' Quod tertium deinde subiun- νgitur nomen, cognomen dicitur; hoc principio adie. cium fuit,ad ipsorum inter se gentilium discrimen 3 ut Cic. Ib. r. cum duae essent familiae Claudiae; Muna Marcellorum, de Orat. altera Pulcriorum habuit cognomen; qui quidem ab o' eadem origine descenderunt; maiores tamen magis
Paed. eosdem habuerunt, quam parentes: QPnqua de hoc exemplo dubitari potest,cum alteri fuerint patrith, alteri plebei j. Apertius id constat in gente Cornelia; alij enim Scipionum,alii Syllarum,alij Asinarum, alij I ei
tutorum cognomen nabuere; ex eadem tamen omnes
gentes, siquis ab antiquitate repetat, sed liberorum mul tiplici progeneratione successioneque,disiuncti sunt, distina s. TIta rursus&inter ipso Scipiones dissere ita constituta est: Nam Nasicae, & Aphricani cogit meis postea additum fuit. Hinc factum arbitror, ut is plexiq; tradiderint, cognomen ad familiam per uere. Adiectum est sane ad magis specialem familiae d monstrationem. Sic apua Macrobium Vectius ait, Praetextati cognomen in nomen haesisse, & ex coP. nominibus facta nomina, atque iter in ex nomini- bus cognominae Nam qui adoptabantur, cum in aliam, familiam transirent, prioris tamen & naturalis gentis notam caelare in cognitionς voluerun . .ic acipio
235쪽
l Amylianus, sin Caeset Octavianus cognominatus est.
Et si quis exactius rem istam . perpendere voluerit, comperiet prima gentis nomina fuisse cognomina, dea nomina ; rursus cognomina. Agnomen voco, quod deuentu principio impositum est; sive, ut Plutarchus ait, a rebus gestis,aut a fortuna,aut forma, aut virtute. Nam Fabiorum, Porciorum , Mutiorumque appellatio, a satis notarum rerum significatione, miliae postia ea fuere adscripta Et Scipiones,Frontones, Labeones, Capitones,Cicerones,Catones prius fuerunt agnomiana; deinde cum a liberis continua successsione assumerent tir, saeta sunt cognomina. Et quonia' infamilia perdurabant, non vana persuasione creditum est a plerisque ad familiam pertinere. i Est igitur cognomen in ca quidem sententiat specialior quaedam familiae nota. Caeterdiu, agnomen quidam ' Latinam vocem vix esse admittunt, quam tamen in iure legimus: Et Probus, veteresque Grammatici non sine authorit te liquorum, eanon propriorum nominum exposi- i tione retulisse mihi videntur. Supra dictam porrbRomanorum consuetudinem nostro sui difficile suo rit per omnia accommodare.Et in hoc videmus pleros que hodie vetustatis studiosos magis, quam doctos vel peritos,ridicule san) ineptire. Maiores autem nostri Germani, quantum ex historijs licet cognoscere,unum tantum &nmplex habuisse nomen videntur,quod pro-- priuappellatur, GraecoruJudaeoru,reliquarumq; gen- tium more, ut Homerus, Plato Ioannes, Petrus, Pa
lus: sie Viglius, proprium est apud Phrysios nostros no- γ' ' men: Nam quod patris. patriaeque nomen additum proprio nonnunquam fuit, demonstrationis apemtioris caussa factum est; at nunc etiam mos inolevit familiae nomen subi jcere;& qui obscurioris originis sunt, ij serE cogitometri aliquod quaerere solent, quo gentilis nominis vice viantur. Sic fit,ut pluribus cepe coniunct is nominibus, quod Proprium est praenomi- i 1 nis loco sit. His illudadijcia,seruos apud Rom. uniculanthm habuisse nomen. 'Et serEvocantur a Iurec5. in
236쪽
in I siquis in princi.' dele. I
