장음표시 사용
101쪽
CICERONI sstras allicere, atque excitare possmus, quae si lim-gior fuerit oratio, cum magnitudine utilitatis conseatissae, fur pareturistafortassee etiam breuior uidebitur. Θωeu b homi- cumque igitur homines homini tribuunt ad eum augendum,atque honestandum; aut beneuolentiae
gratia faciunt, cum aliqua de caussa quempiam diligunt; aut honoris, si cuius uirtutem suspiciat, O si quem dignum fortuna quamamplissima pu- tant; aut cui fidem habent, O bene rebus siris coii. . . sulere arbitrantur; aut cuius opes metuunt; audicon traba quibus aliquid ea spe fiant, ut cum reges, populares ue homines largitiones aliquas proponunt : alit, postremo, pretio, aut mercede ducuntur . quae fordidit a quidem en ratio, o inquinatissima ct ijs. qui ea tenentur, O illis, qui ad eam confugere conantur. male enim sie res habet , cum, quod uirtute esci debet, id tentatur pec nia. sed q9oniam nonnumquam subsidium hoc necessarium est, quemadmodum sit utendum eo dicemus,si prius ijs de rebus, quae uirtuti propiores sunt, dixerimus. Atque etiam subiiciunt se homines imperio alterius potestati pluribus de caussis. ducuntur enim aut benevolentia , aut beneficiorum magnitudine, aut dignitatis prae nantia, avispe, sibi id utile futurum; aut metu, ne vi parere cogantur; aut spe largitionis, promissionisq. capti; aut postremo, ut saepe in nostra rep.
ni demus, mercede conducti. Rerum autem om
vim nec aptius es quidquam ad opes tuendas,
. ara I niae prae statorii amor opes confirmat, metus euertit
102쪽
quam diligi; nec alienius, Dam timeri . praeclare Ennius :uuem metuunt, oderunt:
Quem qui ue odit ,'peri se expetit.
multorum autem odiis nullas opes posse obsistere, se antea fuit ignotum, nuper ect cognitam. nec uero huius tyranni solum,quem armis oppressape tulit ciuitas, interitus declarat, quantum odium non tamen hominum ualet ad penem;sita reliquorum simi a b uriales exitus tyrannorum; quorum haud fere quise Μ Antonio Gam interitum similem essumi. malus enim cur lib. xi. sos diuturnitatis metus : contraq. beneuolentia
fidelis est uel ad perpetuitatem. Sed lys, qui ui oppressos imperio coercent, sit sane adhibenda saeui- saeuitii datis,ut beris in famulas,si aliter teneri nonpossunt. .: ' qui uero in libera ciuitate ita se instruunt, ut me- conceditur. tuantur; bis nihil potes esse dementius. quamuis enim demersae ni leges alicuius opibus,quamuis tremefacta libertas: emergunt tamen haec aliqua do aut iudicijs tacitis, aut occultis de honore silis hieεε enis stagiis . acriores autem morsus siunt intermissae viar libertatis, quam retratae. suod igitur latissime se talis patet, neque ad incolumitatem solum, sed etiam dς , qui
ad opes, O potentiam ualet plurimum, id amplectamur, ut metus Absit, caritas retineatur. ita facillime, quae uolumus, Opriuatis in rebus, O in rep. consequemur. etenim , qui se metui Πο-
103쪽
compunctu motis Τhrei ijs, proxime dixit.
humanissimum aeum a me. hanis profligati sunt, Euce Epaminonda .
