장음표시 사용
161쪽
comentu simile de E. gestaei, Si citi ac populis,Atheicies es ad bel. tum Syracusinum hor
rat Thucydides lib. 6-argetum in alna non so
lum,sed a finitium po pulis commodato acceptum , O sientarunt. i praetura νquod indi.
toribus posset . quod cum percrebuisset Pythius ei
quidam, qui argetariam faceret Syracusis, dixit, uenales quide m se hortos non habere,sed licere uti Canis,si uellet, ut siuis: O mul ad cena inuitauit inpos teru diem. cum ille promisisset, tu Pythin, ut argentarius, qui si t apud omnes ordines gratiosus, piscatores ad se conuocauit , abi s pctivit , ut ante si os hortulos postera die pistarentur;
dixitque, Vi id cos facere uellet. ad cenam i pore uenit Canius.opipare paratu erat conuiuium,cymbaru ante oculos multitudo . pro se quisique , qηod
ceperat, aferebat. ante pides Pythis pisces abj- ciebantur. tu Canius, quaeso, inquit, quid G o Pythiutantum ne piscium tantu ne c7mbarum in ille, quid miru ἐ inquit: hoc loco s, Syracusis quidquid est pilicium: hic aquatio: ac uilla i it carcre
non possunt . incensius Canius ci piditate, contendita Pythio,ut uederet.grauate ille primo. quid multaἶ impetrat: emit homo cupidus, O locuples tanti,quanti Pythius uoluit,et emit infrunctos: nomina cit . negotium conficit . inuitat Canius poIlera die familiares Dos: uenit ipse mature scalmu nullum uidιt: quaerit ex proximo uicino, num serrae quaeda piscatorum flent , quod eos nullos Aldiret.
nullae, jhod scia,in qoit ille: hed hic piscari nulli so
let: itaq. heri mirabar quid ac cidset. stomachari Canius: sed quid faceret no dum e una Aquillius, collega,et Iamiliaris meus, protulerat de dolo malo scimhlas .in quibus ipsis, cu ex co quaci cretur ,
162쪽
OFFI cIORVM III. 7squid esset dolus malus; respondebat, cu esset aliud sinulatu,aliud actu. hoc quidem sane luculenter, ut ab homine perito dc tendi. ergo O 'ibius, o omnes aliud agentes,aliud simulantes,perfidi, improbi, malitiose siunt. nullum igitur factum eorum potest utile esse, cum sit tot uitiis inquinatum. quod si Aquilliana desinitio uera est: ex omni uita simulatio , d simulatioq. tollenda est . ita nec, ut emat melιus, nec, ut uendat, quisquam mulabit, aut d simulabit uir bonus. atque iste dolus malus
etiam legibus erat uindicatus; ut tutela X ii tab. et circumsicriptio adolesientium lege Plaetoria, et
siue lege, iudi ijs, in quibus, Ex fide bona, ad
ditur. reliquorum autem iudicioru haec uerba maxime excellunt, in arbitrio rei uxoriae, Melius,
aequius: in fiducia , Ut inter bonos bene Mgier. quid ergo ἰ aut in eo , quod melius, aequius est, potes ulla pars inesse staudis:.aut, cum dici-ιur, Inter bonos bene agier, quidquam agi dolosie, aut malitiose potest ' dolus autem malus semul
tione, dismulatione,ut ait Aquιllius,continetur . tollendum cst igitur in rebus contrahendis omne mendacii non licitatorem uenditor,nec, qui
contra si liceatur, emptor opponci: uterque, si ad eloquendu uenerit, non plus , quam semel, eloquetur. Q quidem Scaevola, P. Mius,cupostulasset, ut sibi undus, cuius emptor erat, sic 'ris dicaretur, idq. Meditor ita fecisset, dixit se ps res aestimare, addidit centum millia.nemo est, qui hoc uiri Mi T a ni
Τopicis ea appellauit. perfidia,improbitate a malitia. uie bonus neque sitnulae, neque dissimulat . tollendu inrep contrahendi, Omne mendacium.
