장음표시 사용
61쪽
cipatus,raro unquam mulier omni retro seculo par filii; si concilii maturitatena, viros vel grauissimos praestabat, si
fortunam, miraculo quam Vero propius videatur ι nam
summum imperium variarum linguarum destinctarumq; gentium perpetua pace iuuenis rexit usque sub extremum senium. His tamen omnibus eirpi non potuit exitio teterri mo . Culcitis enim, ut ferunt, inclusa efflare spiritum praefocatione coacta est . Quid eius agnatus Carolus 3 Nonne de necis eius infaustus euentus memoria celebrandus est Potitus enim Iohannae regno Siciliae, de altero Hunnorum auctus,dum Regum maximus celebratur, vernae gladio pet' litus iuuenis admodum vita & Hunnorum regno spoliatur. Vtin utroq; doceretur, nulli aetati tutum dominium.Quod
nec illa cum tot praesidiis in senectute, neq; hic cum duo bus regnis in iuuentute filo violento potuerunt se subduce re. Putet quispiam haec accidisse aut mulieri quod imbe, iis, aut iuueni quod inexpertus: nisa duo quae sequuntur exempla falsam huiusmodi opinionem discuterent. enim ferocior Berna boue Ligurum Insubrumque Priac, re non modo subditis, sed eatra ditionem eius positis, α
omnibus fere nationibus formidabili λ Nihilo tamen magis rutur, quod incaute, α unde minime suspicabatur comprehensus,& vinctus in carcere sciens,ut aiunt, hausit V nenum cum fame cruciaretur, nec offeretur cibus nisi illi,
tus aconitis. His & compluribus huiusmodi, quae in dicilicet agnoscere,indicat fortuna, vel Deus potius,quam ia- ferno solio Principes fidant. Hi praesertiui, qui huinantia Daunmemorer ciuiunt in omne genus humanum sine d
62쪽
crimine dumque metuantur,parui a stimant,esse omnibus inuisos . Pigeo referre flebilem exitum alterius aeque Prin. Epis non Ligurum, sed Patauorum Francisci Carrariae Duris potentia non aequandi Bernaboui,sed prudentia, Sit illodi omnibus sui seculi longe superioris, it a ut dominantiunt paceptor etiam ab ipso Barnaboue cognominaretur. Plus tamen iniqua fata valuere. Decrepitus enim regno exu reliquam vitam degit in vinculis, perenne documentium relinquens, nihil spei habendum in priRcipatu et quem tueri vellamma circumspectione no possis, nec in eo posidis tibi eontra vitae discrimina consulere , quae priuatus aut hisn subires, aut euaderes. Fuerunt autem hi quatuor tamorum Principum casus intra geminum lustrum, & ut dixi-inus omnes in Latio. Quo etiam tempore stirpe magnifica
εlla Scala principatu Veronae pulsa est; nihilo felicius *m progenies de Gambacurtis dominio Pisarum eiecta.
ceo Regulos plures intra idem tempus partim necatos Urtim spoliatos praesidalibus. Iam populorum crebras in Legimine mutationes,dc eorum qui primores sunt plebium acces,aut exilia,confiscationes bonorum,aedium incensio. p ., pleraque huiusmodi miserabilia quis enumerabit itaque verum est quod aiunt: Eos qui populorum Princi-Πr,oc tam qua signa con stituti sunt, sagittis configi s.lere: intum confabulatione prouerbium. Porro cum in omnil incipatu contingat eversio,tum in violento crebra est. Hinc Tragicum illud: Violinta nemo imperia continuit diu. simul & illud Ciceronianum: Drannorum haud fere quis violentum effugit interitum . Quae igitur Principi tot obtesta cutis, ac exposito tot periculis, casibus, ruinis,
63쪽
, Frane eἰ Elabaressae fanortibus vlla potest esse felicitas 3 Quae si pericula cuncta
dii noueas, non ideo dominantes illico feliccs,cum nec boni omnes, nemo autem non bonus felix est, ut omnium habet sententia xberius in sequentibus aperiatur . Pria cipum vero multi truculenti,inhumani, violenti,raptores,
luxu perditi,virtutum hostes, & omnis egregiae disciplinae. Eo fit ut plerosque regnantium sepe comitetur infamira. Neque enim ut vestium cultu deformitas membrorum,lic splendore potentatus vitia dilitescunt: quin contra sicut sordidum pallium, quo quisque celsiori est fastigio,eorn tori est dedecori: sic & vitia regnantibus. Ideo bene habet illud Biantis: Trincipatus mirum ostendit. Et in ean dem sententiam quod dicitur: Uis nosse rusticum eri tum rudemi Oocio procito . Sic ergo, inquies, se ien' dum regnare, quod quid est aliud quam euertere funditus omnem rempublicam Ego vero non contendo primcipatum esse vitandum ; sed non ideo appetendum, ut pinietur in eo constituta se licitas. In quo quia multa iam deximus, tum do illa quae de diuitiis praelibata sunt huc sobsunt adiici, pergere licet ad sequentia.
