장음표시 사용
71쪽
s volumina in se exigit scientiae latitudo.' Inter multa igitur&variis in locis de quo nunc disputatur agens meam non tacui sententiam. Quid ergo amplius obtundam Z Simul α id cauendum,quod semper,ut aiunt, odiosa est & inuisa
comparatio. Si quis tamen urgeat, & fari cogat, ut nunc res est, ita sentio: Legalem disertius, Canonicam,quod ad hodiernum iuris exercitium attinet,utilius traditam,ut qης recentioribus ex decisionibus prodita est . tum Canonica, quae in diuinis magis quam in humanis versatur, legalii modo conuerso piogreditur,tanto digniorem, quanto bu' inanis diuina potiora . Et haec quidem diximus non tam nostra voluntate,quam propter litigiosos, quibus nec sos te ista susscerenti Malunt enim decet tare, quam vincere nos vero illi sumus, qui vinci eligimus potiu1,quam ut vi camus,semper esse in certam: ne. Digladientur itaque illi per ine licet,quos rationibus superare non arduti, Oratione perdifficile.Garriunt enim tum maxime cum sui larguimc tis irretiti, falso exiit imantes confusione in tuam tegeseii 'conditis pro se clamoribus . Quod ergo ad nos attine ahac cotentione de his duabus scient iis,quae germanae sanxi derelicta, non de ipsis diuiti magamus, sed tanquam uno prodeuntibus utero laudes non impares celebremuS. I ad des vero huius diuinae auris utriusque sapientiae quis De HI referat, sed vel mediocriter .cogitarit i Quoniam
illae ii, quae genus humanum suo quemque ditim '
Vidine counlint: hqc regna,prouincias,gemes,certi, sim istiunxi,: haec Vrbes,oppida,pagos congregaui id . tur minor deterre maiori, α parere, maior minori Opi . xi,ta contulere , quisque Deum culcreta venerari
72쪽
t e ri hau ZR IL 1 colligitur,qua ratione imperet princeps subditis,filio pater,
vir uxori, auditori pzaeceptor, herus vernaculis. Hic inu tit Pontifex quibus artibus plebem Deo lucrifaciat, quo' tenore, quibus sermonibus, & modis, & Armis Sacra me taministrada sint. Hic habet sacerdos,hic esericus, hic ni dachus,quo tepore,quo loco, quo ordine sacris inludat.Hic laicus a quibus audire diuina,a quibus quae & qua do ecclo s istica percipere sacra meta. Per hanc bonus remuneratur, corrigitur malus, ad bonum quilibet inuitaturi per eandea tur pupillo tutor, adulto furioso & prodigo curator, viodux inopibusque defensor: ex eadem quid sis agendum quidue cauendum erudimur,atque Ut laedam ua neminem, E cuique quod suum est tribuamus, nec ipsi aliis faciamus, Rod pati ab aliis abhorremus. In hac disponuntur iud hia,contractus formantur, oldinantur testamenta. Hinc y cjs isdera, hinc bellorum iura& postliminia ..ud sin- sala persequor Z Huius denique sufflagio vhi uersus orbis Kkime sine ipsi peruerse gubernatur, diuina qae & hu-riana omnia confunduntur, &Perturbantur,dc pereunt, pecvlla unquam Monarchia creuit, aut aliqua diu floruit. tuo nec ulla urbs persistere, aut ulla congregatio conserua-u potest, nisi huius dium. v largitionis praeceptis instituta,ac Edam largitionis vallata, &cmcuin septa praesi diis.Atqui ii a me hoc loco praeterit quosdam grauiter laturos,si Ocax ij m ,si Poeticam, si Meth apbysicam, quam diuuinia is dicunt, tacitus transiero, nec retulero nominMim. inibus, tili praeterissem, esset unde verecundus sed intrepidus re binadelem, quod haec ut multa ignOI re potui, conte m. h se certe haud vola. De Oratoria praeterea,& Poetica
73쪽
fg Franci ci zuburata dic uni videtur,cum de Rhetorica dicium sit, sub qua sint
ambae constitutae. Nec tamen negauerim Oratores de Po tas clarissimis efferendis laudum titulis,quos elii Poetas praecipue lauro instar Imperatorum ac Ducum exercitus co ronauit omnis a ntiquitas. Haud ab re id quidem. Nam v luti laurum nulla ut libet acerba hiems foliis, sic oratores sic Vates edax temporum vetustas nominis & iam ae praeconiis non expoliat. Sic promerentur eorum monimen vpene immortalia libris elegantissimis , & stilo suavissuri conscrata. Quibus quid illusti ius, quid pulcrius, quid
venustius, a ut dici aut excogitari posseti Nec tamen indignantur Oratores, nec Vates subdere colla legibus: quibus& Romani Principes, Papa, & Imperator, quanquam potuissent, se tamen subducere noluere . De Metaphysica
vero seu Theologia, quod necdum attigi causa suit, quod sint qui non haesit indum putent hanc, & scientia iuris, o om nino alvs sine controuersia digniorem,atque de Deo s. qui scientiarum rerum dominus est omnium. Itaq; postre mode ipsa d cendum suit, siquidem, ut ante diximus, lata rati ordine ab imperfectioribus ad persectiora proceditur