163쪽
ni fuisse neget: sapientis negant: ut si minoris. quam potuisset, uendidisset. Haec igitur ect illa cum re ue- pernicies, quod alios bonos, alios sapientes exi- , Isuhe; nimant: ex qlio Ennius : Nequidquam saperesano possinti pientem , qui ibi ipsi prod spe nequir t. here id quidem , se, quid esct prodes e, mihi chm Ennio
boni sunt. conueniret. Hecatonem quid m Rhodii m, discipulum Panaeti , uideo in js libris, quos deos ficiis scripsit a Tuberoni, dicere, sapientis enihil contra mores, leges, ii situla facientem, habere rationcm rei familiaris : neque enim β- luna nobis diuites isse holamus, sc d sibi ris, propinquis, amicis, maximeq. yeip. 'glilorhm e nim facultates, O copiae, diuitias sunt ciuitatis. huic Scaeuolae fa Ium, de quo paulla ante dixi , placere nullo modo potes. etenim omniso fe negat facturum compendij sui causa , quod non liaceat . huic nec laus magna trib cnda , nec gratia . Sed siue o simulatio, o di molatio do lus malus cst; perpat cae res Iovi, in q&lsus dolus iste malus non uersetur: sue uir bonus is is , malim lege quiprodis, quibuspoteIl, nocet nc minis r ZIo tu Lis ' sum uirtim seniim non acile raperi Mus. ' umquam igitur es utile pcccare , quia si per eriturpe: O quia semper cs bovi Ilsem, hirno bo-nhm se ; sic cr eLI utile. Ac de iure quidem praediorem an cithm cInopud nos iure ciuili, tit
164쪽
bulis satis esset cautum , ea praestari , quae essent lingua nuncupata; quae quj infitiatus esset, dupli poenam subiret: a iurisionsultis etiam reticentiae poena eri constituta. quidquid enim inen praedio viiij, id, statuerunt , si uenditor sciret, nisi nominatim dictum isset, pracstari oportere. At, cum In augurium augures a Iuri essent, illi sientque T. Claudium Centimalum, qui aedes in Coelio monte habebat, demoliri eas, quamn altitudo osceret auspiciis: Claudius prosicripsit , insulam uendidit: emit P. Calpurnius Lanarius. huic ab auguribus illud idem denunciatum est.itaque Calpurnius,cum demolitus effiet, cognouissetq. Claudium aedes postea prosi in se, quam esset ab auguribus demoliri iussus, arbitrum i tum adegit : Quid sibi de ea re facere opor teret ex fide bona. M. Cato sententiam dixit, huius nostri Catonis pater. ut enim ceteri ex patribus, sic hic, qui illud lumen progenuit, exsilio est nominandus. is igitur iudex itapronunciauit: cum in uenundanso rem eam scisset, Ononpronunciavisset,emptori damnum praestari oportere. igitur ad fidem bonam statuit pertinere, notum e se emptori uitium , quod nos et uenditor . quod si recte dijudicauit, non recte stamentarius ille, non recte aedium pe stilentitis uenditor tacuit. Sed hujusmodi reticentiae iure ciuili omnes coprebelli non pose, sunt; quae autem possunt, diligenter tenentur. M. Marius Gratidianus, propinquus noster , C. Se
uide pessii in uerbo , Arcani, αin, Auguracutum. qui se Uticae si in malui occiderat, ne ser uteiitem patriam asplaceret.
165쪽
Plim it - gio Oratae vendiderat aedes eas, quas ab eodem tib ea. ipse paucis ante annis emerat. bae Sergio struiebant: sed hoc in mancipio Marius non dixerat. ad ducta res in iudicirem est. Oratam Crassus, Gratiee M ptines dirarum defendebat Antonius . ius Crassius urge- pes in ei bat quod uitium uenditor non dixiset , sciens, ide in lib de oportere praestari: aequitate Antonιus; quoniam c/ri t uitium ignotum Sergio no fuisse qui illas aedes
uendidisset,nihil fuisse necesse dicti, nec eu- esse is
ceptum,qui id, quod emerat, quo iure et set, ten ret. quorsum haec Zut illud intelligas,nonplacu bemaioribus nostris astus . sed aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias : leges, quatenris manu
philo sibi teηere res possunt: philosophi, quatenus ratione, plus ad bo- ιω- intelisentia.Ratio igitur hoc ponulat ne quid feriit, quὶ insidiosic , ne quid simulate , ne quid Iallaciter. Sunt ne igitur insidiae, tendere plagas, etiamsi excitaturus non sis , nec agitaturus ῆ ipsae enim, ferae, nullo insicquente, saepe incidunt. 1 c, tu cum aedes prosicribas , tabulam tamquam plagam ρο- nas , domum propter Attia uenitas, in cam aliqtiis '' incurrat imprudens: hoc qua qzam uideo propter deprauationem consuetγdinis neque more turpe haberi, neque aut lege sanciri, aut iure ciuili; naturae tamen lege sancitum eri. Dcictas enim en,
quod et i saepe di Ium est, dicendum tamen esssaepius 9 lutissime quidem quae pateat, hominum
inter homines; interior eorum, qui eiusdem gentissiunt; prorior eorum, qui eiusdem ciuitatis. itaque
166쪽
OFFICIORUM III. 77 itaque maiores aliud iusgentium, aliud ius civ le esse uoli erunt. quod enim ciuile, non idem con- ius ciuile tinuo gentium ; quod autem gentium, idem ciuile esse debet .sed nos ueri iuris, germanae q. iusti-
tiae solidam, O expressam eniem nullam ten
mus : umbra, O imaginibus utimur: easq. ipsas utinam siequeremur. feruntur enim ex optimis naturae principiis, O veritatis exemplis . nam quanti uerba illa e Vti ne propter te , sdemve tuam captus , fraudatus ue sim . quam illa aurea/ Vt inter bonos bene agier o-
porici, & sine fraudatione . sed , qui sint boni, oe quid sit ben e agier, magna quae dio est.
