장음표시 사용
471쪽
CAPUT 'Σ OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM ISIACVM
stiani Interpretes: at Rabbini hoc loco Adra inelech idolum silista aiunt
forma muli ; Anamelecb vero sorsna equi. . ita Rassi citat' logo : , . .
Adramelech, inquit, eratformam habens muli, AuameDch equi. Radakhoc loco asserit, Adramelech sic dictuni esse, quod magnificus sit in potitandis domino suo oneribus,& summe utilis; sicut Anamelech , quod domino utilis in bello sit: : Na pa ti Q, in , ' a9n nrori ni a casAdramelech, incitui, es mutns, e ita γοcatur , qu)d mi nisecus si domino suo in oneribiis suis, hoc est, quod portet domino suo omnia onera k Anamelech ve-rὸ equus est, cor sic vocatur, quod in bello domino lagi suo obediat.'Haec autem tradit Baal Aruch. Thargum vero Hierosolymitanum apud Radali &Baal Aruch dicit, Adramelech & Anamelech pationis & phasiani specie is utile efformata ; verba eius adducam :
Adramelech s Anamelech illisunt pauonu es pho ui pecie , qui linguά latina vocantur pauo, in uotum quod ille est phasianus . Certe in tanta tententiarum varietate,&Rabbinorum discrepantia, etsi de figura Adramelech Anamelech difficile sit aliquid certi statuere ; nihilominus, ut ucem hisce aliquam adferamus,quantum quidem probabilibus coniecturis assequi poterimus, rem explicare tentabimus. Quod si nobis antiquissimorum Rabbinorum, quorum nomina passim in Thal-mudico tractatu de seruitute aliena adducuntur, scripta superessent, parua, aut nulla potius ratio haberetur librorum quorundam , qui hodie in penuria meliorum nobis in pretio sunt: nunc vero cum de eorum scriptis, quae ad hanc materiam spectant, nihil nobis praeter desiderium relictum sit , fragmentis modernorum quibusdam male connexis inopiam nostrain subleuare cogimur. Suppono itaque Anamelech & Adramelech, idem omnino Numen esse cum Moloch, vel ipsa sacra Scriptura , ut in praecedentibus demonstrauimus, testante ; etsi hoc ab aliis forma diuersum Erat enim gentibus proprium, unum & idem Numen, v. g. Solem & Lunam diuersis figuris, diuersis in regionibus adumbrare, uti fuse in praecedentibus declarauimus. Alia itaque erat Molochi essigies prope Hierosolymas in . vallo Hinnam; alia eiusdem apud Sepharvaim ; quae ideo praemittenda duxi, ne quispiam ex diuersitate idolorum diuersitatem Numinum concluderet .
Cum itaque in praecedentibus Molochum alium non esse demonstrauerimus quam Martem Aegyptium, seu Mythram Persarum ', asserimus una cum Rabbinis, Anamelech equi forma fuisse ; equos autem sacros Marti fuisse apud Persas, eiq; ceu gratam & decoram hostiam equum immol tum, apud Iustinuin libro 1. lego ; Nam in Perse, inquit, Sole
Anameleeh,&Adrameleen idem eua Moloch. Anameleeli equi serma. Equi Μartilaeri.
