Antonii Henrici van der Boon Mesch ... commentatio ad quaestionem ab ordine philosophiae theoreticae et literarum humaniorum in Academia Gandavensi ... [microform]

101쪽

equi erant deniti, acerbissimas habuit rationes quas orationes et suo tempore exstitisse tradit LiVius, et earum longe gravissimam fuisse eam,

quam contra L. Quinctium habuit 1 . Sic quoque apud Plinium legimus,

et exstant Catonis in cenSura Vociferationes, mulieribus Romanis inor vinciis statuas poni; nec tamen inhibere potuit, quominus Romae etiam potierentur M.' Ex hac autem Catonis in L. Veturium ratione, quaedam verba apud Festum memorantur, ubi, Cato in ea, quam scribit de L. Veturio, de Sacrificio commisso, cum ei equum ademit, quod tu, quod in te fuit, sacra stata solemnia capite sancto deseruisti 3 .' raecipue vero Cato in censura luxum Romanorum impedire conatus est quam ob causam iussit viatores omnia ornamenta, vehicula et vestem muliebrem, quae pluris quam quindecim missium seris Valerent, in censum referre, quae omnia antea censibus adscribi non solebant Praeterea curavit, ut, mancipia annis viginti minora, quae Post proximum Iustrum decem millibus seris, aut eo pluris, venissent, ut ea quoque decem, tanto pluris, quam quanti essent, aestimarentur; et his rebus omnibus terni iti millia aeris attribuerentur 5 .' Quibus institutis factum est, ut multi majore tributo pressi, Ixum deponerent. Sunt, qui existiment, huius Catonis censoris tempore morem invaluisse, ut motis senatu a scriberentur notae sed eorum opinio satis mihi videtur refutata, ubi de magisterio morum egimus, quare haec nunc mittamus Aquam publicam omnem, quae in privatorin aedificia aut agros luebat, iis censores ademerunt, et omne privatos, qui aedificia in loco publico exstruxerant, et

qui Ioca publica aediscando occupaverant, illos haec intra triginta dies demoliri jusserunt 6 . Hi censores deinde opera facienda locaverunt veluti lacus lapide sternendos, et cloacas detergendas easque exstruendas in

co Vid. Livius lib. XXXIX. cap. I. a Vid. Plin. lib. XXXIV. eap. 44. Forsitan huc quoque specta locus est in voce

redemtitia re.

5 Vid. Festus in voce atata sacri cia. 4 Vid. Livius lib. XXXIX. cap. 44. Iul. I. c. Nepos in ejus vita eaP. . et oIyb. Fragment Iib. XXXI pag. 986. 5 sid. Livius i. e. ibique Dr euh. Iul. I. e. Cons. Budaeus de asse Iib. IV. Pag. 391. 6 id Livius L e. ibique viri docti, et PIut L c. cap. 19.

102쪽

Aventino et in aliis partibus,ritia nondum erati t. Separatim autem Flaccus locavit molem ad aquas Neptuneas, et Iam per Formianum montem Cato vero in publicum euiit duo atria, Maenium et Titium, et quatuor tabernas,

ibique basilicam exstruendum jussit, quae ab eo Porcia appellata est 1 . Huc quoque pertinent verba Asconii Pediaui cc Maenius cum domum suam venis deret Catoni et Flacco censoribos, ut ibi basilica aedificaretur, exceperat jus sibi unius columnae, Super quam tectum projiceret ex provolantibus tabulatis 2 .' Vectigalia item summi pretiis locaverunt, infimis vero

retro tributa. Cum autem senatu precibus Publicanorum adductus has Iocationes denuo locari jussisset, cenSores, Postquam edicto eos ab Itasia sul

moverant, qui ludibrio habuerant Priorem locationem, Omnia eadem locaverunt paullo imminutis pretiis 3). Lustrum denique hos censores condi disse, nec Livius, nec Plutarchus, nec alii reserunt quod tamen ab his cotiditum fuisse patet ex tabulis Capitolinis. Hac censura Cato multorum invidiam sibi conssavit, verum populum illa, quae Calo Cenwr se erat, Pr hasse, exinde confici potest, quod Cui ci Statua in sede Salutis poneretur,

huic statuae nec Catonis honores, nec triumpitum inscripserit, sed tantummodo Catonem Rempublicam Romanam, ad ravos mores declinantem, suis institutis a Praeceptis Censorem Correxisse 4 . Cons. Sigon pag. 59. Onuph. ianv pag. 255. iis pag. Io Ging.

