장음표시 사용
251쪽
habendunt, nec contra p tabulas bonorum possessi istem petere posse, sed debere ad querelam refugere. Negari tamen non potest, distingui ab Imperatore ex-haei edationem a praeteritione, quae cum causi. Hiat. Ego itaque verba inspicienda arbitror. Nam si quis dicit: Ego te praetereo,vel haeredem non instituo, ob t leni caullana; erit id meo iudicio vice exhaeredationis ;sensit enim testator de exhaeredatione. Quod si filijs praeleget centum,&vni tantum decem. quia ingratustiuit erga patrem uehic est quidem praeteritio; nihil euim est,quod institutionem vel exhaeredationem silij induacat; adiu heia etiam caussa est,&intestamento satis expressa: Valebat ergo tunt testamentum, & habebit ipse filius praeteritus bonorum possesionem contra tabulas, suae persimilis eo casu laodie existit. Nam haeres causiam probare cogitur; veluti cum inossiciosum te
stamentum accusatur. 'Haec etiam ad patrem praeteritum cum causi& maternae lineae praeteritionem refer
ri possunt: De eodem quippe filio omnia haec pendent. Clim enim patre praeterito valeb t testamentum,& d batur illi bonorum possessio contra tabulas, qua partem instar patroni* auferebat;vel querela, cuius plenior erat effectus ; hodie sinpliciter copraeterito vi ritum sit testamentum; qudes caussa adiecta fuerit, tum antiqui iuris auxilia imploranda erunt.
D o p rivi liberi quandiu sunt in potestate patris adoptiui, eiusdem ius ris habentur,cuius sunt iustis nuptius quaesiti : Itaque haeredes instituendi
vel exhaeredandi sunt secundum ea, quae de natu ratibus exposuimus. Emancipati vero a Patre adoptiuo, neque iure ciuili, neque eo iure, quod ad edidium Praetoris attinet, inter liberos con numerantur. Qua rationeyccidit, Vt ex diuersso quod ad naturalem parentem attinet quali diu quidem sunt in adoptiua familia, extrane rum numelo habeantur; Vt eos neque haeredes instituere, neque exhaeredare necesse sit: cum
252쪽
co MMENT. VI GLII vero emancipati fuerint ab adoptiuo patre; tunc . ancipiant in ea caussa esse, in qua suturi essent ia naturali patre emancipati fuissenta ' isVMM MI M.
De origine adoptionis. Qid significet adoptare. Exempla adytionis. 'tisthes ado
De duplici adoptione. Cautela, qua arrogetur, qui est in patriai t
Quare armogatio,quae olim apud populum febat,
nunc apud Princfat. I simi reseruata Principi. iD e comitibus Palatinis. Duobus casibus emancipatum a troque iure im pune praeteriri.
RA EpRETtuMinprimis hic videtur,ut ipsius ad- optionis caussas, atque usum paucis ostendamus, nequis inutilia existimet,quae deadoptionibus saepius in libris legum repetuntur. Origo aute eius aiat quis 1sima est, neque enim tantummodo Romani, Verum tiam Graeci & veteres Iudaei filios sibi assumere conlusuerunt;vel lubd matrimonij capistrum recusarent,vel qubd sterile est et coniugium,vel quod liberi morerentur,vel quod mali improbiq;°eneres essent; quod scilicet infortunium licebat aliorum adoptione emendare. ' Hic autem licet filios eligere, quales quis velitZ a.
idest enim adpotare, cum natura nonnunquam dissi-ior miles parentibus producat. Hac autem via stemmarum,prosapiae&familiarum coseruatur dignitas, quae saepe liberorum orbitate peritura esset. Sic cum unica 3 populi Romani spes in Scipionu familia constituta es.
