장음표시 사용
121쪽
ualia, portus, aqsarum ductus, omniaqze, Paeadusium reip. pertinent . quamquam enim, quod praesens tamquam in manu datur, iucundius est: tumen haec in posterum gratiora, theatra, po ticus , noua templa . Verecundius reprehendo qui theatrsi propter Pompeium: sed doctissimi non probant: ut Obicipse Panaetius, quem multum in his li-
struxerat. brissecutus sium, non interpretatus; o Phalereus Demetrius, qui Periclem, principem Grae- 'ciae, uituperabat, quod tantam pecuniam in praeclara illa Propylea coniecit. Sed de hoc genere'. toto in js libris, quos de rep. scripsi, diligenteres distulatum. Tota igitur ratio talium largitionum genere uitiosa est, temporibus nec 1saria, tum ipsa O ad facultates accommodanda, O mediocritate moderanda est. In illo autem altero genere largiendi, quod a liberalitate proficisicitur , non uno modo in disparibus causis assedIι esse debemus. alia caussa est eius, qui calamitate premio eius, qui res meliores quaerit, nullis fuis nigi Mas - rebus aduerss. propensior benignitas elye debebit in calamitosios: nisi forte erunt digni calamitate. in js tamen, qui se adiuuari uolent,non ut ne assi. gantur , sed ut ad altiorem gradum ascendant, restricti omnino nullo modo esse debemus, sed in deligendis idoneis iudicium, O diligentiam adbibe
Bene Ata male locata, malefacta arbitror. uod autem tributum es bono vii O, O grato, in
debet esse in calamitos . senariu iambicus.
122쪽
eo cum ex ipso fiuctus est, tam etiam ex ceteris temeritate enim remota , gratissima est liberal tas: eoq. eamstudiosius plerique laudant, quod summi cuiusque bonitas commune perstigium e i hQm δ' omnium . Danda igitur opera est , ut hos benefi- pium est o .ciis quamplurimis assiciamus , quorum liberis, φηjμφ' . posterisq. prodatur memoria, ut is ingratis esse non liceat . omnes enim immemorem beneficij oderunt ; eamq. iniuriam in deterrenda liberalita- pro in deter
tesibi etiam fieri , eumque , qui faciat, commu- au, libenem hostem tenuiorum putant. Atque haec be- r. ix xς
nignitas etiam resp. utilis est , redimi e struitute iugoque icaptos , locupletari tenuiores: quod quidem uul. hQ φ' go olitum fieri ab ordine noLIro, in oratione Cras fiscriptum copiose uidemus . hanc ergo consiuetum dinem benignitatis largitioni munerum antepono . haec es grauium hominum, atque magno- rum, illa quasi assentatorum populi , multitudinis leuitatem uoluptate quasi titillantium. uenit autem tum in dando munificum obse , tum in Τη ς 'ge exigendo non acerbum , in omniq. re contrahen- predditurda , vendendo , emendo , conducendo, locando, in vicinitatibus , O confings aequum , O facilem , mlista multis de iure suo concedentem; a litibus ii ς rugi vero , quantum liceat, nescio an putilla plus ' 'etiam, quam liceat, abhorrentem. est enim non modo liberale , paullum non numquam de suo iure decedere , sed interdum etiam stu Iuosum. Habenda autem es ratio rei familiaris it quam Fide dilab
123쪽
dilabi sinere, flagitiosium eII; sed ita, ut illiber
litatis, auaritiaeq. absitsus icio .posse enim liberalitate uti, non stoliantem sie patrimonio, nimi rum est pecuniae stuIIus maximus. REIIe etiam ii uestes tu a Theophrasto eIi laudata hos italitas. est enimno laudita ut mihi uidetur, ualde decorum, patere domos hominum illustrium illustribus hostilibus: iq. tiam reip. est ornamento, homines externos hoc liberalitatis genere in urbe nonra non egere. est etiam uehementer utile ijs, qui bone e posse multa uolunt, per hostiles apud externos populos Malere opibus, O gratia. Theophrasus quidem Aribit, Cimonem Athenis etiam in suos curiales La
ciadas hos italem fuisse; ita enim instituisse, in
uillicis imperasse, ut omnia praeberentur, quicumque Laciades in uillam suam diuertisset. Quae autem spera, non largitione, beneficia dantur; haec tum in uniuersam re . tum in singulos ci- ne quid co ues conferuntur . nam in iure tauere, consilio iu-
