Brevis ac praeliminaris enarratio causarum, ob quas serenissimus et potentissimus princeps ac dominus, Dn. Carolus Gustauus, Svecorum, Gothorum, Vandalorum rex, ... coactus est Regem Poloniae bello adoririHerman. Conringius. Accesserunt literae ejusd

2쪽

HERMAN. CONRINGIVS

BENEVOLO LECTORI

S. P. D. .

icce Tibi,Lector,recinum denuo libellum quitu. uti as Armorum Mericorum in Polonos caussas, publica auctoritate jam tum Stetini editus,

'exhibete ut G exemplum literarum cum qu

ad C. Caesar. Majestitem Serenisimus ac potentisimus Rex Carolus Gustadiae eodem de argumento perscripsit, tum quibus Illustriss Sue cici Regni Senatores questi de injuriis ad seria pacis consilia Senatores Polonicos, re adhuc integra, flectere suduerunt: quorum utrum g ρ-ersm itidem alibi opis en publicatum. Conjunctim enim haec legi inter in , ut alterum alteri lucem assulgeat, donec majore opere, quo et propediem , omnis haec caussa plene illustretur. percellantscilicet non Europam Δωtaxat JHOrbem pene universum, hae inclyti Suecorum populi arma inusitati fulminis modo; gaudentibus aliis, aliis in dentibus , aliis Hi metuentibus, aliis plurimam dolentibus; prudenter itas data opera est, ut sub initia flatim justae tanti besti caussae omni quasi orbi saltim br

vi tabula proderentur, in grandioris libri antecessum. Et vero justitia armorum perceptara , habent quare merito plus solito gaudeant amici, quare serio culpam suam doleant viriti, quare inani se metu sonant in- , A et nox,

3쪽

nox, sed melisu, , quare tui iratis damnent in-3:diam suam ambιtιο si, quareta deuig temperent sibi asma bus injuriis improbi. Vs adco FZbcet magnam in omnem partem vim habet, si non .se tantum justi tiae aranoram tuorum tibi sis probe conscius, sed cir boη gna quo sit aequi cujusvis judicis sententia . Nec

enim laetus illud nunc adducam, Frangit& attollit vires in milite caussa, quoniam venalium eorporum , quibus hodiep symo more magnam partem constat militia, ratra isthaec cura eΗ. Ab

sit Pero ut saltim CFristiani populi armis sua , hi sitia desiit: qua remota quid aliud sunt bella quam mσ- .gna tar immania latrocinia, eo pejora quod decretis pu 'bi cis sintsuffulta et sane olim Romarii, non pe inde ais nos iuvinitus instituti, ideo felicia esse bella sua quia justa essent prae se ferebant,nec tam exitu eorum quod vincerent, quam principijs,quod non sine causis susciperent gloriabantur. Θοd Uο-dios vere affirmasse , ind cant quae etiamnum super sunt iuris feralis sacrie reliquiae. Turpe autem fuerit, ristianum populum pietate es moram honestate ab a-ώρα. gentili superari. , Vetu2

4쪽

i Elias verbum est Furor fit Iaesa G

: pius pallentia. Quod autem non patientia dun taxat Succorum, verum etiam ipsa pa- clarum religio a parte Polonorum multis ia in modi S lasa& violata sit, dcnique necessitate adactam eme Sac. Reg. Majestatem ad capienda adversus Rebem Poloniae arma, antevertendaque ea mala, quaelibia dicto Rege jamjam imminere vidit; id sequentibus com probabitur. INam etsi pactis Stum dorfiensibus sancitum est, ut Reges Regnumque Poloniae omni hostilitate abstineant, durantibus induciis, adversus Reges, Regnumque Sueciae, eisque mediate vel immediate subj cctas Provincias, castra, civitates ac territoria, nec quidquam per se mo-hantur ac tentent, tentarive faciant, in horum detrimen istum aut praejudicium; tantum tamen abest, ut credi possit, Bo T r u M cum militaribus copiis, inscio & invito Rege P

