Friderici Heusingeri ... ab epistolis Commentatio de iure peculii aduenticii extraordinarii, tam Romanis quam Germanicis legibus atque moribus constituto

61쪽

nullum plane est dubium. c Quo casu resti, tutio filio familias circuinscripto non deneganda, licet is, contra quem impetratur, Patrem auctorem conuenire possit. Non enim directe contra patrem restitutio datur, sed is per consequentiam tantum damnum patitur. d) Quo magis ergo concedenda est, si pater nullum enegotio gesto lucrum percepit, eamque ob causam nihil ipsi metuendum est. e uuin etiam tunc restituitur filius familias, si pater ei, a quo circumscriptus est, succedit tb vel filiusfamilias eius heres factus est, quem Pater Circumve. nit.: g Quid vero si mortuo patre filius restitutionis auxilium implorat Z Audiendus crit, si hereditate paterna abstinuit, Vel ex ea causa re. stitutionem petit, ex qua ipse pater tutelam seu Curam gerens fuisset restituendus. hJξAt si adita hereditate restitutionem desideret, non

frui videtur praetoris beneficio, quia Patrem re- ' praesentat, ideoque facta eiu S reu OCare nequit., Quoniam vero liberi Parentum facta propria tantum, non autem, quae alieno nomine hi sius-LePerunt, Praest ni, non est, quod' eos a restitutione

62쪽

tione excludi dicamus. ci) Cum igitur filius- familias aduersus patrem eiusque facta restituatur, sequitur, ut eidem praetor aduersius alios succurrat, licet in tutela curaue patris vel aliuscuiusquam fuerit. k X VII. Cum autem filius milias ex omnibus causis tanquam paterfamilias obligetur, et ob id cum CO, tanquam cum Patrefamilias, agi possit: ci

sequitur, ut de peculio aduenticio extraordinario et agat et ab aliis conueniatur. Si autem

impubes vel minor XXV. annis natu est, tutorem vel curatorem iudicium suscipere Oportet. in XVIII. An vero actio filio familias esse potest, contra Parente S et fratres, quibuscum cum de peculio aduenticio irregulari contrahere supra dictum est 3 Filium familias cum patre de aduenticiis, non nisi Vt rationes reddat, vel administrationem dimittat, agere, contendit Goeddeus. n Sunt Vero, qui contrariam sequentes Opinionem, filium Patrem in ius vocare posse, si hoc ad secunda vota transeunte de bonis maternis,

D 4 vel

63쪽

s6 CAP. III. DE IVRIB. FILII FΑΜ.

vel de iis quaestio sit, quorum ususfructus filio. adquireretur, contendunt. cob Atque horum sententia misequendam esse puto. Nam quia olim pater per filium adquirebat, pro una habebantur persona, et vox filii tanquam vox patris intelligebatur; p) ideoque lis nulla inter eos intercedere poterat. q) Ast introductis peculiis rationi isti arctiores positi sunt limites, et quia filiusfamilias atque pater in peculio castrensi diuersae erant personae, sibique poterant obligari, factum, ut actio aduersius hunc legibus impertiretur. cr) Unde recte infertur, in peculio aduenticio irregulari idem indultum esse filiis- familias. Id quidem dubium cuiquam videri PoSset, propterea, quod filiusfamilias pro patre- familias in peculio aduenticio irregulari non habetur. At neque in castrensi paterfamilias vere est, sed dicitur tantum, quia libera disponendi potestas ipsi data. Cum ergo filii familias liberam peculii extraordinarii habeant administrationem, atque de eo inter vivos disponant, haud est a iuris ratione alienum, a peculio castrensii ad hoc

ob Lauterb. de pecul. adu. irreg. 24. disp. acad. Vol. III. p. 3o6. Stryh. Vs mod. pand. tit. de iudic. β. 33. Berg. oecon. iur. l. IIII. t. 7. Beyer. delin. iur. ciuil. tit. de iudic. pos I9. Εckolt. competa. pand. tractat. tit. de pec. g. 4. qui argumento l. 7. C. de dot. prom. in genere statuit litem de aduenticiis iuri non esse contrariam.