LUSTRUM L.

Hoc lustrum conditum est anno urbis LXXIV, censoribus M. A milio Lepido, M. Fulvi Nobiliore. Hi antequam censores creati erant, maximi sita invicem inimici fuerant. Sed Q. Caecilii Metelli oratione, quae apud Livium exstat, reconciliati Sunt adeo ut deinde summa con

c1 Vid. Livin I. c. Plui. I. c. ab id Ascon Ped tu Cic. Divin. in Q. Caecit pag. 56. Hujus Porciae basilicae quoque memimi in Cicer. Pro Mil. Pag. I 85. 5 Vid. Livius I. c. Iul. I. c. et in Flaminin cap. 9. de ultro tributis videndi sunt Turneb. Advers. lib. I. cap. 25. et lib. XXVII. cap. a. et Lipa ad Senec. de Beneficiis lib. VI cap. i. tque extude explicantur verba Cic. de ae lib. III. cap. a. 9 .l

103쪽

cordia censum peregerint 1 . In senatu Iegendo Principem senatus dixe runt ipsum M. Aemilium Lepidum tres ero e Senatu eiecerunt praeter eos, qui a collega praeteriti retenti sunt a M. Lepido 2 . De cetis Equi tum, quem hi censores egerunt, nihil tradit Livius hujus vero meminit Cicero, tibi scribit c ut censor Lepidus, cum M. Antistio large i equum

ademisset, amicique Vociferarentur, et quaererent, quid ille patri suo responderet, cur ademtum ibi equum diceret, cum optimus colonus, parcissimus, modestissimus, frugalisSimus esset ni istorum, inquit,

, nihil credore 3 .' Deinde cum postularent, ut sibi pecunia attribu retur, qua in opera publica uti POMent, annuum vectigal decretum est, adeo ut ex pecunia attributa opera conficienda inter se diviseriti ).M. Aemilius Lepidus itaque molem ad Tarracinam, quod praedia ibi habebat, locavit, et theatrum et proscentum ad pollinis, aedem Iovis in Capitolio et columnas circumcirca albo potiendas atque ab iis columnis signa amovit, Pas incommode apposita videbantur M. Fulvius vero locavit portum et pilas ponti in Tiberim, basilicam post argentarias novas et forum piscatorium, tabernis CircumdatiS, quas in privatum vendidit praeterea forum et porticum extra portam rigeminam, et aliam post navalia, et ad Fanum Herculis, et post Spei ad Tiberim sedem Apol linis Medici. Deinde hi censores communiter locarunt aquam adducendam et fomices faciendos. Hoc opus ero impedivit M. Licinius Crassus, qui

non passus est, ut per suum fundum duceretur. Multa Sacella publica, quae privati occupaverant, iis ademerunt, utque opes paterent, fecerunt, et ut sacra essent 5 . Macellum quoque exstruxeruui; scribit enim Festus;

c Macellum dictum a Macello quodam, qui exercebat in urbe latrocinia,

quo damnato censores Aemilius et Fulvius statuerunt, ut in domo B ejus obsonia venderentur 6).' Iidem censores multa portoria et vectigalia instituerunt. In suffragiis quoque aliquid mutaveriant, nimirum

4 Vid. Livius lib. XL. cap. 4 et 5 i. 5 Vid. Livius lib. XL. cap. 51. 6 id Festus in voce Macelti .

104쪽

tribus ita desuri orunt, ut tomines unius generis et ordinis, inius causae et quaestus,mmul ferrent suffragium Lustrum tandem condiderunt, quo lustro censa uni civium Capita ducenta sexaginta tria millia, ducenta nonaginta quatuor l).