Vt liberi C. Seius . L. Titius,P.MGuius. T. Sempronius, Aulus Numerius, Sextus Arigerius. Sed tandem finem istis imponam , quae etsi non debeat iuris studiosus ignorare,cum multus eorum sit usus, huic tamen loco non satis conueniunt: nisi cludit olim ex confusione vel errore istorum in haeredum institutione, legatisque dubium sepe exoriebatur, & exhaeredatio his nominibus plerianque fiebat : Quanquam sufficiebat vel unum ex iosis ad ij cere, modo tamen appareret,de quo testator sentiret. Q Non me latet inferius de legatis theophiluit alia de hac re tradere; sed ille suo tempori inseruiui t;nέc Romani usus satis peritus fuit,qui & ipse saepe variatus fuit;ut nihil est in rebus humanis stabile. In nominibus certe magna omnibus seculis fuit A varietas &licentia, atque etiam hodie perdurat. Nunc is ad ea redeamus, quae Accursius hic mire intricat, dum ostendere nititur, posse & alijs modis nominatim exhaeredationem fieri. Acin primis tale subi cit exem- .plum: Omnes liberi sint exhaeredati . Nam uvnus tan- tum testatori filius fuerit, de eo necessarium est nos intelli rere. Sed tamen aliud postea adiungit exemplum: Filium meum instituo, caeterosliberos exhaeredo,quod etsi non videatur a priori differre,tamen negat illic nominatim ritξ factam exhaeredationem: Nec est verisimile Accursium inter caeteros & omnes aliquod posit ille P discrimen,&quod ait, non repeti dictionem: Omnes, ad proximum exemplum referendum est, cum dixit testator simpliciter,Liberos ex haeredo. Quid igiturZan non valebit exii aere datio, quasi nominatim i N. Eta cum quis omnes liberos .exhaeredauit, qui unum solum habuit Θ & videtur no a valere; aliud enim est,si dixist ei: Filios omnes,aliud si Liberos. Filiorum enim appellatio primo tantum gradui congruit,& specialior est;liberorum omnibus descendentibus conuenit, u Mnepotes etiam caeterosque comprehendit. Nec videtur nominatim quisquam exhaeredari adeo generali vocabulo; eaque sententia odio exhaeredationis fauorabilia 'or est; proinde ipse Accursalibi, doctoresque omnes ab hac si ossa recedunt. 3 f Ego tamen non video,si unus i tantum est filius, cur non aeqvd valeat exhaeredatio,
237쪽
iam omnes liberos, quam cum omnes silios cis aer dat Ratio enim in xtraque specie eadem est. Et quantumcunque generalibus verbis pater usus fuit, de uno Tittis. tame isthoc ipsum sensui certum est.Nec obstat quod liberorum appellatio latius extenditur quam filiorum; id etenim pr5 cederet, si est ent nepotes, &alij descendentes; sed in pari sacto nihil obstat; alioqui cum dixerit caeteros, item omnes,item filios &filias quae oratio latissimὰ patet j cur ad unicum filium restringit ui neque enim tum omnino nominatim facta est exhae redatio: sed quia alius non extat filius, de oc necessa- titis. Viae rio intelligendum est, & ea relatio, demonstrationis Fabrum nominisque vice fungitur;&xt sit etiam odiosa exho h c. - redatio,tamen no maior est odij ratio in hoc casu, cum deliberis dixit, quam cum filiorum memi ait. Posset tiam dubitari,an cum liberos exhaeredasset, valereneid posset,si unicum tantum filium habuit: Item cum filios, si duos V tantum s sed tamen superuacanea est ho- Aret. in die omnis haec disputatio; neque enim quaerimus an d.l. Titi. exhaeredatio nominatim facta sit, an non, sed an cum x certa causa: Nam nisi parentes filios vel fili, parentes, CP .caus cum iusta caussa exhaeredent, testamentum est nullum, D .in au. sine ulla disserentia sexus. Caussa autem nominis vi- the. Ut . .ce fungitur; respicit enim cum qui exhaeredatur, idque cά de V perincla habetur,ac si nominatim ectet facta exhaereda- pel. cog.
