장음표시 사용
81쪽
M absque ad 4 sque adeo tenuia, ut misere victitando vix inde se alere queant, tenuia, ut in hine compareunt, sin vita, Min morte quoque,cuicunque
et voluesint donare vel legare pos perinde ac si essent mera patriduo est ii pos monialia verum de his non est hic disputandi locus.seph s 4 , hic explicandum restat, an Capitulorum Praepositi, accedente quorundam ,etsi non omnium, consensu, ex commutanibus Capituli bonis eleemosynam largiri iure possint. Ad quod breuiter c*bndemus, te boniS, quae inter singulos, eX aequo, vel pro meritorum ratione diuidi debetit, nisi singuli, quorum inter-Quod ad omnes est,approbent,legitime id facere non posse.Nam quod ad omne; Dtinex,Rb omni pertinet, ab omnibus approbari debet. Secludimus hinc semper
pr ' sita, eonsuetudines,licubi obtinuerunt: Tum extremam
rursum,vel quasi extremam pauperum egestatem; una non utasarem denique Ecclasiae vel Reipui, necessitatem. Nam ubi al1- uuid istiusmodi interuenerit, ibi collegio, vel maiori illius parti, liberius de communi censu disponere potestas erit praesertim si, cui,ne id fiat, obnituntur, nullius necessariae rei indigent. Quandoquidem si ipsi aeque egerent, atque illi, quibuSex communibus bonis prospicitur,potius illorum quam horum rationem habere oportebit PORRO autem post factam inter singulos Canonicos, vel collegas diuisionem; si qua adhuc sunt reliqua,quae non asseruantur in priuatam singulorum; sed ad aliquam communem vel pu- 'id ςoli gis, blicam utilitatem, ea Collegium vel maior issius par in eleemo-
et synam, vel aliud religiosum opus iure conuertere potest, etiam:
is collegio cor singuli collegae vel socij non assentiantur Siquidem sui imoai Midi sat , aes maior Collegi portio sua voluntate accesserit. Q 9d hic dictum est de Collegio Clericorum vel Canonicoria, hoc ipsum de mercatorum vel aliorum quoque ex aequo aliqua in re participantium societate, vel communitate accipi potest aequa enim in iis omnibus apparet ratio.ET hec de iis breuiter, qui eleemosynam dare possiunt proximum est,ut de rebus vel bonis, quae ordinarie vel extraordinarie in eleemosynarum materiam veri queant, pauci quoque disseramus.
De rebus, quas in eleemosynam erogare licet, vel non licet.
82쪽
e iis duae hactenus exposita sunt, colligi vo
eun ue queat, quid in eleemosynae materiam em astem non possit; attamen reS haec non
nulla de eleernos, naria materiacis erctur h
compropriae vite periculo illi subuenire obligatur: Nusi forsan ἡ
odi et u sese si fret, qui proximi vitam in i
priae anteferre suaderet. FE ius certum existimo, illa in vulgares esuperes erogare communiter non licere, citra quae status honestas salua consiste re troia valet Videtur nam i absurdum,& a recta ratione prorsus alici iam citra ullam causam, aut urgetem neces,itatem, sic siuOSq; dedecori exponere. Liceret id autem 'uidem cum laude, si in signis Eccleuae vel Rcipub. utilitas, vel magni ciliuspiam Vm ς' ri .ul quia, cessitas id postularet: vel si quili ia per monastices professionem petes exponi nostatum inritare decreuiser. Certum est tande, si bene pina nulla obexent. ad manum suiri is qui extrema inopia premulatur, ex male partis opem ferre nefas a 6 esse Horum omnium ratio iamdudum ante reddita cst, neque sunt isthaec nunc fusius pertractanda.