Censores Q. Fulvius Flaccus, A. Posthumius Albinus anno urbis DLXXIXIio lustrum condiderunt. In senatu legendo hi censores iujus Principem iterum dixerunt M. Aemilium Lepidum, et senatu novem moverunt. Insignes notae auteni fuerunt M. Cornelii Maluginensis et L. Cornelii Scipionistrae toris et Q. Fulvius Flaccus ipse suum patrem germanum Cn. Fulvium senatu movit, quod iniussu consulis cohortem legionis, in qua Tribunus militum erat, domum dimiserat M. In censu quitum ni ultis equos

ademerunt adeo ut et eorum Censura, quod ad morum magisterium a tinet, severa fuerit 3 Patque omnes, quos alter cenSor Vel Senatu movit, vel quibus equos ademit, vel universe notavit, neque alter probavit 4 . lurima opera publica cum Romae, tum per Italiam locaverimi. In urbe enim vias silice stemendas, extra urbem glarea substruendas et marginaudas IocaVerunt, et Pontes multis locis exstruendas atque cenam sedilibus ac Praetoribus praebendam Praeterea carceres et ova ad nota curriculi numerandas et alia plura opera, quae vero in Livi adeo corrupte memorantur, Cum multa verba desiderentur, ut multi viri docti ad has lactitias implendas ingenium suum experti sint. Dein tamen arratur a Livio. lios quoque clivum Capitolinum silice sternendum curavisse, et porti Clama aede Saturni in Capitolium ad senaculum, ac super id curiam. Extra Portam autem rigeminam emporium lapide stravisse, stipitibusque Sel,

G id Livius Epit. lib. XLI.

sa Vid. Livius lib. XLI. eap. 3a Veli Paterc. lib. I. cap. 3 Val. Max. lib. II. R P. F.x. 5. Frontin Stratagen . lib. IV. cap. I. Ex. a. ibique Oudendorp. 5 Vid. Livius lib. XLI. eap. I. 4 Vid. Livius lib. XLII cap. ID.

105쪽

sisse et porticum Aemiliam reficiendam curarime, et extra eandem po iam in Aventinum porticum silice StravisSe, EX Eodem auctore Constat. Iidem, inquit Livius, Calatiae et Auximi muros faciendos locaverunt; venditisque ibi publicis locis, pecuniam, quae redacta erat, tabernis utrique foro circumdandis consumserunt 1 . Neminem e senatoribus, qui ab his censoribus in senatum Iectus erat, ante Sequens lustrum diem supremi ni obiisse, constat e linio Scribit enim linius e qua in re illud annotare succurrit, imum omnino quinquennium fulaw, quo senator nullus moreretur, cum Flaccus et Albinus enmre lustrum condidere ab anno urbis quingentesimo Sextuagesimo Hon usque ad proximos censore. 2).VA. Posthumius Albinus lustrum condidit, quo censa sunt civium capita ducenta sexaginta novem millia et quindecim. Minor, addit Livius, ali quanto numerus, quia L. Posthumius Consul pro Concione edixerat, qui Socium Latini nominis ex edicto C. Claudii consulis redire in civi tates suas debuissent, ne qui eorum Romae, Sed omnes in suis civi tatibus censerentur 3).'Cons Sigon pag. 64. Onu . anV pag. 261. iis pag. 356. Golig. pag. 15ο IIoae pag. 425.