Sed his potist illud objici quod multis, qui causam diiudi
eant antequam discernant: quo quid impudentius,aut in consideratius ' Numquid entin in sacratillima ruris sapie tia de Deo non agitur non de Fide 3 non de Caritate tnon de Spe Z non de reliquis ad fidem ,& Dei cultum sise ctantibus Z At enim in Sacra scriptuia, quae Theologi dicitur,fere omnia de Deo. In iure de Deo paucissima, selitibus sane complura Z Quasi vero lites sedare diuinum non
sit. id illudi quo sensu accipitis,quod in Evangelior
74쪽
De Felicitate Lib. II. , dicipitur, ut antea fratri reconciliemur, quam Deo munus offeramus. Si ergo fratrem reconciliari fratri, Deo est acceptἰus quam orare,quam offerre munus sacrificii; cum hete diuina esse non dubitetis, illud quod praestantius est diui. num negabitisi At praemiis adiudicandum adducuntur iudices, non ut pacem inter fratres, non ut sibi coeleste prae .mium procurent. De bonis & rectis equidem nego, de , malis non possum diffiteri. A n vero in sacra scriptura nemo proficit nisi bonus, nisi de anima solicitus, nisi adsolim assectus coelestem vita misit non potius multi, pro fastupro inani gloria,pto dignitatibus assequendis, aut intei suos principatu , quod in religionibus euenit siequentus me, adeo ut etiam rescriptis Apostolicis plerumque nitantur in . digni, atque non sine Dei offensa, & fidei non parua contumelia magistrentur, antequam ratio studiorum aut amoplitudo scientiae deposcant. Sed & hi possunt esse doctiss. mi.Sint sane. Sed tempora non expectasse, ab ignorantiae suspicione vix ab ambitionis nullo fere pacto defendi po-itri Ast, si cui placet,defendantur etia ab ambitione sino, modo ne aduersentur aliis, nec de scientia suae nobilitate decertent,quasi de se ipsis diffidant, nec si ut aliunde gloria suscepturi. Nec vero cogitet me voluisse per superiora diuinae scrjpturae dignitate imminuere,quin contra magis eam cppio laudare, quam possum. Est enim pro excellentia oustae rei laus omnis humana longe impar. Quo tame emi sentior est, eo tenacius suadet, u i legibus pareatur, cum ast ipse Redemptor sese legibus non eXemc sit, quoniam uti dele ipso testatur, non venit soluere legem , sed adimplere. Dicit hic fortasse quispiam tibi non de humana lege dixisse H a . R dem.
75쪽
non est aliud,quam omnem iuiis sapientiam humanam dicere, cum tamen in ea multa decliuinis agantur, praeci
pue in illa quae Canonica dicitur, inqua omnino persectius, quam in Theologia de Sacramentis Ecclesiiasticis,& minis
stris eorum determinatur. Unde recte Pontifices Romani ius Canonicum non humanum,sed diuin una,appellarunt Iuste id quidem tum ex conditore, tum ex sine. Ex condi. tore nem pe,quia a solo Summo Pontifice prodit,quo inter homines nil diuinius Ex fine vero,quia no numana propo nit, non terrena, non caduca ,sed diuina, sed c estia, sed
aeterna . ubi possumus hoc loco impavide. sic enim sentirimus & sepe vidimus assirmare multo utilius Ecclesiae pro, uideri, si Praelatus in sola Canonica, quam si in sola Theo ilogia sit instructus, tametsi utraque sit in eo desideranda Si quis tamen Canonicam recte norit, is etia Theologia iniplusquam mediocriter cognoscet,& aeque legalem sapientiam. Eli nempe Canonica tanquam mistum quoddam ex illis ambabus . Sed iam longae contentionis inter scientiat
finis esto. Longius autem peruagata est oratio, dum faue mus his,qui rentur felicitatem in speculatione constituta in ad quos redeundi tempus Videtur . Et ut nostrum quam breuissime ludiciu pandamus, nostra sic sert opinio, quoi illis assentiri non possumus, quin simul fateamur,quod se pra negauimus, & malos posse fieri beatos,rem penitus in credibilem & pune falsam .Praeclare Iuuenalis: Ne lus felix. Constat autem S malos polla speculari, nisi det speculatione Vera quis intelligat, quae tunc tantum in no , bis peragi rur, cum in suo ae omnium principio nostri
76쪽
De MIehate Ug. ποῦ ε rhitur intellectio.QEod non in hac vita mortales, sed in ,
coelesti beatos assequi non tantum credendii, sed etiam inistrepida fide confitendum est. Et de hac ipsa speculatione v radicemus in volumine consequenti. Nunc enim non de caelesti beatitudine,de qua in volumine illo agitur , at deterrestriiquam non esse in speculatione sita in arbitror satis ostensum. Hac enus igitur de hoc. Nam ad alia festina-rrils.fratergo aliorum sententia, quod in virtvre,sed alioruquod in operatione secu ndum virtutem, felicitas esset: quosiana aequum est ut audiamus. in virtute , an Virtutis ver time potius fit felicitas : . . quod non tam in his, quam in Deo. Cap. VII.
