장음표시 사용
391쪽
Epistola diuinitus appellit septem dieruspatio. Raiah. R. Saadias L .. fide. Literae iunco inelu .l Epistolae By
ostis eum Adonide idem. Comparatio parallela. O,phans in . m. Solis mc. in A. g
191 OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
eamque diebus septem ex AEgypto Byblum ait, mari ac vento di uinitus praeparatis transuehi solitain. R. David Kniichi NEu 'ba instru menta iuncea, vel etiam n a zo id est, naues iunceas vocat :
Ille mittens per mare Legatos, ille, inquit, 2 ex crat, qui trans fumea habitabat Mi AEthiopia, hic mittebat nuncios via maris , in ira instrumentis seu vagis iunceis in explicant arcas seu nauesfactis ei unco VPro, seu scirpo ; sunt enim huiusmodi leues ad tranandum mare . Rabbi Saadias in libro de fide ea vocat Nona nran; scirpeas fiscellas ; ab AEgyptiorum autem more de literis iunco inclusis, & per mare Byblum transimissis, interpretatur Procopius ante citatus illud Isaiae c. 18. mittens per mare legatos,& in vasis iunceis per
superficiem aquarum, ubi βυβλ-ι habent Septuaginta. Huic igitur Adonidis omnino respondet ζ-iς Osiridis, de qua supraccipite de Osiride fuse diximus. Phoenices vero, Cyprios, Hebraeosque ab Egyptijs mutuasse huiusmodi corrimonias, ex ijs, quae hactenus de Adonide & Thamur dicta sunt, satis superque demonstratum est. Nam ut supra diximus, Sacerdotes Εgypt ij statis anni diebus in abditis se te pii partibus corpus Osiridis, &idolum fingebant habere sepultum ; sed ignoto loco omnibus, quem Sc eo ipso die veluti a Typhone c quem aprum ob ferociam & immanitatem vocabant θ interfectum, cum summa moestitiae significatione, atque enormi lamentatione plangebant. In signum vero luctus capitibus rasis, pectora percutientes per vicos & compita circumuagabantur , Uuae omnia apprime congruunt ijs, quae supra ex Luciano deplanctu ia coerimoniis Adonidi fieri solitis adduximus. Quod igitur AEgyptiis est Osiris a Typhone interfectus, ab Iside iasodalibus eius deploratus ; hoc Phoenicibus & Syris est Adonis ab apro quo nomine Typhonem dictum ante insinuauimus) occisus, a Venere& Proserpina deploratus, & ab inseris reuocatus. Iterum quemadmodum Aegyptij per Osiridem eiusque obitum mystice intelligunt Solis recessum ; sic & Phoenices per Adonim nihil aliud intelligebant, nisi Solem illum, qui rebus omnibus praebeat nutrimentum & germinandi facultatem, iuxta illud Orphei:
Hic Bis alimenta refers', prudentia cuius Plurima, qui rario Liaris nomine .a doni,
Germinum in idem Author,pariter puer atque puella e tricte, atque iterum splendens labentibus astris. Hinc
392쪽
SYNT. IV. PANTHEON HEBRAEORUM. 29sHinc Sy riace Adonim dicebant, quasi diceres Dominum, teste Hesichio :
Aγων - Laconibus quoque κιρος Se κυε e Adonis dictu', id est, κυρis, eodem teste ; Sc Ptolomaeus de Orientalibus, qui Trigono Aquilonari subsunt, Venerem adorant, & Martem Adonim, seu Dominum eum appellantes, Κα --λ 64. Et myIteria eorum cum planslu celebrant. Finxerunt enim antiqui, qui Adonim Solem
esse putarunt, illum ab apro hirsuta & aspera fera icium, quod aspera sit A
hirsuta hyems, per quam Solis vires paulatim deficiunt, ea res est omnino Veneri inimica, quoniam per aeris temperiem Viget Venus, Trigus vero, veluti inimicum naturae opus abhorret. Cum Sol igitur in signis sex australibus extiterit per signiferum incedens, breuioresque silerint dies, ac longiores noctes, tunc dicitur Adonis apud inferos morari cum Proserpina; cum vero signa Borealia longiores dies secerint, tunc est apud Venerem, Per quam omnis venustas, omnisque nidor aruis restituitur, iuxta il