Beatitudinem honore, sama, & gloria eomparari c
co putants quia nihil est quod aeque ac honor pN bum Dccinat ab agnauo. Tum in appetendis magno vi q nihil magis insidere videtur, quam famae peruagat O si '' ita n Pr Aterea certum testimonium esse v tutis
64쪽
stipulatur magna de honore contentio, quae semper est in ter egregios. Cur enim singularibus odi is Hector & Achil. les dissidebant, nisi quia suae uterque partis eminentissi-ibus serebatur Eleganter Horatius: inter Hectora Priamiden animosium, atq; inter e chillem Iia fuit capitalis , t mltima diuideret mors: Non aliam ob causem, nsi quod virtus in utroque.
Summa fuit. D. primum id expedi, cur ista ista conglomeras t Non aliud honor , aliud fama , aliud gloria Z F. Nempe aliud . D. Cur igitur non seorsum Z F. Qula quod at.
ita et ad hanc disputationem , connexa sunt. Coenim bona haec iudicamus, quia monimentum de nobis perhi-b ni probitatis. D. Teneo, nunc quod agitur. An ut haec celisiantur bona monimentum quod nunc dixisti parum indicio tibi videtur 3 F. Haud pa Ium , nec tamen ideo ,si bona.Nam aliena prorsus cum sint, ostensum est bona olai nostra esse non posse. Quod enim non ab se ipso, sed absit alio pendet,tuu in bonum censeri qui potest ' Si vestibus
plienis te, tum quisque suas avocando nudum te deserat, nihil erit, unde iniuriarum conque si possis. Cur rta Z Quia i di, ante ratione, moribus approbantibus, lege permittente licuit illis sua reposcere. unde & illud : Nemini facit injuriam,qui quis utitur iure suo . Sic est in honore, fama,&Si ista, fac eos penes quos h. aec nactus ζSab his absiliter o, sit p. in iniuriamur. quia non auferunt sua , sed sua non tri. buunt Video quid dices. Hoc scilicet feri non posse. neq; hi inesse conlequens,eum qui honore non sit affectris, illota ij nihil interea demerentem Sino, ne . duci ser
65쪽
so Francisci ausarestaermnibus, sed fac eos emori,quibus cum fouebare fruens bonore, fama ,& gloria: si tua illa fuerant bona,rem ab surdissima audies . D. Quam E Te vivente bona sepultum iii. quo quid inconuenientius dici aut cogitari queut ZAc tria illa honor,fama, gloria, cum,ut diximus Moaob aliud bona censeantur, nisi quia testimonia sunt pro
bitatis: non igitur illi bona,sed ipsa probitas Nisi felicem
existimamus h qcassecutum sine probitate: quod cu D nunquam aut raro accidat, tum,etsi accidat, nega ndus est ita rege, cuius selicitas nihil omnino nisi umbra quaedam, tasomnium. Quid quod huiusmodi roduntur perpetua cura,
cogitantes non se id esse, quod habentur, ac veriti ne rete gantur Velata & ignota vitia quibus victi sese dediderunt, di Vltro parent . itaque leui momento fiant inglorii. Sicut enim serunt. veluti demortuum nihil patitur mare, sic αrerra nihil tacitum. Quod cum in multis inspiciamus, tum de vitiis ita perspicuum est, ut intrepide possit assirin xi
Nihil minus facile occuli posse, qualia vitium, quia ramex cum externis simulare qu:s post l, cuin domest: cis, & miliaribus haud potest. Nam quotidianae vitiae conluetudo cuiusque ingenium ut sit declarat maxime,ut ait Comico
Axque si qui vili sint, qui flagitia non petiitus dimitteret
sed in abdito habere moliuntur, fit in eis quod in amoς Iecluso consueuit . Qui si qua vi perrupeiit obice , δὴ ep gula,labetur multo tua ultuosior quam suerat , D-mque & illorum vitia clauda non palsa vehementi. iciun vir , & quasi momentis instantaneis diffundunt. qu Ccumque ipsorum clara falso perciebuerat ibit equidem velocius fama, praesertim de mal
66쪽
Fama malum, quo non aliud velocius illum, 'Mobilitate miget mire que acquirit eundo.
