장음표시 사용
191쪽
CICERONI splus igitur tamquam talites erunt recipiendi . sed iit; si ipse dici Vbi uenissem Athenas; quod quidem essetfactum,
ipii, tribust me de medio cursu clara voce patria reuocasset; aliquando me quoque audires: sic, quoniam hisi, 3 - α i. soluminibus ad te prosenta uox mea eri, tribues h ''si' la, temporis; quantum poteris I poteris alitem, quantum voles. cura uero intellexero, te hoc icietiae genere gaudue; tum O praesens tecum pro' ' pediem, ut si ero, O, dum aberis, absens loquar. α i Vale igitur, mi Cicero ; tibiq.pe suade, te mibi quidem esse cari s imum, sed multo fore cariorem , .. . , si talibus monumentis,praeceptis . laetabere.
192쪽
VEL DE sENECTUTE, AD T. POMPONI VM ATTI C v M.
O et ira , si quid ego adiueto, curam ue levasso, uuae nunc te coqui et uersat subpectore ira, Ecquid erit praemi ἐlicet enim uersibus sdem mihi asseri te Attice, quibus a fatur Flamininum ille uir, haud magna cum re, βed de plenus. quamquam certositio, non ut Flamininum, Alicitari te, Attice, sic noctesq.
diesque. novi enim moderationem animi tui, O aequitatem; te q. non cognomen solum Athe
nis deportasse, fed humanitatem, O prudentiam intelligo. O tamen suspicor isdem rebus te, qui
bus me ipsum , interdum grauius commoueri. quarum consolatio O maior e l, O in aliud tempus differenda. nunc autem mibi usum est aliquid ad te de sienectute consscribere . hoc enim onere, quod mihi tecum commune es, aut iam urgentis , aut certe aduentantis fenebulis , O te , oe me ipsium leuari uolo. etsi te quidem id modice, ac sapienter, sicut omnia, oe ferre, O laturum esse certo scio. sed mihi, cum de sine lute uellem 3I E ali-
pro adiuuer .alii mendose legite adiuto. qui ex Macedonia, ac Philippo rcge triumphauit an no ab U. C. D LIM . pro, modeite. sic alit locutus e sic et i hi bene ueteres libri.
193쪽
e ICERONI saliquid cribere, tu occurrebas dignus eo munere, quo uterque nostrum communiter uteretur. --
hi quidem ita iucunda huius libri confectio fuit,
ut non modo omnes absterserit senectutis mole-Has , sita secerit mollem etiam, O iucundam senectutem. numquam igitur satis laudari plak- sopbia poterit: cui qui pareat, omne tempus aetatis sine molestia po sit degere. Sed de ceteris diximus alias multa, O saepe dicemus. hunc u ro libru de senectute ad te misimus. omnem alite sermone tribuimus no Tithono,aut Arinio Chius, ne parum esset auctoritatis in sabula; sed M. Catoni seni, quo maiorem auctoritatem haberet oratio : apud quem Laelium, O Scipionem facimus admirantes, quod is tam facile sienectutem ferat , ijsq. eum restondentem. qui si eruditius uidebutur disputare, quam consueuit Usion suis libris; attribuitograecis litteris, quarum constat eum
perstudiosum fuisse in senectute. sed quid opus ess
plura j iam enim inuis Catonis fermo explicabit nostram omnem de se ne tute sententiam. SCI. Saepenumero admirari soleo cum C. hoc Laelio ,
cum ceterarum rerum tuam excussentem , M.