modo sub terris habituw, tartara nigra Frugiferum i refers in caelum corpus . Hinc festum quoque Adonidis mense Thamur circa Solstitium videlicet aestiuum, quo Sc Boreales partes relinquendo, ad Australes commeat, celebrantes, nihil aliud voluerunt ij, qui primum has naenias in si ituerunt, quam Solis accessum recesium, quem ut amissum nunc lugebant, & re
natum laetis excipiebunt auspicijs ; sed Sc de his, & similibus in sequenti Syntagmate proprio loco,& ex professo agemu S. Quare patet ex dictis, Osiridem, Adonidem , Thainuet , nomin
quidem diuersum, re idem omnino esse ; coerimonias quoque aliunde non nisi ex Aegyptiorum schola promanasse . His igitur rite sit c conssideratis, una adhuc dissicultas, quam quidem nemo hactenus attigit, restat discutienda, ut omnia, quae hactenus dicta sunt, de plangentibus Thamu ZOmnino aptemus. Est autem sequens: Cur videlicet Osiris & Adonis ab Hebraeis vocentur Thamu 1, & unde illud nomen ; num a mense ad ido. Ium ' num vero ab idolo ad mensem translatum sit λ Quid igitur pereagrinae literae de hoc nobis manifestaverint, Videamus. i
Αbenephius in libro deseruitute Aegyptiaca, ait, Thamua quod
nos vel mensem, vel idolum interpretati sumus supra θ derivari a Reg quodam Aegypti nomine Tam usi, dicitque eum primum fuisse rituum &ccerimoniarum ; quae in luctuosa illa Osiridis solennitate obseruari sole
bant, institutorem is regnasse autem eum illo tempore , quo filij Israel in Aegypto commorabantur; cum vero huiusmodi luctus maxime serent circa Solstitium aestiuum, quo Sol aestiua conuersione retrogreditur ad Austri partes ; Hebraeos ritibus hisce L annuis lamentis assuetos, eos postmodum eodem tempore etiam, dum CXtra Aegyptum viverent,frequentasse, ab eorum institutore Tham usi, non idolum solummodo,sed & men
sem quoque Thamu Z appellasse; verba eius Arabica subiungimus :
Mystica ratio Adonidis. Venus & Proserpina, indi
in signis bois realibus,nunc hyemalibus existentem. Festum Ado. nis circa Solstititim a stiuum quid mystice. Osiris, Tha
393쪽
Ab uephi. Thamusi Rex primus instituit λ- tenvia istaciluctus. Telmosis idequi Thamuel
Taut quis lConeiliatio sententiae dii uel sorum de Tham uita
i OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
Eo, inquit tempore, quo Israesis. e in terra AAEgypti commorabantur, quidam e lagibus rerum in AEgypto potiebatur nomine Thamuci; fuit autem iste MaeprimMs, qui ritus . caerimonias in LEctuosa illa υridis festiuitate exhiberi sobtus
institvit, quotannis repetendas, Hebraei pero cum AEgypti,s commixti, opera eorum discerent i ecce tu regionem suam reuersi is sacrifci,s eorum initiati quotannis i ta cam eo planctu es ludiu, quo in AEgypto solebant, celebrarunt . Mensem autem in quo h)ec celebrari consueuerant ab eorum insitutore primo Thamuri , Thamucanebiarunt. Sic Abenephius ; mare sane Chronologiae Regum Aegypti , quam in primo Syntagmate exhibuimus quam Optime congruunt, nar & circa idem tempus, quo Thamuri regnasse dicitur, reperio Telmosis, quem alij etiam Tam ossin appellant, equo sane magna Thamu Zi nominis vestigia apparent. Praeterea tradit Eusebius ex Manethone, hunc Regem floruisse tempore persecutionis filiorum Israel . Ex quo concludi potest, eum nimio Zelo, quo erga patrios Deos, & coerimonias, sacrificiaque eorum ferebatur, contra Israelitas veluti idolorum, rituumque AEgyptiorrum contemptores, Crudelem eam persecutionem mouisse ; quin &Philastrius ad hunc quoque alludere videtur, dum dicit : 1 amur lege Ta-muz θ Alius fuit Regis gentilium , cuius Iud. eae mulieres simulachrum cum fletibus adorabant, impietatem gentiliuiti colentes,et oferresacra tu non desinebant. Ad ij cit autem, quasi ex AEgypto nomen peteret. I bamur enim Pharao i is dicebatur Dae Mistiorum, qui sub beato Mose, AEgypti,spraemebat illo tempore . Certe Plato in Phoedro Thamu Z