F.Virtutem si sola beatum essicere Stoici volu ni & Cice.
ros Peripatetici, Aristoteles praecipue, praetei V tautem, d eam persectam, exigunt eam,quam Virtus edis, operati dem perfectam: quoru mens eadem est, ut ut sermo diuer- ii videatur, nisi quod pleriq; rebus non contenti phalerati sermonibus delectantur. Quid enim Z Estne quis virtuosus, si non virtuose aut quisquam Virtuose vivit,siae virtute' Nam illa quam leuia Z Virtutibus clarum interdum obdormiscere, od ita tunc per Virtutem nihil operiri, proinde interea non esse felicem , scit cet. Illi enim Stoici crediderunt fieri posse, ut sit homo a terna quaedam intelligentia, quς semper in actuellet,& in virtut s intentio. de, nec aliquando lentesceret : aut cit quis ita vecors, cui balium sit corporeas indigenitas, ut esse se, ut sici arcsce.
77쪽
ca Francisci Zabaretare, ut somno obrui, quemquam effugere non posse. prae
tereo reliquas indigentias quas tot esse constat, ut nostram Vltam vere sapientes censuerint non vitam esse,sed morte.
Quid quod & aetatis nulla permansio, nulla costantia . No si ros ortus excipit infamia, infantiam pueritia, pueritiam adolescentia, adolescentiam iuuentus, juventutem viri litas,uirilitatem senectus, senectutem senium,& hoc ipsum m rs celerrima concludit. Hac sane alternatione introducimus breuem hanc vitam, & fragilem: cuius α breuitas cum ipsa vitae paucitate nimia foret, tum & frequentibus quibus affligimur morbis, tum de casibus innumeris, quos subimus, plerumque sit breuior, ut mors, aut numquam procul absit, aut quod nimium vere dicitur omnibus aeta
tibus , & in omnes horas impendeat. Quam ob rem in arct varietatibus,tot morbis, tot vitae an factibus,tanta bre. uitate minimum tempus est, quo ut viros agere Vitam ii ceat. Minimum igitur, de quo Virtutem non modo exercere,sed vel comparare vel tueri iam partam .idcirco abso nil & odiosum, felicitate ita limitibus astringi,ut nisi dum quid agimus virtuose careamus beatitudinei sed sufficere,'
virtutis nos esse no ex pestes. Ac neq; Virtute, neq; eam quς ex vjrtute est actione, nisi ii ibuatur a Deo, dominus enim
est virtutum mortales allequi posse fas est cogitare. Di sputent itaque in quo prae diximus Stoici,& Peripatetae l. nos in Deo figamus cogitatus nostros, non haesitantes ei curae es.se mortalia. Scit & quo indigeamus longe melius atqui nos ipsi. Bene profecto Iuvenalis: Nil ergo optabunt homines , si concilium mis, '
Vermittes isti expcndere numinibus quid '
78쪽
De Felieisate Lib. IL σ1 conueniat nobis, rebusive sis mille nostris. . Nam pro iucundis aptissima quaeque dabunt Dic Carior est illi; homo, quam sibi . Nihilne ergo, dicet quis , vovendum aut nihil a Deo
'recibus expetendum Z Sane nihil in specie z tamen , ii quem tenet votorum fides aut precium, non est improobandum , si cum Stoicis oret pro Virtute,atque cum Peripateticis pro actione virtutis , eodem ipso iuuenale permit.
tente: Fortem posce animum, mortis terrore carentem, spatium mitae extremum inter munera ponat,
Natura qui ferre queat quocunque labores νd Nesciat irasci, cupiat nihil, m potiores Herculis aerumnas credat seu siue labores, l- Et Venere, cornis,c plumis Sardanapali.