zzz uare , atque inclicientiae genere prodesse quam
plurimis, uebementer ad opes augendas pertinet , O ad gratiam . itaque cum multa praecla ius eluite ra maiorum, tum quamoptime constituti iuris cis... . '' uilis summo siemper in honore fuit cognitio,atque fuit. interpretatio: quam quidem ante hanc consuli nem temporum in possessione sua principes reti- nuerunt: nunc, ut honores, ut omnis dignitatis gradus , sic huius scientiaes ledor deletus ereidq. eo indignius, quod eo tempore hoc contigit, cum is
124쪽
oFFICIORUM II. 16B Get , qui omnes Aperiores quibus honore par esset, scientia facile uicisset. haec igitur opera grata multis, O ad benesiciis adfringendos homines accommodata. inque huic arte finitima es dicendi grauior facultas, O gratior, o ornatior. quid enim eloquentia laudabilius, Opraestabibus, uel admiratione audientium, uel be indigentia, uel eorum, qui defensi sunt,gratia j huic quoque ergo a maioribus nostris est in tota dignitate principatus tus .diserti igitur hominis, O facile laborantis, q, o .in patrijs es moribus, multorum caussas ct nongrauate, et gratuito defendentis,beneficia in picrocinia late patent. Admon bat me res, ut hoc quoque loco intermissonem eloquentiae,ne dicam inteYisum, deplorarem, nisi uererer, ne de me ipso aliquid uiderer queri .sed tamen videmus, quibus extinύIis oratoribus, quam
in paucis spes;quam in paucioribus facultas, qua
m multis sit audacia. cum autem omnes non pose
snt, ne multi quidem,aut iurisperiti esse, aut diserti; licet tamen opera prorisbe multis, beneficia
petentem, commendantem iudicibus, O magistratibus, uigilantem pro re alterius , eos ipsos, qui aut consulunt, aut defendunt, rogantem: quod qui faciunt,plurimum gratiae consequuntur, latis Iimaeq.eorum manat industria. Iam, illud noseunt admonendi, est enim in promptu ut animaduertant, cu alios iuuare uelint,ne quos offendanisa pe enim alit eos laedunt,quos non debent; alit eos, quos
Ser. Sulpicium , qui dialecticam ad ius ciuile adiunxi te quod Scae uola non secerat . uidelibrum declaris orat.
125쪽
quos non expedit: sei imprudentes, negligentiae es; se scientes , temeritatis. Vtendium etiam est excusatione aduersus eos, quos inuitos lenitas , quacumque possis, quare id , quod feceris, necesse .um,i;qu;a ρ ierit , η c aliter facerepotueris: certisq. op eo praeci- ris, cijs erit, quod uiolatum est, compent a tuis': sandum . Sed cum in hominibus iuuandis aut mo-bi statuas, res θectari, aut fortuna soleat; dictu quidem essse iis 'quod procliue, itaq. uulgo loquuntur, fesie in beneficiis Molatu usae collocandis mores hominum, non fortunam sequi: honsa oratio est: sed quis es tandem, qui inopis, O optimi uiri caussae non anteponat in opera tau' da gratiam fortunati, O potentis a quo enim expeditior, O celerior remuneratio fore uidetur, in eum fere est uoluntas nostra propensior . sed animaduertendum es diligentius, quae natura re- inopspotest rum sit .nimirum enim inops ille , si bonus es uir ,
essς gr/xu , etia- c referre gratiam nonpotest , habere certe xς. potest. commode autem, quicumque dixit: pecuniam qui habeat, non reddidisse; O , qui reddiderit, non habere: gratiam autem, O, qui reddiderit , habere ; O, qui babeat, retuli se . At qui se locupletes, honoratos , O beatos putant, hi ne, obligari quidem beneficio uolunt: quin etiam be-h64 ;Ἱε α i vocium sic dedisse arbitrantur , cum ipsi quamuis
bie ad Le - aliquod magnum acceperint: aeque etiam a se aut
postulari, aut e ectari aliquid usticantur. pa 'trocinio uero se usos, aut clientes appellari , mortis instar putant. At ucro ille tenuis, cum quid
126쪽