quoq; cuiusdam meminit regnantis, tempore Mercurij Trista egisti, quem Tau t appellat; quae omnia simul comparata, optime iis, quae hactenus de Thamu Z diximus, quadrari videatur. Quod vero Rambam dixit,Thamuz fuisse Prophetam idolorum, qui mortuus ab omnibus terrarum simulachris in Babylonia conuenientibus fuerit deploratus; hinc originem suam traxisse videtur, quod AEgypti j putarent, omnes eos, qui seduli fuissent in vita patriorum Deorum cultores , eos post: mortem publico Deorum conuentu, Heliopoli aut Memphis quam urbem multi Babyloniam Aegyptiam dixerunt instituto honorari; ijsque cum fletibus inferias peragi; quibus peractis, eos ad vitam beatam perduci. Atque ex his omnibus apparet, qua ratione tot, actam diuersiae de Tham uet, erusque coerimoniis allatae sententiae sint conciliandae; omnes enim Isiacam, Aegyptiacamq; solennitatem festiuitatemque respicere videntur ; Thamu1 autem non proprie Adonidem, vel OS ridem significat, sed nomen ab eo Rege, qui corrimonias Isiacas, si Abe-ς redamus, primus instituit, nomine Tam usi, deriuauit ; quae si bene distinguantur, facile ea, quae paulo ante ex Philastrio, Rambam, Alco' vano, alijsque ab historica veritate coeteroquin absonis, adduximus , con cilia
394쪽
SYNT. IV. PANTHEON HEBRAEORUM. aps GAR
Ciliabuntur; omnes enim illi, uti dictum Regem Aegypti Isiacae sestiui talis Authorein, Thamasi nomine, in nominis impositione; ita in luctu ritibusque Isiacor una consuetudinem obseruasse videntur .
FI Ebraeos olim in deserto Vitulum seu Bouem aureum adorasse ex il- It Exodi 3 a. luculenter. patet et dens aut populus , quod aὶeret descenden de monte Moyses, congregatus aduerses Aron, dixit; Sur' e, fac nobis Deos, qui nos praecedant . Et paulo pos : Formauiti opere fulserio, e jecit eis iuitulum constatilem a dixeruuis fili, Israel. hi seu ut D, tui Israel, qui eduxerunt te e terra AEgypti. Vbi etsi Hebraicum V ta, & Graecum M., Vitulum sonent, saepe tamen in sacra Scriptura hoc nomen , tu pro politum reperimus ; ut Psalm. I Osaan na ,19-Et fecerunt vitulum in Horeb , ubi pro bas agein te' star, hoc est, Bos legitur, imo id fatis parapli rastes ille Metricus Apollinarius in hunc locum demonstrat , cuin Vituluata hunc vocat ' hoc est, cornibus iam apprehensibilem. Omitto hic Ionath anis paraphrasin Chaldaicapa, qui . in caput I 3. Oseae commentans pro ci , IV lxaducit hoc est, Boues. Herodotus quoque famosissimum illum. Bouetim, quem Apim Vocant, passim 'ρc fit, teste Diuo Athanasio , nominat ; pro eodem igitur saepe sumuntur Vitulus & Bos: quae id eis praemittenda hic duximus, ne Lectorein forsan scrupulus eius in lectione sequentim retardareti. His itaque intellectis, tria nobis in hoc capite potissimum examinonda sunt ; Primum est, quod nam sculptile aut conflatile fuerit hoc idol0m ὸ Alterum est; i utrum hici's vere fue rit idem ac Apis Aegyptiorum λ Tertium est i quunt odψ hi ritus .Apidis ex Aegypto ad Hebraeos pro manarint . . , lo J J Ast primum, quod attinet, non desunt, qui p utent Aegyptios non integrum Bouem, sed bo uinum svium modis cciput adorasse , sic. antiquus Scriptor Tertullianus, qui libro tertio aduersus Iudaeps, ex auro conflato Buhalum Sapula processisse. alti cui si Valatur Optatus Mileuitanus; Lemuribus; I /-c ut μκrei mituli coluit. Laaania
sedi e loco iuxta idiotismum Hebraicς linguae locuti videntur, quo saepe par pro toro sumit 'r, Vt illud v. Regum c. 3. Nunquid caput c. iiis erra sum Aeeedit quod huiuisodi modus loquζndi sere originem suam traxerit e eommuni illo Gentilium dicterio . quo Christianos, melius dixeris , . Iudaeos nunc caput asini, Huac porci adorasse blaterabant, de quibus lege Appio
Quale fuerit idoluira Israe litici Vituli.