in eo par omnium conditio est; quod α filio posthinno, A quolibet ex cari ris liberis, siue staminini sexus, siue masculini pi sterito; valet quidem testamentum, sed po/. stea ad pia natione posthumi siue posthum aerii pitur, ea ratione totum infirmatur Idebque si mulier, ex qua pψsthumus aut posthumam rabatur,abortum secerit; nihil impedimento est scriptis haeredibus ad haereditatem adeundam. Sed faminini quidem sexus personae, Veliacmi
a. col. OsτHvMi quoque liberi, vel haeredesinii tui debent, vel exhorre dari. Et innatim
238쪽
natim, vel inter caeteros exhorredari solebant idum tamen, si inter caeteroS exhaeredarentur, a liquid eis legaretur, ne Viderentur praeteritae es
se per obliuionem. masculos vero posthum os, id est filios, Ec deinceps, placuit non aliter redic exhaeredari, nisi nominatim exhaeredarentur, hoc scilicet modo: Quicunque mihisilius geni tus fuerit,exhaeres esto IΣ
sint correcta circa supradictas diserentias
Institutionem,cumfauorabilis sit, extendi exhaeredatio posthumi ad caeteros sit exten denda. a olim posthumi exhaeredaripotuerint. i. 9 Hodieposthumos exhaeredari nonpolle.. io Conciliatae dis identes inter se constitutiones. set laus deliberis iam natis dictum est, sequi
tur vide nondum natis,id est,posthumis tractemus; qui etsi fere cum illis c5ueniant cum & ipsi institui αexhaeredari debeantὶ in nonnullis tamen aifferunt. Ec ce enim cum olim inter masculos &foeminas est et di- - stinctio circa praeteritionem,in posthumis par fuit co-ditio, praeterita itaque filia iani nata, habeoat ius ac crescendi posthuma vero rumpebat testamentum, ratio in proriaptu est,atque per se nota. Cum enim filiaruinfra eod. praeteritio pro exhaeredatione habeatur, non idem in L s Pius posth umis recipi potest, videtur enim eas, qua non iacit cir- dum erant natae per errorem omisisse,n5 quod volebat ca mediit. exhaeredare. 'Atque ideb etiam, cum inter caeteros ex U.de xhil. Ea 'dabantur,necesse erat aliquid legari, ne per obliarest. . uionem ideruntur Praxeritae. Idque talassen hic tra- .
239쪽
dia it. Est&illa differentia internatos& posthurnos, h. ii odilli praeteriti ab initio, hasecuta demum natiuitate Pumpunt testamerum: Iniquum quippe esset hic ab initio ruptione inducereῖquid enim si aDortum vente siciat, quid si mortuus nascatur partus vel prodigi sus, iuid stante septimum ensemὶ nam & tunc ex quorundam sententia, cum vitalis non sit ,testamentum non rumpit,& pro non nato habetur. Bene igitur testa liberi. V. metam ad navitatem usque posthumi sustinetur Est flatu illa etiam hic tradita diuerentia internat & posthu- 'mi mas; quod baenoaliter inter caeteros exhaereclari possiit, e fauem
vim si fuerit aliquid legatum; illae etiam sine legato b c Alcia
ossant: Nain p. vi Sinini instituisset,&caeteros exta tui in Z Liaeredast et, posthuma, quae pbst nata fuisset, licere posset, testatorem de se non cogitasse, in ec generali exhor- tui. redationis clausula sese debere Sexcludi; quae exceptio cessat, si legatum accepit. Quarto loco ex hoc para- erigrapho differentia notari potest, qudd nepotes nati&praeteriti non rumpant, Minter caeteros exhaeredari g L si cum possint posthumivero nepotes,nisi nominatim fuerint V eliu haeredati ,rumpant testamentum.Ait enim hic Impeia tero. c. rator, Masculos veri posthumos , id est, filios,&dein t .mili. Leps,scilicet nepotes, pronepotes,&caetera. cuius equi hy.-d haec dem certam rationem Iason ignorare se fatetur. Pleraq; 'uviem. tamen existis sunt correcta nec enim nati uitate posta in . eo ι mi totum testamentum rumpitur, sed tantiim institat Auth. ex tutiones Lesata verb& fideicommissa firma manent, causa C. si tamen scien h praeterijt posthumum. Nam sperer- de liber. rorem,putant doctores nec legata quidem esse praesta- pra trida de quo inserius aliquid attingemus .i Exhaeredatiob Rart. autem posthumi in uniuersum nunc est sublata, ut in- doct. Di d. ira demonstrabimus. Quamobrem magna in parte bu- auth. ius paragraphi ius est ab0litum. Illud etiam prima facie caussa. absurdum videbatur ,posthumum nominatim deberet . pen. m' exhaeredari. cum nondum nomen habeat, quodn iis fra eod.