Nihil etiam fragilius, & mutabiliusquam claritas nominis. Hinc fama merito vitrea dicitur apud Horatium. Maxime propria similitudo. Quid enim infirmius vitroὶ Nihil sed nihilo firmior fama, quae dicto citius evanescit. Eius enim cita transmutatio non aduenit tunc tantum, cum aliquidia causa est, puta quia hi, qui boni credebantur, retegunis tur esse criminosi,sed quando etiam de bonis viris,&optimae famae,ne qua intercidente causa ministerio improborum pullulat infamia. Nam quod accidit in naturalibus, ut quae dissiculter adolescunt non extingua Rtur ficite: non idem in fama,quae multis parta sudoribus leuibus sepe dis-
fuit momentis. Quo constet om niu quae maxime laboriosa sunt,unum laboriosius,famae custodiam. Magnus enim liser est magna cuctodia fama, ut ait Petrarcha. Nisi igi-gitur molestiam beatitudinem dicimus, non est unde fel, citas consistere possit in fama: cuius est in acquisitione tan-; labor , ac tam grandis in conseruatione difficultas. Adhηc, io notis, famae,gloriae cupiditas multorum causae sunt malorum, quod malos patimur, atqi no D nunquam etiani sedemus,ne qua ex parte nobis suboriatur detractores. Unde mercator apud Terentium . Nostrapte culpa facimus, me malos expediat ese, dum nimium disi nos bonos Istudemus er benignos . Ergo mercator Viderit haec non appeis ienda, k nos qui studemus philosophiae non videbimus Nec veto ita haec non appetenda, ut dedita opera fugia- pius. Sicut enim magni viri est, haec non desiderare, ita G a16 1
67쪽
& sapientis non sigere: ne videamur non curare, quid exbstimetur de nobis, quod nulla ratione potest nonJesut oeulpabile. Sed nec ob honoris, famae,vel gloriae cupiditatem committendum omittendumve quicquam est, quod deuieta rectitudine. Pro qua sunt iucunda omnia polita a-benda, que plerique magni faciunt, ut opes, ut potentia, ut honor, fama, & gloria: pro qua etia rectitudine sunt arduaquetque subeunda,ut exilia,carcer,infamia,cruciatus corporis, membrorum a millio, vel si id oportuerit, & vitae. Bhoc quisquis nequit, fateatur se, quo sita sit animi magni ludo, non intelligere. Bene autem comparatum est, quia improbi quo magis ambiunt honores , fimam, & gloriana, eo magis clongantur: probi quo contemnunt vehemea' tius, eo citius assequuntur. Ac de his satis dictum eth.
uod in Speculatione non fit Felicitas: scientiarum Coi
paratio , Laus Sapientia Canonicae
ciuilis. cap. lF. Opinantur etiam nonnulli, ut diximus,Felicitatem in
speculatione consistere . quibus adminiculatur Marinneum illud: Felix, qui potuit rerum cognoscere causas. D. Nonne terret hos labor i Qui enim adit scientiam, adit laborem, ut ait Salomon. F. Laborem dicunt elIe cum te quie: illum corporis,hanc animi. Quies enim sapientis, v inulti Philc sophorum sentiunt: ut veto Cicero censet,& ν Meleesi cogitare D. Vbi quietem hanc venentur non iovi
Iso. Mihi quidem dissicile aliquid speculantilasiitudo
68쪽
De Felisseau Lἰb. II. 3 3 animi asilictatio, taedium oboritur. R Lassari potest ergo
animus 3 D. Opinor. F. Non recte, si meministi, quod concessum est Libro superiori coelestem spiritu esse humana anima. Nam coelestia fatigari no magis contingere po-icst, quam stangi, quam minui, quam extingui, D. Quid ' ossi igit Quid alta diat 18 F. De his etiam controuerita. Nos tamen id fieri posse de humano animo fateamur, agenies, ut aiunt, pingui Minerua: sed nego speculatione affligiatia diariue animum. Alioquin falso dixi illat Aristoteles, omnes homines natura scire desiderare . Quis enim optat viatiligatur, vel assiciatur tardio ' Tum itaque cum stud, inus intelligere dissicilia sensus animo seruientes illi sunt
