장음표시 사용
51쪽
luptarios enim quod rationi non obtemperent. perius se glegauimus ab hominibus. Quamobrem voluptuosam vi tam nobis non licet humanam dicere. Semota igitur il Ia, duplicem dicimus: sic & supra posuimus hominum vi rana, alteram beatam non prorsus, qua de agimus; alteram perfecte,de qua posterius. Prima terrestris, coelestis altera De qua terre stri si quibus in rebus cosisteret inter homines coueniret labor eis plurimus subduceretur. Quo labore ni mium fatigantur ob incertitudinem,plurimis eam statuen tibus in diuitiarum assecutione, nonnullis in potentia a quibusdam in honore, fama, dc gloria: paucis in specula rione, paucioribus in virtute, vel in ea quae secundum virtutem est operatione: aliis etiam censentibus aliter atque aliter,quos praetereo, quia necesse non est singula persequ fragmenta. Nam sententiis, quas nunc memoraui, diligen ter explicatis, nostra quoque subiecta, facile liquebit,qui existimemus de hac re tota sentiendum. An igitur diuitia rum opulentia felicitatem praestet antea videamus: postea de reliquis ordine, quo retulimus i
Euod in diuitiis non fit Felicitas, o musta pericula Gi
t i tibus imminere. f ap. III. i
imminere. Cap. III. . Plurimi Felicitatem in diuitiis existimant , quod cur his quae volumus facile, sine ipsis dissiculter aut nuli tione ponas adipisci. Vis esse magnificus ξ opibus a se aere, sine quibus magna fiustra tantantur. Cur s delibe illitate I r.e conjum i Quid oppoitu num nisi ut lars,
52쪽
numhominern splendidum agas in sumptuὶ Possem l persequi, nisi a Salomone scriptum esset, omnia obedire fecuniae.Quod ipsum pluribus verbis eleganter Flaccus. s ciues, Crues, quaerenda pecunia primum cst , Virtus post numos.la rursus alio loco planius:
virtus , fama , decus diuina humanaq; pulcris . Diuitiis parent, quas qui construxerit, ille . . clarus erit Jortis, iustus, sulcus, rex, Ei quicquid velit. B iterum loco alio breuius: i Et genus οὐ mistus, nisi cum re, milior alga est. Quid ergo bonum , si diuitiae bonum non sunt e quibus hin ta conficere, sine quibus etiam sperare nihil possis Deus iaeterne, quam haec leuia,quam puerilia : quid quaeri,Musi Nonne felicitatem hominis 3 Nullo autem modo quod ab homine alienum est, eius potest esse felicitas. Alie- tam tibi hoc videtur 8 Sic inquam, vi nibit magis. Sublato sunditus humano genere nulli credo agri forent, nullito sauri, nullae gemmae,nulla metallat, nihilominus tamen diuitias bonum aiunt, quod per eas optatorum coni potessamus. An si quis aliqua circumsessus mentis aegritudine, R ditem conscire sibi cupiat, telum oblatum, quo id eiuriat,bonum dicitis Z At enim hic quia mentis inops errabunis p stat: quasi vero sani mente nil exoptemus, quod asse. limereamus. Nimio desiderio Florentini casum expete-hant Barnabouis Ligurum Principi si, quoniam maximen es ijam eius metuebant, mON, Vt accidit, uola ininus
53쪽
3 8 Mane; ἰ zabare aquam si quid obtigisset aduersi, doluere. Surrogatus est
enim Iohannes Galleatius: quem uti Berna boue potenti rem amplius pilore insensum habent , sic & Henricuim Imperatorem Septimum multi Principes Itali e Germani. eis oris in Latium accersi uere, qui primi poenas immodestidesiderii continuo dederint, nonnullis eorum opibus,aliis principatu, copluribus, etia vita Henrici iussu,aut certa n tu seu dissimulatione mulctatis. Recte itaque Socrates cem fuit, nihil a Diis expetendum , nisi ut bona tribuerent. Sed ut inlistamus inceptis, dic quicumq; es affectus ad diuitias,
quid bello periculosius , quid exsecrabilius, quid sis,nestius y Nulla vero est bellorum materies & quati seges, nisi rerum copia, nisi diuitiae. unde de apud Platonem est omnia praelia ob secuniarum posellionem fieri hominibus . Quod indignatus & aegre ferens Lucanus exclamat: Sed pars vilissima rerum Certamen mouistis vrs. Et alibi apertius: 'Perdita tunc urbi nocuerunt secuta , possquam ii
Ombitus, En lux us, . opum metuenda acusias e Transuerse mentem dubiam torrente tulerunt.