liuirico die G imponi solet; veram demonstratio certa, Suet. in nominis voce fungitur; idque est, quod sublinem idi- Nerone citur. Hoc scilicet modo quicunque mihi,&c. l. Glo in L Institui J'Institutio post imorum, cum ob ses li- placet. . sit fauora- de lib. I
bilis, romum ros α ob testamentum sustinendum
240쪽
in Apstd l. latissimc tamen extenditur; si quis igitur post humum instituerit,&s mille nascan- xux,&ux diuersis matrimonijs, omnes institutim cen- . I sebuntur. Quin & si quis post testamentum arrogabitur, cum qu vi post Himus habeatur, erit & ipse haeres
ex testamento; omites enim haec institutio complectitur, quos instititere necesse fuit: Ergo & filius D legitumatus, &monasterium, Q quod facto testamento quis . est ingressus, hac nuncupatione veniet Naturales a tem iiiij&illegitimi, una prateriti norumpant tcst 'rata
mentum, ex hac interpretatione pnon vocantur. Con-
I tamen Raphael, cum in simili specie si quis rosς Mς haereditatem restituere. 6 siric liberis decesserit, non ' sit cogendus restituete, si naturalem filium relinquat Sed iamen non eadem omnino ratio est naturalist j j legitimi ac voluntatis quaestio esse videtur visiquist α pisce stamenti tempore cocubinam habebat, videatur den per /V m turalibus intellexisse, in eouexb, qui legitima habebat te: m uxorem, contraria praesumptio praeualet. Aretinust men&x Alexan. personae conditionem inspiciendam dicit qui est ea iunt, quos de alij sequuntur. An autem exhaeres γ rργ dato posthumo tam lata interpretatio fieri debeat, dic trebel, sputatum etiam est. Et quod hic Accurs negat, alibi ait. c nisi mi, x Iason quoque ex hoc text. colligit, eΣhaeredato quor ει cunque posthumo filio, nepotem comprehendi. - - ζο . ber ob dictionem uniuersalem hoc admittit ,Aretinus Baue hic, Gallicorum doctorum Raphaelisque sententiam si seu ἀ-m quitur,ut nullast in hoc inter natos posthumos differentia, nisi quod hic generalis exhaeredatio exprimitivi, exi posthumi natiuitate demonstrationem restriction m de te i. i. que accipit, sed id ab Alexand. latius examinatum est,t Jud illa &nos referre supersedebimus, cum nulla inde sit utilitas. Quid enim refert hoc scire, cum exhaeredari hodiem .p ce. omnino post humus non possiti γα. Iul. sed . . I solvitur J i Si vero exhaeredabatur, restabat que- lic ' θαής - relae auxilium, quod posthumi s exhaeredatis sine con-ic f. de trouersia dabatur; facit denim in eorum querelam au- ι pol res praetor inclinabath, cum ingratitudinis nota nula In e Iur. Iasubesset. Mirum autem fuit ius ciuile talem caeli aere-go .dic