장음표시 사용
91쪽
Anno urbis DXVΙΙΙ censores fuisse L. Cornelium Lentulum Caudinum
et Q. Lutatium Cerconem patet ex fragmentis Capitolinis. Hunc autem in magistratu esse mortuum, illum Ver existimant viri docti se magistratu abdicasse, ita ut lustrui non it Conditum. Haec Conjectura et ex eo firmari potest, quod mox in eisdem tabulis legimus novos censores esse
Censores C. Atilius Bulbus, A. Postliumius Albinus antio urbis DXIX hoc lustrum condiderunt, uti constat e tabulis Capitolinis. Ab his e foribus existimant viri docti omnes cives adactos fuisse ad jusjurandum, ut ducerent uxores, liberorum procreandorum causa quare putant ob hoc jusjurandum Sp. Car ilium Primum Romae divortium fecisse, cum uxorem sterilem haberet. Narrat enim Dionysius Hal. M. Pomponio, C. Papirio Coss. primum P. CarVilium XOrem repudiasse, coactum a censoribus jurare se liberorum suscipiendorum gratia uxorem dimitteres 1). Dionysium tamen non hujus anni consule adjecisse animadvertendum est, verum eos, qui anno DXXIII consules fuisse seruntur, licet antii fere conveniant. Apud Dionysium enim hoc accidisse scribitur anno quingentesimo vigesimo, et apud Gellium anno quingentesimo undevigesimo se anno, deinde inquit, OS Romam conditam, quingentesimo undevigesimo Sp. Carvilius Ruga primus Romae de anticorum sententia divortium cum uxore secit, quod sterilis esset, iurassetque apud cen- sores, uxorem e liberum quaerendorum causa habere 2 .'
Anno urbis XXV censores . Manlium Torquatum, Q. Fulvium Flaccum vitio creatos, Se magistratu abdicasse constat e tabulis Capitolinis:
1 Vid. Dion Hal. lib. II cap. 6. et Vat. Max. lib. II cap. I. a Vid. Aul. GeIl. lib. XVII. v. i. ibique viri docti.
92쪽
Livius autem confirmat eos Censore suime, Scribens, ae ad eam rem missus est . Manlius Torquatus, qui bis consul censorque fuerat l); 'et alio loco de Q. Fulvio Flacco lioc idem tradit 2 . Nullus vero ex aucto riuus hos se magistratu abdicasse tradit, et horum censorum mentionem secit.
Solae tabulae Capitolinae probant anno urbis DXXIV Q. Fabium Maxi mum Verrucossum, M. Sempronium Tuditanum hoc Iustrum condidisse. Nulli enim alii e veteribus horum censurae meminerunt, nisi Q. Fabii Maximi censurae mentio inveniatur in vetustissimo lapideo Epigrammate, quod invenitur apud Onuphrium.
Censores C. Claudium Centhonem, M. Iunium eram hoc lustrum condidisse anno urbis XXVIII solummodo ex tabulis Capitolinis confirmari potest. Nam neque horum censorum, neque hujus lustri ulla exstat apud auctores Veteres memoria E Polybio 3ytantum constat, diligentissime Censum esse actum ob metum belli Gallici instantis belli autem Gallici Cisalpini initium ad annum praecedentem positum invenitur in tabulis Capitolinis et Nec dubium, inquit Pighius, qui censores, eum ex ossicio Vacationum militiae causas coguoscerent, non Solum omnem iuventutem militarem, Sed item sacerdotes, qui ab antiquo et vetustis Romuli et Numae institutis perpetua militiae vacatione gaudebant; nec non senes et stipendiis missos ad sacramentum adegerint, sicut ex Polybio et Plutarchi Marcello nobis palam fit. Atque ita verisimile sit, anno Supe-