Quid aliud impulit regem illum ut foedifragus Polydorum
necaret insontem . HItane Potidorum auri quondam cum pondere mura I .lix Priamus furtim mandaraι alendum i i , Treicio regi, cum iam di1 derat armis Dardania, cingique Proem obsidione videret. i lili Ire, ut opes fractae Teucrum GPjortuna recessit, ese amemnonia vicii riciaque arma sectitus, Fas
54쪽
i mpotitur. carmen nosti. Sed specta quod sequitur; id non mortalia pectora cogis D e furisacrafames 'ide quam essicaciter nos admonet illustris Poeta, ut auro non inhiemus.Nee iniuria. Nihil enim turpe, nefariuίn a a bscoenum est,in quod aeris ardor non impellat. Itaqi Si- chaeuin Didonis virum germanus Didonis Pigma leon a interemit, ut Sichaei auro poteretur. De quo Poeta et
'mie Didoni scilicet j coniux Sichaui erat ditissimus agri Pharnicum. Apaucis interiectis: Sed regna Dri germanus habebat
'Demalion, scelere ante alios immanior omnes.' isti inter medius leni uror: ille Sichaeum
Impius ante aras,atque auri carcus amore,
clam ferro incautum superat. QR ndo pepercisset hic peregrino i quando abstinuisset ab ignoto 3 quando hospiti fidem seruasset, qui ciuem, 'di amicum , qui assinitate Proximum trucidauit Sed lixe
iterna,& peruetusta. Ad nostra igitur, & ea recentia ve niamus. Petrus infimae sortis ac ingentis nequitiae crate-iem argenteum Iohanni argentario cum ostendiiset , visneia quit vasa huius non pauca empta parare leui precio Mile. xt feruet cupiditas,volo ait: cumque quantum numi in sinsulis uncias daretur conuenissent, α id ex argentarii senitalia: tum ad eum Petrus, asser ad domum, quam habi.
55쪽
e o Eulare aeto, num , quoniam ibi paratum argentum.Attulit itaque aureos solidos quingentos geminosque natos eo perduxit, ut argentum reiarrent. Vbi vero casam introiit,exquirit Petrus quid illi numorum esset. Ille indicat, continuo Petrus,pluribus opus esse. Nam argentum hac capsa,& eam ostendit, occlusum maioris est precii iuxta quod pepigi
mus.Quam ob rem alterum ex natis Ioannes reuerti iussi solidos item trecentos relaturum : eodem digresso Iohanne seorsum ab altero qui manserat filio Petrus aduocat, dii ctoque in tenebrosum diuerticulum securi tempus percutit, sternit, enecat, mox ad natum egrediens, Heus,inquit, ad genitorem propera. Maturat ille vel tale suspicans, ac par, ter naactatur: nec mora alter natus adest cum impetrata
pecunia,intro accersit tὶr, & genitori germanoque sociatur. O conscientiae vim admirabilem. Is qui hac tam munita urbe Patavio, tam septa, tam custodita , scelere patrando non pavebat, eo patrato sit pauidus, ita ut etsi uxor una conscia foret, urbe tamen consistere non est fisus. Interea de Iohanne, de natis,quod non apparebant, rumor iaPraesidem. Is variis indiciis intelligit eos Petri domum imgressos, egredi non visos . Eo igitur immissi scrutatores, &hi euertentes omnem supellebilem in abdito secuti sanguine respersam vident, iuxtaque seb vinario vase hyinum nouiter defossam : Vnde non multum terrae retego res heu facinus indignum patrem cum natis cruentos in tuentur . Hic vero mirifice, ut In omnibus,Patavii Princeps illustiis Franciscus Iunior Carrariis Dux, cuius de ita stitia,de animi robore,de virtute,non est ut explic Ur H I
eiam nulli non ea M. Luxd igitur egit i Quid Z praemii
56쪽
ceret, incredibiliqi cura, & studio effecit ut perduceretur. ubi Petrus & uxor eodem vehiculo palo deuincti tenaculis sateis usti sunt donec ante maleficii domum ventum est ibi uxor igne , securi Petrus extincti meritas poenas dedere. Quid in haec Petrum impulit 3 Quid uxorem. 