inctus quidem Scaevola Pont. Max. summam uim esse dicebat in omnibus iis arbitrijs, in quibus adderetur , Ex fide bona e fideiq. bonae nomen existimabat manare lati e , idq. uer- non Eu Esari in tutelis, societatibus, fiducijs, mandatis , si 'rebus emptis, uenditis, conductis, Ucatis: quibus uitae societas continetur: in his magni esse iudicis statuere , praesiertim cum in plerisque esse sient iudicia contraria, quid 'Memque cuique pra stare oporteret. Quocirca astitiae tollendae sunt, eaq. malitia , quae uult quidem videri se esse prudentiam, sed ab β ab ea , dictatq. plurimum. prudentia es enim locata in dele tu bonorum, O malorum; malitia , si omnia , quae turpia sunt, mala sunt, mala bonis anteponit. ecuero in praedijs solum ius ciuile, ductum a natu
167쪽
ne fraus excluditur. nulla pernicies uitae
maior, qua in malitia si nullatio intelligetiae.
uitiis, Hortensium eis loquentla .
CICERONI sra, malitiam, fraudemq. uindicat: sed in mancipiorum uenditione uenditori m fraus omnis excluditur . qui enim scire debuit de sanitate, de fuga , de furtis pracstat edicto aedilium . heredum alia cai 1ga es. Ex quo intelligitur, quoniam iuris natura fons sit, hoc fecundum naturam esse, neminem id agere, ut ex alterius praedetur institia. nec ulla pernicies uitae maior inueniri poteri, quam in malitia simulatio intelligentiae . ex quo illa innumerabilia nasiuntur: ut utilia cum honesis pugnare uideantur. quotus enim quisique reperietur, qui, impunitate, O instratione omnium proposita, abstincrepo sit iniuria ἰ periclitemur ,pplacet, in js quid m exemplis, in quibus peccari uulgus hominum fortasse non putat. neque enim de sicariis , ueneficis, te amentariis, furibus , peculatoribus hoc loco disserendum est; qui non verbis siunt, O disputatione philosiophorum , sid uipculis, O carcere castigandi: sid haec consederemus, quae faciunt ij, qui habentur boni. L. Minutii Ba j, locupletis hominis , falseum testamentum quidam e Graecia Romam attulerunt. quod quo facilius obtinerent , siri erunt heredes secum M. Crassum, O Q. Hortensium, homines eiusdem ciuitatis potentissimos. qui, cum i lud falsium esse sit spicarentur, sibi autem nul lius essent con siij culpae, alieni facinoris munus luminon repudiauerunt. quid ergo ἰ satin hoc est ut non deliquisse uideatur mihi quidem non videtur.