472쪽
t SYNT. I V. PANTHEON. HEBRAEORVM. s s
Huius rei rationem non illepidam reddit ouidius i. i. i ii hiis versibus et
placat eo uo pertis vidus μὴeriora cinctum
detur celeri pictima tarda Deo
Eandem causam idfert Herodotus l. a. in extremo , cur Massagetae Soli ,
Deum vero solum ex unicum Solem Penerantur , cui equos immolant; lex vero huius sacristo, erat, ut Deorum omnium celerrimo , celerrimum omnium animaliu=n dedicaretur. Solem autem Mythrae nomine coluisse Persas, supra capite de Mythra ostensum est; & Strabo lib. 1 f. manifeste tradit:
Mithras Sol a Persis ; Mithrai primus Dem 'apud Perss. Mithram vero eundem esse cum Marte Hippio Persarum, tum ea quae superius in Moloch tradidimus, tum Mithrae quoque milites, quos in Spelaeo seu Antro Mithrae initiatos Tertullianus asserit , satis superquo demonstrant. Idem i. de praescriptione aduersus Haereticos. Tinxit , inquit, . 4se quosdam, ptii credentes Cr fideles suos, expiationem deliciorum de lauacro promittit, in sic adluc initiat Miluae, Agnat illic in frontibus milites suos, celebrat in panis oblatio em, imaginem resurrectionis inducit , insub gladiis redimit coronam. Verum qui plura de initiatione militis Mithriaci, & variis torment'rum gradibus, quos eum subire oportebat, scire desiderat, considat praeter citatum Tertullianum , Nonium in Gregorium Naaian-Zenum, aliosque, quos. varijs in locis iam citauimus Cium itaque Peria Solem, seu Mithram sub forma equorum, utpotCqui naturae dotibus, Solis virtutes maxime exprimerent, quibusve Mars' veluti sibi similibris maxime delectaretur, colerent ; probabile est , Sepharvaim, qui e finibus Persiae in Samariam iussa Salmanassari iam transmigrarant, aut tam religionem seruantes Adramelech, hoc, inquam, equinum idolum inter coetera idola, de Quibus hucusque dictum est, fanis Dexcelsis quoque intulisse; a quibus postmodum hanc ιαπολα' tiri, discen
tes superstitiosi Iudaei, longe lateq; propagarunt ; quam tamen impia superstitione postea Iosias Rex aboleuit, ut tradit sacra historia Reg 4. c. 23. x Abliu-
473쪽
Curius &equos Soli at. aribuendi mos unde profluxerit.
3 OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM HIACVM
Abstulit quoi equos, quos dederant 'ges Iudae Soli, in circuitu templi Domini
iuxta exedram Τ athanmelech Sunuch , qui erant in Pharurim, currus autem n-lis combussit igni. Quibus vero caerimonijs Iudaei Semsaei, suo λογνῶ - Iudaei uterentur, ostendit Radali hoc loco: Usnnin, nua oci ci ci cieturiar n a V vri : nmra ' paci et u diri nR p, n ob tar cin butilis autem, qui Solem colebant, eo in loco praeparabantur equi, qui huic sur- uitio tautum erant desinati; atque hosce ascendebant matutino tempore, coutra
Solem equitantes, quasi illum salutaturi, eumi animalibus ei placitis quasi propitiaturi. Sic Radali & Rassi. Sunt qui hoc loco currus & equos soli attributos, non a Persis,& coeteris gentibus, sed raptui Eliae Prophetae ascribant. Sio existimat Ioamnes Episcopus Hierosolymitanus; nam Graece Huis Helius dicitur Sol, quasi diceres Helias, uti Sedulius ostendit, dum canit: tam bene fluminei pr lucens semita caeli Conuenit Eliae, meritot nomine fulgens,
Hac ope dignita erat, quoniam sermonis Achiui Una per accentum mutetur litera, Sol est. Audientes Graeci ab Israelitis, quos diuinas habere literas fama prodebat, praedicari, quod Elias curru igneo, & equis igneis ad coelestia sit transsatus, vel certe hoc ipsum inter alia depictum in pariete videntes, crediderunt vicinia decepti nominis Solis P hic transitum per coelos designatum esse, & miraculum diuinitus factum, mutauit in argumentum erroris humana stultitia commentum. Ita Angelomus Author vetustus, Min abstrusis literarum facrarum locis acerrimi iudicij in Stromatis in libros Regum: quae sane sententia ita mihi probabilis videtur, ut phaetontaeam istam fabulam, nullam aliam, nisi ex sacra historia originem habuisse,inihi plane persuadeam. Sed haec alibi exactius discutiemus. Porro quod Sepharvaim Adramelech muli imagine expresserint, non habeo, quod dicam, nisi forsan hoc loco Rabbini ad Eliacorum respexerint consuetudinem, quos Pausanias aliorum opinione tradit, L nam mulo vectam scalpere solitos fuisse. In