VE RUM ENIM vhno licet extrema egestate laborantes ex quibuslibet male partis, si bene parta nulla adsint, subleuare liceat, in communes tamen paupcres, quale inter caeteros sunt pannosi illi qui stipem viritim corradunt, aut panem ostiatim . quaerunt, alii praeterea quam plurimi, qui pro conditionIS suae e paria in quos ratione, maioribus praesidiis indigent, non quaelibet male parta ui uenos er cliponere fas fuerit. gare licet. DICI, vs non quaevis male parta incommunes pauperes Riu'-r: rum,
exponere sese. Si quidem male partorum non una simplex Atta pestiatio, sed multiplex admodum & varia. Etenim sunt quaedam sed multiplex inter illa, quae certos dominos agnoscunt; ut ea omnia, quae Perfurtum,rapinam, staudem, vim, suram,aliaque eiusmodi via exorta sunt. Sunt aliarursui latae iniquitatis,ut nec illi,quicV I et fuerat
83쪽
suerat, reddi debeant; neque ab illo rursum, qui acceperar, iure retineri queant. Eius generis sunt, quae e sacrorum aut sacerdo tiorum nundinatione, ex deprauat iudicio, ex falso testinionio. ex coempto innocenti sanguine Vel caede proueniunt; ea piae terea omnia, quae in manifestam alterius iniuriam exponuntur. Sunt demum, quae licet pc fraudem, aut vim extorta non sunt. neque in tertij quoque prauudicium exposita sunt, data tamen vici Aimque accepta sent ob rem in se turpem diuinaque vel liu mana lege vetitam Talia sunt ea re, quae obueniunt ex ludo iure inhibito,ex contractibus ratione loci,temporis, aut personae interdictis, neque enim cum quibuslibet,nec quouis loco, neque quouis quoque tempore negotiari licet ex proprij corporis vulgatione,aliisque similibus turpibus commerciis. τρῖφε, mal Ri s primigeneris, quod simpliciter sint alienae,citra extre- partorsi ςς mam egestatem in eleemosynam,crti non possunt: Siquidempe et Emosen per Cleemosynam tranSferetur dominium, ut quae ingratuita fertur rei libera rei cuiuspiam ad vitam vel personam necessariae donatione domi uium posita sit hoc autem in alterum is iure tranSferre non valet, qui illo caret. Secundi,quod neque retineri, neq; illis, qui dederant, restitui debeant, in egenos, vel in eos sane, in quorum iniuriam, vel perniciem expositae fueran conferri debent. Terthd retinere, Min eleemosynam, vel aliam honestam causam erogare licet; nisi forsan ob scandalum,aut publicum probrum peculiari aliqua lege aliud cautum extaret Constat enim Mosaicam legem prostitutae donum ad Corbonam non admisisse. E et haec de rebus, ex quibus eleemosynam donare licet, vel non licet,gencratim exposita sat esse poterant; maxime quod accurata huiusce rei tractatio alium locum deposcat. Verum quod partim a rudibus,partim quoque a saeculi huius prudentibus gra- Grauiter passim iter persaepe hic erretur sunt enim, qui ossicio abunde fatis se erratur in m/te fecisse existimant, si decimam, vel minore in etiam illorum par-2 LM: ' rem, quae nullo iure iusto ue titulo possident, inter pauperes dicria tribuant Alii, qui sat esse persuasum habent, i nulla facta restitutione , ab iniquis contractibus& artibus in posterum abstineant Nonnulli,qui rem magnam se praestitisse arbitrantur, si id totum, quod foenore vel fraude extorserant, in eleemosynas, vel
alias pias causas dispenknt: Nij demum, qui alia vii ratione, averitate
84쪽
.erhate 2 Me aberrant profuturumdam seorsum de predictis male partorum generibus hoc loco at-
hostis: ire ii; omnibus,que per rapio m ς' se ἡ im, tum ablata sunt, in pauperes intra