Censores C. Claudius Pulcher, Ti. Sempronius Gracchus anno urbis DLXXXIV hoc lustrum condiderunt. Hi censores a populo Creati sunt,

Iicet quatuor principes Viros huius magistratus competitores haberent. Censorum autem delectus hoc tempore magna cura erat propter bellum Macedonicum, cum Iuniores ad sua Omina non responderent , quare censores in concione illud edictum ediderunt a Legem censui censendo dicturos esse, ut Praeter Commune omnium Civium juriurandum liae C adiurarent: Tu minor annis sex et quadraginta es, tuque ex ediCtO C. Claudii, Ti. Sempronii censorum ad delectum prodito; et, quoties B cumque delectus erit, quem hic censores magistratum habebunt, si

ci Vid. Livius lib. XLI. cap. 5a. a Vid. lin. lib. II cap. 48. ibique Harduin. 5 Vid. Livius lib. XLII. cap. o. Numenis civium aliter in Epirum hujus libri sitiit.

106쪽

nille tactus non eris, in delectu prodibis 1 . Item edixerunt domi litibus in Macedoniam scriptis. α Ut, qui eorum in Italia essent, intra dies triginta, censi prius apud Sese in provinciam redirent. Qui in

x patris aulici potestate ESsent, eorum nomina ad se ederentur Missorum quoque Cau Sas SESE OguiturOS ESSE; et, quorum ante emerita stipendia

gratiosa missio sibi visa esset, eos milites ieri iussuros 2 .' Cum deiti senatum legerent, hujus rincipem tertio dixerunt M. Aemilium Lepidum , et Septem Senatu moverunt 3 . Asperi quoque erant iniquitibus

recensendis multis enim equos ademerunt, et Praeterea dicitu ediderunt, quo maxime Equites ossenderent. Edictum autem erat, re ne quis eorum, qui Q. Fulvio A. Postlmmio censoribus publica vectigalia aut

ultro tributa conduxissent, ad hastam suam accederet, Ociusve aut a

finis ejus conductionis esset 4 .' Hoc edicto itaque publicani irati cen

Sorum potestatem minuere Volebant, et causae contra censores agendae

tandem P. utilium ribunum plebis patronum nacti sunt. Nam Cum libertinum, clientem utilii jussissent parietem in sacra via demoliri, quod in publico loco aedificatus erat, hic appellavit ribunos, sed neniine praeter Rutilium intercedente, privato mulctam pro concione dixerunt censores. Rutilius autem iratus et a publicanis incitatus rogatio nem promulgavit a quae publica vectigalia ultro tributa C. Claudius et D i. Sempronius Iocassent, ea rata locatio ne esset de integro locaren- tur, et ut omnibus redimendi et conducendi promiscue jus esset.''Quam Cum censores apud populum dissuasissent, Ti. Gracchi bona publicata sunt, quod contra Tribunorum plebis potestatem egerat, et C. Claudio dies dictus. Cum autem Claudius prior causam dixisset, eumque multis condemnatum videret Gracchus , juravit Q si collega damnatus ESSet, non X Spectato de se judicio, comitem ejus exilii suturum.' Qua

Gracchi constantia Claudius absolutus est 5 . Hujus facti quoque mem

ci Vid. Liviiis lib. XLIII. cap. 16 ibique Drahenb. α sid. Livius I. c. 5 Vid. Livius lib. XLIII. cap. 17 4 Vid Livius lib. XLIII. cap. 18. 5 Vid. Livius lib. XLIII. cap. 18. Aurei siet cap 57. Val. Max. lib. VI eam d. Ex . . Festus in voce religionis Cic. de Inventione lib. I. cap. o.

107쪽

Dit Cicero, scribens Q quod quidem eo fuit maius, quia cum causa pari collegae essent, non modo invidia pari non erant, sed etiam Claudii invidiam Gracchi caritas deprecabatur 1 . V Dein censum, severiUS quam antea, egerunt Censores. Ultis enim Equitibus equos publicos ademeravit, inter quos erat . utilius, de quo modo vidimus, quem