395쪽
siieorum Nuismen caput Asini habuit. Epiphanius. Taeitus hia.s Simulaehrum aeneum in Musaeo Tora quati Aleis xandri Rom. Cultus vituli aurei resere cultum Apidis.' -
OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
Appionem apud Fl. Iosephum, multa temere de hoc Numine δεοκεφαλ i, e futientem. Diodorum Siculum de statua lapidea in templi Hierosolymitani adytis ab Antiocho Elliphane reperta, figura humana, barba Prominsa, & quae teneret manibus librum ; item Gnosticorum, quem inscribunt, . γεννιι libria, in quo mira de Zacharia perempto ob asininu Numen, inter sacrificandum, ab eo conspectam,& vulgo proditum, scelesti ostentabant. Et quem Sabaoth inter Numinum portenta vocitabant, eoru nonnulli asini, alij porci figuram habere praedicabantur ; νασι it, scripsit Epiphanius , ονες ηορφίνεχ ν, ω δἰ Tacitus quoque loquens de estigie, qua monstrante errorem sitimq; depulerant,in penetrali sacrato, asinum intelligit. Hic itaque cultus capitis Asini, Bouis , Porci, passim apud Authores confusus Cernitur ; unde colligere possumus id, quod ante innuimus, citatos Authores ex hac occasione Vitulum illum conflatilem caput bubalum quoque denominasse. in Muiseo viri illusisti, Torquati Alexandri Romam, de antiquitatum notitia bene meriti,munitionumcolpi S. Angeli Praesidis nter alius antiqNitates AEuptiacis, quarum dexterrimus explorator: est, simuAcbrum aeneum, maximapraebens , sutuό in deserto peracti cubitis Bouini vestigia, 'verum cum illud necdum incisum esset, confultius id in Tomum tertium, ubi omnia eiusdem bier oglyphica monumenta producemus , deerre
Ad setandum quod attinet, certum est, Hebraeos hutnsmodi nihil aliud indicare voluisse, quam Apidis cultum,quem dum in Aegypto
commorabantur adhuc tanto studio coli videbant ; c firmat hanc assertionem nostram D. Hieronymus in caput quartum Oseae: Videntur , latis
quit, idcirco nites populin ynuel in solitudinescisse sibi tuli caput, quod coleret,
Ieroboam filiis Nabat rillusis aureos fabriculus quia in AEupto didicerant, A iν 6 Μνων, quisub stura boum coluntur se Deos μοc insuperstitioneseruarent. Consonat huic id quod supra ex Lactantio adduximus,lestimonium ; qui-btis porro Hitibus conflatus sit hic Vitulus, & qua arte, Authores variant. Rabbini hunc Hebraeorum Apidem a Magis Aegypt ijs, daemolliacis artibus prbductum in deserto esse a ierunt ; ideo Rabbi Salomon Iarrhi id i laeti l ej9n , id est , opus daemonis vocat , & praestigijsi Magicis tribuit
396쪽
SYNT. IV. PANTHEON HEBRAEORUM. αργ
. t tu manu eius nomen optimiua, in qua Moses scripserat haec Perba, Iruin,9 η υ n,9 ascende bos, a cerade bo 1 Pt ascendere faceret in js arcam Ioseph e medio Nili; cs his dictis proiecerunt tu medium cupellae fusorie, . egressus est Vitulus. Et paulo post clarius sese explicat:
Et non dicitur sunt Dyno stri; eo quod Arab, Rab, qui ascenderant ex eruto, illi congregati Dut super Aaroth Er illi fecerunt illum, in postea pr. euaricare fecerunt Hebraeos . Indicat hanc Daemonis fallaciam quoq; Ionathan Chaldaeus Paraphrastes hisce verbis :