1 Vid. Livius lib. XXIII. cap. 4 ibique viri docti. a Vid. Livius lib. XXIII. cap. o. 5 Vid Polyb. lib. II. Pag. III.
93쪽
riore hosce censores creato et censum actum, et huius quidem initio lustrum conditum suisse l).V
Hoc lustrum conditum est anno urbis XXXm a censoribus L. e ni ilio Papo , C. Flaminio Hos censores Senatum legisse egregie potest probari ex Livii verbis: meque enim post L. Aemilium, C. Flaminium censores Senatus Iectus fuerat cum tantum Senatorum adverSae pugnae, ad hoc sui quemque casus, per quinquennium absumsissent 2 .' icensores exemplum Q. Fabii Maximi secuti libertinos per omnes tribus rursus dispersos in quatuor tribus urbanas redegerunt 3 . In hac censura C. Flaminius viam usque ad Ariminum mimivit, et circum extruAit: quae utraque opera ab eo nomen sumserunt Sunt, qui mirentur Cassiodorum tradere hanc viam FlamiDiam munitam esse consulibu L. Veturio C. Lutatio, quo consules fuisse hoc anno, de quo Duu agimuS,
constat, cum apud Livium legatur C. Flaminium collegam M. Aemilii Lepidi in consulatu anno urbis LXVI munivisses viam Flaminiam 5). Verum alii docent Livium ibi non de maminio censore, quem paullo post ad rasimenum occisum esse constat, sed de ejus filio, qui iam ab iacentia ad Ariminum perduxit, agere 6 . Lustrum denique ab his censoribus esse conditum e Livio constat, qui e censa esse civium capita ducenta septuaginta nillia, ducenta tredecim scribit P). E Plinio quoque constat hos censores legem Metilliam de fullonibus populo serendam de
co totus spectat, ni a falIor, Plutarchi Iocum in Marcello cap. 5. et olyb. I. α'c, vid. Livius lib. XXIII. cap. a et M. Duid Livius Epit Iib. XX. 4 id Cassiod Chronte Fest in voce Deus Iaminius Livius Epit. lib. XX. ibique imprimis Dulcer Circus Flaminius quoque porta Iaminia aliquando dieitur. Vid. iv. lib. III. cap. 54, 65. 5 Vid. Livius Itb. XXXIX. eap. a. ibiqua Drahenb. Strab. Iib. V pag. 21 et 227. ibique Casauh.
6 id Cellar Geograph. Ant. lib. II pag. 596.cr Vid. Livius Epit. lib. XX. 8 Vid. min. lib. XXXV. eap. 5, ibique Harduin.
94쪽
Anno urbis XXXIX censores fuerim M. Attilius Regulus , P. Furius lilius Scribit enim Livius K delectu habito et centum avibus no D vem deductis Q. Fabius comitia censoribus creandis iubuit crenti M. Attilius Regulus, P. Furius Philus 1 .' Antiquitus enitu male apud Valerium Maximum legebatur, M. Attili collegam in censura suisse P. Furium Philippum 2 . Hi censores, quod ad morum regimen attinet, mesta praeclara fecerunt; de quibus itaque Livium ipsum audiamus:
Censores, vacui ab operum locandorum cura, propter inopiam aerarii, ad mores hominum regendos animum adVerterunt, castigandaque vitia; quae velut diutius morbis aegra corpora ex se gignunt, ala bello erant. Primum eos Citaverunt, qui post Cannensem pugnam Rempo blicam deseruisse Italiaque excessisse esse dicebantur. Princeps eorum L. Caecilius Metellus Quaestor tum sorte erat Iusso deinde eo ceteris D que ejusdem rei caussam dicere, cum purgari nequiment, Pronun- clarunt verba orationemque eos adversus Rempublicam habuisse, quo coniuratio deserendae Italiae caussa fieret. Secundum eos citati nimis
callidi exsolvendi iurisiurandi interpretes qui captivorum ex itinere
regressi clam in castra Hannibalis, solutum, quod juraverant reditu B Os, rebantur. Hi superioribusque illis equi ademti, qui publicum equum habebant, tribuque moti aerarii omnes facti. Neque Senatu modo aut Equestri ordine regendo cura se censorum tenuit, nomina ocimium ex uniorum tabulis excerpserunt, qui quod triennio non militassent, quibus neque vacatio iusta militiae, neque morbus caussa fuisset. Et ea supra duo millia nominum in aerarios relata, tribuque omnes moti. Additumque inerti censoriae notae triste Senatusconsultum: ut ii omnes, quo Censores notassent, pedibu mererent, mitterentu que in Siciliam ad Cannensis exercitus reliquias, cui militum generi non prius, quam pulsus Italia hostis esset, finitum stipendiorum tem-
1 Vid. Livius lib. XXIV. caP. II. a Vid. Val. Max. lib. II cap. 9. Ex. . ibique viri docti.
95쪽
pus erat 1).' Constat etiam e Livio, lios censores propter inopiam aerarii se locationibus aedium sacrarum, ac similium rerum, abstinuisse sed tortatos esse, se omnia locare, ac si pecunia esset in aerario, cum nemo, nisi bello confecto, petiturus esset pecuniam 2 . Lustrum autem hi censores non condiderunt, quoniam P. Furius in magistratu mortuus erat, quare se magistratu abdicavit M. Atilius Regulus 3 .