Cato , perfectamq. sapientiam, tum uel maxime, qκod numquam grauem tibi siene Iutem esse persenserim: quae plerisique senibus sc odiosa est, ut onus see Aetna grauius dicant sustinere. C A. Rem haud sane, Scipio, o Laeli, docilem admirari videmini. qu:bus enim nihil en in ipsis opis
194쪽
opis ad bene, beateq. uiuendum, iis omnis aetas grauis es: qui autem omnia bona a se ipsispetunt ijs nihilpotes malum uideri , quod naturae necessi. ras asserat: quo in genere est in primis feneolus:
quam ut adipissantur , omnes optant; eandem accusant adepti: tanta est inconfantia, stultitia , atque peruersitas. Obrepere aiunt eam citius.
quamputassent .primum , quis coegit eos falsium putare ψ qui enim citius adolescentiae senectus , quam pueritiae adolscentia, obrepit ζ deinde, qui minus grauis esset ijs senecIus, ct οἱ tingentesmum annum agerent, quam si octogesimum ἰ praeterita enim aetas, quamuis longa, cum e luxisset, nulla consolationepraemulcere possetstultamsenectutem. quocirca, napientiam meam admirari soletis, quae utinam digna esset opinione uestra , . nostroq. cognomine ; in hoc fumres sapientes , M cui, di quod naturam optimam ducem, tamquam deum, C. Laelius sequimur, eiq. paremus: a qua non uerisimile est, cum ceterae partes aetatis bene descriptae sint, ex ι dς tremum actum, tamquam ab inerti poeta , esse 'neglectum. sied tamen necesse fuit esse aliquod extremum , O , tamquam in arborum bactis, terraeq. stetibus, maturitate tempestiva quasi vietum, oe caducum: quod ferendum es molliter sapienti. quid enim est aliut gigantum more be lare cum dijs, nisi naturae repugnare in L Α E. Atqui , Cato, gratismum nobis, ut etiam pro Sciapione pollicear, feceris, si, quoniam uolumus o M 3 ramus
195쪽
legendum, queis .quod lati ne parsi uideatur dici,deplorare quererulas . queis autem pro quibusdatinis usitatu. virg. lib. I. Aen. Queis ante ora pa
mores, non aetas, querellas excitant contra senectute .
ramus quidem certe θ sienes feri, multo ante a te didicerimus, quibus facillime rationibus ingrauescentem aetatem ferre possmus . C A. Faciam vero, Laeli, praesertim si utrique uestrumgratu , ut dicis, futurum en. LAE. Volumus sane, nisi molenum est tibi, Cato, tamquam longam at quam uiam confeceris, qua nobis quoque i r
diendum sit , istuc , quo peruenisti, uidere quale
st. C A. Faciam, ut potero , Laeli :saepe enim interfui querellis aequalium meorum , spares amtem cum paribus, veteriprouerbio, facillime congregantur 9 quas C. Salinator, quas Sp. Albinus, homines consulares, nostri fere aequales, deplorare solebant; tum, quod uoluptatibus car rent , sine quibus uitam nullam putarent; tum,
quod sternerentur ab iis, a quibus essent coli foliati. qui mihi non id uidebantur ac Rare, quod esset accusandum . nam si id culpa senectutis accide
ret, eadem mihi inu euenirent, reliquisq. omniabus maioribus natu; quorum ego multorum co
gnouisienectutem ne querella; qui sie, O libid
num uinculis laxatos esse non moleste ferrent, neca siuis despicerentur. sed omnium iIliinmodi querelarum in moribus est culpa, non in aetate. moderati enim, O nec difficiles, nec inhumanis mestolerabilem seneIIutem Murit: importunitas au- te, O inhumanitas omni aetati molessa est. LAE.