Ioniae ULADIS LAO QUARTO , tot Provincias MDucatus dicti Regni pervadere potitisse, ad infestanda marmis Livoniam: quin potius certis documentis constat, instigasse regem Poloniae eundem Bo T i vM, ut illam inpeditionem susciperet. Quod antcmemorati BOTII institutum cisi effectu suo in aliquibus cariuis plurimum tamen mali inopina illius irruptio subditis Regni Sueciae ibi loc tum attulit inani multi, pactorum religioni fidcntes, trucidati, bona eorum direpta&spoliata, magnusque mettis illi Provinciae illatus. Ac licet ea de re pcr literas qucri sint Senatores Regni Succiar apud Senatores Ru . Polonae Magnique Ducatus Lith vaniae, nihil tamen Iolatij retulere; ut argumcnto sit, hoc non tantum Alcntibus , v si et rum

5쪽

rim etiam Impellentibus Polonis accidisse: proinde n se a veritate alienum est , habuisse tum temporis Lithvanos

exercitum ad manus, quo recuperarent Livoniam, exercitu & praesidiis tunc destitutam, si propositum B o T II ex voto succcssisset; ad minimum illius facti authores merito. censentur,quod,ubi voluissent,impedire potuissent. Par etiam ratio irruptionis C Rocxo v II in Pome Taniam fuit, quae a parte Polona averti potuisset, nisi res Suecorum in Germania turbatas, eamque provinciam, proximum afflictis rebus perfugium, devastatam voluissent. Nec satis fuit Polonis, C Rocxo v Io transitum indulsisse : verum etiam ex Pulcensi fortalitio , aliisque in Borussia locis, auxilia & tormenta eidem submissa. Et nisi hostiles illae copiae ope Comitis Κ6NIGsM ARXII, tum temporis Generalis vigilum Praefecti, ejectae fuissent, eam provinciam, ut & adjunctam illi provinciae maris Balthici oram,in summum discrimen adduxissent. Et,si culpa vacare voluissent PoIoni, utique petentibus Suecis, ut reditus CRoexovio per Poloniam prohiberetur, vel ut eundem persequi sibi liceret,haud facile denegassent, manifesto tum hostili erga Sueciam animo. Quibus machinationibus oeselia Insula, quae postr ino cum Rege Daniae bello , factaque ad Bromsebroamace, Regno Sueciae cessit, a Rege Poloniae UL AD LAUt tentata, quamve cessionem illius Insulae impedire siti conatus, Elusdem ad ordines oestianos literae ac diplo- 'ma, Cubiculario suo B Excro traditum, quo eos ad defectionem sollicitaverat, satis superque commonstrant. Nam tametsi nihil unquam juris sigillatim in antem emo ratam Insulam, toto illo tempore, quo sub ditione Regiis Daniae fuit, praetendit, atque cessisse eandem Regi ac Re.. gno

6쪽

gno sueciae, eertis cum Rege& Regno Daniae pactis, scivit, Christianissimo Galliarum Rege & Dominis ordinibus Generalibus Faederati Belgij mediationis ossicia praestantibus; non destitit tamen hostilem in Suecos animum reipsa testatum facere, & fortasse nec spe sua frustratus fuismet tam recenti mutatione imperij, nisi provida Gubernatoris Suecici cura hanc Poloniae Regis machinationem

intervertisset. -

Adhaec tentatam fuisse fidem subditorum Regni Susciae in Livonia, haud incertis testimonijs constat; qui etsi

in officio permanserunt, non potuit tamen Rex Poloniae violatorum pactorum culpa carere. Nec defuere cum Rege Daniae CHRIsTIANO QvAK- To, tum temporis alieniore , ut&ARN HEI MI &B A v- in I E I O molitiones in perniciem Sueciae, quae singula re censere longum foret a proposito nobis compendis

Haec tempore ULAn Is LAI Qv A R TI patrata; nunc ad ea tempora, quibus fratris sui successor , Rex Io H A UNEs CASIMI Rus, Poloniae rebus praefuit, deveniendum.