let, cuius virtute ac felicitatem aduersus Carthaginenses saepe erat expertus, eaque peritura videretur, qudd maioris Aphricani filius ob valetudinem gignere non
253쪽
posset, consilium est, ut is Pauli Aemilij Macedonici a c. Dec. filium adoptaret, qui in sacra Scipionum transiens, Aia con sisy phricanus minor est dictus, ob deletam Carthaginem. b Alex, CP Sic Iulius Caesar Augustu, Augustus Tyberium, Traia- ibinus Hadrianum, Iiutinus Iuttinianum adoptauit; & ini. Gal. infinita sitiat exempla passim obuia. Nam & Comicus quid sin Adelphis de Mitione, eandem veterum consuetudi- u. . deli nem injicat. Recentia quoq; exempla historiae nostrae piab. suppeditant, & antiquissimus titulus, quo Neapolita- c f. I. ivranuin regnum Imperator noster optimiis maximus Ca- de adopt. rolus pollidet, a proauunculo suo regeAlphonso perre- L. cum ginam Ioanna adoptato deducitur. Nec nouu est, mu- in ad tulieres principes sibi aliquos adoptare, cum&id Leo No tin. C. leuella constitutione vulgo permiserit.Inter priuatoS ve- adopt. Ibnon omnino quoque incognitus est adoptionis ho- e D. l. cam die δ usus,que apertius mox declarabimus. Posthnt au in adopt.
t &sacerdotes ex quorunda sententia hadoptare. AL f. LM. optio porrbduplex est,& utriusque lennia cum Inn- f . quod perator,tum etiam Caius in Institutionibus, item Aul. not.bala. Gellius,&M Cicero Edomo sua explicat. Adoptionis ind.y. n. tamen illat species, qua Pater filium alteri in potest a u. .attem tradebat, prope abolita est g Iustiniani constitu- hi. iis irane, propter patrum inter se fraudulentam collusio- nem. fArrogatio verb manet, nec de ea 'uicquam im-' quaeab in. mutatums e LVerum tamen ne quid obsit huic legiti- is C. mo actui praedicta constitutio,facile per arrogationem μῶaridit. caueri potest. Nam cum non transeat filius a patre in h ν. i. adoptionem datus, in extranei potestatem, consilium si aeritvte mancipetur prius,ac deinde se te ipse in arroga- harentetionem, cui vult,idet. Videndum tamen ne emancipa- uanu. 66 haec proxima sit arrogationi, ac adoptio magis esse videatur, inqua&olim emancipationis selennia S interueniebant.Illud etiam hic considerandum, non pos se filium patri adimere manumissionis siue emancipa bλ hos obrionisius,quod in haereditate eiusforsitan est' habitu ius. Sed ea in re plenius Bartol. noster distinguit olim Aa igitur atque hodie infrequetiore usu est arrogatio quae is iure antiquo apud populum fiebat. θ Lege autem x Cὸl li gia lata, quicquid erat iuris populo reseruatum, id om ' ne ad Imperatorem translatum inest; ex cuius rescripxo fuerin
254쪽
quo hodie qtroque omnis arrogationis vigor η' pendet.