qui lassantur, ipsi qui affliguntur, ipsi qui attaediantur; an,' itius vero speculando fit vivacior, & consolatior,& laetior, ut qui verum inuestigando pei ficitur, quiescendo tabe scit, o quasi rubigine nimjo situ obducitur, atque cum vim uat parum distat a mortuo Dicunt igitur hi qui Felicitatem 'r0nunt in speculatione, quod cum non aliud sit specula- ii, quam animam de potentia in aclum educere est autem -nimum perficere ; merito constitutam in speculatione 'Llicita tein Adjiciunt id,in quo nemo refragatur, specula. ijodem quaeri propter se: tum inserunt, eam humanas is esse selicitatem, quae cum hominem perficiat itum & pro ster se,&ob aliud, nihil appetitur ab hominibus. Hinc critur inter scientias de nobilitate cestamen. Nam curu aliae speculatiuae sint,aliae practicae s si quae praemisimus ve- ia lunt, nobiliores videntur speculativae, tanquam a quiabus sedem fixerit beatitudo , tum ex aduerso v articulari- bus rutionibus prosequitque ianitur. GrammMicus quod
69쪽
principum in schntiis tradit. Logicus quod viam. Rhetor
quia vel borurn copiam, & ornatum: quem non magis vrgent, quam si quis eo velit arandi artem,&serendi praesesere discipImis omnibus etiam clarissimis, quia per Casaites Vitae consulitur, sine qua nemo potest intendere animum ad aliqua ibidia. De reliquis etiam liberalibus ide sere dμcendum. Sed Physici quos Philosoplios natura Ies dicunt, sed Medici vitam pacisci volunt, nisi suas scientias conui
cant omnibus esIe digniores: qua concertatione, ut nulla curiosior, sic & nulla mutilior. Itaque relinquenda vaden' tur . Tot sunt enim scitu necessaria quae ignoramus, ut superfluis nos onerare sit inscitiae. Ut tamen in errore Me dici non versentur, suum Iegant Aristotelem . Is Moralem
nihil minus Medicinae, quina corpori animam prasest. Nam de Physica videretur no nihil regere, quod praemismus de nobilirate sileculationis, nisi & huic ipsi speculati ni,& omnibus denique disciplinis eandem moralem stuciuilem scientiam idem Aristoteles anteferret, qu/m
Architectonicam vocat, id est primam &eminentiorem ta nquam principem inter ceteras. A ude buntne iterum alios incellere, qui suis codicibus reuincuntur . Est autem id victoriae genus admirabilius,quo victus concidis non Victoris armis, sed propriis. Hoc tanto teste,cui physicii medici sacrilegium existimant c5traire, ne superati vide/0
tur ab Iurisconsultis, aiunt, non de mor. li locutum Axi stotelem qua codicibus Iuris, sed quς Ethicorum,oecopin Lae, Politicorumque continctui : quo si vero in his scis citus quam in sacris legLm voluminibus agatur de mos ii m*2j cstationum, quam asserere cognitioni int
70쪽
De rivoliate UL II. s sibi pergens ad nos cognoscitur ut animal, ea persectissem,qua ut homo,de qua ut Gaius. Enimuero in codicibias legat bus articulate distincteque traditur,quicquid in Ari, scieticis in uniuerso, & tanquam in confuso c. .sunt nemis illi veluti cunabula quaedam,dc principia tuos . scenti hos in s. pientiam legalem. At quasi desir quid disj litetur, etiam in eo se occupant & contendunt hi, qui solis Imperatorum legibus vacant, ut eam sapientiam, quae vulgo legalis dicitur, ei anteponant,quae continetur legibiis Roma.ncrum Pontificum, quas Canones appellamus, Par autem est haec disputatio, ac si quis eundem hominem medium cci, atq; deinde contendat eorum partium utra viri prae- habenda . quoniam ita unitae sunt hae scientiae, vel potius se ex his unica conficitur, ut non magis ex duabus partibus eiusdem hominis, aut ex anima de corpore unus homo. sicut enim anima & corpore constat una hominis vit ori, se ad unius Reipublicae regimen cum in sacris , tum prosi sanis jura conduntur. Harc igitur jura scientia una comes plectitur, Iuris videlicet diuini & humani, seu Canonicio e Civilis sapientia. Plane cum & de partibus elusdem lio. minis quaeratur, an alia sit alia piaecellentior,& quae, si quis identidem exquirat harum duarum iuris partium utra distior,Canonica ne an Ciuilis,habeo unde honeste valeamettiectare responsum: quod jure videri possum non vac re suspicione . qui licet in utraque, vellem digne, prosensu lin Canonica tamen docendo tria tam lustra, & eo amori usi inpendi,ut ex diuturna familiaritate collata grandi rvideatur assectio: tum ex alia causa est ; nacn in Canonicarimor entarios scribens inter multa bulas enim amplisluna