Etenim constitutum sibi habuit Serenissima &Potentissima Suecorum Regina,Domina CHRIST1NA, cum Priniscipibus Regni Poloniae sinceram amicitiam colere,utpote γtam propinquo sanguine sibi iunctis, & quod satis longin

qui temporis i induciae spem facere viderentur, consopiri aliquando posse mutuas utrorumque Regnorum contro versias, stabilemque necessitudinem, inter Principes tam arcto sanguinis nexu devinctos , reduci. Eoque rogatu dictorum Principum, videIicet JOR ANNIs CΑsIMIRI &CAR OLI FERDINANDI , Fratrum, haud gravate commendatione sua apud Senatores Ordinesque Regni Poloniae Magni-

7쪽

MagnIque Ducatus Lithvaniae intercessit, ut in electione novi Regis, praecipue dictorum Principum rationcm h here vellent. Addidi etiam deinccps hoc singulare aD stetus sui erga modernum Poloniae Regem documen cum, ut illius caulam reip. sigillatim commendarct, anni Cre-rurque omni modo, ut antememoratus Rex voti tui compos ficri posset. Quod Reginae studium e si prosper&voti dicti Regis congruens eventus conlecutus csti Eum tamen nihilo mitiorem se praebuisse,&ad aeternam cum Regina Sueciae pacem propensiorem, sequentibus probabis

Initia insignis illius amicitiae, quae tum promittebam tur, haec fucre, ut in commercio literarum cum Regina Meciae Latina lingua uti noluerit, nullam aliam ob causam. quam ut hocce modo devitaret eam titulorum rati nem, quae pactis induciarum est expressa, titulumque Sue, clar Regibus adstruit, Poloniae vero Regibus derogat; id unice agens, ut hac via ipsum pactorum sundamentum convellerςt. ἰDeinde insudasse Regem Poloniae indigitatae superbus defectioni subditorum Suecicorum in Livonia,& Rigar capiendae consilia agitasse, certo certim liqvcl. i . Adhaec Cosachorum gentem a Rege Poloniae siepius in vitatam fuisse, ut in Livoniam irrumperet esque Suecorum ibi locorum turbaret, haud levibus indiciis compertum habet Sacra Regia Majestas. Ita infesto Resis Poloniae prga Suecos animo, nihil dςruit, nisi ut pemmec gitata adverrum innoxios di pactorum observantes quos nec unquam fractae pacis causa gens Pesona culpaxe po

tuit ςqui non potis fuerit, sic disponente rivini Nin

8쪽

Sunt& multa alia contra pacta, demque publicam,

subditosque Sac. Reg. Majestatis fact.tata, quae uberiora caularum declarationi ex ipsis actis deducenda relinquuntur. Et potuissent haec fortasse aliqua oto diutius in Litatolerari r Verum ex quo Sueciam Rex & Respub. Poloniae, ostentatione perpetuae pacis, toties ludificavit, & interim crebrjs internunciorum missitationibus, interim binis L hecae inter utriusque partis Commissarios congressibus, fucum Suecis fecit non esse se a perpetua pace alienum,

nullo alio fine, quam ut tempus traheret, nocendi facultatem captaret, varios in Regnum Sueciae hostes concit ret, occasionemque Suecis adimeret finiendae gravissimae illius controversiae, quae utraque haec regna maxima bellorum calamitate per multos annos afflixit; necessitatem

S. R. M. Regnoque Succiae dictus Rex imposuit inferendi

belli. Nam ut caetera omittantur, haec, quae obiter dicenda sunt, docere possunt, quam parum animi Regi Regn que Poloniae ad pacem perpetuam fuerit. Quippe primo congressu Lubecensi Commissarij Po-1onici plurimis vitiis refertas Plenipotentias adduxerunt, ubi titulum S. R. Mxi Sueciae sibi arrogavit Poloniae Rex, subruto hocce modo ipso pactorum fundamento. Ac licet ante nominati Commissaris, agnito errore suo, fidem Legato Gallico fecerint, habituros Commissarios Suectar i tra trium vel quatuor hebdomadarum spatium alias & emendatas plenipotentias, atque Commissatij Suecici ea spe Lubecae tamdiu praestolati essent; nullae tamen advenere, conjecta in semetipsos culpa, quod Regem suum a tam praejudiciosa sibi, ut putabant, mutatione alienum, cade re compellare non sint ausi.

