장음표시 사용
331쪽
3oo DB RE LOCI e Adebat, ut mentem sitam aperiret, imperiose tacere iubebant . Sed quam inepti sint , qui talibus tricis gravissimas disputationes conspurcant, nemo est qui non videat. Immo gratiam haberent, si saperent, respondenti . qui expressis verbis declarat, quo sensit vel negat , vel limitat. Quis enim non rideret disputatorem . qui sententiam adversarii sui nollet intelligere, & nihilo secius confutare eum contenderet Ajunt, cognoscere se plane, quo sensu alius usurpat. Fabulae r nam vel quia tamdiu disputant id unum ostendunt, alterum ab altero non intelligi. Secus alteruter finem faceret: nam ipsa rei evidentia ostenderet, quam be ne diceret. ,, Rem exemplo inlustrabimus. Disputent, fi fieriri potest, Scholasticus , & Gassendi anus de Accidentium M natura hoc mouo. S. Qui negat accidentia esse in Eucnari- ,, stia , is quidem negat mysterium . Sed tu ita negas. Ne- ,, gas igitur mysterium . G. Distinguo majorem et uui ne- gat accidentia Aristotelica tantum , & relinquit alia Α- ,, tomistica , nego: alio senia , nihil ad nos. S. Veteres epi-
,, scopi jam inde a primis Christiani nominis taculis conis stanter adfirmarunt, esse accidentia in Eucharistia. Igituris perpetua traditione habemus, esse accidentia in ea . G. ,, Admittatur in praesentia syllogismus . S. Ergo non po- ,, tes defendere non esse accidentia . G. Non possum deis sendere, non esse accidentia Aristotelica , nego : non esset, ulla accidentia. concedo . S. Sed non solum PD. verum i- ,, psemet ecclesia Universalis in concilio Conltantiensi con- ,, tra Wic effum finivit, esse accidentia in Eucharistia et
,, ergo negare non potes esse accidentia , nec confugere ad
, , istas tuas inutiles distinctiori es t quia Ecclesia non dili in-ri guit accidentia ab accidentibus , sed loquitur gene
,, G. Sapientissime disputator, proba quod proban-ribum est. Tu modum egrederis, & inaniter declamand
332쪽
s, Contendis 2 verumtamen non animadvertis , te id proba ,, re , quod mihi tecum convenit: ea vero, in quibus a te ,, dissentio , non adtingere . oportet ergo constituamus
M statum controversae , dc intelligas , non de dogmate Ca- tholico thd de Philosophia disputari : non enim in du- , , bium vocatur , fit Christus in Euebaristia : sed natura ac - ridentium investiratur. Si quaereres a me , quid ego vo-M co accidentia A omistica, plane cognosceres, te a secundo,, syllogismo aliud probasse, quam quod probare debuisses .
M Ego proseor, post consecrationis verba tolli substantiam M panis , & vini: Christum autem collocari sub iisdem speri ciebus vini , & panis , quae antea erant, & quae adspici- ,, mus linguli : idque ut defendam , vitam profundere para-
, , tus ium . Hoc ago , accidentia non esse ea , quae vos puri tati S 2 tum CC ntendo, multo clarius oc facilius explicariri posse ex disciplina Recentiorum . Itaque disputatio no- stra nihil eum Di gmate habet commune. Cujusquemodi ,, enim sint accidentia, Nud semper man ἐ-t firmum, Gri- ,, sum in illis latere . Controversia igitur in eo est: Quid , , sint accidenata non modo panis , & vini , sed rerum o-M mnium , quae in hoc orbe terrae, & singulis mundi parti.
