장음표시 사용
111쪽
regum er andorum origo. calegum conindendarum caussa.
iustitia &Propter se , ct quia gI
riam amplificat,colen da est. socratis deuioria prae
CICERONI srodotus, sed apud etiara maiores nostros ruendae iustitiae caussa uidentur olis bene morati reges constituti. nam, cum premeretur initio multitudo ab ijs, qui maiores opes habebant, ad unum aliquem confugiebant uirtute praestantem; qui, cum prohiberet iniuria tenuiores,aequitate constituenda summos cum infimis pari iure retinebat. eademq. connituendarum legum fuit caussa, quae regum. ius enim semper quaesitum est aequabile neque enim aliter esset.ius. id si ab uno iusto, Obono uiro consequebantur, eo erant contenti. cum id minus contingeret,leges sunt inuentae, quae cuomnibus semper una, atque eadem uoce loquorentur . Ergo hoc quidem perspicuum es, eos ad imperandum deligi solitos , quorum de iustitia magna esset opinio multitudinis. adiuncto vero hoc, ut isdem etiam prudentes haberentur, nihil erat, quod homines his au Ioribus nonposse consequi se arbitrarentur. Omni igitur ratione colenda, O retinenda iustitia est, tum ipsa propter fest, nam aliter iuIlitia non esset tum propter amplificationem bonoris, O gloriae. Sed ut pecuniae quaerendae non solum ratio essed etiam collocanda quae perpetuos sumptussuppeditet,nec solum necessarios, sed etiam liberales: sicgloria quaerεda, , collocanda ratione s. quamquam praeclare Socrates hanc uiam ad gloriam proximam, σ
quasi compendiariam dicebat esse , si quis id agora , ut, qualis baberi uellet, alii esset. Quod si qui
112쪽
OFFICIORUM II. soqui simulatione, O inani ostentatione, ficto non modossermone, sed etiam uultu stabilem se gloria
inqui posse rentur, uehementer errant. vera gloria radices agit, atque etiam propagatur: mcta omnia celeriter, tamquam flastuli, decidunt; ficta, tam-
nec mulatum potest quidquam esse diuturnum. Iga dis
testes fiunt permulti in utramque partem: ed, bre- .uitatis caussa , familia erimus contenti una. Ti. enim Gracchus, P. filius , tam diu laudabitur ,
dum memoria rerum Romanarum manebit: at
eius iij nec uiui probabantur a bonis, O mortui numerum obtinent iure caesiorum. Qui igitur adi- qui leges pisci uerum iunitiae gloriam uolet, iustitiae fun- : sesis νει gatur ossici,s. ea quae essent, di tum est in sive- nicius riore libro . Sed, ut facillime , quales simus, ta- '' les esse uideamur ; etsi in eo ipsio uis maxima est, ut semus ij, qui haberi uelimus: tamen quaedam praecepta danda sunt. Nam si quis ab ineunte aetate habet caussam celebritatis, O nominis,aut a patre acceptam, quod tibi, mi Cicero, arbitror contigisse, aut aliquo casu, atque fortuna: in hunc oculi omnium conjciuntur, atque in eo, quid agat , quemadmodum uiuat , inquiritur; σ, 'tamquam in clarissima luce uersetur, ita nullam ctatur, taobsiuirum potest nec di tum eius esse, nec factum.
quorum autem prima aetas, propter humilitatE, uirtus. O obscuritatem, in hominum ignoratione uersatur, hi ,simul ac iuuenes esse coeperunt, magnas ectare, O ad ea re Iis yu s debent contende-G a res
113쪽
re . quod eo firmiore animo facient, quia non mo-. Es .iiiiiἡ noli inuidalir illi aetati, uerum etia fauetur. Prima igitur est adolestenti commendatio adglo- rram , si ,ex bellicis rebus comparari poten:
in qua multi apud maiores notiros exςItcrutit. semper enim fere bella gerebantur.tua aute actas. C ς si Πλη incidis inubellum , cuius altera pars sceleris lii'.