constitutos,vel alias pia causas exponere liceat, id apud cruci Q non minus certum est, quam certum est, iurturri peccatum Mile, diuiua, humana naturali l lege seuerissime milibitum hoc auteapud omnes est certissimum. Neq; est, quod iniustae acceptionis novim per hoc apud equissimum iudicem purgaturo fe perent, quod totum, vel partem accepti in egenos se erogasse allegant. Nam iniuste semel rapta abalienare, non est rapinae flagitiu eluere aut cleuare; sed certa quadam ratione aggravare. Costat enim, qui rapta abalienant, rei ablatae dominum gemina quodammodo iniuria afficere: Vna, quia rem illius per vim vel fraudem in . ii dunci Altera, quia eandem per vim iam occupatam, quasi Prop. iam in alios distrahunt adeoq; qui laeso quandoq; satisfaciant, si Non omnino impotentes, plane difficiles atq; inhabiles se reddunt. Quandoquidem si ea, qua per vim vel furtum abstulerant, non reddebant, cum citra suum detrimentum reddere poterant; quod utique poterant, cum rem adhuc integram apud sedetinebant multo minus reddet, cum iam citra suum damnum red
CC EDIT huc quoque, quae abalienantur, eiusmodi aliqua-do esse,ut vix ullo prccio instaurari valeant Non quod res ablatae secundum se maximi sint valoris, sed quod Domino fuerant charissimae. Nullo itaque modo diuinae, aut humanae, aut naturali legi faciunt fatis, qui quod olim in proprium usium cum proximi iniuria rapuerant, postea falla quadam poenitudine ducti in pauperes erogant. Nili ii forsan, quibu abstulerant, vel legitimi eo Aiadit hori ha
rum haeredes amplius in rerum natura non edit stant, aut ita certe qua vi posvr-
remote positi sint, ut nullus fere ad eos aditus pateat. Nam Vbi inm by haec usu venirent,aliud consilium inire liceret. Ei .sidea '' S, D nec illi quoque a furti crimine alieni censendi sunt, qui non eo animo diuitibus fraudem se facere alserunt, quo ipsi inde ullo modo lib. Mores evadant, sed quo pauperum miseriam,quam diuites socia illiustiti ,ς ςu
citacerc causantur, hac ratione subleuent. Nam etsi tales iniusti Ira par a tiam
85쪽
modo expilant, iam suam apud miles rerum aestimatores excusare utcunq; sor in Dup ita sub xas is queant, apud prudente tamen, maxime vero apud iudice Iesient illum,quem nemo fallere potest, aeque in raptorum aut furtu numero habebuntur ac illi, qui proprij compendii causa furtum, vel rapinam exercet Et quidem eo iustius istud haberi poterunt,qub clarius constiterit, ipsis propria non defuisse, vel non deesse,quibus pauperum inopiam subleuare potuissent,in possent; si voluis sent aut vellent; quoq; maiorem, hoc pietatis praetextu improbis ad furtavi rapinas fenestram patefaciunt. Di hac ficta misericordia neq; enim vera dici potest, quae cusumma proximi iniuria coluncta est Diuus Augustinus alicubi in hunc modii scribit: Forte aliquis cogitat,& dicit: Multi sunt Chripo i i is ita uinuH es, auari,cupidi,non habeo peccatum si suum illis abs tulero, pauperibus dedero Vnde in illi nihil boni agunt,na ercedem habere potero. Sed ciusmodi cogitatio ci, diaboli calliditate suggeritur: Nam si totum tribuat pauperibus, quod abstulerat, addit potiuSpeccatum,quam minuit. Cognatu huic est illud Ncnesti. q. l. Gregorij Qtii hac intelione male accipit, ut benedit penset, gra-Li. .c.9.ossici uatur potius, quam iuuetur. Et illud Ambrosii:Non probaturna , gitas, siquis, quod alteri largitur,alteri extorqueat.Et illud Chry-A40. s. bstomi: Si propterea 'pis, ut miserearis, nihil hac eleemosyna I i sententiae cius. Cum enim ex rapina nascatur,eleemosynano est; sed quar- ira φοξ,q Π dbis familiavi crudelitas, Rin Di vi conturnelia. Et illud tan
dem iunt, , dem Isidora: De rapini eleemosynam accre noncitorticium
erimosyna in miserationis,sed emolumentum magni scelcris. Similia plurima R comperias apud alios veteres TheologOS. vi itaque lalubriter vult misereri, Spiritus sancti consilium Eai. st sequutus,de suis misereatur. Quid enim ait ille Frange esurienti panem tuum,no alienum. Item: Egenos vagos induc in domum tuam; non