basi, inquit, throni Iouisso ij, iam alia Deorum imagines expresse funt, tum Luna equo, ut mi hi videtur , alij tamen musi eam vehi aiunt, non equo. Certe Festus apertis verbis opinionem Pausaniae confirmat: Mulus, inquit, vehiculo Lunae adhibetur, quod tam easerilis si, quam mulus; vel quod ut mulus non suo generein , sed equi creatur, sic ea Solis,non suo fulgore luceat. Certe mulam Lunae sacram ... fuisse tradit Proclus in Hesiodum .hil aes.1.es . Vς unx men ego omnibus diligenter consideratis, magis in senten- Paraphrastis Hierosolymitant,asserentis,Adramelech hoc loco simulachriam pauonis, seu alterius cuiusdam speciosis auis, veluti phasiani,aut Meleagridis forma fuisse, inclino; mouet me non etymon solsim, sed &summus honos nullo non tempore a Persis, alijsq; gentibus huic aui prὴς
474쪽
stitus. Est enim ea pulchritudine volucris pavo, ut non immerito Adramelech, quasi dicas magnifici Regis nomine gaudeat. Accedit quod obi raras ingenii corporisque dotes non sine ratione sipremae Deae Deorumque Matri sacra, Iunoniae volucris titulum obtinuerit. E Perside primas pauonum, Meleagridum, gallorum deductas colonias, stipra ex Athenaeo docuimus, quae sedes suas tum in alijs regis nibus, tum potissimum in Samo figentes, ibi Iunoni facrae esse coeperunt, tantoque in honore ibi habitae, ut, Pierio teste, Deam ipsam Iunonem solo pauonis in- vauo Iunomtelligerent hieroglyphico. Veritatem huius rei varia passim Numismata demonstrant . in Iuliae Piae felicis numo signum Iunonis est, cum hasta Sc patera, pauone iuxta apposito, cum inscriptione, Pan Oxiens , casta accusativo; quod rarum est . In Faustinae vero numis idolum itidem est, cum lancea & patera, a cuius pedibus patio; inscriptio est, IUNONIL V C I N AE . Iunonis autem auem esse hanc, eiusque currui succedere, ideo confingunt, quod Iuno eadem sit ac Luna, quae fulgore suo a Solo accepto omnia in seriora laetificet aspectu suo blando & formoso, cuius
symbolum erant pauonis pennae lunarem similitudinem exprimentes Eandem ob causam Persis in honore fuisse Athenaeus tradit, eo quod ful- AihὸM.,. gore suo multiplici, coibrumque varietate imaginem Solis, quem ipsi velut unicum Deum venerabantur, exacte referret. Describit sane hane
pavonis ad Solem sympathiam, aliasque eius ingenii dotes elegantissime Lucianus his verbis: inquit, pauo ad pratum aῖquod accedens, quando G fores prodeunt non amabiliores modo , sed e P, ut ita dixerim , floridiores, . quod ad colores . tincturam attinet,liquidiores; ipse quoque existentis pennis, Ut sensis Soli, in sublata cauda, eams pndique circas pandens, θε clandos exhibet, in illius flores, . Ver illud pennarum , pertude prato ad huiusmodi contentionem in certamen ibum prouocante. Conuertit quippe seipsum, in circumagit, quasi quandam pompam pulchritudinis suae, quando videlicet tiam admirabilior apparet ad Jlendorem Solis, variantibus se coloribus, paulatim in alios atque alios transeuntibus, aliamque ad nouam formositatis θecie 1 subinde recipientibus. Accidit autem hoc in circulis poti si um,qms iu summis pennis habet, quorum quemlibet quasiquaedam irides circumdant. Nam qui ante aeretis Pisus fuit, mox inclinantes paululum illo, aureua conseicitur; in rursum quod ad Solem caruὶeum apparuit, si sub umbra transferatur , viride pidetur ;adeo ad luminis vicissitudinem Pariatur. Haec Lucianus. Hanc admirandam vicissitudinem colorum posteriores quoque AEgyptij intuentes ita stupuerunt, Vt pauonem Argoa vocatum, in noctis atque diei hieroglyphi- eamni A cum, Pierio teste, assumpserint, Noctem, intuit, Agnificantes , pauonenias i ,. Arredia in Orbem cauda fligurabant ; nam cμm pauoriem Argum interpretarentur,
tot luminibus insignitum, neque aliud quidpiam per Argum, qua n cesum nocturno tempore detur dicere, Oculati nium intesiderent, atque illi novisu aJLudore atque velocitate inditum prosterentur; utrumque enim significat 9 ', hilio tempore micanti misellarum rasi coruscarerit, Olendeserenis, quantas nos urηο , datus est fletioni locus, viper Ocnlatam eius antis caudam mox ipse
sensum isto hierogl phisos significaretur . Godsvero diem innuere Polui flent,
475쪽
Noe apud O. r antales nOminatissimus. Ioelis ubi quieuit Arca Noe .