factumsit , sise spectatum, non fortunam, putans , non modo illi, qui es meritus, sed etiam i iis, a quibus eas'ectat, c eget enim multis gra
tumst uideri studet. neque uero uerbis auget suum munus, si quo forte fungitur, sed etiam ext nuat . Videndumq. illud item, quod, si opulentum , fortunatumq. defenderis, in illo uno, aut forte in liberis eius maneat gratia; sin autem in pem, probum tamen, o mo sum, omnes non improbi humiles, quae magna in populo multitudo est, praesidium sibi paratum uident. quamobrem melius apud bonos, quam apud fortunatos, beneficium collocari puto. danda omnino opera
est, ut omni generi satisfacere possimus: sed, si res
in contentionem ueniet, nimirum Themistocles eIn auctor adhibendus: qui, cum consileretuar, utrum bono uiropauperi, an minus probato diuiti filiam collocaret; ego, inquit, malo uirum , qui pecunia egeat, quam pecuniam, quae uiro: sita corrupti mores, deprauat'. sunt admiratione δε- uitiarum. quarum magnitudo quid ad unumquem
que nostrumpertinet ς illum fortasse adiuuat, qui habet: ne id quidem semper: sita fac iuuare: potentior sane sit, honestior uero quo modo s' quod si
etiam bonus erit uis; ne impediant diuitiae, quominus iuuetur; modo ne adiuuent; Hq. omne iu
dicium, non quam locuples, sed qualis quisque
st. Extremum autem praeceptum in beneficijs, operaq. danda es, ne quid contra aequitatem II tendas,
ui: Os,quam apud fortunatos,beneficium corulocatur.
ideo iaci coseramus, quia diuitiis abundet: si modo bouus ei
127쪽
sed rursu' tendas, ne quid per iniuriam. fundamentum enim aeneadiu perpetuae commendationis, O famae est iustitia: uςnt, idς in sene qua nihil potest ese laudabile. Sed quoniam
beneficium de eo genere beneficiorum difIum est, quae adsiti tribψς 344 gulos spectant: deinceps de iis, quae ad uniuersos, quam' co n- quaeq. ad remp. pertinent, distulandum eri Eousti ixi 4 rum autem ipsiorum partim eiusmodi siunt, ut ad uniuersos ciues pertineant, partim , singulos ut attingant; quae sunt etiam gratiora. danda es o- pcra omnino , si po1st, utrisque, nec minus ut etiam ingulis consei latur; sed ita,ut ea res aut pro-st , aut certe ne obsit reip. C. Gracchi si timenta- , , 'h.4Et magna largitio fuit ; exhauriebat igitur aera sarit' on- rium: modica M. Octauij, O reip. tolerabilis,etsi R Rm' necissaria; ergo O ciuibus, O reip. saltit ris . In primis antem Isidendum erit ei, qui remp. administrabit, ut suum quisque teneat , neque de bonis priuatorum publice diminutiomi. perniciost enim Philippus in tribunatu, cum legem a-sem giis grariam ferret; quam tamen antiquari facilepasse abistaee' ' pus eLI, O in eo uehementer se moderatum prae- liud buit: sed cum in agendo multa populariter, itim εν. Ioe, illud male; non esse in ciuitate duo millia hominu, in gςm qui rem haberent. capitalis omnino oratio est ad
aequationem bonorum pertinens; qua pule quae potes csse maior ψ hanc enim ob causam maxime,
Di sua tenerentur,ris . ciuitatesq. costitutae sunt. nam et se duce natura congregabantur homines;
tamen 'e ch odiae rerum suarum, urbium prae-
128쪽
OFFICIORUM II. 38sidia quaerebant. Danda etiam opera est, ne, quod apud maiorei no stros saepe fiebat, propter aerarij tenuitatem, assiduitatemq. bellorum, tributum sit conferendum: idq. ne eueniat, multo ante erit prouidendum . sin qua necessitas huius muneris alicui resp. obuenerit: malo enim alteri, quam nostrae, ominari: neque tamen de nonra, sed de
omni rep. disputo θ danda erit opera , ut omnes intelligant ,si salvi esse uelint, necessitati esse paren
dum . iatique etiam omnes, qui remp. gubernabunt , consulere debebunt, ut earum rerum copia
sit, quae sunt necessariae. quarum qualis comparatis eri soleat, O debeat, non eIi necesse disput