TQ Α- in alienam,vel per vim occupatam.Item: Exsub lautia tuas eleemo-LV nam; non ex aliena Suadet sane Dominus,ut amicos nobis p remus de mammona Iniquitatis;verum illud cosilium ad quiduis potius nos inuitat quam ad rapi iam,aut furtum, aut ad quamuis De Ver Dorn L aliam fraudem; tametsi quidam,ut Author est Augustinus, incoi 3s sensu acceperint Tendit autem ad id, quod ante iam praemiserar, nempe ad pauperum curam, salutaremq; eorum, quae usibus no
stris necessaria non sunt, in egenorum usum distributione Vocat
86쪽
. . - --ἰri rati iratis .cuia, ut placet Ambrosio, .ib. . in L α
idem modo eget, modo bVJψ- ' nu ner . furtum ves rapinam occupatis cognata sunt ea, quae per fraudem comparantur Sive ea fraus contigerit in rei substantia,
s tam quesitate, Vel quantitate: ut si vendatur stannum
nro argento;aut aurichalcum Pro auro;aut corruptum pro integro. vel mixtum pro puro. Tum ea riti sum, quae extorquentur per iustum metum; cuiusmodi is esse definitur, qui constantem virum concutere natus est. Tum ea tandem, quae capiuntur ex usura vel Simollia. INTERCEDIT tamen inter duo haec postrema nonnullum discrimen. Nam citin cenora in usurarii dominium non trans eant, Vel certe cum restitutionis onere transeant; neqtie in pati Non e Mςm cperes, neque in ullas alias pias causas conuertere illa licci Sunt 'Eea. autem integre issi renumeranda, qui numerarat, etiamsi Scer tam sunt aece. Promiserat, seca nunquam, neque per se, neqtie per alterum P repetiturum. At vero, itiae ex Simonia aut quoriim libet sacrorum nundinatione proueniunt, si nundinatio consummata erat,
ea non ipsi, qui exposuerat, restitui debent; sed Ecclesiae, in qua, vel contra quam sacrilegium illud admissum fuerat Possent haecipia tamen, praescrtim si loci ordinatio, vel prudenti confessario ita videretur, in cleemosynain, vel in aliud pium 4eligiosum opiis exponi. Quo de Simoniaca pecunia hic asseritur, hoc ipsit inde ea quoq assertum intelligatur,qua sica vel maleficium parit. Quare quicunq; mercedem accipit, ut insonte vel sontem quoq; priuata Quod simonia. auctoritate occidat, aut utilia eret, aut quouis alio dano, dedeco Pii ',qἹ0 ire, vel iniuria Sciat, si spiritu DE tactus qua loq; resipincat, neq; u es o Potnnoxi sanguinis precium retinere; neq; illi quoque, quo acce vel liuis irroga-perat,restituere debet, sed vel in pauperes erogare,vel in illos eo 'ferre,in quoruin perniciem acceperat. iri a IDEM non iniuria de ea mercede statuunt Theologi, quae in q; 0r mi 'Pro linc in C, Ri a I Redemptoris nostri contumeliam expo 'si μ'
87쪽
7 DE ELEEMOs YNAnitur: Vt si quis alterum preci inducat, ut abiurata fide Chri
stiana in Iudeorum vel Paganorum, vel in aliquam haereticorum Sectam transeat, vel familiaritatem cum Daemone ineat, velut conuitium in D p vi, vel diuo evomat, aut venerandas illoruini conas, aut sacraSeorundem reliquias prophanet. Qualia sacrile gia non pauca infelici hac nostra aetate in diuersis orbis partibus propter peccata nostra designata sunt,&, nisi DEvs ex alto nos respexerit, plura fortassis adhuc designabuntur. At idem caput referri solent, qua iudicibus supra constituta a statum tam mercedem nonnunquam dependuntur. Nec iniuria nain M P μ' e quicunque Iudex, munus, praeter constitutum stipendium ab al- ν' ' ast imum terutra litigantium parte exigit; vel exigit accipit illud, ut iu- salarium ab at dicet, velit iuste iudicet, velit iniuste iudicet, velit non iudicet. iii 'hihi. hori Si Vt iudicet, quod alias sorte iudicare ,hoc est, causam cognosce- nunquam acci re, vel sententiam ferre nollet non poterit acceptum iure reti-P μ' nere Si quidem ex officio iudicare tenebati ir; atq; ita ab eo, qui dederat,iuste repeti potest. Sin autem precium exigit&accipit, ne iudicet, velit male iudicet; neq; danti reposcere, neq; illi, qui acceperat, retinere fas est: nam aeque turpiter datum occepta est. Erit autem tum, vel in pauperum, vel