'Quid Ioannem cum natis r Nonne opum auiditas inhonesta 3 O igitur tetram cupiditatem . o periculosas opes , os inestissimum aurum . Tui sitis pudorem ejicit,suluit fidem , disiungit amicitias, euertit iura sanguinis, distrahitas nitates, in horrenda facinora concitat, impellit in mille vice descrimina, humana diuinaque omnia pas sim polluit foedatque,ac naturae scedera radicitus exstirpat. is posset enumerare scelera nefaria , & horrenda cri-mjna,quibus inuoluitur humanu genus rei cupiditate8Hoc ipsum re ita palam est,ut non egeat exempli. Furta, latrocinia,proditiones, mille talia, & haec ipsa millies singulis quibusq; horis ac momentis prodire cernimus ab census desiderio. Non auceps auibus, non Venator feris, non pisci-bu piscator tot retia,tendiculas,technas instruit, quot insidias cupidus opulento. Vix enim aliter quam rapinis ma-gdae diuitiis subito comparantur, Vetere quod a prouerbio et τω congerit opes , qui non spoliat. D. Nihil hoc Vrget, uthpes fugiamus, abjiciamus, sed tantum ut ipsarum paratu non labamur ad crimina. Si quis ergo paternas habeat aut auitas, huic qua ratione bonum non esse conuincas, non sintelligo. F. Quod bonum cedo. D. Honestuin,Vtile,dulis ce.Nam ad opera virtutu, ad vitet necessaria, tum ad iucunditates cum amicis accommodantur . F. Arbitrabar ea
57쪽
minis sunt, sed aliena. D. Neque ipse sentio bonum eas, hominis esset, ita ut nihil melius. Tu vero nedum bonuni non esse, sed malum esse, suadere nitebaris. F. Malumidixi non ens Sunt enim ut in animatae prorsus exsortes binini,prorsus& mali: sed malum id dixi, quod per eas acci., dit stequentissime. Nam omitto crimina.Fac enim homirinem constantem & iustum,qui nullo commodo peccaret,inonne opus est multa pericula pro parandis diuitiis,mu ta pro partis tutandis eum subire
Impiger extremos currit mercator ad Indos .
Per mare pauperiem fugiens, per saxa, per ignei. Haec de parandis Flaccus. De tutandis enim paratis, qu pericula subeamus, abunde sunt argumento Polidorus, MSichaeus quos retulimus . Qua S: in re tot quotidiana suppeditant exempla,ut prouerbio sit usurpatum . Nil tutis inopia. Et vero tuta est paupertas. sed de nihilominus au dax. Diuitem tyrannus ut numis exhauriret, insimulaui quod eius clam receptasset inimicos. Is intelligens quo ten deret. Ego inquit mox vininos adducam, ac domu propς rans loculcs attulit: Et hi sunt,ait qui latebat inimici: sume di s qnas exjge Compos num oru tyrannus, nec de crimine, quod nullum fuerat, ultra quicquam, nec de ipso vero et rore tam liberae obiurgationis. Ita supplicium immineri diuiti, non sonti, pauper euasit, non insons. Tu ergo diccxal:quis commendas inopia mi Non commendo: sed nego diuitias bonum esse: vel si peritas, libera voce laudo p . Feitatem, idest modestas opes, quae non esserantur in opulenti m . illa enim quamquam ce 'nt crimina, i
58쪽
m Myestate tib. II. qua ut diximus, ob eam saepe quis impellitur , etsi absint
pericula,quae,ut ostendimus,plurima imminent diuitibus. Illa inquam opulentia, non modo non appetenda,sed sugienda cuique ad virtutes, & philosophiam contendenti. Multos enim a philosophando retraxere diuitiae . Anax1s0ram adducerem, ac Democritum, qui ut libere philo, pharentur, diuitias aut deseruerunt, aut etiam abiecerunt; nisi quaelibet artas nostra praeeipue reserta esset exempli.,non eorum quippe qui deseruerint, aut abiecerint di-ujuas , sed eorum qui ipsis enervati studia philosophiae dereliquerunt. Nam, quod ait Terentius , omnium homi- η m esse ingenium ab labore ad libidinem procliue, ipsi vidimus in compluribus, qui diuitiis obruti vitam ignavo otio perdidere, cum alioquin essent claro ingenio, dc dusciplinis, de bonis altibus aptissimo. Cum ergo diuitiae
errernae ab homine sint,cum pacem auserant, bella nudiant, impellant in nefas, minuant fidem , cum sint in parando Eboriose, in retinendo anxiae multis ad perniciem, nullis ad requiem, cum tollunt audaciam,alterant umiditatem, iter virtute claudant, pandant Vitiis de sceleatibus, quid tandem est in eis, quod laude dignum censeri queati Nisi quempiam illud mouet, quod multum splendoris, nonnihil famae sibi comparat, siquis est qui eis utatur laudabiliter: tunc tamen non ipsa diuitiarum congestio celebratur,sed earum laudabilis erogatio.Recta autem Gistimati: ne bonum illud censendum non est,quod nisi cum amittitur, bonum esse non potest. Nam ex eo nemiatem credo diuitias bonum existimare, quia necessaris sinthpbii in vita, si quidem cordi habet,quod pridem alterui.