Es, ut dicis, Cato .sedfortasse dixerit qui iam , tibi propter opes, copias,o dignitatem tuam,
196쪽
tolerabilem senectutem uideri , id autem non posse multis contingere. C A. Est istud quidem, Laeli, aliquid ,sed nequaquam in isto sunt omnia: ut Themistocles fertur Seriphio cuidam in iurgio respondisse. cum ille dixisset, non eum siua ,sed patriae gloria stlendorem assecutum: Kec hercle , inquit, si ego Seriphius, nobilis, nec tu, si Atheniensis esses , clarus umquam fuisses. quod eodem modo desienectute dici potest. nec enim in z si igηψsumma inopia leuis Gessenectus potes, nesapien- Plutareta'ti quidem, nec insipienti, etiam in pumma copia, bi: ζ:'
non grauis . . tisima omnino sunt, Scipio, o ctoritatem, Laeli, arma senectutis, artes , exercitationesq. uirtutum:quae in omni aetate cultae, cum diu mul noclis di -tμmq. vixeris, mirificos asserunt fructus; non βο- μ- lum, quia numquam deserunt, ne extremo quia dem tempore aetatis; quamquam id quidem maximum ess P uerum etiam, quia conscientia bene actae uitae, multorumq. benefactorum recordatio iucundissima est. Ego Maximum , eum , qui Tarentum recepit, sinem adolescens ita dileai, ut aequalem. erat enim in illo uiro comitate conditagrauitas: nec senectus mores mutauerat. quamqua eum colere coepi no admodum grandem natu, sed tame iam aetaleprouentum. anns enim
post, quam consul primum fuerat, ego natus sum: cumq. eo quartum consule adolescentulus miles ad Capuam profectus sium, quinctoq. anno poli quadruvio ad Tarentum quaestor: deinde aedilis, quadrien- .
197쪽
nio postfactus sium praetor: quem metimatum gessi consulibus Tuditano, O Cethego, cum quiadem ille admodum senex suasor legis Cinciae de donis, O muneribus fuit. hic O bella gerebat, ut adolescens, cum plane grandis esset: O Hanniba lem, iuueniliter exsultantem, patientia sua molliebat e de quo praeclare familiaris noster Ennius:
eosdem re- Vnvs homo nobis cun Iando restituit rem ponebat enim rumores ante alutem.
Ergo magisque, magis q. uiri nuc gloria claret. Tarentum uero qua uigilantia, quo consilio rec pitἰ cum quidem, me audiente, Salinatori, qui , amisso opido , fugerat in arcem, glorianti, a que dicenti; mea opera, P. Fabi, Tarentum recepisti, certe, inquit, ridens: nam, nisi tuam i- ses , ego numquam recepissem. Nec vero in armis praestantior, quam in toga; qui consul ite- qui consul rum, Sp. Carvilio collega quiescente, C. Flamia in .uta is ηio tribβηρ pl. qVoad potuit , restitit , agrum Pi-
proeliis eae , er Gallicum uiritim contra senatus au-sμβ'. LIoritatem diuidenti: augurq. cum esset , austrarii dicere, optimis auspicijs ea geri, quae pro rei salute gererentum, quae contra remp. ferent, contra austicia fieri. Multa in eo uiro praeclara cognoui: sied nihil est admirabilius, quam quo mo- laudati ii K. O ille mortem Q. lj tulit, clari uiri, contium in ta en in manibus laudatio: quam cum legimus, quem philosiopbim non contemnimus Z2Vectiero ille in luce modo, atque tu oculis ciuium ma-
198쪽
CATO MAIOR. 93gnus , sed intus, domiq. praestantior. OG ο ὐquae praecepta' quanta notitia antiquitatis' quae siletia iuris augurθ' multae etia, ut in bomisse iii Erii funimano,litterae: omnia memoria tenebat non dome laudem vi
ne ita tum cupide ruebar, quasi diuinare id, quod deba mili- euenit, illo extincto fore,unde disterem,nemiliem, assismebit. Quorsum igitur baecta multa de Maximo ἰ quia profecto itidetis, nefas esse dictu, misera fuisse talem senectutem. nec tamen omnespossunt esse Scipiones, aut Maximi, ut urbiu expugnationes, ut maiorε Α- pedestres, nauales ue pugnas, ut bella ast gesta,ut m si triumphos recordentur. est etiam quiete, oepure, ε' atque elegEter actae aetatis placida, ac lenis stnectus: qualem accepimus Platonis; qui uno octogesimo anno stribes est mortuus: qualem Vocratis; qui eum librum, qui Panathenaicus inscribiatur, quarto O nonagesimo anno scripsisse dicitur, uixitq. quinquennium postea: cuius magister Leotinus Gorgias centum Oseeptem compleuit annos; neque umquam in 'o studio, atque opere cessauit. qui, cum ex eo quaereretur, cur tam diu esse ue let in vita, Vibii habeo,inquit, quod accusem ρ- nectutem. praeclarum responssem, O docto homine dignum. sua enim uitia insipientes, O suam sua uitia in
culpam in 1 nectutem conserunt: quod non facie- 2 'i
bat is, cuius modo mentionem feci, Ennius: ' nectutem.