in eorum,su Iu expendendum,in quorum iniuriam erogatum fuerat. Quod si vero donatur,ut iuste iudicet,adhuc turpiter accipitur Siquidem iura iudicia iusta vendere non permittunt. Atque ita quicquid hac ratione acceptum fuerat, id vel illi assignandum erit qui dederat; vel illi, in cuius preiudicium datum fuerat, vel certe omnium DO-mino in suis membris, hoc est, egenis. HAE de iudicum supra iustum stipedium exactionibus hoch loco diciatur, ea omnia, certa quadam ratione, de testibus quoq; test, quod acce tradita accipiantur. Nam Iudex hestis ea in re aequiparantur, Pir, in Diudi Doc solo excepto,quod grauius plerunque hic peccet testis quam. ἡ h. i. Iudex Siquidem iudicis iniquitati per accussationem,uel legiti- sis quoque id mam ad superiorem Iudicem appellationem obuiam iri potest; tiust ii f.. cir testi autem neutro modo commode. Nam si is veritati tcstimosum testimonii nium perhibere,aut iustitie patrocinium prestare nolit, quid cum
ferati eo agas λCvri extraordinariis, adeoque iniquis iudicum testium extorsionibus, magnam astinitalcm lubent ea, quae nonulli auari medici,
88쪽
prude tum iudicium pro causae, vel moro ra H lmplorem hanc declaro. ACCER si Tun medicus vel chirurgus ad egrum morbo no
cui et thim quaerens,morbi malitiam vim usque adeo exaggerat, ut de stri alute actum videri queat. Rogatur, si quid consili Vci , Laia , illi supersit, ne misero desit; re enim gratissimum,si ab impetidenti vitae discrimin industria illius, eripiatur Infert messicus, mos parum spei resi alium sit, se tamen facturum tentaturum nulla idque omnino gratis, si forte conatus minus feliciter si, ineris. Quod si vero labore in rem susceperit, aegrumq; pristitas sanitati restituerit,ium demum id se expectaturum, quod iure ab eo expectari possit, qui alterius ope industriae mortis faucibus ereptus suerat. P modo clientuliis quispiam contra antagonista, quem versipelleni forte nactus est, fidum patronum quaerit. Incidit in Caussili oram Titium, cui totum controuersiae statum bona fide exponit. Ille rommyam ara Maevi clientuli sui simplicitate abutens, Omnia iura S&aequitatis principia irmamenta, quibus Maevi causa nitebatur, impugnat, quantaque vi potest, clientulum suum, quem erigere debuit, in desperationem adducit. Ille ne tantam iacturam faciat, animo consternatus rogat, auxilium implorat, montes aureOS, si victoriam obtineat, spondet. Titius exoratus promittit operam suam, sed ea lege, ut si causam plane desperatam euincat, tantum puta tertiam vel quartam seminae, de quali erat,partem ferat Sin autem causa cadat, id quod omnino futurum ominatur, nisi summam diligentiam adhibeat, pro industriais me ungiam opera impensa, nihil prorsus, mercedis loco accipiat. Iam quic . .. qu quid eiusnodi artibus ab aegris vel clientulis ultra iustum labo buscficis arte vel ris precium emungitur, in eleemosynam vel aliud pium opus imia frausio supra deinpendi non debet; sed illis, quibus fraudulenter quasi per Vim iiij, tam Aecim, ademptum fuerat, integre restitui. syriam verti non
89쪽
I, vs, quae nullius certi sunt Domini, nequc ante sue runt; ut sunt gemmae vel unione in littore mari ccperti; aurum inuςῖε, quenlii vel armentum e terrae visceribus erutum, Salia eiusmodi bili sui, Viri j o bet inuenta: Tu mea etiam, quae Olim quidem fuerant certicu prium&m pauci uspiam Domini, nunc tamen pro derelictis habentur, iropς Vmu eiusmodi haberi certo dignoscuntur,quod ipse inuentione in in
ponunti uentorum Iu dominiumque concedant, cum In eleemosynain,
tum in proprium quoque usum conuerti possunt. Nisi forsian peculiari aliqua lege aliud alicubi cautum extet vel consuetu do aliud alicubi obtineat. Constat enim, quibusdam in locis the sauros casu repertos, vel aliquam certe illorum partem principum fisco addici.