Et vidit inopait, populus , quia retardaret Mosei ducensum de monte , incongregalita es populuis ad Aaron,is abjt 'Satanota, erLarescit eos, es exaltauit cor eorumsuperbum, dixit ei Aaroni θ fac nobis Deos terrificos , qui praece laut ante nos . Huic consonat Thargum Hierosolymitanum :m itan N, I V n Num nzin I rip tram: N V ci' p i ta IAUD Pn a a mn Nataci p Panan Et Moses appropinquat castris, in vivit Vitulum in Israelitas, in frumenta Musica in manibus eoi mn pomis, astantes, tripudiantes, ET repentes, incuruantes se ante eum ; . Satanais i e in medio saltabat, in choros agebat ante populum. Ex hisce colligitur, eos instrumenta musica more AEgyptiorum quoque adhibuisse, sorte sistra illa fuerunt, tibiae, quibus maxime huiusmodi solennitas in AEgypto peragebatur . Hunc itaque Vitulum aureum ad Apidis exemplar factum fuistis , non ea tantiim, quae hucusque ex variis Authoribus adduina sunt , sed iacoerimoniae quoque ; queis illum conflatum venerabantur, fatis superque demonstrant. Erat enim Apis iuxta Herodoti descriptionem, varijs notis symbolicis insignitus, variasque in corpore suo gerebat imagines, quas supra, ubi de Apide egimus, exhibuimus i similes notas aureo Vitulo ab Aarone impresi s non inobscure indicant verba illa textus Hebraici: 'Uti s bH N t znn ba9 It 'i ci u nρ' : n 'xn x No I byn
Et accepit de manibus eorum aurum scilicet θ e formauit illud cum si Aor fecit ruitulum confisi item, Er dixerunt, hi sunt Di, tui, qui te eduxerunt ex
iIonathan paraphractes Chaiadeus.
Musica in conflatione Vituli adhibebatur.
397쪽
Vitulus varijs signis suit intsigni tus.
Moduiolanis batur Uitatullia Vituli Ier boam, reis rebant duos Boues ab
198 OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
Et formauit, hoc est, erutauit illud aurum cum illo, quod es instrumentum aurificum, cuius ope in auro lucidunt eiscalpunt Aguras Parin, est ilis Ibis scriptoris, quo in pugillaribus suis cribere solet literis, iuxta id, Et scribe super eum lio hominis . Et hoc est, quod dicit Onhelos, et figunuhist si,
Ibio, hoc es, instrumento opifc j eorum, qui in auro parias eo perficiunt caelaturus ;etzoophora et Lemniscos,quae Gallic. voce vocaretur', et quo annulos quoque obsignatorios incidunt . Hoc itaque Aaron decircinasse dicitur Uitulum illum suum aureum ; virum vero figuras immediate in aurea massa λ virum in modella seu forma argillac ea prius expresserit, dubitant Authores ; nos quantum ex Interpretum Orientalium monumentis colligere licuit, arbitramur ; Aaronem postquam inaures collegisset, eas in unam aliquanta massam colli quasse, atque hanc massam in Vituli demum figuram ea rati ne adaptasse, ut emgiatus iam Vitulus argillaceae materiae impressus, 1 dellam seu formam praeberet, qua vituli multi postmodum funderentur; iuxta petitionem Hebraeorum, qui non Vnum aliquem Deum, sed Deus sibi multos fieri postulabant, qui eos veluti per cohortes praecederent; atque hoc ita esse, clare patebit iis, qui huius loci versum paulo pensiculatius rimabuntur . Certe Thargum Hierosolymitanum, &Ionathan BenVeti et opinionem nostram ijsdem omnino Verbis asseruerunt, ut sequitur :: Inbnnr,R UnRr Id est: Si formauit aurum illud lis caelatorio, et.prolecit in modellam seu formam ad hoc praeparatam, et fecit illis vitulum conflatilem ; et dixerunt, bisunt Dy, qui te eduxerunt e terna Aegypti. Primo itaque Aaron omnes figuras in Vitulo iuxta PFgyptiorum consuetudinem, forsan notis hieroglyphicise iugi auit ; deinde impresta Vitulo sic estigiato iii materiam praeparatam seu argillam, matricem seu ut vulgo vocant modellam coniecit; qua facta tandem ipsis, uti vulgata editio quoque testatur , opere fusorio Vitu- produxit, Se iuxta Rabbi Salomonem quoque :: avit Nu n, Et proiecit eum iu medio moduli, et e resi us es vitulus . Quod autem Aaron modulum fecerit ad plures Vitulos fundendos,ex hoc colligitur, quod Hebraei