cipi. it r. 'Huius autem generis sunt&alia, ut i arς veniam a Tae tur. ira talis, creare doctores¬arios, concedere ius aure tu. Aen. rum annulorum, in cuius locum successit, cludd princitii. ceps nobilitatis insignia largiri solet, quae in clypeis A iam s. i. 'pr. scutis vulgo geriatur Item &spurios 'legitimare.Haec de adopi. enim non pertinent ad ordinarios magiitratus &ψiu-n B. l. in L .dices;sed principi reseruata dicuntur. Quid igitur, sin 6 I. C. deiu. poterit quis arrogare siue Principis indulgetia,an non au .an. Videbitur Iarrreatio propemodum essectu'cse cario Ale. iv l. turaὶ Quis enim nescit, quam dissicile sit Principem ad- r. f. de U- ire, & ut etiam sibinde annuat Princeps, cancellari se iucui rum eorum'; , qui sigilla custodiunt, quam sit occupa- manu. est tum, morosum fastidiosumque hominum genus, quisia r. ignoratri Sciendum igitur Principem solere ista non sp Al. prae i. nanquam clarissimis viris delegare, P quos nos comi- loco tes Palatinosvocamus, qui authoritatem etiam arroga-.tioni interponent i si tamen id ipsis nominatim codi In l. cum cillis siue priuilegio delegationis concessum luerir; ut in asti Baldus quoluit. iis ergo arrogati erunt, in alterius fanis .ff. c. miliam transeuntes, ex plebeis nobiles fiunt, atque de ad i. tiam exspurijs legitimi; &si fuerint praeteriti, ipso iurer L. per ad- rumpunt testamentum. Est&illud ex hoc textu anno 'optionem. tandum, duobus casibus emancipatum iure ciuili &ν. de asso. praetorio impune posse praeteriri, cum scilicet se in ars a. limita rogationem alteri dedit,&cum ab ipso arrogatore est ad hirc. f rursus emancipatus ac abdicatus. Hoc enim postremot L. in om- casu nullum ex pristino iure retinetur vel tigium. Atal ni. U. 4e men prioris taretis, naturalis videlicet,iura recuperat,adoditio. quid tamen si hic erit mortuus Θ certe est quod sibi imputet, nec enim potest queri se a patre naturali circum-ti Arg. a. l. 'ventum ' fuisse, cuius nullum in hac arrogationes: cum tisad ctum intercellit, cum videlicet emancipationi temere opituis . conscia serit, & se ipse in arrogationem alteri dederit.
Eo haec quidem vetustas introducebat; nostra vero constitutio inter masculos Sc staminas in hoc iure nihil interesse existitia ans; quia utraque persona in hoc
255쪽
rur Sc lege antiqua duodecim tabularum omnes similiter ad successionem ab intestato Vociabans tur;*iod Scpraetores postea secuti esse videntur. Ideo simplex adsimile ius , Scin siliis,& in filiab.&in caeteris descendentibus per virilem sexum personis, non solum iam natis, sed etiam postia u/mis introduxit: ut oes siue sui, siue emancipati sint, vel haeredes instituantur, vel nominatim ex haeredentur; eundem habeant effectum circa testamenta parentum suorum in limanda,&hae. reditatem auferendam, quem filii sui vel emancipati habent, siue iam nati sint; sive adhuc in intero constituti, postea nati sint.Circa adoptiuos autem silios certam induximus diuisionem, quae in nostra constitutione, quam super adoptiuis tulimus,contiuetur. SV M M V M.
i Tres di ferentias dieteris iuris triplici ratione ιλ lam esse. a De Theodora coniuge Iustiniani. 3 Tribus fere modis 'vetus ius restitui. Eiliam non posse excludi ab haereditatepatris, nita si sit dotata. s Cur masicuis praerogativa mi debeant. c iure Institutionum ubia sit differentiap
triae potestariis emancipationis.7 Noua declaratio huius texti .