Popei ii . habuit,altera felicitatis parum. P0 tamese m bello,cum te Pompeius alae alteripraefecisset, magnam laudem assummo uiro, exerci - , tu consequebare , equitando, iaculatio, omnia Militari labore tolerando. atque ea quidem tua laus pariter cum rep. cecidit. mihi autem haec ρ- ratiosuscepta non de te eri, sed de genere tota. quamobrem ad ea, restant, pergamus.... igitur in reliquis rebus multo maiora sunt osterara sunt ope corporis:sic eae res, quaspersequi- a, quam ingenio, ac ratione gratiores sunt,quam issae
se PVx δ' hiribus. Prima igitur commendatio promcisicitur a modestia, tum pietate in parent , tum in uos beneuolentia, Facillime autem in optimam partem cognosiuntur adolescentes, quise ad claros ,-sapientes uiros, bene considentes reip.
contulerunt, quibuscum si sequentes sunt, opinionem asserunt populo , eorum fore se dimiles , , . ἀ i' syst mi ipsi Olegerunt ad imitandum. P. Rutilis adolescentiam ad opinionem O innocentiae
iurisfietiae P.3Iucj commendauit domus. nam
L, quidcm Crassus, cum esst admodum adole-
114쪽
sens, non aliunde mutuatus est, sed sibi ipsiepe- perit maximam laudem ex illa Jccusatione nobi- accusali, O gloriosa. O qrea aetate qui exercentur,lau 'i ix caede ascisiolent ; ut de Demosthene accepimus ; ea bonem
praemeditatum facere , quod etiam tum poterat L. Omι cum laude meditari. Sed cum duplex sit ra- fida, sum.
tio orationis, qrearum in altera sit sermo, in alte Τsi ra contentio: non est id dubium, quin ebul tis P μ' orationis plurimum possit, majorem uim ha- ad gloriam: ea es enim, eloquentiam dicimus: sed tamen discite dictu est, quantopere conciliet animos hominum comitas, alfabilitasq. sermonis. extant epistolae Philippi ad Alexά . - .
drum; Antipatri ad Cassandrum,H qntCo- de quo uident ait Philippum, triumprudentissimorum se Lusi R
enim accepimus o quibus praecipiunt, ut oratione bentina multitudinis animos ad beneuolentia arietanti militesque, blande appellando, sermone deliniant. Quae autem in multitudine cum contentione habetur oratio, ea saepe uniuersam excitat gloriam . magna es enim admiratio copiost, sapientei q. dicentis: quem qui audiunt, intellige reo sapere plus , quam ccteros, arbitrantur': si uero inest in oratione mixta modestiae ' grauitas , nil admirabilius feri potes, eoq. m l ea sunt in adolestente. Sed cum sint plurima calissarum genera, quae eloquentiam desiderant ; multi. Ir rep. adolescentes O apud
115쪽
Marcus, statres,qui seruilium augure depeculatu accu
Plutarchus in Lucullo, re Cic. in Prooemio acad.
de hoe in lubro de cla. ris orato innocεtem accusareno liceιν
iudices, O apud senatum dicendo laudem assec tisint: maxima admiratio es in iudicijs: quorum ratio duplex est. nam ex accusatione, O defen -mne connat: quarum etsi laudabilior est dest D , tamen etiam accusatio probatapersaepe M. Axipaullo ante de Crassor idem fecit adolescens M. Duronius: etiam P. Sulpicii eloquentiam a cusatio illustrauit , cum, seditiosium, O inutilem eluem C. Norbanum in iudicium uocauit. sed hoc quidem non est saepefaciendum, nec umquam, nisi aut reip. caussa, ut duo Luculli, aut patrocinis , ut nos pro Siculis, pro Sardis contra Albutium Iulius Caesar. in accusando etiam Man. Aquilio L. Fufii cognita industria est. semel igitur non saepe certe. An erit, cui faciendum sit saepius is reip. tribuat hoc muneris; cuius inimicos ulcisci saepe, non est reprehendendum: modus tamen ad i. duri enim hominis, uelpotius uix hominis uidetur , periculum capitis inferre multis. id enim tum periculosium ipsi est, tum etiam fordidum ad famam,
committere, ut accusator nominetur. quod con
tigit M. Bruto, Ammogenere nato, illius filio , qui iuris ciuilis in primis peritus fuit. Atque etiahoc praeceptum ossicis diligenter tenendum en ,
ne quem umquam innocentem in iudicium capitis
arcessas. id enim sinestetere fieri nullo pacto potest.nam quid est tam inhumanum, quam eloquen
tiam, a natura ad salutem hominum, O ad conseruationem datam , ad bonorum pGem , perniciems
116쪽