- Itaque, si sapis , firmis argumentationibus consce- re debes , perpetuam Ecclesiae doctrinam & traditionem ,, esse, atque fide Divina conitare accidentia panis, & vini, ,, quibus alimur, esse talia, qualia putant Aristotelici philo is sophi: ut inde efficias, etiam in Eucharistia esse hujusmo- ,, di: non enim alia creantur, sed eadem manent . Saltim ,, debes efficere , fide haberi Divina , in Eucharistia exsta- ,, re accidentia Artitotelica . Hoe erat probandum et hoc tu non probasti , nec probabis ni fallor . Nam Patres ita hoc erant toti ut ostenderent, Christum Iesum in specie - ,, bus panis, & vini delitescere: quales vero essent illae spe
,, cie. seu accidentia , non vestigarunt: quia hoc ad fidem
333쪽
3o2 DL RE LOCI CAM non pertinet, sed Philosophorum est negesIumis Quod ais , Ecelesam nec Aristoteliea , nec Atomiis sti ea nominare, sed de accidentibus loqui generatim. recteis ais . Sed cur inde ducis , de tuo modo explicandi potius, ,, quam de meo, loquit Immo vero inferre deberes . Ec- ,, clesiam dogmata finire adversum Heterodo vos , qui eari negant: ista vero subtilia Philosophorum investigationiis relinquere. Sed quia tu putas , te novum aliquid & recondi- , tum ex Constantiensi concilio sumere ; icias re a praeju dicata opinione tua esse decertum . Enimvero in Con- , , stantiensi concilio non fuit definitum, nee dii putatum , se An in Eucharisia essent accidentia e quis enim id negat l,, sed tantum et An reapse esset Christus in ea . Negabat hoc ultimum michletas et IJ Concilium autem definit, post D consecrationem non esse amplius panem , & vinum , utri videtur; sed reapse Christum Eb illis speciebus collocari. M Idem confirmatum fuit in Basileensi , Lateranensi sub ,, Innocentio III. Florentino, & Tridentino, contra Hae is reticos re)icientes dogma transubsantiationis: nusquam is contra Catholicos, qui ex Philosophorum decretis verisi- ,, militer exponunt , qualia sint Physica aecidentia r ut viris doctus, & pius luculenter probat. sad Haec si tu perspectari ha-si J Verba erant Wie Iessit Hostiam consecratam esseeorpus Christi tantum in figura , & verum panem in natur zseu verum panem naturaliter , dc eorpus Christi figuraliter. Eoant DF. XV.eoneilii Constantiensis apud Labbeum in Collectione Concilior. Tom. XVI. columna a 42. edit. Venetae. Conferatur Vatatis Alexander. Histor. Eccles. Tom VIII. C. s. art. aa. F. . & s. saJ Fortunatus a Brixia Franei anus , in Brixiana Academia Matbeseos, dii daturalis Pbilos . professor, Dissert.Phy
334쪽
is quo me in odium Vocare conatus es .is Possiim ego eodem modo ex PP.& Conciliorum de is cretis ratiocinari. PP. usque ad iaculum XΙΙ. diversa ram,, tione, ac Scholastici ficiunt , accidentia Eucharisti ea ex-M posuerunt. Item , Concilia definiunt, post consecra- ,, tionem manere species in Eucharistia et eaque voce utunis tur perpetuo. Ego defendo, species manere. Igitur ,, Concilia definiunt, quod ego dico . oppones tu , meis vitiose inferre:& recte quidem. Cur non idem tuae ego ar
Habetis , Adolescentes, hic exemplum analysis accuratae , quae dividit propositiones in partes , & principia, ex quibus fluunt, perpendit . Non hie exemplum adferimus ut vos ad Gassendianorum partes sectamus ; quod ipsum &esset majoris otii; & cum per ecclesiam Catholicam, cujus decreta exosculamur, liceat aliis , id nobis quoque licere nemo sapiens dubitaret et Sed ut in eo intelligatis , quam accurate disputent Recentiores et ac ex eorum disciplina disceptationes vestras instituatis . Qui enim has disputando regulas non servant, sed exclamationibus adversarios consutant, ii quidem magno cum labore consequuntur, ut nihil efficiant . Sive opponens , sive respondens a proposito declinet, alterius est eum ad viam revocare , & cogere , ut id , quod in quaestione est, refellat . Quod si facient, & hanc metho
dum perpetuo retinebant,alterutrum prosecto exsistet: ut vel opponens omnino probatione eareat: vel respondens pugnata tia, & absurda inprudens admittat: ex quo fiet manisellum, uter veritatem defendat . ScΗ
sico-Theologica de Qualitatibus Sensibilibus eorp. Brixiae
ITO O. q. in qua ostendιt , Reeenιiorum explicandi viam carbolicae ecclesiae decretis adamussis respondere.
335쪽
Respondentibus .itio datur , quod , eum non habeant , quae reponant , vel tbe suam confirment argumentis , On ab opponente responsionem requirant ; vel limitationes On di-Hinctiones , quae prorsus intelligi nequeunt , obtrudant ', quarum pudeat opponentem ignorare usum , O' hoc nomine taceat a mel se insententiam viri docti, O, pii disputare ad everent , quo adversarium sium in odium adducant. Hi autem monendi sunt, ut ab exedra descendant , θ' respondentis munus deserant . si alia via argumentis adversariorum nesciunt satisfacere. Superest ut de Praefide dicamus . Hie in disputati
nibus adhibetur , ut pueros serocitate exsultantes , & aestu disputationis proposito aberrantes , tamqllam domitor eXercitatus revocet in viam, & auctoritate sua contineat, ne in . rudentiuscule triumphent. Id ut faciat, oportet eum doctrina , prudentia, & auctoritate valere e nec vero id solum,
sed optimet disputandi via esse subactum , quo munus suum cum honore tueatur . s i JAtque de contentione veritatis inquirendae caussa suscepta hucusque . Ineptum autem est, & prorsus sedanticum , ut scite monet Cl. Thomasius, in consuetudine iucundissima , & quotidiana disputare, aliisque altercando repugnare . Nam eum huj usimodi exercitationes non veritatis investigandae, sed juc unditatis honestae caussa sint institutae a qui iis di eptationes inmiscet, quin plurimos sibi reddat inimicos , fieri non potest . Non quod ego pro bem eos , qui in contrarium Vitium incidentes, imperant sibi omnia adsentari: sed est modus in rebus . Neque enim
IJ Plura qui bavet, consulat Hansibium , in Idea boni
336쪽
inurbanum disputatorem , neque adsentatorem agere decorum est .