statim, ac felicem primae fusionis successum videbant, Hi sunt, inquiunt, D, tui terrifico qui te eduxerunt ex Aegypto, in uno denotantes plures alios fundendos quos sori an fudissent, nisi 1mprobum ausum Moses aduentu suo impedisset, Vt Abene Ira ostendit qui iuxta consuetudinem AEgyptiorum in diuersis deserti locis finibusque colloc ti, illis veluti Dij quidam essent Auerrnnci; & respiciebant forte Hebriui ad celebratissimos istos Boues AEgyptiorum Apidem & Mnevium , quorum hic Soli, ille Lunae dicatus, uterque Veluti averruncum Numen adorabatur. Certe Ieroboamum ad hos quoque respexisse, cum duos aureos Vitulos 1 abricatus, unum in Dan ita Bethel alterum collocauit adorandos, d Hieronymus supra citatusmon inobscure indicat. tam evim, tetra 'fa-ςr pagina, Aegypto ι lituisset, reuersus in patriam regnum adeptus; oso oureos sub catus ect, Nummifgpat AEgyptiorum memar, Eccen ,-i ἱών tui brael, qui eduxerunt te de terra Ἀφυti. Non
398쪽
SYNT. IV. PANTHEON HEBRAEORUM. x pNon desunt qui velint, Hebraeos ideo posuisse Vitulum, quod duo
rum planetarum superi Orrum esset coniunctio magna sub idem tempus quo Hebraei ex AEgypto migrabant; hunc Vitulum positum esse veluti Tauro coelasti, quam tamen sententiam resutat R. Abenezra hisnta π1υ ,rna nn n 'xaρο, n,mari mannii ': UnR nr,rnn 'nan nr 'ina niam diri ei bro Hrn nrbron nonna by rna μη nn in N, 'a ara
o apientes, inquit, qν Astro iae periti aiunt, quod coniun tio magna dorum juperiorum 1uit in signo Tauri; sed hoc verum non est, quia illa non fuit nisi in Agno Aquari, et, nam iuxta Aprologicam nutionem illud signum proprie conuenit Israelitu, in multi tentaverunt seecretum hoc, successu temporum per varias progenies, . ego etiam inuem sic, GR ecce posuerunt illud in medio Abene gra. sic quid sit, siue ille Vitulus Astrologica superstitione, siue alia qua- cam ratione confectus fuerit ; hoc certe nobis luculenter patet, eumis Apidis omnibus numeris absolutam fuisse imaginem . Quod &figurae ab Aarone in eo de circinatae satis ostendunt, nec enim facile intelligi potest, quid stylo secerit, nisi notas Apidis hieroglyphicis insigniti, aut eiusmodi aliquid insculpserit. Iterum cum populus iam Vitulum conflatum erexisset, ait sacrλ pagina, Sedits populus, ut manducaret biberet, surrexerunt ut luderent, id est , ut conflatile Numen cantu & choris celebrarent ; & paulo post in persona Mosis dicitur; Non est vox, quae resonet fortitudinem, nec en vox, quae resonet debilitatem ; sed vocem cantantium ecro audio, siue choros ducentium, aut ρίνου, ut reddunt Graeci, nempe commessantium seu γittilantium, Quid aliud hisce verbis nobis refertur, nisi chori, ludi, conuiuia, ac gaudia publica , quae Aegyptii Apidi solenni pompa Memphim a Sacerdotibus deducto pueris in sacro illo comitatu carmen honori eius gregatim priscinentibus, celebrare solebant. Quid aliud Moses indicauit, cum Vitulum igne combustum, contritumque in puluerem aquis submersit, nisi Apidis in sacri fontis seu Nili profundo submersi mactationem, quam quidem non imitari, sed in idololatriae . huiusmodi opprobrium exequi intendebat, quemadmodum & Iosiam Regem fecisse in libris Regum videre est. Porro Bos ille seu Vitulus erat aureus, quod musterio non carebat ;ab Aegyptiis quippe totum didicerant, qui praeter duos Boues Apim &Mne vim, quos vivos in septo quodam, teste Herodoto, nutriebant, ut in praecedentibus' suse dictum est ; aureus quoque Boum, Vitulorum qu imagines colebant, quas & publice in templis, templorumque valuis collocabant, in collo, auribus, manibus, cingulo, in aurium , armillarumquiloco gestabant, quemadmodum fuse ostendet tir in practica hieroglyphicorum Obeliscorum interpretatione . Ex auro vero erant conflatae, quod aurum e siet analogum Soli, cuius imaginem reserebat Vitulus. Hinc
