장음표시 사용
91쪽
cendi potentia calidum mouendo de incendendo esses actu calidum. Se ipso autem eodem & modo&respecti mouere non possibile Na ita idem esset mouens,agens,diricens,& quod mouetur,agitur,& ducitur. Est igitur aliquo
a nullo motum, & idem , per quod omnia mouentui, alioquin in infinitum abiretur, & ita inoueretur prorsi nihil: quoniam quod secundo mouet, non alio mouet, ni quia motum, & a certo mouente. Sic ducitur fieno equuti quia manu frenum. Ergo si desinat primum mouens, in
tus omnes tolli necesse est. At sunt motus: itaq; α id quoqprimo mouet; quod dicimus Deum . Quorius sapimuri Videmur enim disputando propositis aberrasse, quonias' non disputare,sed consulare institueramus. Quanquam igitur sint alia multa, quibus conuincitur, Deum e*e: DUtamen vela,ut in re notissima nec iam amplius disputari i ladjga, contrahamus.Nam sicut in rebus dubiis, in quibus pientes disientiunt,multum studii, temporis, diligentia sost monis apponendum,quo veritas eliciatur: sic nihil aut ps rum in notioribus, & an quibus conueniunt, licet improbi .pauci, & contentiosi restagentur. Hinc illud, cum litigi sis minime disputandam notum omni schola prouerbjuna Lorum uaque,qui contendunt Deum non esie, obsolevi lcratio, nec tam sapientibus, quam re quibusq; muliorcul improbatur. Nec est gens tam barbara, tam effera, za'
immanis, cui non insideat Deum esse unuin &primunia cns, a quo ceterorum Onanium esse dependeat. Nam quo linquiunt ideo non esie Deum quia iit malum quod no esset,idem est, ac malum ita Deo oppugnare, ut boni Ghil conscele scuit ex malo.Quyd lon cii aliter. Sua
92쪽
De Felicitate Lib. II. γὴamque omnipotentia infinitaque bonitate vel de malo.
benefacit. Igitur eius summae beatitudinis suum est, quo de malis eliciat bona, mala sinere. At enim Deus frustra.' ponitur. Overbum stultissimum,&Vltione dignum .Frustra cur Quia rerum principia sint,aut natura, aut propolitum ratio,seu voluntas. Sed illam naturam,si gnitione Vacat,nonne ostensum est ei,ut in seu finem non casu prodeat, opus esse notitia dirigente' At quae obsecro illa noti.
Ea,nis Deus,qui nihil omnium non dignoscitὶ Propositu nilutem iratio, seu voluntas, quoniam ut in homine sunt noni Ercessaria, sed mutabilia sunt,expedit ab aliquo per se ne-l eessario dependeant. Nam quaecumque mutabilia quandol non fuerint, sic ne nunc quidem ellent, nisi alterius opel intercedente: quia quod non est, esse se ipso nequit incipe
fi . Aliud igitur antecellio nec id incertum ἰ quoniam in ricientibus causis series quaedam dignoscitur, ut primum medii,postremi medium causa sit: nec in infinitum sursu nil causistendere potes; quia cum causa p.,sita prosiliat effe-
ρ' , 0 hi x xomcue lux, si non sit causa prima, non erit eia
s laus vltimus, nec causi media ulla erit. Haec autem nC a era. Prima itaque est,eademque Deus est: & ab hoc tan- , m per se necessario principio nostra voluntas,ab eodem tanquam summo bono nostra, ut ante conclusimus,pendet felicitas . Plane quoniam Deum inhumantS agentes in steri non possumus nisi sub aenigmaee,& velamine, qua te Eus eum in his recognoscimus quae facta sunt, Veluti cau- in suis essectibus,enitamur abducere animum a sordi bus, ut terrena non cogitemus, quia placeant illa, sed in illis Deus . Ita sapie ates erimus: ita beati SaracΠβ enim quas
93쪽
r 8 Francisci zalairellaeque beatus. Ac de his,qui sapientes habentur, nihil vetiuiquam quod aut felices aut non sapientes. Nempe sapiens quisque Dei amantissimus, ergo & beatus. Qia in re ni inium erratur:quia plerumque sapiens existimatur iniquus, quia subdolus,quia astutus, quia versipellis.Tantum autem' abest hic a sapientia, ut non magis lux a tenebris Nam qui fieri potest ut in eo sit sapientia, in quo ne aditus quidem ullus, nec ostium si sapientiae, quo introeat Bene Salin