64쪽

IN PECU L. ADVENTI C. EXTRAORD.

hoc argumentum ducere. Quare eorum dis- sensu non commoveor, qui de re ipsa actionem' inter patrem et filium institui posse negant, simulque contendunt, si de modo administrandi controuersia oriatur, iudicis implorationi, vel denunciationi saltim locum esse. s) Etenim qui in hac sunt sententia, ius Romanum antiquum a iure constitutionibus imperatorum mutato non distinguunt. In hoc actio aduersus Patrem filiolamilias expresse conceditur t his verbis, si pater dotem pro flia simpliciter dederit,

vel pro filio ante nuptias donationem fecerit, habeat autem Aius vel in potestate constitutus, vel Iorte

emancipatus res maternas, vel alio modo tales, quae

a uisitionem effugiunt, quarum et suffructus solus apud patrem remanet, Pri quocunque modo poterat quasdam actiones contra patrem habere. Qui ergo

apud nos sententiam istam defendere poteris, qui diuerso plane iure utimur Z Ius enim Romanum ob fictam unionem litem inter patrem et filium olim prohibebat: patrii vero mores istam ignorarunt, adeoque litem Prohibere non potuerunt. cub Anne igitur ius Romanum patriis ii moribus erit praeferendum, quod in 1hbsidium receptum esse scimus i Praeterea illud quoque monendum, situmfamilias cum patre litigaturum, hodie non teneri, ut Veniam a magistratu

65쪽

s8 CAP. III. DE IURIB. FILII FAM.

ante impetret, id quod olim obseruandum erat. io Actor enim reum in ius non vocat, et Venia ista censetur impetrata, sit iudex imploratus reum citat. cy) Quorundam Vero locorum te. ges, quae iuris Romani Vestigia premunt, praecipiunt, ne quis sine iussu magistratus parentes in ius vocet. Z Vt itaque ex his apparet, filium familias hodie cum patre in iudicio con. tendere : ita nullum iam superest dubium, quin idem cum malee fratribusue de peculio aduen

XVIIII. Quotiescunque vero filiisamilias de peculio

hoc pacti a parentibus, aut a fratribus sororibusve Conueniuntur, beneficio competentiae lucus est. Etenim ob ius sanguinis his tale concessum est, ab quia parentes liberis, liberi parcntibus ad praestanda alimenta in subsidium sunt obligati. bb Si inita de peculio aduenticio irregulari societate actione pro socio conueniantur, eodem beneficio legis fruuntur, quippe quod omnibus ac singulis sociis datum. cc Attamcnsi filiusfamilias ab aliis, quibuscum contraXit,

c l. 6 3. pr. l. 67. β. f. D. pro socio. v

66쪽

conuenitur, non in id, quod facere potest, sed in solidum condemnatur, quamuis illud lege Permissum esse videatur. db Lex enim, quae obstare videtur, quaque Praetor beneficium competentiae silio emancipato, exheredato, aut ei, qui ab hereditate paterna abStinuerat, ideo tribuit, quia iniquum eSset, eum in solidum condemnari , qui nullum e contra tu commodum Perceperat, ce) quodque verendum, ne, si recens emancipatos in solidum condemnare lice

ret, familiae dissiparentur, O de peculio pro

fecticio et de potestate parentum antiqua agit. Quae ratio peculio aduenticio irregulari appli. cari nequit, quia e contractu de hoc inito omne damnum et commodum in filium familias redun. dat. Quare actione e contractu pullatus, ut soli. dum soluat, necesse est. XX. Succurrit alia quaestio, liceatne compensare,

quae filius patri, vel pater filio debet Z Quae quidem quaestio iure Romano dissoluta videtur. g)

Verum lex, quae hac de re superest, de peculio profecticio loquitur, atque compensationem sillofamilias ob debitum patris concedit, quia . unus contractus est, id est, quia pater et filius habentur pro Vna Persona. Haec ratio peculio

aduen.

d) l. 3. D. quod cum eo, qui in al. por. e) Struv. synt. iur. civ. exta XX. th. 43. f Huber. praelect. ad D. tit. quod cum eo, qui ius. Pot,

g l. y. D. de compensati.

67쪽

6O CAP. III. DE IURIB. FILI IF A M.

aduenticio irregulari non quadrat. Quare omnino statuendum videtur, neque filium, qui tali

re, neque Patrem, quae filius. hJ A qua tamen regula eo casu recedendum erit, si pater curam seu tutelam filii subierit. Tunc enim aequitati consentaneum esse dicitur, ut, si filius. familias conueniatur, in compensationem dedu-Catur, quod debetur patri.' i) Id vero, quod filio debetur, si pater petat, non Potest compensatio obiici eius pecuniae quam ipse pater suo nomine aduersiario debet. k XXI. EX iis itaque, quae de obligatione filiisamilias dicta sunt, facile per se quisque intelliget, actioni de peculio ea, de quibus agimus, bona locum non facere. Ista enim actione adiecticiae qualitatis tum erat opuS, Cum pater e contractu, quem filius in peculio prosecticio inierat, conueniendus esset. At si peculium aduenticium irregu- Iare filio est, obligatur et directe conuenitur, Vte bonis ipsius creditori satisfiat. XXII. Haud aliter sentiendum de actione tributoria, quae dabatur aduersus Patrem merceS Peculiares inique diitribuentem. Haec peculium