multi arbitrantur e Rabbinis, inaures, armillasque, quas Aaron sibi dar petebat, suisse reliquias e spolijs Hcbraeorum, dum ex Aegypto migrarent collectas; fuisseque in ijs praeter varias saerorum animantium, Apidum P p ι quo-CAR X.
tione Uituli solennitates AEgyptiorum Cur Uitulus
ex auro coninflatu . Inaures auoreae pro Vituli conssatione cur
399쪽
goo OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
quoque figuras incisas, quas in honorem Osiridis seu Solis passim portare solebant, perpendant, qui haec intelligunt, utrum forsan Aaron aliquid
simile ex ijs armillis veluti ex archetypo quodam, in conflato Vitulo formauerit. Certe , qui ea, quae superius diximus, com hisce bene contulerit, magna sane huius Veritatis argumenta reperiet ; erat praeterea mo
ris apud Aegyptios, solennissimum illum Osiridiat
diem, praecone adhibito solenni voce proclamare, ut populus ad sacri Numinis festa deuote celebranda redderetur instructior. Aaronta certe, dum solennitatem crastinam conflato iam Vitulo, exstructisque altaribus Israelitis promulgans dixit ι an Festum Iehoua cras, ad nihil aliud respexisse videtur, nisi ad ritus & coerimonias Isiacorum ; norat enim superstitiosi populi indolem, cui nil gratius esse poterat, quam ea Omnia agere & peragere, quibus tantopere assiciebantur , dum in Aegypto adhuc degerent ; quod & inde patet, ut enim idololatris magis placeret, quemadmodum Seldenus quoque notat, Dei optimi maximi Nomen ineffabile ei q proprium, idolo tribuere voluit. Septuaginta ibi scribunt, κυρύου. Notum est autem tetragrammaron illud a Graecis tu ta vetustissimum ritum nunc in κυριον, nunc in Καρωναὶ , quod idem Hebraice sonat 3 verti,& pro eo Adonat legunt Iudaei ex veteri instituto; virum vero tam antiquum fuerit Adonis nomen Osiridi attributum, dubium est ;nos sane aeque antiquum arbitramur, cum & Adonis Hebraicum sit, imo
& Byblius Adon Osiris appellatus a Martiano Cappella,id satis ostendat ;quem secutus Ausonius in My obarbum Liberi patris sic canit:
'xia me Bacchum canit, Pin AEg plus putat, Arabica gens Adoneum Ipsique & Adonidi easdem coerimonias, eadem sacra fuisse, fuse supra, ubi de Thamu et tractatum est, demonstrauimus. Ex his igitur omnibus rite inter se collatis, tandem concludimus , omnem illum Hebraeis usitatae processum, ab Aegyptiis ad Hebraeos immediare profluxisse ; probatione id non indiget, cum & ritus in conflando Vitulo adhibiti, tripudia, conuiuia, chori, insana Vociferatio, de circinationes figurarum in Vitulo ab Aarone factae Magorum incan- tamenta, similiaque, de quibus 4n praecedentibus actum est, ea satis superque demonstrent . Scribit Martinus a Baumgarten, extare adhuc irta hustc diem sepulturam 3 ooo. virorum ad praeceptum Mosis potio ador tionem Vituli per filios Levi intersectorum , Vitulum quoque lapideum in memoriam aurei combusti,suisse eodem in loco deserti positum; aquam extam vicinam, in quam cineres dispersit Moses , saxum denique rotundum , ad quod tabulas legis allifas confregit. Moses Gerundensis vilem hanc idololatriam adeo Deo displicuisse ait, ut non sit Vltio Israesitis, in qua non sit uncia de iniquitate Vituli.