dum est, ita habendum est religioni contrarium , nocentem aliquando,'nefarium, impiumq. sendere. uult hoc multitudo, patitur consuetudo , fert etiam humanitas. est, semper in caus- si uerum siequi ; patroni, non numquam verisia mile , etiam sit minus sit uerum, defendere: quod scribere, praesertim cum Ophilosiophia scribere, non auderem, nisi idem placeret grauismo Sto corum Panetio. Maxime autem O gloria paritur, O gratia defensionibus, eoq. maior, si quando accidit, ut ei subueniatur, qui potentis alicuius opibus circumueniri, urgeriq. uideatur; ut nos saepe alias, O adolescentes contra L. Dulae dominantis opes pro Sex. Roscio Amerinos cimus : quae, ut sicis, extat oratio. Sed, expositis adolescentium osciis, quae ualeant ad gloriam
adipiscendam, delude de beneficentia, ac liberalitate dicendum s. cuius es ratio duplex. Nam aut opera benigne fit indigentibus, aut pecunia. facilior est haec posterior, locupleti praesertim; sed illa lautior, ac stledidior, viro forti,claroq. dignior . quamquam enim in utroque inesgratificandi liberalis uoluntas:tamen altera ex arca , altera ex uirtute depromitur; largitioque, quae fit ex re familiari Jontem ipsum benignitatis exhaurit: ita benignitare benignitas tollitur: qua quo in plures usussis, eo minus in multos uti p s. iast,
lia multa in hos libros . Cicero transtulit. liberalit tis ratio duplex . largitiis e re familiari
117쪽
CICERONI sliberales erunt, primum, qVo pluribus prosi , , eoplures ad benigne faciendum adiutores habebunt: deinde, consiuetudine beneficentiae paratiores erunt, O tamquam exercitatiores ad be
multis promerendum . praeclare in epistola quadam Alexandrum filium Philippus accusat, quod largitione beneuolentiam Macedonum consectetur. Quid te, malum 9 inquit, rationis iuisamspem induxit, ut eos tibi fideles putares fore, quos pecunia corrupisesin an tu id agis,ut Ma-ouiri distia ς - Rq' m, sed ministrum, Oaeeu sit d. pracbitorem putent/quo quid fordidius regie M ilargitione. lius etiam, quod largitionem corruptelam dixit esse. fit enim deterior qui accipit, atque ad idem semper euectandumparatior. Hoc illel filio rsed praeceptum putemus omnibus. suamobrem id quidem noli est dubium, quin illa benignitas, quae constat ex opera , industria, O honestiorsit,
O latius pateat, post prodessepluribus. Nou,
numquam tamen est largiendum. ncc hoc benignia. tatis genus omnino repudiandum es: O saepe idoneis hominibus indigetibus de re familiari impertiendum, sed diligenter, atque moderate. mu qui Clodia a icti Muet inconsulte largien in . s.es . O PM cutem es LlLltius, quam, quod libenter Pediamin. Iacias, curare,ut id diutius facere non possis' Atii di his, qmρqRVlitvr largitionem rapinae. cumineo susiam: ζη m Oη tu egere co perunt, alienis bonis manus v. u. siserr c coguntur . ita, cum, beneuolentiae comparandae
118쪽
parandae caussa, benefici esse uelint,non tantastudia assequuntur eorum, quibus dederunt, quanta odia eorum, quibus ademerunt. quamobrem nec ita claudenda est res familiaris, ut eam benignitas aperire nonpo sit; nec ita reseranda, ut phteat omnibus: modus adhibeatur, isq. referatur ad facultates. Omnino meminisse debemus id, largiendo. quod a nonris hominibus saepissime usurpatum , iamq. in prouerbij consiuetudinem uenit, largitionem fundum non habere. etenim quis poteriesse modus, cum O i dem, qui conssueuerunt, Odlud idem alij desiderent ζ omnino duo fiunt gen ra largorum, quorum alteri prodigi, alteri libe- p d g quirales: prodigi, qui epulis, O uiscerationibus, O gladiatorum muneribus, ludorum, venationum' apparatu pecunias profundunt in eas res, quarum . Memoriam aut breuem, aut nullam sitit relictμ i ses itari omninoe liberales autem, quisuis facultatibus alit captos a praedonibus redimunt;aut aes aliensifUcipiunt amicorum caussa; aut insiliarum collocatione adiuuant; aut opitulantur uel in re quaerenda , uel augenda . itaque miror, quid in me tem uenerit Theophrasto in eo libro, quem de diuitijssicripsit: in quo multa praeclare, illud absiurde. es enim multus in laudanda magnificcntia, et apparatione popularium muneru: taliumq. --ptuum facultatem , si actum diuitiarum putat. mihi autem ille stuctus liberalitatis, cuius exempla pauca posui imusto maior victitur, O certior.