.andem ipsem volucrem demi d cas pinxissent, quasi tunc nox Bellu occulepia*ideatur, cum dies ipse coeperit aduentare, tamque diu latitent stelia, quam diu SblIupra ternum est. Verisimile itaque est Sa inaritas ad omne superstitioniqgenus proclives, similem ob causain pavonis imagine Deos quoque suos coluisse ,
De Nyroch, Rimmon, Nebo, Sesach.
Istocli Assyriorum Numen, quale fuerit, vi K vllum, qui tradat, reis
' Et profectus es, inquit, Sennacherib Aguriorum, e Thit in Niniae, cum adoraret in templo Myroch Deumsuum . Vbi paraphrasis Chau
Et fuit eum adoraret in templi Nisroch idolum suum. Quantum igitur ex Mettirgam im Hebraeorum intelligere valeo, Nisroch nihil aliud fuisso reperio, nisi tabulam arcae Noe in Assyria in summa veneratione semper habitae ; virum autem Tabulam simpliciter adorarint, an eam in formam simulachri cuiusdam, aut in Iani, aut Saturni imaginem, quibus nominibus Noe a posteris vocatum apud Berosum lego, adaptatam coluerint, controuerti potest, Vtriusque cultus passim apud Authores exstant Vestisia - Quae tamen ut probe intelligantur Not4ndum est, Noemum ob summam vetustatem inter Orientis populos hodieque ob salutis humanae conseruatiouem nominatissimum esse, adeo ut ipsi Scythae olim Noa, Beroso testante, Omnium Deorum maiorum & minorum patrem, & humanae gentis Authorem , &Chaos, & semen mundi i Thyleam vero Aretiam, id est, terram , in quam semei Chaos posuit, & ex qua tanquam ex terra cuncti prodierint, appellar soliti sint. Nunc vero Arcae reliquias,& certa quietis eius vestigia in summa adhuc veneratione esse, testantur praeter Nicephorum Heraclius Imperator, quem celebritate loci motum, hunc montem adeo celebrem videre voluisse Elmacinus Arabs l. I. circa fin. c. I. refert. Nam cum Per .sas in Armenia vicina praelio superasset, digressus est inde ad oppiduinta Themanim quod ipse Noe cum suis post egressum ex arca ibidem Sc condidisse credebatur, & incolui Ah ; atque conscenso altissimo monte situm loci, Se relin uias diligenter inuestigauit. verba eius Arabica sunt: via ea
476쪽
Heraclius Osar visio lage Persiae, cum transi et montem illum Armeni cel n admodum Gurdi nomine, de quo tam multa intellexerat D desiderio accensas est eum lusi audi per seipsium', ascendi itaque, ut i ideret omne n eius tuum, es dehendente illo e monte, ad illum locum quoque rueuit , quem Te-manin vocant estque ciuito, quam pos diluuium Noe cum Alijs' suis ad casse femtur; omnia haec lustrare iotuit caesar proprijs oculis. Haec Elmacinus, ubi promon te Gurdi nullum alium intelligas, hi si montem Ararat; nam Sc Thargum Chaldaicum Onkeli sic eum vocat Gen. ca 8. ': 'in' se 'in U ,9 Nne19 nVatrea nN9 2ω Nn I Nma n nna Si requieuit arca in mense septimo, decimo septimo die mensis, si per montes ordu. Strabo quoque Cordiae os montes inter Armeniam & Mesopota- -.. dii iam agnoscit, imo etiam hodie Cordae norum ibi degentium , Se latroci-n ijs nunc infamium in Persicis itinerarijs vulgatissima est traditio. Mentionem quoque Temanim, & Gurdi montis cui adiacet facit Geogranhia Nubiana, Verba eius adiungo i . i ' SUP