168쪽
OFFICIORUM III. 78 quamquam alterum amavi titulim, alterum non
odi mortuum. Ad chm Folius M. Satirium, Ν- roris filii m , nomen suum ferre voluisset , eumq. fecis' et hererim; hunc dico patronum agri Piceni , O Sabini: o turpem notam temporum illorum ) non erat aequhm, principes ciuitatis r m habere, ad Satiritim nihil praeter nomen peruenire. etenim sit is, qui non dcfendit iniuriam, neque
propulsat a phis, chm pol st, iniuIle facit , ut in primo libro discrui: qualis habendus G is , qui
non modo non repellit , scd etiam adixi at iniurium in mihi quidim etiam uerae hereditates nonianistaeuidentur, set malitioses blanditiis officiorum, non veritate , sed mi latione quac tae. Atqui in talibus rebus aliud titile interdum, aliud hovisti m Mideri sio ei: Dibo : nam ea lim utilitatis, quae hone fat/s, est regula. qui hoc non praeuiderit, ab hoc nulla fraus aberit, ni DLm facinus . sic enim cogitans; in sud quid ni honestum,
uerrim hoc ea pidit; res a nathra copulatas audebit errore diuellere: qui fons is fraudi m , mali orum , si iera: m omni M. itaque se vir bonus habeat hanc vim, mi , si digitis concrepvcrit, possi in loci pletihm tti lareenta nomen eius irrepere , hac ut non utatur , nisi fa plorathm quid mhabeat, id omnino nimii: m ha nquam si spicatu-rhm. at s dares hanc uim M. Croso, hi digitorsim
percupone heres posset scriptus se, qui re anon et sit heres , insoro, mihi crede, saltaret . hυ-
cuius mortem depi rat in libri prooemio.
qui iscribitur Brutus testamento legatae : cuilla, prOXI- me nominata,vera non
169쪽
in his hEstb. mo q*tem tinus, O is , quem sinitimus uirum sed tu diui bonum, nihil cuiquam, quod in se transferat, d bu,q'. νbh. t bcς - hoc qMi admiratur, is se , quis sit uir bo ree. nms, nescire fatetur. ias uero, si quis uoluerit animi sivi complicatam notionem euoluere, Iam se ipse doceat, eum uirum bonum esse, quiprosit, quibus possit; noceat nemini, nisi lace igitus muria . quid ergo ζ hic non noceat, qui quodam quas ueneno perficiat, ut ueros heredes moueat, in eorum locum ipsiesuccedat δ Non ergo faciat, diaxerit quis, quod utile sit, quodq. expediat ἰ Immo intelligat, nihil nec expedire, nec utile ιsse, quod sit iniunum. hoc qui non didicerit, bonus esse non poterit. Fimbriam con tularem, audiebam de patre nonro puer, iudicem M. Lutatio
Pythiae fuisse , equiti I . sane honesto,cum is stonsion m fecisseet, Ni bonus uir esset: itaque ei
dixisse Fimbriam, sie illam rem numquam Iudicaturum : ne aut spoliaret fama probatum hominem si contra iudicasset; aut flatuisse uideretur uirum bonum aliquem esse , cum ea res innumerabili- uir bonus bus ossicijs laudibus contineretur. Huic igitur
ebeat. uiro bono, quem Fimbria etiam, non modo Socrates , nouerat, nullo modo uideri potes quidquam esse utile, quod non honestum sit . itaque talis uir non modo facere, sed ne cogita re quidem honita, e quidquam audebit, quod non audeat praedicare oriisti Misit Lec, Ηρη ne turpe, dubitarepbilosophos,quaedem habet. ne rustici quidem dubitent c a quibus naturui essi
170쪽
id, quod iam tritum est uetustate prouerbium. cum enim fidem alicuius, bonitatemq. laudat,dignam ese dicunt, quicum in tenebris mices. hoc quam habet uim , ms illam, nihil expedire, quod non deceat, etiamsi id possis ntillo refcliente obtinere e Vides ne igitur hocprouerbio, neque 'gi illipo se ueniam dari, neque huic, quem paullo ante n-geba digitorum perci 1sione hereditates omnium posse adsese conuertere ἐ ut enim, quod turpe e It, id quamuis occultetur, tamen honestum eri nullo modo potes: sic, quod honosum non est , id utile ut si, issci non potest, aduersante etiam,
repugnante natura. At enim, cum permagna
praemia siunt, en caussa peccandi. C. Marius, cum a spe consulatus longe abesset, oesi ptimum an cunia conianum pos praeturam iaceret, neque petiturus un- tui atu bienquam consulatum uideretur, Metellum, cur praetura lellis legatus erat, summum uirum, O ciuem,cum v. dista-
ab eo, ιmperatore fluo, RSmam missus esset, apud populum criminatus es, bellum illud producere; sese cossulem fecissent, breui tempore autuIuum, aut mortuum Iugurtham se in potestatem populi I redacturum . itaque factus est ille quid in conlul , sed a fide, iustitiaq. disicesst,qui optimum, Ograui mum ciuem, cuius legatus, O a quo mi9us cspet, in inuidiam allio crimine adduxerit . N sc noster quidem Gratidianus osscio boni uiri undius es tum, cum praetor esset, colla giumq. praetorium tribunipl. adhibuissent, ut res