y Em nouo iure sublata sit disserentia patriam a L. mari
. testatis emancipationis. . mu. C. dea Moc paragrapho recensentur,i quae iniquξ perius ii prael. Iantiquum constituta,noua' lege rursus emendan-btur ea in tribus potissimu consstunt.Erat enim holim prω.titu sexus disseretia,videlicet interfilios&filias,erat gradus ut inter filios & nepotes; tum quoq; inter filiasx natas mi. suprati posthumas. Haec Iustinianus triplici ratione motus eod. sustulit
256쪽
, . sustulit.Nam natura utroq; sexu ad humani genetis im-' mortalitatem aequaliter R indiget; itaque a principio m. ς ος statini Adamo addita fuit Eua Item lex Iz.tab. ns Ro-DS h ς iuris, nullum posuit inter has personas discrimen 'quod per inediam 'iuris prudentiam inductum est ma-y'fm ης 2imest per Voconiam xlegem,quae Reminarum succes tegit πη Valde adstrinxit. Dapropter&ipsi pratores α- quitatem Vbique amplectentes exclusas personas a iure J P b iuili uerbonorum vostellionis auxilium restituerituri
gDi m x nus Vesoris,-- Theodorael Autust ae affectui. Nam hanc μμη etiam ad consilia Reipub. adhibere consueuerat, ob ' In odib insignem raramque mulieris ix prudentiam. 4 Hodie ν tamen videmus tribus modis saepissime advelusius nos dum ilist relabi,pactis,statutis,&priuilegijs. Nam qui filias elopi α'tiir eant, solent fere curare,ut succenioni ipsae renuntient; Ar hας inecesse tamen est, ut huic pacto per iusiurandumr cutem in bur accedat; ut quod iure ciuili improbatum est, ponaret, t tificia authoritate subsistat. η' Statuta aute quae stanti- iudice si- bus masculis vel agnatis, sceminas ab iure succedenti Ne qt I excludunt, valere nemo ambigit, cum&sic ad ius v sufra, tus redeamus.Vidi etiam principis priuilegia, quibus Facit L concedebatur familiae,ut masculi sceminis in successio- bene isse ne praeponerentur.' ae tamen omnia ita Valere e iij noe. C. istimandum est, si dos erit data filiae, quae legitimae de portionis 'vice sit; alioqui enim iniquissimum sit inv- praestri. niuersum filias Rexcludere.Eiusnodi autem pacta, sta- l Arg. l. pa tuta,ac priuilegia,ea maxime ratione nituntur, quod. go intersit Reipublicae, ut salua sit familiarum p dignitas, quae diuiti js maximi floret, paupertate vero opprimico an tur,&alioqui viros aliqua praerogatiua frui non est ab m G. qua ratione etiam naturali multum v alienum : viribus suis. ep enim,ingenio, d omnibus dotibus humanis mares fodistis in s. minis Praestant; pugnant pro repub munera& onera ci-n Bari in L
257쪽
uilia sustinent;totaque iuris&legum tutela, in eorum est manu. Meritb ergo & in haereditate potiora iura habent. Quin& lex Mosaica,filios filiabus praetulit; quae r Cap. a adhuc in Iudaeorum successione, ut a pleriiquo respon- Numeri. sum est, obtinet. s In L. qui Etemidem habeant essectum J Haec verba viden- se patris. tur tollere disserentiam patriae potestatis 1 emancipa- C. mndetionis circa successionem, etiam ex testam emo, quod libri quidem quatenus nouissimo iure procedat, postea d clarabimus.Sed dispositione Institutionum noc fuisse inductum,Vulgdinauditum est,&Theophili interpretatio idem videtur significare. Accursus tamen, & cae- teri doctores haec verba sic intelligunt, quod ut per diuersas vias saepe eodem tendimus, sic effectus quidem
in lirmandi sit idem,ius autem diuersum. Nam emancipatus si erat praeteritus tantum, contra tabulas bonorupossessionem petere poterat, suus etiam ipse iure testa- mcntum subuertere,quod ex ipsius constitutionis vetat D. Lma
bis clarius colligitur: Hinc in prima flossa notat AG ximum. cursius,in emancitatis nihil hic corrisu erum id Ia - deli prae.
ni non satisfacit,cum expresse dicat textiis: Nostrac stitutio introduxit, ut omnes siue sui siue emancipati sint, vel haeredes instituantur, vel nominatim exhaer
dentur, caetera. Itaque tantum non fatetur Iasen
mancipatos etiam hoc iure subuerteretestamentum, si iuerint praeteriti,ut aliquid appareat hac constitutione adie bimesite. Ait tamen forte id hic induci in emancipatis,qudacum iure ciuili antea sint incogniti ut nec eman ad querelam admittamur, nisistius quasi tessera qua- cipati.in s. dam a Praetore accepta, bonorum scilicet possessione de haere. gratia litis. ordinandae,ea ob huius constitutioniis c5- quae ab in. parationem,hodie non indigeant Hoc & Curtius alibi resta. videtur voluiss e. sed ego tamen alio loco γ aliter bono- x Barnini. rum possessioneingratia litis ordinandae interpretabor, Papi. f. r. Ytsi huius quidem textus verba recte perpenderimus, de inoffi-7 omnis, quae nincasi umitur,difficultas cessabi. Vulpse rio. test. f. . nim hicImperator filias&nepotes ac omnes cuti sic an- a filo traque gradus&sexus suos,&emacipatos eodem iure ii, δε inossi
quoi habent fili j sui vel emancipati. Non ergo id agit restam t.