De Muret ad riuitatem geld a1. nnilliaria, si petis per deseritim 'ei in ipso flumine Dixti bocis Tigri de Beld ad insulam Aben Amar 6 9. milliaria . cou- iungitur baec cum monte Iemunim subaudi Te inanim Masurin, atque o sabur,ambae sunt in il monte, de quo ect mons A udi subaudi Gurdi 9 qui pertingit ad Amid ex pisrte arcium . II e mons Iemauim heu Temanim es ipse Gordius mons, in quo requieuit Arca Noe,super eum pax . Atque Themanim locus ille videtur, quem Berosus nunc Myriadam , nunc Merinacha, hoc est, egressorium, seu descensum Noe appellat. Ab omni perplexitate, quam , hoc loco incurri, me vindicauit Ionathas V Zielides Chaldaeus Me turgeman, qui in sua paraphrasi in 8. c. Gen. expressis verbis rei totius dissicul
Et requieuit, quit, arca in meu e siptimo , ille mensis I byan, in decimo septimo. die. Mensis, super montem Icardou . autem nomen moritis unius Gordenorum , . nomen montis in Armenia, Ur ibi adsecauerunt Priabem Armeni in serra Merinacha. Est autem Merina cha , seu Nna In corrupta vox, idem significans ac rixa m n inrid noab. ioc est, descenilim Noe, quem & Berosus supra citatus egressorium Noe vocat ;& Moriadam, quam Momd3 avocem interpres Berosi perperam appellat euisceratorum hominum campum ;. cum Morimam nihil aliud indicare voluerit, nisi mes inro Mopia Adam, hoc est, descensum filiorum Adae, seu descensum hominis ; quod ex descensu Noe unius hontinis, totum humanu genus fuerit resuscitatum.
477쪽
3 8 OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLUM UIACVM
Cdm itaque Noe veluti semen Mundi nullo non tempore diuinis ho noribus vel uti Numen aliquod stib Osiridis, Saturni, aut lani nomine idiuersis gentibus fuerit, Vt in primo Syntagmate quoque demonstraui mus, cultus ; cumque prodigiosi illius ni uigii, quo mundum conseruauit, reliquias Gordiaeis montibus, siue Ararat Armeniae, quae ex Assyriorum , Prouincijs una erat, imposuerit , dubium non est, quin non Noemum so lum vicinae gentes, sed & admirandae istius domus reliquias diuinis hono
II u. tria, ribus etiam ad maximas Vsque superstitiones coluerint. Hoc vero ut om- ει reliqui nino credam, fidem facit narratio Bemsi, qui vicinas gentes inde bitumen pro amuleto abradere solitas refert i Verba eius proseram : inquit, inter Gnantes erat, qui Deorum veneratior in prudentior conflis reliquis ex pr bis erat is Bria ; huic nomen erat Noa cum tribus Atys, Semo, Chamo, Iapeto, iuruxoribus Tidea magna, Pandora, Νο eis, Noegia, is timens, quam ex astris futuram pr exerat cladem, anno septuagesimo octauo ante inundationem, nauim iu-sar areae cooperta in fabricari coepit. Anno itaque ab inchoata naui septuagesimo octavo, ex improuiso inundavit Oceauus, inomina maria mediterranea, flumina. que ac fontes ab imo ebullientes inundaueruntsupra omnes morites ccedentibus quoque impetust imis, in siupra nutunum e raelo copiorissimis imbribus , multis diebus corruentibus, itaque omne humanum genuε aquis suffocatum,exceptoriisa cum familia sua, qus naui erepta est i nam eleuata ab aquis tu Gordiai montis vertice quieuit, cuius adhuc dicitur aliqua pars ese, homines ex illa bitumen tollere, quo maxime utuntur ad expiationem. Confirma: citat Haython ex Armenia
ipsa oriundus quicquid dicant ij, qui eum Cilicem asserunt fuisse in suo
adhuc tempore , videlicet i ῖoo. post Christum , reliquias arcae in monte spectatas fuisse . In Armenia, inquit, astior moui eis, qua/mi sit in toto orbo terrarum, qui Amratb vulgo appellatur ; in in ca mine istus montis arca I De primo poli dilui tum sedit , licet Ob abcindauli 3m niuium , qui e semper tu illo, monte reperiuntur, tam hyeme, quam aenate, nemo valeat ascendere montem istum, semper tamen apparet in eius cacumine quiddam nigrum, quod homines arcam Noe