Semita certe. Tranquilla per mirtutem patet unica vita. edita demum pro huiusmodi Deum exoremus, ut patienni fera mus qua in cum que sortiri fuerimus aut naturam aut sistunam. Stultum enim ex his commoueri, qu e nulla ratione possunt eum,cur ad votum cesserint, ignauum erit re, nec item dejicere,cui non cesserint. Naturam enim npu egregiam possumus moribus excolere soli namque sevientem lenire patientia: non sic vitae turpitudinem tetere membrotum formositate, nec cupiditasem sedare s pia fortunarum. D.Quid de alimentisZ Eorum ne eciam λritas, d inopia sorterii non commovebunt' F. Minime h.ruin accuratus erit, consilio fretuSbaluatoris. Nolites 167
79쪽
64 Francisii Zabaresiatichi esse dicentes , quid manducabimus, aut quid bibemus, aut
quo operemur. Scit enim parcr vester quod his indigetis. Euri rite regnum Dei, edi iustitiam eius: Omnia haec adiicientur vobis. D Non paucos equidem Sanctos, & in Deo sperantes impii tortores fame necauerunt. F. Quid tum Namque non spopondit Saluator in se considentibus inmmortalitatem huius vitae.Nam mox, ut aeterna esset, terrena
esse desineret. Est enim omne terrenum corruptibile. Non ergo ait Saluator alimenta illis auferri non posse, sed prae inopia nunquam defutura. Amplius, etsi auferantur, ni hilo tamen magis sortis hic quem dixi prosternetur,qui nec mortem exhorret, sed cum λpostolo distatui cupit, & esse cum Christo. D. Quid alia,quae durissima iudicantur,exblium, carcer,iniusta infamia,& reliqua hujusmodi ipso cogitatu nos assicientia terroribus 3 Hisne sortis hic exterrebitur F. Qui mortem non pavet, qui fieri potest ut expugnent haec leuiora' Quae cum fortuita sint,ab his tantum timentur,qui omnia sua praesidia infortuna collocarunc, non ab his qui in vii tute, multo etiam minus si in Deo . Hi enim, qui sua omnia in Deum referunt,haec aduersa, & siqua etia maiora mirum dictu ut sustinent, Deus immortalis sustinent, imo vero ut contemnunt, de pro nihilo ducunt. Loquamur intrepide, quonia vere, imo potius,qusa
vix credi possit, ut gaudentes excipiunt, & se quoque octo'nint, haud dubie credentes verbo veritatis,quo beati con' sentur,qui persecutionem pariuntur propter iustitia,quonia forum est regnuciniorum. Habes meam de felicitate ,
quae non vera,sed instar verae est,sententiam,imo non tam
meam, quam Saluatoria, qui ut nunc diximus beatcs iudi
80쪽
De Felicitate Lib. II. careo qui propter hastitiam persecutionem patiuntur.Hoc autem iudicium ignorari a quoquam potest, euerti certo non potest; hoc siprobas, licebit ad alia proficisci. D. Planius editteras necesse est: breuius enim dixisti, quam ut perfecte res tanta cognosci possv . F. Beatum dico,qui non in casu,sed vjrtute considit: cuius aetas non in voluptatibus,& mollibus consumitur ι sed in rectis de arduis actionibus: cui non vitium , sed honestas grata est: quem ad se terrena non rapiunt , sed coelestia, quibus innexus, dc de vita illa coelesti cogitans nullis fortunae blanditiis seducitur, nee minus exterretur: nulla vitae huius dulcedine capitar , nec amaritudine praecipliatur: nullas metuit aduersitates, nec prosperitates plus nimio desiderat: nullum deniq; vitae veretur exitium, ut terena solutus contagione liber aduolet incalos eam possessurus indeficientem gloriam, cuius desiderio vivens cum mentis aflictione flagrauit. GUutatis eorum qui negant hominem posse operari mirtuose,. multorum promiscui sexus relatio, qui fuerunt virtus,
cum Gentilium, tum Catholicorum , t 3 nominatim de
Wliquibus Sanctis, maxime Iustina, . Profdocimo. cap. VI IL
F loculcabunt illico contentiosi, Beatitudinem hanc seris
monibus promi posse, rebus ipsis comparari non post se . quasi nemo vii tutis amator fuerit, cum contra de huiusmod: sint Gentilium, & Catholicorum repleti codices. Cui enim auditum non sit Socrate impavida manu venenum