iustinianus, visuos emancipatis,sed ut filias ta nepoxes
258쪽
neptesque filijs aequiparet. Cum ergo antea dictum sir, rite exhaeredari filias inter c. aeteros, quod&de nepotiabus per virile sexum descendentibus intelligendu; nucnoua conititutione non aliter valebit ex aeredatio, . . legi, quam si nominatim facta fuerit ad instar filiorum. In- a Sart. Or ter caeteros ergo ex haeredatae ,quasi non rite hoc iure caeters in bonorum possessionem contra tabulas habebant. Est Ll. Gallus gitur aliquid etiam in ipsis emancipatis hoc . in nou 2 qaid tum, manente tamen veteri disterentia inter suos,' ut si tutiὶm. iure ciuili,&emancipatos, qui iure praetorio succediit. 5 Dociorum porro error ex eo venit,qudd non integrum nugi. in textum legerint,'substiterintque post illa verba haero .authe. ge ditatem auferedam. Vult igitur Iustinianus omnes cu haerest ab iuscunque sexus, seu gradus liberos , suos & emancipa-
iurei tos, eundem habere Mectum,quem habent filijsui&e. o Pa m mancipati; sexus igitur sexui,& gradus gradui aequipa
K rt d ratur. Non autem comparantur tui emancipatis. 'Re-rsitatis: i. stat ut videamus, an nouistimo saltem iure sublatastat ei Dau- cmancipatorum & suorum differentia : Et cum ab in testato succeditur, communi suffragio in hoc itum est, di Bis C. etiam emancipatu, iure ciuili Qiuccedat; sic tamen ut aditione opus habeat, etiamsi bonorum possessi
h nem omittere possit; id cum habet effectum, qubdad
B, est triginta annos adeundi ius illi saluum m. eat, non ad-li, cou ciritam tamen haereditate transmittere adhaeredesqn ' tibiqueat, cum id posse suum constet. Hinc etiam illud co si sequitur: nepotes in potestate retentos &suos,non c5- t h. . iungi hodie cum emancipato patre, sed ab eo excludi, atque hoc suade aturalis ii do,ut patres filios submoueant. Nam emancipatio Rom. legum commentu
est, quas in hoc cessare voluit Iustin. ut quemadmodum S cognati cum agnatis,ita emancipati cum suis S admi h tantur. Est enim suitas species quaedam agnat ignis, & emancipatus cognatus manet. Atque ab sac opinione 'omnium serE calculis &ipibusu probata, quae nat rali ratione nititur, mini md est recedendum: tametsi Ruinus, Fortunius,& Alciatus diuersum disputentis Testamento vero facto idem prope est,nisi quod emanr a. IO-4ι. solum habet praetoria 3 p 'Ning -Λoriale subsidium contra tabulas. simpliciter verbpraeteritus
259쪽
praeteritus ita rescindit testamentum, veluti suus, kid hest,uel ipse iure,vel per bonorum possessionem contra si ube. ex . tabullas. Atque hic etiam nepotes iura sui haeredis, qbar caussa. C. tolim habebant,iamiserunt. Neque enim ipsi praeteriti libe.
subuertere testamentum possunt patie quant timuis e- pr t. mancipato praecedente, cum ab intestato ab illo peni- iEtsicco, . tus excludantur.Idein sorte ali liris putet in nepotibus rig. crab auo materno adoptatis, quandiu mater '' praecedet. sta- sed ego apertius infra 3 decidam. rῖm.