59쪽
nius, modestas opes non diuitias,sed paupertatem appellan das esse. Quomodo igitur alimentis indigemus ad vitam, nec ideo dicimus alimenta bonum humanum,sed bono suo modo: sic diuitiae non hominis bonum censendae , si bona quaedam,sicuti non nimis appetenda, ita ne peniti fugienda quidem , at ira demum habenda , non ut auari curemus auiditatem explere: id enim fieri non potesti sed ut necessitatibus vitae seruata dignitate succurrere leamus. Quoniam autem his ut opinor liquido constat,d, uitias bonum humanum censeri non posse, consequens est ut de potentia itidem disseramus. I
in potentia Principatus non fit Felicitas: mulιμ torum CPrincipum infortunia. cap. In a F. in potentia constiturum esse,bonum id enidenti argu mento est, quod confertur in primis. Omnium os elorum pulcherrimum dominari. D. Nonne se est F. Vulgo sic ferunt. Nos autem , ut nosti, vulgaria temni mus. Tibi ergo non sic videturi D. Adhuc super his cogi to, quae modo dixisti de diuitiis: in quas etsi multa congest seris, tamen non facile e st ab eis animum distendi per ar gumenta,cum rebus ipsis sita in ei S amplissima videatur vi, litas.Sed ita mecum loquςbare: mulcebas, ut vera mihi quae diccbas viderentur. ea de causa parum te interpellaui quo conjicias quid existimem de potentiat F. Loquere clirius. An potentes credas beatos esse i D. Nisi aliud con ira audiam, credo Z F. Titubando credis Itaque ne credis
quidem. Illud , cnjm nri conua audiam, quid aliud sibi
60쪽
De Fevehate LἰA Is ult nisi te ὸubitare, quodque laudandum est doceri veMle. Nam velle instrui, cum in quolibet bene dispositae
mentis argumentum bonum, tum in discipulo est optimu. Vis igitur ut sine longiori controuersia statuamus ante oc ita,'qualis & quam leuis dominantium felicitast D. M xime. F. Nolo testes alios: ab ipsis Princip bus exquiret non audebunt se beatos assirmare: sic ex eorum pluribus agnoui grauiter dolentibus unam integram lucem nun. quam sibi contigisse non admistam angustiis . Cogites sim quae circumstent Hinc arida fame plebecula poscit lamentorum largitatem, diuites accusant vectigalia gravi dra, magnates exiguam comitatem, non salutari, non adi ellari,non esse conuiuas. Haec tamen Vtcumque tolerabialia. Sec illa quibus aculeis principem agitanti Timet enim zς superetur ab hostibus, sitne quibus raro Psinceps ullus tuo priori fuit, nostro autem nemo est. De externis hostis lus loquor.Nam absque domesticis fuisse aut esse Princ, s m quemquam tam possibile est,quam duo simul esse pugnantia . Quid autem timent hit Aspice quanto satellite circumsepti, quot va Ilati gladiis, quam tutis, re quam mu-hiijs oppidis, quanta culto dia , ut haud iniuste Principitujdam Plato familiaris illuserit: aod inquit crimen ad-κή isti, θui ne fugias obseruaris ianio ' sidio Z Timoris umen sui causas habent animaduertentes quam fragilis dominorum status, quam facilis ruina 3 Quod in multis
tum ex veteribus historiis,aut patrum mςmoria,tum de hae si pate licet intueri. Na ut Vetera & externa praeteream, ique de statis tantum loquar, cui Principum non magno