CICERONI sDionysium,quo cruciatu timoris angi solitu,qui cultros metuens tonsiorios andente carbonesibi adurebat capillumZquid Alexandrum Pheraeu, quo animo uixisse arbitramur Z qui, ut siriptum legimus, cum uxorem Theben admodum diligeret , tamen, ad eam ex cpulis in cubiculum ueniens, barbarum,steum quidem, ut siriptum est, compuli Ium notis Threicijs,distri Iogladio, iubebat anteire: praemittebatq. destipatoribus siuiis, qui persicrutarentur arculas muliebres, et, te quod in uestimentis occultaretur telu, exquirerent. omiserum,quj fideliorem barbarum, O sumitiam putaret, quam coniregem. nec eum fefellit opinio: ab ea est enim ipsi propterpellicatus fusticione interse Ius. P ec uero ullanis imperij tanta est, quae, premente metu, posse sit esse diuturna. testis est Phalaris: cuius est praeter ceteros nobilitata crudelitas: qui non ex insidijs interjt,ut is,que modo dixi, Alexader; non a paucis, ut hic noster; βd in quem uniuersa Agrigentinorum multitudo impetum fecit. quid Macedones Znon ne Demetrium reliquerunt, uniuersiq. st ad Pyrrhum contulerunt Z quid Lac daemonios iniuste imperantesZnon ne repente omnes fere liocis seseruerunt, pectatoresqse otio-fos praebuerut Leuctricae calamitatisZExterna libentius in tali re,quam domestica recordor.ue ri tamen, quam diu imperium populi R. be reliciis tenebatur, non iniurijs, bella aut pro sociis ,
104쪽
o τῆ F I C I o R V M ΙΙ. 46 aut de imperio gerebantur; exitus erant belloru' aut mites,aut necessarij . regum,populorum inatiom portus erat, refugium senatus . nostri' autem magistratus, imperatoresq.ex una hac re
maximam laudem capere studebant , si prouineias, si socios aequitate fide defendissent. ita
que illud patrocinium orbis terrae uerius, quam imperium poterat nominari ensem hanc consu tudinem,et disciplinam iam antea minuebamus, post uero Syllae uictoria penitus amisimus. s- tum es enim uideri quidquam in socios iniquum, cum extitisset etiam in ciues tanta crudelitas. ergo in illa secuta es honestam carisam non honesta puenause uictoria. est enim ausus dicere .hasta posita. cum nil' potiona in toro uenderet O bonorum utrorum, O contra ple- locuplietum, O certe ciuium, praedam suam se hq uendere. Secut us est, qui in caussa impia, uidio- ria etiam foediore non Alum ingulorum ciuiam bona publicaret , sed uniuersas quoque prorium quae procias regionesq. uno calamitatis iure comprehederet. itaque ineratis, O perditis exteris nationibus ad exemplii amis imperjportari in triumpho Massiliam uidimus,et ex ea urbe irruptari, ne qua ηι quam nostri imperatores ex transa semper ent
pinis bellis triumpharunt. multa commemorare tui . nefaria in focios, si hoc uno Di quidquam uidisset Romani
indignius. -e igitur plictimur. nisi enim Mol ,hμης με 'torum impunitalicelira tulissemus, numquam ad unum tanta peruenissit litantia : a quo quid m
105쪽
rei familiaris ad paucos, cupiditatum ad multos improbos uenit hereditas. nec vero umquam bellorum ciuilium semen, o causa deerit, dum ho- ad qua pro mines perditi hastam illam cruentam'meminera I risi, Osterabunt, quam P. Sylla crem vibras uenib ox, fit, dictatore propinquo suo, idem sexto O tri- C es red0- cesimo anno post a sceleratiore basia eadem noni :n2. recessit. alter autem, qui in illa dictatura scribas, di tib s, fuerat, in hac fuit quaestor urbanus: ex quo debet ρ' γ' γ' intelligi, talibus praemijspropositis,numquam futura bella ciuilia. itaque parietes urbis modo flant, O manent, ijq. ipsi iam extrema sicelera metuentes: rem uero publicam penitus amisimus. atque in has clades incidimus, credeundis est enim ad propositum dum metui, quam cari esse , Odiligi,maluimus. quae se populo iniuste impe argumenta ranti accidere potuerunt: quid debent putare n-R m-ior, Quod cum persticuum sit,beneuolentiae uim esse magnam metus imbecillam :sequitur, ut diseseramus , quibus rebus possimus facillime eam , quam volumus , adipisci, cum honore, O fide
caritatem. sed ea non pariter omnes egemus . nam ad cuiusque uitam instituendam accommodandum
es , a multis ne opus sit, an satis si a paucis diligi . Certum igitur hoc sit, id quod O primum, O maxime necessarium , familiaritates habere
fidas amantium nos amicorum, O nostra miraneae enim a trum . haec enim es una resprorsus, ut non dise-wς ς η rus minini inter summos, O mediocre uiro δ
106쪽
OpFICIORUM II. 47Gq. virisique propemodum comparanda. honore , gloria , O beneuolentia ciuium fortasse non aeque omnes egent: sed tamen , si cui haec suppetunt , adiuuant aliquantum tum ad cetera , tum ad amicitias comparandas. Sed de amicitia libro dictum es , qui inscribitur Laelius. nunc dicamus de gloria. quamquam ea quoque de re duo sunt nomi libri. sed attingamus, quandoquidem ea tu in epist. ad rebus maioribus admininradis adiuuatplurimu . ottiςum. Summa igitur, O perfecta gloria constat ex tri- cautae glo.