se dicunt. Superstitiones vero de arcae particulis, & bitumine circa collum supremi verticis a vicinis gentibus certis anni temporibus montem visitare solitis contra morbos& infortunia collectis , non semel ab ipsis Armenis ore tenus percepi. . S. Syriano quoque particulam eiusmbdi arcae ab Angelo diuinitiis allatam Annales Armenorum tradant ; uti ex Patre Petro Copo Armeno mihi admodum familiari, ac meo in Armenica lingua Magistro, non semel audiui. Imo ex arcae ipsius lignis fanum reli- gionis. causa posteris temporibus a Calipha extructum esse, docet Beni minus peregrinator fide dignissimus verba eius sunt: ' N n OV In tr rab n'n'-nDubso na ni nN no, nantici maci n pn, r n
inde iter biduanum ad insulam Aben Omar, quie sita es in medio flumine chi de et, hoc es, Tigris, iuxta pedes montium Ararat,itinere quatuor milliarium linaN4 a loco, ubi requieuerat area Noe ; veruntamen Omar filius Alebetabi t ut
478쪽
SYNTIE PANTHEON HEBRAEORUM. 3 9 CHRVT
eam de vertice montis duplicis, atque Ut inia fanum pro Lymaelitis, in Psun , videlicet re inus Esorum, propὸ quod Synagoga quo ιρ Odrae Scrab e , ubi se udre onandi gnaria conuemunt Iudaei. Quae si vera sunt, quae Beniamin r Crt, certe ea de tota arca in usum Ecclesiae ablata nequaquam intelligi debent ; sed de partibus hinc inde inuentis, ac vetuitate szm Porum Corruptis, seu Vi Vel rorum ac imbrium ex vertice in imam montis parrex GaIiectis. Cum itaque, ut ad semitam redeamus, liti ius modi reliquias Omnes gentes maxime semper coluerint; ex his omnibus concludo, Nuroch
Nurnen illud, quod Sc nacherib coluisse ex sacris literis ostendimus, nihil aliud luisie, quam vel idolum, vel arculam seu nauiculam ex reliquiis arcae di oeco niectam, sub quo Assyrij seu Babyloni, vicini Saturnum, Ianum, quem sua lingua Nisroch vocabant, coluerint, mon secus ac AEgypti' arcam illam, in quam Osiridem a Typhone coniectum fabulantur , arcas
dico illam opertancam sacrorum feracem, de qua Apuleium consulas l. I I. metamorph. Multum in animis Assyriorum arcae Noemicae cultum stabilire poterat exemplum Hebraeorum, qui omnem prosperitatem cultui, &Venerationi arcae foederis attribuebant, eam veluti Deum ipsum in ea manifeste se prodentem adorantes ; quod & verba Betfamitarum fatis ostendunt, quos legimus ad eam veluti ad Numinis praesentiam perhorrescentes post formiὰabilem illam septuaginta millium hominum irreuerenter illam intuentium stragem exclamasse: poterat Bare in conjectu Domini Dei sancti huius ': ad quem oscendet ex nobis Quae verba clare monstrant, Belsamitas arcam ipsam veluti Numen aliquod reueritos esset quod& Rabbini hoc loco afferunt. Huius itaque ex Cmplo Asilyri OS arcam
quoque construxisse, in qua sicuti Hebraei Tabulas legis, Manna, Virga Aaronis, si in iliaque sacra lipsana ad beneficia Dei, foederisque 'pacti conditiones recolendas reponebant sic & Assyrios, qui multa de Noe, eius
quC arca traditione acceperant, atque reliquias praesentes semper in vicino monte coram spectabant, valde probabile si simile quid e x compactis arcae Noemicat frustis attentasse, quod Nesroch , hoc est, Numen arcaec Nam Nno i Alesia, vel rima Chaldaice nihil aliud significat, c uam tabulam de arca Noe 9 appellatum, veluti Deum coluerint. Verum ne me forsan quispiam haec sine fundamento ac rationibus asserere existimet, producam huius rei testem celeberrimum illum tractatum , quem ludaei