400쪽
autem Vituli aurei Hebraei ex voce in di, quae per Geometriam, aut 6τία ἰίοψηφίαν resoluta,praestat 123. numerum talentorum auri, quibus constabat Vitulus. Sic enim reperio apud R. Salomonem: boe, ira uti anr Uaρ numn O v nnia InN Ian nanc i tab: n In Difctio haec, inquit , unum perbum ; centum Piginti quinque talenta auri iuxta vocis nzon resolutionem arithmeticam in eo fuerunt; atque hoc etiarita
Eliam Thysbitem referre ex Thargum Hierosolymitano, Sel denus dicit, quamuis ego nihil horum in dicto Thargum inuenerim , etsi studiose inquisiverim . Sed haec de Vitulo aureo dicta sussiciant, nunc ad alia.
Idololatria Salomonis qud ratione 'dinum ex Aegypto ea ., primum derivata, ingentia nullo non tempore apud Hebraeos incrementasum erit. DΙximus in praecedentibus,qua ratione improbus ille idolorum cultatus, ac coetera alienae seruitutis dogmata, quae in Aegypto didicerant Hebraei, post exitum e domo seruitutis, successiva traditione paulatim propagata, magnos in Hebreorum Ecclesia postmodum progressus secerint . Nunc vero dicendum est ; unde multiplex ille idolorum cultus, qui post tempora Salomonis in populum Dei irrepsiit, pro manarit. Nunquam enim idololatriam magis floruisse apud Hebraeos, quam post mortem Salomonis, tum rituum & caerimoniarum peregrinarum introductio, tum lucorum, nemorum , saltuumque cultus , excelsorum ad haec ararumque exstructio satis, superque ostendunt. Causam huius adeo frequentis idololatriae varii variam assignant ; alij eam nefandis Salomonis sceleribus imputant; alii impuni vitae licentiae, quae apud Hebraeos prauo Salomonis exemplo vigebat tunc temporis; alij alias causas assignant, ut libidinem insatiabilem, & mulierum alienigenarum insanos amores, quibus inestatus paulatim, infatuatusq; ex summo sapientiae fastigio in i murta, stultitiae barathrum praeceps factus, una secum, quotquot dissolutioris vitae desiderio tenebantur, misere traxit ; quae omnia Vt bene intelligantiar ;Sciendum est; nihil in sacrarum literarum sermone frequentius, quam sornicationem & idololatriam & re, & nomine coniunctissima esse.
Ne Ἐxorem, inquit Deus, de filiabus eorum , scilicet alienigenarum accipies silijs tuis, ne posequam ibise fuerint fornicatae, fornicari faciant fllios vestros in Deos
hos. Et idem etiam sub auaritiae nomine, quae Vt Hieronymus interpretatur ad Ephes. pertinet ad insatiabilem libidinem & luxuriam . Forni eator, ait, ApοItolus, auarus est, quae est idolorumseruitus . Et ad Colosse n. Fornicationem, immunditiam, libidiηem, concupiscentiam malam auaritiam , quae eis idolorum seruitus . Sed significantiori,quamuis magis arcana dicendi ra- CAP. XI.
Grauitas peccati,quoIsael praeuaricatus est.
Hantitas auri in conflatione Uituli adhibiti.
Idololati igniaxiine floruit post mortem Salomonis. Scelera Salomonis. Exod. 3 i