etiam tribu movorurit, et aerarim fecerunt atque quem alter notaverat,

huius ignominia ab altero non levata est 2 . In censu populi agendo cognoscebant causa stipendiis missorum, et quorum missio non justa videbatur, jurejurando renovato, ad signa redire coegerivit 3 . Praeterea T. Gracchus, cum statueret, libertinos, si modo rustica praedia pluris sestertium triginta millium haberent, conseri posse, omnes illos in Natuor urbanis tribubus movere volebat, quibus et dicta summa et quinquennio maior filius non erant. Sed ei objecit collega C. Claudius, suffragii I tionem injussu populi censorem non cuiquam homini, neque ordini imi-Verso adimere Ome adeo ut in eo conventum sit, ut in Atrio Libertatis e quatuor urbanis tribubus unam sortirentur, in quam omnes libertinos conjicerent. Cum itaque Esquilinae sors exiisset, pronunciavit Gracchus in ea libertinos omnes censeri placere 4). Deinde petiverunt, ut anni et bimensis tempus prorogaretur ad opera, quae IocasSent, Probanda, et sarta tecta exigenda sed Cn. Gemellius intercessit 5). Dimidium autem ex vectigalibus ejus anni ex senatusconsulto iis attributum est, adeo ut T. Sempronius ex ea pecunia, quae ipsi attributa erat, sedes P. Africani pone veteres ad Vertumni signum et lanienas ac tabernas conjunctas in publicum emerit, basilicamque exstruendam curaverit, quae OStea Sempronia appellata est 6 . Denique hoc lustrum conditum esse patet ex tabulisco id Fraginent. Cic. de Repub1 Iib. I. cap. a. monius in voce deprecor ibique Majus et Ges1. lib. VI cap. 16. α Vid. Livius lib. XLIV. cap. 6. lib. XLV. cap. 15. 3 Vid. Livius lib. XLIII. caP. 17. M id. Livius lib. XLV. cap. 45. Cie. de Orat. lib. I. cap. s. De hoc Ti. Gracchi

facto multa ex Suimus caP. I.

5 Vid. Livius I. c. ibique Drahenb. 6 Vid. Livius lib. XLIV. cap. 16 Clandit ensoria quoque meminit linius lib. XXXV. cap. . ibique Harduin.

108쪽

Capitolinis. quin censa sunt civium capita trecenti duodecini an illia octingenta quinque 1 .

Censores L. Aemilium Paullum, Q. Marcium Philippum anno urbis DLXXXIX hoc lustruti condidisse patet e tablili Capitolinis Senatum cum hi censores legerent, hujus Principem dixerunt M. Aemilium Lepidum , et tres Senatu moverunt; atque iniquitibus recensendis pari, deratione usi sunt 2 . Operum, quae hi censores locaverint, nulla inentio apud auctores invenitur DPlinio tamen conStat, hos censores horologium solare secundum rostra in Columna posuisses 3 et Q. Marcium censorem signum Concordiae fecisse, idque in Publico collocasse, refert Cicero 4 . L. Aemilius Minervam, Phidiae praeclarum opus, in aede Fortimae posuit 5 . Lustro, quod hi condiderunt, censa Sunt civium capita trecenta

viginti septem millia, viginti duo 6 .

Hoc lustrum conditum est, censoribus P. Comelio Scipione Nasica, M. Papillio Laenate anno urbis DXCIV. Hi cum senatum legerent, hujus Ρrincipem dixerunt Aemilium Lepidum P). Equitem Romani motaverunt

et aerarium fecerunt, quod quum equum male habitum ipse nitens adduxisset, et a censoribus interrogatus esset, unde fieret, ut dominus ij id. Livius Epit. lib. XLV.

α Via Plut tu Aemilio Palillo cap. 58. 5 Vid. Plin. lib. VII. cap. o. et censorin de Diemat cap. 5. 4 Vid. cie pro Dom caP. o. S Vid. Plin. lib. XXXIV. cap. 8. Q id. Livius Epit. lib. XLVI. et Plut . . . Horum ceusorum quoque aliquomodo me- inivit linius lib. XXVI. eap. 4 Val. Max. lib. VII cap. 5. x. b. Vid. Livius Epit. Iib. XLVII.