CONTRA vero, quae certi alicuius Domini sunt, vel proxi- ouis tertia Icu me fuerunt, neque pro derelictis adhuc habentur, ea neque inius Domini sue proprium commodum, neque in pauperum alimentum tran . ἡ ἡi; Isu serre licet,nisi forsan omni, qua oportuit, adhibita diligentia, veri habetis, ea ege illorum Domini inueniri non queant,vel tantum distent, ut facini duoara x lem accesium no admittant. Nam ubi horum alterutrum milit
ret,ibranuenta in eleemosynarum materiam vertere citra noxam
liceret Denique, si qua sunt alia,ut sunt sane multa,quae non modo iniuste parantur; sed iniusto quoque titulo possidentur, illa in ,- histhi, Oleemosynam Aponi non possimi sed iis reddenda sunt, qui positi emur et bucinique repta fuerant. Verum quae ita inhoneste quaerun- urpitox ςq ii tur, ut tamen cum proximi iniuria, aut Dia offensi non deti-irios,ha iusium neantur, illa, ut caetera honeste quaesita, si propriis usibus necessa- queunti ria non sunt, falubriter in eleemosynas, vel alias pias causia ero
v An licet prostibuli merces apud altare locum non habeat, nisi forsan res fuerit occulta, mulier ante peccatrix per veram vitae mutationem ad DE v M iam conuersia habet ramen locum,&quidem iustum, opportunum in eleemosynaria da-Neree meretri tione. Fallit hoc nihilominus, dum vulgatae pudicitiae nemina excia est xv xium eo quaestum concipit, qui abalienare non potest siue quod nihil Milio iunei proprii possideat siue quod sui iuris, aut mentis compos non e- eleemosvnaver xistat; sive quod suis blandimentis plus aequo extorqueat. Quod xk0ςqm de scorto vulgato hic dicitur, hoc de Moecha,Lenone, totoq; illo turpium ac flagitiosorum hominum grege dictum accipiatur Siquidem
90쪽
Drou En latex Operarum locatione, u CX
ex circi ciue simu quod nobis fitverisimilius ΔCVM J nonum turpitudine haud obscurum symbolum gerunt Muni, Histriones, Principum assentatores, pluresque eius blice turpes in mesque habeantur; nec ipsi selum, sed alti praeterea omnes,qui cum ipsis faciunt, eorundemque lanuliaritatem Salinicitiam colunt, attamen quod estitutioni obnoxium non sit, ouod ex infami illa arte corradu:it, licebit illud integre,vel ex
parte in e cnori inivictum exponere. Idem de eo statuunt veteres. quod venatio parit. Illi enim non eam tantum,quae cum pau- perum desinsontium opprestione coniuncta est; alteram illam, hi, k hu, .u- quae cum efferatis beluis non absque vitae salutisque discrimine ditii. in circo vel arena exerceri solita est,aperte damnat; sed eam etia, quam vulgo saltuariam appellant, parum laudant. FAT oves est tam cia, eiusnaodi venationem secundum se illicitam non esse. Qui enim aliam artem nullam callent, neque
aliunde lex venatione alere se valent, non peccant,si ex institillo venationi vacant. Certum est quoque,viros principes, alios quoque inferioris ordinis nobiles, quo corpus exerceant, honesteque sic se recreent, in saltibus,4 sylvis, Maliis quibuslibet locis iurisdictioni suae subiectis, licite venationi operam dare: dummodo tamen sua venatione neminem glauciat;&ea, quae ad pietatem Rifricium suum faciunt, propter venationem non nectit . . .gant; milui tandem venationi causa, quod in Vm Vel pro I sni v nitioni
inum offendat, committant. At quod in multis magnis vena dissicultertionibus id facile haec omnia evitentur vel observentur,fit,ubra ro admodum sanctificentur, qui multum venantur. Esau, scribit Esau da Hieronymus, venator erat, quoniam Peccator erat. Et penitus no inuenimus in Scripturis sanctis sanctum aliquem venatorem; piscatores inuenimus sanctos. TvRPI Bus lucris, quae ita tamen sunt affecta, ut in legitima
eleemosynarum materiam couerti queant, illud quoq; accenseris,let,quod alea vel alius ludus iure inhibitus,vel non satis appro- batus acquisimit. Hoc tamen haec lucra a caeterita quorum paulo Κ et ante