68쪽

IN PECVL. ADUENTI C. EXTRAORD. 6 I

profecticium tantum spectat, neque ad aduenticium, quamuis cum ma Xime velis, hodie trans- ferri potest, quia mores nostri priuatam distributionem parentibus non concedunt. l XXHI. Quid vero tum statuendum, si pater ab eo, qui cum filiolamilias de peculio profecticio contraxit, conuentus id tantum, quod in peculio est, soluit Z anne filius est obligatus, ut reliquum ebonis aduenticiis irregularibus praesteis Mihi quidem non Videtur. Quamuis enim iure Romano filiusfamilias negotium contrahere posset, isque in solidum obligaretur, cin) ideoque, si pater peculium ademiSset, nihilominus creditores cum ipso agere Possent: cnb id tamen in foris nostris tantum efficacitatis non habebit, ut filius condemnetur in reliquum; proPterea, quod nullum e contractu Percepit commodum.

culio eam, quae e Contractu nata est, non tollit, quia , Ut iam ante dictum, si pater Ilio peculium ademisset, creditores cum filio agere possunt. cq Age vero audiamus legem Strykio aduersantem, r quae haec est: Sisemia actum sit de pe

69쪽

εa c A P. III. DE IVRIB. FILII FAM. eulio, quamuis minus inueniatur rei iudicandae tempore in peculio quam debet, tamen cautionibus lDeum esse non placuit de futuro incremento: hoe enim in pro socio actione locum habet, quia socius uniuersum debet. Si creditor serui ab evitore esset partem consecutus, competere in reliquum in venditorem utile iudieium proculus ait sed re interra non esse permittendum actori diuidere actionem. De tui eum emtore et cum venditore experiatur,satis

enim esse, hoe solum ei tribui, ut rescissio superiori

iudicio in alterum detur ei actio, eum electo reo minus esset consecutus. Et hoc iure utimur. E quacum appareat, ne apud Romanos quidem credi torem reliquum ab ipso filiolamilias actione econtractu consequi potuisse, sequitur, ut hodie excusso peculio nulla supersit actio, licet filius- familias praeter prosecticia bona aduenticia tris regularia Possideat.

XXIIII. Subiungam aliam quaestionem, an filiussamia

lias delicto aeque obligetur, ac contractu. Filium familias, qui ea est aetate, ut delinquere POS- sit, delicto obligari, tam certum est, quam quoucertissimum: o) sed cum potestati patriae subiecti propriis olim destituerentur bonis, criminali tantum, non vero ciuili persecutioni dabatue Iocus, neque pater Poterat conueniri; ct Propterea, quod delicta debent tenere suos au

70쪽

ctores, peculium autem profecticium, quod iam antiquissimis temporibus in usu erat, liberis a parentibus negotiandi, non delinquendi causa erat datum. v Quam ob causam actio de pecu- Ito aduersus patrem delinquentis non admittebatur, nisi filius fuisset condemnatus, Vel pecu lium scelere filii auctum, vel filius ob negligentiam potius, quam ob dolum puniretur. cx Peculii aduenticii ordinarii aliam puto esse rationem. In hoc enim cum patris sit Vsusseu-ctuS, conueniri quidem potest filius atque condemnari, ut damnum resarciat: γ) ipsa tamen executio differenda, usque dum patria potestas soluta. Quod si enim contractu filiusfamiliaς Patris usumfructum imminuere nequit: 2b idem multo magis de delicto a filio commisso erit statuendum. De peculio vero aduenticio extraordinario tale quid assirmare non ausim, quod filiusfamilias ratione huius haud secus obligatur,

ac paterfamilias. ab Vbi itaque a filiolamilias

tali peculio mactato delictum committitur, poenali actione aduersius eum eXPeriendum, neque de peculio pater conuenitur; sied filio condemnato actor immissionem in peculium impetrat.

cv d. l. I. β. T. D. de his, qui deiecer. x Gothose. et Sturcius ad l. s8. de R. I. Brunnem. ad i. 3.D. de Pec. n. q.