re prosecto, quia malu omnis sui dissimilis; proinde ipsi'
quoque cogitationes Variae. Quo pacto igitur,qui secum a non consistit, dissicilia,in quibus perseuerantissima cogitatione opus est, diligenter perspiciet, aut constanter proci debit ,& perageti Itaque nonnullo tales vidimus sapientes , sed malos iudicatos, qui ubi ad res ,rduas prouidenda
ventum esset,suam detexere nuditatem, no est etiam unde
hos selices existimemus, etsi fortunis ad summu affluant. Illis enim,ut ostensum est, non comparatur beatitudo. Sed nec iniqui fortunis diu fruuntur. Uidi impium eleuatum sicut cedro; Libani: iransivi ecce non erat, nee inuentus eglocus eius. Sic Psalmographus vidisse se ait.Sed & ipsi saepius intuiti sumus horum citos exitus, & infelices. Ita in quo summe laborandum viro gnaro, ut feliciter , iniqui cre 'bro infelicissime obeunt. Nec iniuria. Neque enim me ritus est bene mori, qui male vixerit. Quam ob rem in pluribus vidi, dc sepe usurpo:hominem quemadmodum vixetit, ita & emori. Hoc de luxu perditis lupra ostensum, quam confestim, quam turpiter, quam infeliciter obeant.
Hoc de de Ur annis ostedimus,quod de quibuslibet ini
94쪽
DAt dies suos: ut in Psalino. Nec veto quoad vivunt be usunt Quia, ut diximus,secum non constant, Inquieti autei sunt,cum ob multa, cum id maxime,quia uruntur fortunis bonorum,quibus factis saepe,verbis semper insultant. Iuste igitur natuia prouisum, ut dum impii bonos lacessunt, aut lacerant, magis ipsi sua impietate,qua eorum oppugnati
'ς hi plectantur.Gaudent quidem potius hoc iusti,cum
qis nullum maius probitatis testimoniu asserri possit, quam inprobis esse odio. Ita igitur gloriam iustorum impii noni Mni labefactant, sed exaugent. Sed nec de ultione mal l ram boni dissidunt certi quod fallere verbum Dei non pos-st, qui ait: Mibi miudi Iam,m ego retribuam. Retribuit auis xem impiis in hae vita,&in latura. In hac gratiam se an a tib eis semovet. Cor enim impiorum a Deo longe est . In Lydra non tantum gratiar subtrachione , sed δἰ poenarum zierna condemnatione mulctat. Retribuit&iustis, quibus j istit in hac vita. Diligit enim iustos, tum maxime in sit cum inquiet: Venite benedicti, percipite regnum.
i licem vocem l O retributionem inestimabilem. Odiems desideratu, & faustum. Tum enim Deum,quo hic in crea-ὶ vij & in aenigmate ibi in se ipso creatore, & reuelata facie entur. Beatitudo quae hic dubia, ibi certa: hinc ex parte, ibi persecta: hie temporalis, ibi aeterna . Fide ipsa quidem Vmporali hactenus:de a terna sequenti volumine disser
95쪽
FRANCISCI ZABARELLAEDE FELICITATE '
. Litterati quam plurimi Petre Paulerum quisque temporum defleuit inertiam
atque infelicitatem . Id attestantur eorum volumina, quibus fere omnibus priora tempora laudibus complevere sua exsecrartionibus. Horum dicere soleo lacrimas in v nes salsamque exillimationem. Nec id sermone tantum, verum dc stilo tentavi libello quodam, opus tibi& m uix quoniam prodiitὶ non incognitum. Dissicile tamen vide tur,arcere sermones huiuscemodi, qui etii non ta inter lit ratos crebri qua & inter indoctos, maxime senes. Estnem pe quiuis senex,ut Flacci verbo utaret ii 4. Ludator temporis acti . ill Se puer . Et vero sic est . Horum quisque neque declinatum quemquam ab aliorum ingenio reperias. Quem sermonem aliqloco fouet idem Flaccuseae amnosa p id mu imminuit dies' AEtas parentum peior auis tulit Nos nequiores , mox daturos Progeniem mitiosiorem. Sin conuerterimus animum ad annales, ante duo anno
96쪽
De 'Felietate Lib. IIc et itum millia videbimus illa tempora nihilo nostris feliciora
Reparantur enim tempora pereuntia consequentibus. Ita que idem Flaccus: Namna tamen reparant celeres caelestia Iume.