Anno DXLVI censores fuerunt L. Veturius Philo, P. Licinius Crassus Dives. Hi etiam neque senatum legerunt, neque quidquam publicae rei egerunt P. Licinius enim se magistratu abdicavit ob mortem collegae 4 . Alio loco narrat Livius, hos censores M. Livium Salinatorem, qui a Populo
damnatus Per multos annos extra urbem fuerat, tonderi, qualorem deponere, et in Senatum Venire coegisse 5 . Cons. Sigon pag. 44. Onuph. anu pag. 255. iis pag. 189. Goltz. pag. IO. et ΗOOhe pag. 581.
Censores M. Cornelius Cethegus, P. Sempronius Tudianus anno urbisDMIV hoc Iustrum condiderunt. Inter hos censores, qui nondum O sules fuerant, dissidium ortum est de Principe senatus Iegendo. Scribit enim Livius et Sempronii lectio erat ceterum Cornelius morem traditum a Patribu Sequendum jebat, ut, qui primus censor ex iis, qui via verent, fuisset, eum principem legerent is . Manlius Torquatus erat. Sempronius, cui Dii sortem legendi dedissent, eicius liberum eosdem dedisse Deos se id suo arbitrio facturum, Iecturumque Q. Fabium Maximum, quem tum principem Romanae civitatis esse vel Hannibale iudice victurus isset. Quum diu certatum verbis esset, concederite
cosid. Livius lib. XXIV. cap. 8. et Q. Max. I. c. ca Uid. Livius I. c. VaL Max Ith. V. cap. 6. Ex S. 3 Vid. Li ius lib. XXIV. cap. 45.
4 Vid. Livius lib. XXVII. cap. 6. 5DVid. lib. XXVlΙ. cap. 4.
96쪽
B collega, lectus a Sempronio Princeps in senatu Q. Fabius Maximus con D sul 1 .' Ceterum in legendo senatu octo praeterierunt hi censores, inter quos L. Caecilius Metellus, qui auctor fuerat deserendae Italiae post cladem Cannensem In recensendi Equitibu quoque hanc caussam servarunt, sed pauci erant, quibus haec infamia inhaerebat Iis tamen omnibus equos publicos adimerunt, qui erant Equites in Sicilia legionum Cannensium. Addiderunt, inquit Livius, acerbitati etiam tempus, ne praeterita si x pendiu procederent iis, qui equo Publico meruerant, sed dena stipen- dia equis privatis facerent 2). V Praeterea Omnes aerarios fecerunt, qui initio huius belli septemdecim annos nati non militaverant omnia etiam, quae clica serum deleta erant, localerunt, Veluti Septem tabernas, macellum, atrium regium 3). Hoc lustro censa sunt civium capita centum triginta septem millia, centum et octo 4 .
Noo lustrum conditum est anno urbis XLIX, censoribus M. Livio Salinatore C. Claudio Nerone Ab his censoribus in senatu legendo Pri ceps senatus iterum lectu est Q. Fabius Maximus, et septem notati sutit 5 . In Equitiun censu agendo sibi invicem equos publicos, quos ha- bebant, ademerunt scribit enim Livius Q Quum ad tribum Polliam e D tum est, in qua M. Livii nomen erat, et praeco cunctaretur citare ipsum censorem cita, inquit pro M. Livium; et sive ex residua et vetere simultate, sive intempestiva iactatione severitatis inflatus D Livium, quia Populi judici esset damnatus, equum vendere iussit. Item M. Livius, quum ad tribum Arniensem et nomen collegae ventum est, vendere equum C. Claudium uSSit duarum rerum causa unius,
α Vid. Livius I. e. 5 Vid. Livius L . 4 Vid. Livius Itb. XXVII. cap. 16. 5 Vid. Livi clib. XXIX. cap. 7.