Eo si in expeditione occupatus miles, testamenti ina laciat,3 liberos suos iam natos vel posthumos nominatim non
exhaeredauerit, sed silentio praeterierit, 'non ignorans,an habeat Itheros: silentium eius pro exhaeredatione nominatim saeta Valere, sistcbnstit titionibus Principum cautum est,
a legata debeantur testamento. propicr igno
3 idio aliquod sit auxilium contra patris mili-
tantis exhaeredationem et proci eritionem.
n hodie contra militis testament ni detur quD
i Vt MAOM OVM poste tradita 'lennia in ordina- - dis- testamentis, subiectus est titulus de militati a Supra detestamento, quo pers nae in expeditione occupatae exta testa ora cipiuntur; ita&in instituendi haeretandique neces tate, quam per omnes liberorum species Imperator declarauit, gratia est facta ipsis militibus, quorum voluntas pro testamento ussicit Cum igitur qui sciens prae- ίL. r. f. terit,exhaeredare videatur,& ex silentio satis intelliga- milita. tetur voluntas, non aliud requirere in militis testameto stamen. debemus;idq; benefici u non omni militi copetit,sed ei c Supra in tantum qui in castris & in expeditione occupatus est; de secundu nouam Iustinianis costitutione quae generali, test.miti. sanctione,
260쪽
17c COMMENT. VI GLII ANTI sanctione militum priuilegia ad expeditio nutri occo
pationem restrinxit. Sed cum id ex tacita militum volu ' latet iuroductum sit, ut ipsorum praeteritio pro exho redatione habeatur, consequens est,ut ubi deest voluntas, id est,ubi ignorauit se filios habere superstites, vel' st ,Yorem praegnantem; ibi quia non videtur eos exhaer W- f δ' dare voluisse, itestamentum nullum habeatur 3 neque
/μ ς' ' voluntatem magis leges tueantur . Quaerit autemnis:
Faber,an testamento propter ignorantiam irrito, lega-b r insit, saltem debeantur Θ & deberi etiam veteri iure putat, . ar rumento cuiusdam Imperialis: sententiae a Paulo L misit repata . Verum Papinianus expreise in hac ipsa specie, g L 'Ni/tW resatae. Verum Papinianus expresse in hac ipsa spe in V, ς'dici neque legata deberi g ait.Et quanquam nouissimo iure, M m os testamento propter praeteritionem irrito, legata,&Lἀς tcsta, dei commissa firma maneant,μ in hoc tamen casu nil ilmilita in nouatum esse Bariolus, plurimioue alij post cum, b D- sit th, interpretati sunt. Legata enim ideo debeti ,ne penitus ex ais testatoris voluntas r escindatur. At hic nulla est volui
i Iu ι Alio tu, sed istu orantia. Vt verisimile est, si cogit et parma; habiturum , non fuisse ipsum tam
praeterito filios se haeredes , -- - -
demi multa illis ablaturuis, Deque tanta legata elargiturum. rv.uo in L Vbi tamen legata haud magni essent momenti, neu-d auth. ex liquam ea reuocanda esse putarem; cum & illa silerat caruset . relicturus, sciens se filium habere,quem praeteri jαν Nec Arg ιpe. obstat huic opinioni Imperialis sententiam a Fabro adde iter co. ducta,cum illic testamentum & institutio ipso iure v l Videlim luerit & ex aequitate Imperatot subueniat. Nimirum doct. iu d. ergo si solum quantum ad institutionem legata rescin- auth. ex dantur;& illum casum esse specialem,vel ex eo apparet, coxis iam . qudd regulariter iure veteri,irrito testamento legatorum Ind. . datio simul corruat, de qua quidem re suo loco copiosEab alijs disputatum' est. iussit' Pro exhaeredatione J Quaeritur autem an nullum in In d. aut. sit filio auet ilium reliquum impugnandam patris vom 5:.add. luntatemὶ&quum tribus serξ modis testamenta sib-LD. Bari uertantur,perius dicendi nullum, per bonorum posci respou. sionem contra tabulas,per querela. Primum non com