Sicut fortis equus, s alio qui saepe supremo Vicit Olympia, nunc Anio confectus quisit. equi
199쪽
CICERONI sequi fortis, ct uictoris sienectuti comparat siuam: quem quidem meminis probe potestis: anno nim undevigesimo post eius mortem hi consiuies , T. Flamininus, O M. Acilius, facti fiunt: ille autem Caepione, Philippo iterum conssulibus mortuus est, cum ego, quinque O fiexaginta annos de mulieru natus, legem Voconiam magna uoce, O bonis sit, lateribus suasissem. sed annos septuaginta natus tot enim uixit 9 Ennius ita ferebat duo, quae
maxima putantur, onera, paupertatem , Osi ne tutem, ut eispaene delectari uideretur.etenim, cum complector animo, quattuor reperio caligas , senectus mi cur sene tus mictera videatur; unam, quod auo eu b qui ceta rebus gerendis; alteram, quod corpus fatuor cause clat infirmum; tertia , quodpriuet omnibus f
re uoluptatibus; quartam, quod haud procul ab- st a morte. earum, si placet, causarum quantum quaeque ualeat, quamq. sit iusta, uideamus. rebus gerendis sienectus ab strabit: quibus ' auijs, quae iuuentutegeruntur, O uiribus ρ nullaene igitur res fiunt feniles, quae uel infirmis corpori bus , animo tamen admininrentur Φ nihil ergo ι agebat . Maximus ἐ nihil L. Paullus, pateritio sau tms, Scipio, focer optimi viri, filii mei φ cete- t,quin pe risenes, Fabricii, Curtj, Coruncanis, cum remp. h ό consilio, O aucioritate defendebant, nihil ag quo pwbi- tantiad Ap. Clavdj senectutem accedebat etiam, mendat ut caecus esset: tamen, cum sententia senatus inclinaret ad pacem cum Drrho foedusq. faciendums
200쪽
dum , non dubitauit illa dicere , quae uersibuspem secutus es Ennius: Quo uobis mentes , rectae quae stare Alabant Antehac, dementis e flexere ruina ἐceteraq. grauissime. notum enim uobis carmenes: O tamen ipsius Appij extat oratio. atque haec ille egit septem O decem annis post alterum consulatum; cum inter duos cosiulatus anni decem quod lex interfluxissent , censiorq. ante superiorem consilitatum fuisset. ex quo intelligitur,Pyrria bello gran bat, ut exedesane suisse: O tamen sic a patribus accepimlis. r: ,sed ho ibit igitur aserunt, qui in re gerenda uersari stea iussit, ρηcellitem negant : milesq. fiunt, ut si quis gu- ζ' μ'*r bernatorem in nauigando nihil agere dicat , cum senφη gu
oli1 malos scandant, alij per foros chrsint, alij α ββ
sentinam exhauriant; ille autem clauum tenens, quietus sedeat in puppi. 2 on facit ea , quae iuuenes. At vero multo malaxa , O meliora facit . non enim uiribus, aut uelocitatibus, aut cele- susipscorritate corporis res magnae geruntur sed consilio ,
auctoritate ,sintentia: quibus non modo non or- qv tur pro
bari, sed etiam augeri fenectus flet. nisi forte zzz
ego uobis , qui O miles, O tribunus, O lega-ιμ , O consul uersatus sium in uario genere bello- praesertim rum, cessare nunc uideor, clim bella non geror at i a. ρηatui, quaesunt gerenda, praescribo ; Car- Pi xMςhv trigisi , male iam diu cogitanti , bellum vitilio ' Θ' ante denuncio. de qua vereri non ante de nam, quam illam excisam esse cognouero. quam palma