bus his: si diligit multitudo: si fidem habet: si cis ε'o''
admiratione quadam, honore nos dignos putat. haec autem, si est simpliciter, breuiterq. dicendu, quibus rebus pariuntur a singulis, eisdem fere a multitudine. sed est alius quoque quidam aditus ad multitudinem, ut in uniuersorum animos tauquam influere possimus. scprimum de illis tri- h 'T. Ibus,quae ante dixi,beneuolentiaepraecepta uidea riatur. mus: quae quidem beneficijs capitur maxime: βecundo autem loco benefica voluntate beneuolentia mouetuir, etiamsi res forte non puppetit . uehementer autem amor multitudinis commouetur ipsa fama,et opinione liberalitatis, beneficentiae, iunitiae, dei, omniumq. earum uirtutum, quae pertinent ad mansuetudinem morum,ac facilita
tem . etenim illud ipsium, quod decorum , hone- : I
I lumq. diximus, quia per sie nobis placet, ani- mouet animosq. omnium natum specie sitia commouet, ' 'maximeq. quasi perlucet ex iis , Pas commemo-
107쪽
rrui uirtutibus, iccirco illos, in quibus eas uiartutes esse remur, a natura ipsa diligere cogimur.
Atque hae quide caussae sunt diligendi grauissimae: possunt enimpraeterea non nullae esse leuio fides ut ac- res. Fides autem ut habeatur, duabus rebus es-.
'μ- - ' ei potest: si existimabimur adepti coniuncta cum iustitia prudentiam . nam i s fidem habemus, quos plus intelligere, quam nosi, larbitramur pquosq. O futura prospicere credimus, O, cum res agatur, in di crimenq. uentum sit, expedire qui eonsilia rem, O consilium ex tepore capereposse: hanc
re prudens tiam iustis autem, O fidis hominibus, id est bo- δ' nis ita fides habetur,ut nulla si in his staudis,in. iuriaeqfulpicior itaque his salutem nostram us fortunas,his liberos rectissime committi arbitra mur. harum igitur duarum ad fidem faciendam iustitia plus posset, quippe cum ea me prudentia prudentia satis habeat auctoritatis, prudentia sine iustitiaias ta nihil valeat ad faciendam sidem . quo enim quis
ad fidem is uersutior, oe callidior est,hoc inuisior, σμ*e-ος' -m detracta opinioneprobitatis. quamobrem. intelligentiae iustitia coniundia, quantum uolet
habebit ad faciendam fidem uirium: iussitia sine prudentia multum poterit: sine iustitia nihil ui. lebit prudentia. Sed ne quis sit admiratus, cur , cum inter omnes philosophos constet, a meq.in saepe dis utatum sit, qui unam haberet, omne habere uirtutes; nunc ita seiungam, quasipdst.