97쪽
quod salsum adversus se testimonium dixisset alterius, quod non sin cera fide secum in gratiam rediisset. - Exitu censurae, quum in leges jurasset C. Claudius, et in aerarium Mendisset, inter nomina eorum, quos aerarios relinquebat, dedit collegae nomen Deinde M. Livius in aerarium venit, et praeter Maeciam tribum, quae e ne condemnasset, neque condemnatum aut conSulem aut censorem fecisset, populum Romanum omnem, quatuor et triginta tribus aerarios reliquit, quod
et innocentem se condemnassent, et Condemnatum Consulem et cen-
sorem fecissent neque inficiari possent, aut judicio semel, aut comitiis bis ab se peccatum esse. Inter quatuor et triginta tribus et C. Claudium aerarium fore. Quod si exemplum haberet, bis eundem aerarium re linquendi, C. Claudium nominatim se inter aerarios fuisse relictu rum 1 .' Ab his censoribus praeterea Sarta tecta exacta sunt, et iae foro Boario ad Veneris, et circa foros publicos et sedem Matris Magnae, facienda in Palatio locata Novum vectigal ex salaria annona statuerunt; oc sextante sal, inquit Livius, et Romae, et per totam Italiam erat. Romae pretio eodem pluris in foris et conciliabulis, et alio alibi pretio praebendum Iocaverunt. Ι Vectigal Commentum alterum ex Censori bus satis credebant, populo iratum, quod iniquo judicio quondam dam natus esset et in Pretio salis maxime oneratas tribus, quarum opera
damnatus erat, credebant. Inde Salinatori Livio inditum cognomen 2 .'
Condiderunt hi censores lustrum serius, cum Per Provincias dimiserint censores, ut Cognosceretur numerus civium, qui in exercitu essent eoque Iustro censa sunt civium capita ducenta decem et quatuor millia hominum. Hi censores acceperunt quoque censum duodecim coloniarum, quem harum coloniarum Censores deferebant quod nunquam antea sa
Q id Livius Itb. XXIX. eap. 5 . H. ax. lib. II cap. s. Ex 6. Aurel. Vici cap. M. ca Vid. Livius I. c. 5 Vid. Livius I. c.
98쪽
tabulis Capitolinis probatur, hoc lustrum anno urbis DLIV fuisse cotiditum, censoribus P. Corneli Scipione Africano, P. Aeli Paeto.
Hi censores magno animi consensu magiStratum gesserunt, et in Senatu legendo nullum notarunt. Ortoria venalium Capuae uteolisque Castrorum quoque portorium struenda locaVerunt, et colonos eo trecentos ad scripserunt, et sub Tifatis Capuae agrum vendiderunt 1 . o lustro ipse censor P. Cornelius Scipio Princeps senatus lectus est 2 . Cons. Sigon pag. 5s Onuph. PanV pag. 254. igh pag. 47. Gollet. Pa S. 117. HOOL pag. 594.
Hoc lustrum conditum est anno DLIX, censoribus Sexto Aelio Paeto, C. Cornelio Cethego. Hi censores in senatu legendo tres Senatores prae terierunt, qui vero curuli honore non usi erant, et senatus Principen1 iterum dixerunt P. Scipionem Africanum Paucis quoque Equitibus equos ademerunt. Magnam ver gratiam inierunt apud ordinem senat rium, quod Aedilibus curulibus imperaverint, ut in ludis Romanis loca senatoribus destinata secernerentur a populo 3 . Praeterea atrium Libertatis et villam publicam sic atque amplificari curabant Sequente anno a Cornelio Cethego histrum conditum est, quo censa sunt civium capita centum quadraginta tria millia septingenta quatuor 5). Cotis Sigon pag. 54. Onuph. anu pag. 254. igh pag. 268 Golag.
pag. 119. etinooke pag. 4oo. 1 Vid. Liviiis lib. XXXII. cap. 7. a Vid. Livius lib. XXXIV. cap. 44. I Vid. Livius lib. XXXIV. cap. 44. ibique Duker Ascon Pedian in orat Cic. pro
Cornel Pag. 52. et Cic. Orat de HarusΡ. respous cap. a. ibique olf. 4 Vid. Livius I. c. 5 Vid. Livius lib. XXXV. cap. 9 ibique Dra heu b.