Sunt qui existiment , non licere homini refragari vel parenti, vel pDeceptori in re litteraria e immo vero ponunt in vitio, si quis de popularibus suis libere , & iiii decet amatorem veri , dijudicat: idque maledicentiae insigni , non o scio , tribuunt. Qui quidem quam inepti sint,
nullus non videt, Fatemur tum reverentiam erga mrgistratus, ct majores, tum moderationem erga Omnes , n. tura legi esse consentaneam . Hire agimus , bona cum venia eorum , qnibus honos habendus est , posse quemlibet, id quo per leges , de rebus eruditis judaea re ; eaque inprobare , quae & salsa sunt, & ab doctis hominibus, & quibus decernendi jus est , eondemnari solent. Neque enim est os scium
reverentiae , parentibus , praeceptoribus, civibus suis , aliisque credere in iis, quae naturae ratione continOntur. Veritati enim major , quam illis omnibus, habenda est re
Sane non sinunt leges de quibusdam publice disputare , praesertim contra leges ipsas : quia id maxime laedi e tranquillitatem reipublicae . Quae vero lege prohibita non sunt, inpune possumus defendere . Quinimmo debemus aliquando , vel ex pacto , si demandata est nobis provincia erudiendi juventutem: vel ex debito , si rei publicae intersit, ut errores detegantur , profligentur deceptores , dccternatur via aliqua facilis & expedita ad veritatem perve niendi et vel ex officio erga alium , si amicus me rogat, ut, quae veritati consormiora sunt, liquido patefaciam et ut ja dicium meum de libro aliquo aperiam r vel ex ossicio erga me , si calumniator aliquis injuria mordeat scripta mea , meque in periculum, diserimenque trahere conetur. Quod qui faciunt, non modo notandi non sunt, sed summo in ho nore in clarissima quaque republica haberi debent.
337쪽
CAPUT I. De modo docendi verum. Apientis est hominis, non modo veritatem toto pectore invest igare , sed alios docere eam: tamque perspicue proponere , ut intel ligant ipsi, se veritatem tenere :& inde talia praecepta ducant, quae actiones humanas mo derentur, nosque in hae vita faciant beatos e immo ad supernam beatitatem consequendam quodammodo viam ster
D emus autem alios vel voce, vel scriptis. Recte& fructuose utrumque , si debito modo fiat. si J Verum usu venit aliquando, ut ii, qui nec veritatem non dicam do
si J Non es eo Ilum Ioe Deo eos monere, qui puellos humaniores litteras docent . Nam tametsi ex iis , quae dias tabimus , plurimum taeis illorum institaetioni adfulgeat ;
338쪽
LIBER Q UINTUI. - o mesti eo explorarunt labore , ted ne ab allis quidem expositam penitus Cognoverunt; vano praeceptoris nomine. allem ea aliis incultent , quae rudia dc indigesta sunt, & infirmissundamentis nituntur e atque tenellos puerorum animos talibus sententiis imbuant, tot tamque ineptis onerent doctrinis ; ut Wix grandiores facti ab illis se possiat opini nibus exuerdi. QM quidem ut stulte molesti esse desinant, docendi nunc sunt , quo pacto auditores suos cum operat pretio instituere debeant . De docente primum is postea de
I. Disputaturus de aliqua disciplina primum δει operam, ut illius originem , Ore vieUsitudines dilucide breviterque exponat. Deinde fi ema, quod traditurus es , pe picue e Iiret : dispertiat in partes et quo facilius tirones earum nexum
animo complectantur. Naturae ratio Persuadet, oportere eum, qui cum fructu docendus est, prius intelligere , quid illud sit, quod addiscite quoque modo occeperit, dc fuerit propagatum reui usui sit, dc qualem fructum ex eo mens humana caperae possit: ne aliud pro alio accipiat dc fallatur et deinde penitus cognoscere ordinem , & nexum partium a dc quo illud , de quo disputatur, pertineat; prius quam ad minutissima quaeque examinanda descendat . Carent igitur docendi prudentia ii, qui, cum pueros artem Logicam docere debeant , absumunt tempus omne Univeν stibus, Ac Signis tradendis ; dc hujusinodi sexeentis . , Nam si secum reputarent, quaenam huic nomini Logica potestas subjiciatur, quemque ad finem suerit ipsa ex gitata; plane cognosterent, hujusmodi disputationes s tantum V a ab-
tamen alio modo paelii Iunt iustituendi ; Hio O, Ioue diverisso , quod ad materiam spectat, illi qui progxessus aliquos habent . De illis igitur in praesentia di putamus tiron ibus qui gravioribus disciplinis insituendi sunt .