Atque ut adeamus fabulas, ipsi quoque homines pluries re nascuntur. Ergo de animabus funistis vita sic Virgilius:
Has omnes ut mille rotam voluereper annos Letheum adfluuium Deus euocat agmine magno. 2 Scilicet immemores supera ut convexa reusavi. rsus G, incipiant in corpora melle reuerti.
vicunque tamen de hac temporum controuersia Tua b im hic non attinet, tum quod sentiremus illo explicubrius libello. Illud vero constat, eloquenti ae studia nostra Mate refrixisse, ac paene concidisse. Essetque hoc cum iliis multis nostris detrimentis minus intolerabile, nisi cum c studia corruissent, in quibus erudimur, non de nume ni,cubis,aut alterius modi, no de lineis,paralelis,aut intersecantibus Haec enim & huiuscegeneris non defecere studia, quη quanqua sint libero digna,c5stituendae tanto hominu itae nihil adjiciunt,unde stamus meliores,aut certe minus ivali. Sed ea desecete, quibus admonebamur vitia fugere, si dari Virtutes, atque ad maiora genitos,quam ut arbitreo mur humanam beatitudinem constitutam in fortuitia: ir a uibus si quid boni, nihil omnino amplius, quam haec ipsa liceant a mortalibus. Igitur beatificari homines qui possunt his bonis,quae ipsi beatificant ἰ Ab hac illorum liud toruin desertione conjicito, quam non facile studia tam inculta, uin neglecta tete nullo tradente ingredi,quae consequi distille sempernit,etiam cum vigebant,mulinquQq prae in L stra
97쪽
strationibus. Ea res diu me suspenso tenuit animo , dat cogitarem ad duo anteriora volumina: metum tandem euicit desiderium . Coepi igitur fretus aliquot praeclaris ad choribus,qui de rebus,de quibus in voluminibus illis, conscripsere: quos licet imitatus non sim , multa etiam indi omnibus prosecutus, nonnihil tamen illi contulerunt is audendo iter iam aliis tentatum . At quae res disserendae restant,de his rebus seriatim nemo quisquam: maria undique, di undique coelum. Altum nempe dc inscrutatum pelaguri Et nos qui sumus, ut tantum de nobis spondeamus t Praeeipue cum ea sit agenda res, de beatitudine scilicet aeternuin qua re multitudo sentit inanem curam esse.Nec enim
humanae potestatis esse , suscipiamur ad gloriam , alta Vero praecipitemur in gehennam. Fato ineluctabili id coinstare.Quid nobis euenturum, ab aeterno Deum providissoquod providisset non posse non fieri. Itaque flustratin
hoc esse accuratos. Hunc vero sermonem,etia inter dinctissimos frequentem in Libro de Prouidentia,& Fato di iscussimus, ubi quantum videmur haec sustulimus. Quod
nunc igitur attinet illa,pro certis constituamus,sapienti n minimam , sed omnium maximam curam habendam,
suo reatu in aeternum damnari dignus, sed suo meritosa uari non indignus, apud infallibilem spectatorem iudichtur. Ad hoc suadendum cuique Christi nomine glorian perpaucis opus esse debet, scientibus nobis quod Saluat ait, nihil homini prodesse, sit mundum lucretur cum adhmet detrimento. Aut ergo nihil omnino soliciti erunt, nisi una aeterna salute: aut erit inter alias curas haec praecipμα fulmina cunflarum: ita ubsi rex exiga opes, honor , p
98쪽
r a Felichate Li m. tentia,& quaeque iucundissima huius vitae , hanc ipsamnique vitam pro vera vita,aeterna gloria,post habeant. Sicut autem ad hanc comparandam summo nitendum studio, sic ad pr. aecipienda,& intelligendam no minori: quod nec aliter possit acquiri, nisi intelligatur, nec nisi ad id studeatur intelligi. igitur percipiamus,intelligamus, ac conseis quamur,ducimur nimio desiderio de hac agendi, de hac loquendi,disputandi conscribendi. Sed terremur & pq ne retrahimur, cum rei magnitudine, tum de solitudine in . tentati itineris. Nam,ut ante diximus, nemo de re hac di gnum aliquid,quod ad nos peruenerit, conscripsit. Quamobrem agi oportebit, ut dicitur Marte nostro . Verum avid est quod possit nos non modo terrese,sed ne remorari quidem Z Quando sermonem diuinum enunciantibus Dominus dicat non eos esse qui loquantur, sed Dei spirixam, qui per eos. An vero Deo aliquid arduum aut dissicile t Timore itaque seorsum posito,iumma cum fiduci de se ipsa dicere incipiamus. Pistogus Introducens Materiam Libri Tertit: quod be tituri carie lis est Deum intelligere, tenere,