9쪽

Secundo Lubecensi congressu, hoc praetem alia in mol. ri fuit, quod sigillo Plenipotentiae Regis Poloniae insignia Regni Meciae essent impressa, contra quam pactis con frucns erat, & alias observatuna fuisse, testimonio Magnitum Cancellaris Regni Poloniae Z AD ZICKII, Principis ea tempestate Legationis Polonicae, Legatorumque An gliae & Dederati Bel gij, satis superque constabat. Et licet etiam hacce vice Commissarij Suecici testati sint,velle se

emendatam Plenipotentiam, ubi haberi posset, expectare nihilo tamen magis, res aequissimata Polonis,annitentiabus Mediatoribus, potuit impetrari. Ita ut haec potissima cura Regi Poloniae fuerit, quo tempus falleret, atque tanta praelimin Hum mora objecta Succos impediret,quo minus ad Tractatum ipsum devenire posscnt, adeoque de violatione pactorum queri & satisfactionem exposcere.

Hisce &id accedit, quod quamvis CANASII LII in

Meciam missu', indicaverit Rex Poloniae, velle se Legatos suos RciquePub. Polonae ad S. R. M. ς ablegare,qui tracta tum de perpetua pace coram sua M. auspicarentur,absol verentque, atque in id consenserit S. R. M. R ,ea tamen lege, ut Legati Polonici propere accederent, licet non o ligata fuisset Sae. Reg. M. β ad resumendos tractatus umscmel atque iterum frustra tentati fuissent; nihilo tamen magis Legati condicto tempore accessere, sed illorum loco internuntius quidam,JOHANNES MORSTEINIUS appellatus, qui nullas ad tractandum , statuendumque de Pace perpetua, plenipotentias adduxit, verum literas tan. tum rides a Rege, id praejudicis involventes, ut sub annis Regnoram suorum cum. unum tantum habeat , videlicet Poloniae regnum ad calcem literarum annotatisPinnu

ret, se essedi vectar Regem, titulumque illiu4 Regni, quem

10쪽

in fronte literatim S. R. M. . ex pactoram praestum tibbuisset, esse frustraneum & inanem . ut silentio tranteatur, ouussam unam & caeterationem in titulo S. R. quae paritati inter utrosque Reges ex pactorum praescripto obie

vandae derogaret.

Sed quod inter praecipua censeri merito debet , ne adquam intactum relinqueret Rex Poloniae , quo jugulum status Suetici peti postet, peregrinas etiam classes in mare Balthicum non ita pridem inducei e est conatus,se deraque cum variis Principibus populisque, qui dictum

Mare accolunt ac frequentant, inire, S. R. M 'ς sola excluvisa; ut luce meridiana clarius sit, dictas classes adversiis R. M. - Regnumque Sueciae fuisse destinatasi cum tamen

Pactis Stumsdormensibus statutum sit, ne Reges aut Re pubLPolona adversus Reges, Regnumque Sueciae, subj ctasque ditiones ac Provincias, classe ulla maritima, navi husq; antur; durantibus Inducijs; indicantibus hoc etiam Regis GuSTAVI Magni cum urbe Dantiscana pactis, Ducumque Bomiliae & Curiandiae cautionibus. Deinde, nulla tali classe, hoc praesertim tempore, opus habuit Rex

Polaniae, cum Mare Balthicum a turbamentis sit immune, nec a quopiam libertas ejusdem commerciorumque ins stetur; ita ut illi potissimum rei intentus fuerit an te mem ratus Rex, quo tutelam sepe dicti maris, ab antiquo Regum Sueciae peculiarem, turbaret,illudq; S. R. M. t ijsque, quorum salus in ejusdem commerciorum libertate sita est, infestum redderet, & inita cum alijs societate, hoc pacto

inter S. R. M. amicosq; suos dissidentiam excitaret, eo demq; ab invicem sejungeret, complures S. R.M. RegnC-que Sueciae ea ratione inimicos parando.

Cumque non dubitet S. R. M. , quin Rex Poloniae, B et apud