339쪽
368 DE RE LOCI ex abest ut Logieos laetant,'ut ineptos prorsus saetant qui realiqua proposita bene ratiocinentur . Idem de ceteris, qui tractatus in utroque Iure , aut Theologia snsulatim e X-plicant , esto judicium. II Docens enarret breviter ἐν perspicue satum eontroversiae , detractis inutilibus . E. g. Disputaturus de re Physica generatim, constituis at quid sbi proponat , hoc modo. Non ego voco Physi'oam illud, qucd Aristoteles , vel Arabes tradiderunt. Nee etiam voco Physicam hypotheses illas, quas Recentiores non nulli cogitarunt. Physica est disciplina , quae ex
certa constantique experientia per argumentationem naturae consentaneam Corporis,& Spiritus proprietates doducit. Ne ergo aliquis hie me auctoritate velit consutare: experientia , ct perspicua ratiocinatione pugnandum est. Peccant in hanc regulam hcmines bene multi: qui longo sermone , & disputationibus sine uno fine productis auditores opprimunt, quin umquam exponant , quid sibi velint talibus argumentis .
III. Hine terminos aerarate definiat, si vult ab aliis intelligit nisi res fit cum iis, qui terminorum petestatem no
In singulis disciplinis frequenter cecurrunt vocabula . quorum nullam habent ideam tirones . Sua enim lingua Philosophi utuntur , sua Iurisperiti , sua Theologi : quae nisi expedias omnia . tantum apud tirones proficie S , quams Arabice , aut Chaldaice eo ram indocto perorares . IIII. Ex definitionibus axiomata , ex his theoremataeolligat i quae illorum ope sunt demonstranda . Sie totum sestema doctrinae contexat. IJ
IJ mee non omnibus disciplinis eadem ratione possunt
accommodari. Curemus tamen ut hanc docendi viam, quan-rum peν materiam licet persequamur .
340쪽
V. Omnia exemplis inlustrer peroleuis is quoti ianis., Zmmo quo magis a sensibus res fuerit abstracta exemplis
magis usitatis utetur . 'Incredibile dictu est , quam saeile hujhu nodi exemplis
doctrina quaeque in animos tironum , immo & provectiorum inlabatur ; quamque alte infigatur eisdem . Hanc docendi viam Veteribus scholasticis incognitam , recentiores aliqui praesertim Germani, summo cum plausu induxe runt et ut Toinasius , ut Rudigerus , ut Wolfi us , hujusque sectatores Het neccius , Syrbius, ceteri. Qui si exemplis magis usitatis, & de rebus, quae sunt quotidianae, utere nin. tur , nihil amplius in iis desideraremus .
VI. Quae faciliora sunt, is, ad reliqua percipienda
sunt necessaria , prius explicentur . Haec est praecipua methodisntheticae lex: quam qui servpnt, ut Geometrae iaciunt , ii multo elarius sensa sua declarant, & multo certius efficiunt, quod volunt. Disputatum est acriter superiori saeculo, de hujus re- gulae utilitate & usu . Nam Auctor Artis Cogitandi sid 'defendit , post Petrum Ramum , illam methodum esse elais riorem , in qua omnia , quae de aliqua materia dici possunt, uno capite comprebenduntur . Quae est methodus Sch lasticorum , & juvandae memoriae non parum est accommodata. Hinc & ipse, & paullo post Bernardus Lamyus , a Congregatione oratorii Beruliani , Elementa Geometri tali methodo conseripserunt. Quem nostra aetate imitatus est Cl. Corsinius de Clericis Reg. Scholarum Diarum . Verum celebriores Philosophi, quos inter Wolfius , sad constanter defendunt, methodum sntheticam omnino,praeserendam esse iis, qui ad veritatis interiora penetrare V 3 COnsi J P. II i I. mp. s. ori I O.