F Praescribe nunc unde nos ordiri velis i D. Ut quam-frimum expedias,quot ex rebus,dc quibus contiet aeterispa beatitudo . F. Tribui et Deum intelligere, tenere,frui: pioinde beata antina, quae Deum intelligititenet,ac frui- ur; nec pctest aliud elle praeter extra,supra,vel insta,quo lices reddimur. Daenesi Deus qui poteti, quem dicimus L 1 in-
99쪽
incomprehensibilem 3 F. Si teneri, si comprehendi no posset , frustra Apostoli monitio, qua cohortatur ita nos currere, ut comprehendamus. Comprehenditur autem Dea a beatis, ectenetur, dum Deum, nullo medio, sed se ipso
& uti est,intelligant.Quid enim aliud apprehendere, nisi assequi Z Sic athleta victoriae palmam i sic quisque Moasperasset, ubi consequitur, pariter & tenet, & comprehen dit. D. Non est igitur Deus incomprehensibilis F. D.Nunc comprehendi posse dixisti:compte hensibilis erin α incomprehensibilis.Sed non haec aduersantur Itaque dum soluere niteris, absurdum adauxisti: male autem sobuit,quis piis multiplicat inconueniens. Acutum res h Vexposcit ingenium. Quamobrem diligenter aduertito, a agnoscas suo modo Deum comprehendi, nec tamen ide inon esse incomprehensibilem. Principio illud, ununi quodque prout actu est , ita & cognoscibile esse . Quo enim potentia tantu est, id quod necdum est non et aco gnosci potest omnium vero principium Deus non ν 'doque potentia,quandoq; actu est: alioquin esset alio tensepore quam alio persectior.Nam quod potentia tantum ei, cum in actum educitur, tum di perficitur . Quod cxς omnium primum, quoniam semper perfectum, sempex Mactu est. At & infinitum esse nemo dissitetur, Itaque citi finite cognostibile esse . Sed quid est quod infinixi in
capere notionem possit, nonne unus Deus ' Cetera P finita notitiam non iuscipiunt infinitum. Soli ergo sibi nulli creaturae Deus comprehensibilis. Iam vides quare ist comprehensibilis: nunc aperiamus, qua ratione suo mo 'comprehendi possit. Beati nempe Deum vident,& inici i
100쪽
men ab ipsis potest. Ita si spe stes quod intelligitur .agni.tio non ex toto est; si quod intelligit, nulli ex parte
deest , de ita suo modo plena est, hocque ordine creaturae creator comprehensibilis. D. Nonne quod cognoscitur id in cognoscente receptum sit oportet Nec vero nisi iuxta cognoscentis mensuram recipi polla . Si quid itaque est quod cognoscentis modum excedat, quia illud non possit
in cognoscens ad mitti,consequenter nec ab illo cognosci. Maior autem quam inter creatorem , & creatura quis exesis sust Nihilo tamen secius a creatura creatorem vis agno sci. F. Haud quaquam ruditer hoc, nec minus vere quam perspicaciter Plane enim assentior cognitionem illam n tura fieri no posie.Sic tua ratio conuincit: eade tamen nihilyrget,quin ex gratia. Nam quod ad naturam attinet, cogniti0nem semovet ut ipse dixtiti, nimius inter cognoscens de cognoscendum excelsus. Si quidem creatus intellectus,sive hunianus,siue Angelicus,esse non habet, nisi quantum iidlud ab diuina participat essentia, a qua,ut est apud Aristo, telem,communicatur omnibus esse, & viuere, quibusdam clarius aliis obscurius . Ipsa vero Dei eisentia suum esse est Ob hanc differentiam atque adeo ob tantam eisentiae Dei praecellentiam surgit, ut eam creatus intellectus non amia plecti, non capere,&ita nec alio non adiutus agnoscere russit. Iuu itur autem ad hinc agnitionem ex Dei gratia, quae naturam attollit, in eam fuso lumine per eum, qui fons est vitae, in cuius lumine, ut ait Propheta. videbimus tum Q hoc ipsum lumen gloria debeastrado nostra est.Elega ur Apostolus: Gratia Dei vita atrina .