119쪽
Aristotele dissentita Theophra sto , discipulo suo. sine enim copiarum,no uirtutis sui ipse scribit in episto Iaad Curio.
CICERONI stior . quanto Aristoteles grauius, O uerius nos reprehendit, qui has effusiones pecvniarum non admiremur, quae fiunt ad multitudinem delini eu
dam. at ij, qui ab hostibus obsidentur, si emere
aquae siextarium mina cogerentur, hoc primo auditu incredibile nobis uideri, omnesq. mirarised, cum attenderimus, ueniam necessitati dare. in his immanibus iacturis , infinitis q. sumptibus nihil nos magnopere mirari; cum praesiertim neque necessitati subueniatur, nec dignitas augeatur; φ-Dq. illa d lenitio multitudinis ad breue tepus,exigvumq. duratura sit, eaq. a leuissimo quoque animo; in quo tamen ipsio una cum satietate memoria quoque moriatur voluptatis. Bene etiam colligitur, haecpueris, mulierculis, feruis, struorum millimis liberis esse grata; graui uero homini, O ea, quae fiunt, iudicio certo ponderant probari posse nullo modo. quamquam intelligo , in nostra ciuitate inueterasse iam bonis tempor bus , ut splendor aedilitatum ab optimis uiris p suletur. itaque P. Crassus cum cognomine Diaues, tum copijs, functus est aedilicio maxime munere. O paullo post L. Crasses cum omnium hominum moderati simo Q. Mucio magnificentissma aedilitate functus es: deinde C. Claudius, is p. filius: multi post, Luculli,Hortensius, Sit
nus. omnes autem P. Lentulus, me conside, uicit
superiores. hunc est Scaurus imitatus. magnificentissima uero nostri Pompeij munera secundo consulatu.
120쪽
sulatu. in quibus omnibus, quid mihi placeat, vi- s y ζ
des. uitanda tamen est usticis auaritiae. nam Ma l. s. emtradimerco,homini ditissmo , praetermissio aedilitatis dςx- consulatus, repulsam attulit.. quare O ,sponu- latur apopulo, bonis uiris si non desiderantibus , attamem approbantibus, faciendum est, modo pro
facultatibus; nos ipsi ut fecimus: O, se quando
aliqua res maior, aut utilior populari largitione acquiritur ir ut Oresti nuper prandia in semitis , decimae nomine, magno honori fuerunt. ne M. Hercesi e quidem Seio uitio datum en, quod in caritate cor boia, uinumnae asse modium populo dedit . magna enimβ, pletum. O inueterata inuidia, nec turpi iactura, quando erat aedilis, nec maxima liberauit. sed honori . summo nreper nostro Miloni fuit, quod , gladiatο- : .. 'laribus emptis reip. caussa, quae alute notira continebatur , omnes P. Clodii conatus, furore q. . . . compressit. Caussa igitur largitionis est , i aut ne- u sis .cesse est, aut utile. in his autem ipsis mediocritatis regula optima est. L. quidem Philippη , utilitat.' filius, magno uir ingenio, in primisq. clarus, gloriam ibolebat , se sine ullo munere adeptum esse mnia , quae haberentur amplissima. dicebat idem , cotta, Curio. nobis quoque licet in hoc quodammodo gloriari. nam pro amplitudine honorum,
quos cunctis suffragiis adepti sumus noro qui hEiiὸ
anno, quod contigit eorum nemini,quos modo no- pe pet ye
minati, ae exiguus pumptus aedilitatis fuit. t quo scripsique etiam illae impensae mestores sunt, muri,na- ualia, ''