99쪽
Censores . Quinctius Flamininus, M. Claudius Marcellus, anno urbis DLXIV hocclustrum condiderunt 1 . Hi censores in senatu legendo quatuor praeterierunt, et tertium legeruntirincipem senatus P. Scipionem Africanum in quitatu autem reCenSendo valde mitis eorum Censura fuit. α Substructionem, ut Livius inquit, super equimaelium in Capia tollo, et viam silice Sternendam a porta Capena ad Martis locaverunt. Campani, addit, ubi censerentur, senatum Consuluerunt decretum, uti Romae censerentur 2). primi Formianos, Fundanos et Arpi nates mimicipes, quibus sustragii latio data erat, cum a te civitatem sine suffragii jure haberent, in tribubus censuerunt, nimirum Formian et Fundanos in Aemilia tribu Arpinates autem in Cornelia 3 . e suerunt quoque Omnes, qui cives se profitebantur, si nati essent ex ingenuis parentibus ). Sorte hoc histrum mndidit M. Claudius arcessus, quo censa sunt civium capita ducenta quinquaginta octo millia, trecenta octo 5).
Hoc lustrum conditum est anno urbis DLXIX, censoribus L. Valerio Flacco, M. Porcio Catone. Quinque autem Patriciis et sex plebeiis hoc tempore censuram petentibus, censores hi creati sunt Ν . Cato censuram ambiens dixisse fertur populum opus habere acri medico, et magna purgatione : non itaque blandissimum, sed inexorabilem aliquem et severissimum esse diligendum; ' quo facto prae ominbus censor creatus
1 Vid. Livius lib. XXXUU. cap. 58. α Vid. Livius lib. XXXVIII cap. 8. Iut tu ejiis vita eaP. 18. 3 vid. Livius lib. XXXVIII. cap. 56. 4 Vid. Iul. l. e. 5 Vid. Livius I. c.
6 Vid. Livius lib. XXXIX. esprio.
100쪽
est 1 . i censores cum senatum legerent, ejus Principem dixerunt L. Valerium 2 , et septem senatu moverunt, inter quos erat L. Quinctius Flamininus, vir consularis, multisque honoribus perfunctus 3). De causa liuius notae maxime discrepant auctores a Livio, qui tradit censores notasse L. Quinctium, quod ille in gratiam pueri cujusdam Boium, qui cum iberis transfuga ab eo fidem accipere volebat, interfecerat Sua manu 4 . Eundem tamen Quinctium senatorio ordini restitutum esse
constat e Plutarcho 5 et Valerio Maximo 6 . Nam cum in ludis solemnibus loco senatoribus destinato non consideret, sed inter plebem, opulus splendore illius familia motus in locum senatorium eum redire iussit. Cato quoque Manilium senatu movit, quod uxorem praesente filia osculatus fuisset, dicens a se suam inorem numquam Sculatum mimo, nisi magno tonitru atque per ocum dicere se Solitum, Iove tonante se felicem esse ' unde vulgare proverbium tunc temporis apud Romanos Iope tonant Cato Beatus Sic etiam notavit L. Porcium Lecam, quod hic a censore iussus ad rogata respondere, dixisset, cum Cato eum rogaret,is et tu ex animi tui sententia uxorem habes non ex tui animi sententia; V nam quod nimis importune iocari videretur, eum inter aerarios reliquit 8). In quitibus autem recensendis non minus Spera fuit ejus censura Lucio Scipioni static enim viro consulari, equum ademit, quo facto, magnam in se invidiam contraxit Cato, quod hoc facere videbatur, ut Scipionem Africanum offenderet σ). L. Veturio quoque equum ademit, et causam eum notandi in oratione, quam contra eum dixit, aperuit. Et vero Cato non solum Contra eum, Verum etiam Contra omnes, qui a Se censore vel senatorio loco moti erant, vel quibus
8 Vid. Cie de Orat. lib. II cap. 4. 9 Vid. Livius lib. XXXIX. cap. 44. Aur. Vici eap. 55. Iut L . cap. 3.