109쪽

equo latitum esset liabitior respondiSSet quoniam ego me curo, equum Statius meus l). De his autem sic legimus apud Plinium et In hac cen sura P. Nasicia collega M. Laenatis aqua divisit horas seque noctium ae dierum, idque horologium sub lecto dicavit anno ab U. DXCV M. VIidem quoque omnes statuas, quae circa larum statutae essent, S tulerunt, exceptis iis, quae Statutae erant X Senatus aut populi sententia, ut ii facto ambitionem minuerent 3 . Ex operibus hac in censura locatis P.

Cornelius Scipio in Capitolio porticum secit 4 . Lustro, quod hi conssi

derunt, ceus Sunt civium capita trecenta viginti octo millia, trecenta

quatuordecim 5).

LUSTRUM LV.

Censores M. Valerius Messalla, C. Cassius Longinus hoc Iustro con dideruti anno urbis DXCIX, quorum ille ante censoria nota perstrictus fuerat 6 . Hi theatrum locaverunt, sed cum exstrueretur, ex SenatuSconsulto rursus destructimi est P. Comini Nasicae auctoritate C. Cassius autem signum concordiae, quod, ut vidimus, Q. Marcius in P Hic Iocaverat, consilio Pontificum in curiam transtulit 8 . Quid vero aliud hi censores secerint, nemo veterum memoriae prodidit Lustro, quod hi condiderunt, censa sim civium capita trecenta viginti quatuor

i Uid. Aul. Gell. lib. IV. cap. O. Nonius in voce trimaus. et Vid. I in lib. VII. cap. o. Censorin de Diemat eaP. 23. 5 Vid. Plin. lib. XXXIV. cap. 6. Aur. Vici cap. 44. 4 Vid. Veli Paterc. lib. II cap. I et 3. 5 Vid. Livius pii lib. XLVII. 6 Vid. Valer Max. lib. II. Cap. 9. 1 Vid. Livius pii. Iib. XLVIII. Patore. lib. I. cap. i5 Val. Max. lib. II. Cap. q. Tacit Annal. lib. XIV. cap. IO. rosius 1 ih. IV. CaP. II. 8 Vid. Cic. pro Dom. cap. O. et seq. u Vid. Livius pit. lib. XLVIII. mos cetisqxes nominat Plinius lib. XVI cap. a.' .

110쪽

Censores L. Cornelius Lentulus Lupus, L. Marcius Censorinus anno urbis DCV lio lustrum condiderunt, uti constat e tabulis Capitolinis. Ah. bis Scipionem Nasicam Principem senatus esse lectum existimat i glitus, quod per aliquot Iustra Valerius Maximus hunc Principem senatias fuisse tradit 1 . Porro neque horum operum, neque lustri, quod condidisse videntur, mentio apud Livium invenitur Eusebius tamen refert

anno secundo Olympiadis CLVIII inventa esse hominum trecenta viginti duo millia 2 .

P. Cornelius Scipio Africanus Aemilianus, L. Mummius anno urbis DCXLhoc Iustrum condiderunt, uti certi sumus e tabulis Capitolinis Isso Dim censor creatus est, licet et Appius, Vir in Republica multum valens, censuram peteret. In hoc certamine Cum APPius, diceret, se omnes cives nominatim compellare, Scipione sere omnes ignorante, Scipio respondit : vera dicis, non enim mihi cura fuit multos nosse, sed a nemine igno v ari 3).' Scipio itaque, cum cenSO factu esset, habuit pro rostris orationem, qua Populum adhortatus St, ad mores majorum imitandos et luxum comprimendum , eamque orationem mavit multis censoriae severitatis exemplis addidit quoque se ex majestate Reipublicae onmia gesturum, si sibi cives et dedissent collegam, vel non dedissetit 5 . Usenatu legendo rincipem ejus legisse hos censores P. Scipionem Nasi

co Vid. Val. Max. lib. VII. cap. 5. EA. I. a Vid. Euscb. in Chron. d. h. a. Utriusque censoria meminit. Val. max clib. I.