re . es enim in promptu. tamen locus attingendus fuit. Caput autem es in omni procuratione negotii, oe muneris publici, ut auaritiaepellatur etiam minima si picio. utinam, inquit C. Pontius Samnis, ad illa tempora fortuna mefervasset, O tunc essem natus, quando Romani dona accipere coepissent: non essem passus diutius eos imperare. ne illi quidem multa saecula exspectanda uerunt. modo enim hoc malum in hanc remp. inua-st: itaque facile patior tunc potius Pontis fuse se; siquidem in illo tantum fuit roboris. 'Un dum centum, O decem anni siunt, cum depecunijs repetundis a L. Pisione lata est lex , nulla aut cum fuisset . at ueroponea to ἰeges, proximae quaeque duriores; tot rei damnati; tantum Italicum bellum propter iudiciorum inetum excita-H a tum;
soluendum tributum νnecessario
impositu . satis patet. iit possee
Romanum imperium pecunia largienta e-
129쪽
I 2, '.ό tanta, latis legibus, O iudiciis, expila
repetunda- tio , direptioq. fociorum; ut imbecillitate aliora ,rum λςςus non nostra uirtute, ualeamus. Laudat Africanu
tu ebant. Panaetius , quod uerit abstinens. quid ni laud tur/sed in illo alia maiora: laus enim abstinentiae non hominis est solum, sed etiam temporum illorum. Omni Macedonum ga*a , quae fuit maxima , potitus est Paullus: tantum in aerarium pG ρει ἡ, si citasse i exit, ut unius imperatoris praeda sine stertium,ut attulerit tributorum . at hic nihil in domum suum scripsiR Vςi praeter memoriam nominis sempiternam.
in nunc l Imitatus patre Alricanus nihilo locupletior Camia 'φ Gagine eversa. uuid, qui eius collega incensiu- ct scutato- rafuit, L. Mummius 8 numquid copiosior, cum
a tan : ' copiosissimam urbem funditus sustulisset ἰ Italiam
Pli lib. 33. ornare,quam domum suam, maluit . quamquam, Me 3' Italia ornata, ipsa mhi uidetur ornatior.
Nullum igitur uitium est taetrius, ut eo, unde egressa es, referat se oratio P quam auaritia, praesertim in principibus, O remp. gubernantibus . habere enim quaestui remp. non modo turpe es ,sed sceleratum etiam , O nefarium . itaque , quod Apollo Pythius oraculo edidit, Spartam nulla re alia, nisi auaritia, ese perituram, is uidetur non solum Lacedaemonijs, sed O omnibus opulentis populis praedixisse. Nulla autem recoab inentia ciliare facilius beneuolentiam multitudinis poseriam mvidi siunt reip. praesiunt,quam abstinentia, et con' dum con tinentia. qui uero esse populares uolunt, ob eamq-
130쪽
. eaussam aut agrariam rem tentant, ut possessores fuissedibus pellantur, aut pecunias creditas debitoribus condonandas putant; labefactant fundamenta reip. concordiam primum tollunt, quae esse non potest, cum alijs adimuntur, alijs condonantur pecuniae; deinde aequitatem, quae tollitur omnis, si habere suum cuique non licet. id enim estproprium, ut supra dixi, ciuitatis, atque urbis , ut sit libera, O non solicita suae rei cuiusque custodia. Atque in hac pernicie reip. ne illam quidem consequuntur . quam putant, gratiam. nam cui res erepta est, inimicus; cui data es, etiam dissimulat te accipere uoluisse; et maxima in pecunijs creditis occultat suum gaudium, neu deatur non fuisse Hluendo. at uero ille, qui acci- pit iniuriam, O meminit, O praesiefert dolorem
fluum. Nec splures sunt ij, quibus improbe datum, quam illi, quibus iniuste ademptum es, i
circo plus etiam ualent. non enim numero haec iudicantur, sitapondere. quam autem habet aequia talem,ut agrum, multis annis,aut etiam saeculis
ante possespum, qui nullum habuit, habeat, qui
autemhabuit, amittat ψ at propter hoc iniuriae genus Lacedaemonij Lysandrum Ephorum expulerunt , O in regem, quod numquam antea apud
eos acciderat,necauerunt. ex quo eo tempore tani tae disicordiaesie taesunt, ut tyrani existerent, et Optimates exterminarentur,etpraeclarissime consituta res'. dilaberetur . nec uero solum ipsa ce-
concordia sundamen tum reip. ut conseruεtur non modo ciues,uersi aedificia quoque. praeclarum ducem, Op timeque derep. meri