108쪽
qui quam, qui non idem prudens sit, iussus pe:
alia erit illa, cum ueritas ipsa limatur in disputatione, ubi ilitas; alia,cum ad opinione comunem omnis accommodatur oratio: quamobre, ut uu gus,ita nos hoc loco loquimur,ut alios fortes, alios bonos uiros, alios prudeles dicamus .popularibus enim uerbis est agendu, O usitatas , cu loquamur de opinione populari. i . eode modo fecit Panaetius. fed adpropositum reuertamur. Erat igitur ex tribus, quae ad gloriam pertis rent , hoc tertium, ut cum admiratione homino tertium de honore ab his digni iudicaremur. Admirantur
igitur comuniter illi quide omnia, quae magna , O praeter opinione suam animaduerterunt ; sie- paratim autem in singulis,siperspiciunt nec opia . nata quaedam bona: itaque eos uiros sus iciunt, maximisq. esserui laudibus,m quibus existimat ρ excellentes quasdam, O singulares uirtutes perst)icere;delpiciunt autem eos, et contemnunt, i in quibus nihil uirtutis, nihil animi, nihil neruo
rum putant. non enim omnes eos contemnunt, eontemn
de quibus male existimant nam quos improbos, liis , 'maledicos, Dudulentos putant, O ad facienda non iidem iniuriam instru tos, eos haud cotemnunt quide, -- sed de ijs male ex imant . quamobrem, ut ante dixi,contemnuntur ij, qui nec siibi,nec alteri pro sunt, ut dicitur; in quibus nullus labor, nulla in- hdustria, nulla cura est: admiratione quadam v ro assciuntur j,qui anteire ceteros uirtuteputq
109쪽
cICERONI sitvr, O cum omni carere dedecore, tum uero iis
uiijs,quibus alij non facile possunt obsistere.nam inTA : O μ' ruptates,blandissimae dominae, saepe ma-
dotaluae '' iores partes animi a uirtute detorquente , lorum cum admouentur faces , praeter modumplerique exterrentar: uita,m9rs, diuitiae, paupertas omnes homines uebementissime permovent . quae qui in utramque partem excessio animo, magnoq. desticiunt; cumq. aliqua bis ampla, O honesta res obiecta est, totos adse conuertit, rapit: tum quis non admiretur splendorem,pulchritudinemq. uirtutis ἰ ergo haec animi persti- cientia admirabilitatem magnam facit: et mari ex una iusti me iustitia, ex qua una uirtute uiri boni appellainppellati tur, mirifica quaedam res multitudini uidetur rturi nec iniuria.nemo enim iustus esepotest, qui morte, qui dolore,qui exsilium,qui egestatem timet; aut qui ea,quae his junt contraria,aequitati a
reponit . maximeq. admirantW eum, quipec nia non mouetur: quod in quo uiro perstinumst , hunc dignum stectatu arbitrantur. itaque illa tria, quae proposita sunt ad gloriam, omnia Iustiti, pG iustitia conficit ; O beneuolentiam, quod prodes admirationem,quod eas res emit, negligit, ad quasplerique inflamati auiditate rapiuntur .
omnis uitae Ac,mea quidem sententia, omnis ratio, o innitutio uitae adiumenta hominum desiderat, iu
se uult plurimis; o ob eandem caussam fidem,et
110쪽
nsermones: quod est docile , nisi speciem praete boni uiri feras. ergo etiam solitario homini, atq9e in agro uitam agenti opinio iustitiae necessaria est, eoq. etiam magis, quod, si eam non habebunt, iniusti habebuntur; O nullis praesidiis septi, multis asscientur iniurijs. Atque his etiam
qui vendunt, emunt, conducunt, locant, contrahendisq. negotiis implicantur, iustitia ad rem gerendam necessaria es. cuius tanta uis est, ut nec
illi quidem , qui maleficio, o scelerepascuntur , posui sine ulla particula iustitiae uiuere. nam quiui:'
eorum cuipiam , qui una latrocinantur , furatur nes nec lae. aliquid, aut clam eripit, is sibi ne in latrocinis quidem relinquit locum . ille autem, qui archipia rata dicitur, ni se aequabiliter praedam dispertiat, aut occidetur a fiocijs, aut relinquetur. quin etiam leges latronum csse diculur, quibus pareant, qreas observent.itaque propter aequabilem praedae partitionem oe Bargulus, Illyricus latro, de quo enapud Theopompum, magnas opes habuit; mul to maiore Viriathus Lusetanus: cui quidem exercitus nostri, imperatore sq. cesserunt: quem C. Laelius, is, qui Sapiens usurpatur, praetor stem appellari cogit, O comminuit ; ferocitatemq. eius ita represe : μ' st, ut facile bellum reliquis traderet. Cum igitur Eriph u' tanta uis iustitiae sit, ut etiam latronum opes firmet, atque augeat; quantam eius uim inter k- ges, O iudicia, instituta reip. fore putamus' . . Mibi quidem non apud Medos uelum, ut ait He-G rod