p,n n N fasciculum helech vocant, in quo Author de idololatria Assur loquens inter coetera Nisroch quoque meminit his verbis :na 'na tinnula I nao MI Et Sennacherib adorabat Deum suum Nesroch, idolum , delicet ex tabula Jeu sisere arcae Noe, quem viri Alssur veluti Deum suum venerabantur , effo, ma-itim . Quod si hisce quispiam minus forsan fidat, hic audiat communiores Rabb1 nos, R R. Salomonem, Iarrhi, & Dauidem Kimchaeum dicta confirmantes, dum hic in commentariis in 19. l. q. Regum sic dicit:
479쪽
sto OEDIPI AEGYPTIACl TEMPLUM ISIACUM
Hoc usi: Beth Nisi Ocb, ex tabula arcὶe Νοθ. Alter uiti non cito, cum ijs dem omnino verbis rem confirmet. Dicitur autem in facro textu, Sennacherib domu ai Nisroch Dei sui adorasse :
Et adorauit domum Niseroch Deisui, hoc eit, arcam Noe: Arcam autem hanc veluti idoluit, quoddam fuisse, Chaldaeus paraphrastes insinuat, dum ait:
Et ado, uti it domum Niso I idolum stum . Fuit igitur Nisroch nihil aliud, nisi idolum seu arca ex lignis arcae Noemicae compactis, sub quo
Saturnum seu Belum suum honorabant, quem Noe supra esse diximus. Rimmon quoque Numen apud Syros fuisse, sacra Regum historia nos docet ; quale tan ensuerit, altum est omnium silentium . Aliqui Venerem, eo quod Rimmonim, hoc est, mala granata ei sacra legantur fuisse, arbitrantur. Sel denus dicit, Rimmon idem Numen fuisse quod Elio an Phoenices dicunt ,& Hesychius ραμαν, hoc est, λυψιςον Θεο, . Verisimilius est Ri inmota idem fuisse Numen quod Pomonam antiqui, Deam videlicet pomis & fructibus praesidentem, dicebant. Nam hanc Deamo summa veneratione cultam a gentibus, Flamen Pomonalis apud Festum, satis ostendit. Veritatem huius coniecturae maxime fulcit etymon vocabuli ; sicut enim a floribus Dea florum Flora ; & a terra terrae Dea, Tellus; & a piscibus, piscium, marisque De a Dagon; ab MUR hoc est, asyluis&lucis, Deaeorum Astaroth ; aliaque gentium Numina, de qaibus in praecedentibus locuti sumus, omnia vel a rebus, quibus praesunt, vel ab effectibus, quos in re, cui praesunt, operantur, nomina lita ob in Uerunt ; sic Riminon quoque non secus ac Pomona a pomo nomon habere videtur. Sed haec innuisse tantum sussiciat. Porro inter alia Babyloniorum Numina Nebo quoque occurrit, iuX-ta illud Isaiae 46. r. ConfraZim est Babel, contritus est Nebo : fuct u- lachra eorum best,s . iumentis onera Peliragraui pondere Uque ad lasitudinem. Quale tamen idolum hoc suerit, dissicile est asserere . Septuaginta Interpretes vertunt hoc loco Dagon : erua ε Ocidit Bel, contritus est Dagon. D. Hieronymus in commentario huius loci existimat, Nebo idolum esse , per quod diuinationes exercebant, Sc responsa petebant. Verba eius sunt : Cecidit Babel, confractus. es Nebo. Bel Graeci Belum, Latini Saturnum vocandi , cuius tanta fuit apud veteres religio, ut ei non solum humanas hostias captiuorum , ignobiliumque mortalium ; sed & suos liberos immolarent ; Nebo autem id ipsum idolum est, quod interpretatur diuinatio, & prophetia, quam post Euangelij veritatem in toto orbe conticuisse significati siue iuxta Septuaginta, Δαγὼν, quod tamen in Hebraico non habetur. Et est idolum Ascolonis, Garae, S: reliquarum urbium Philisthij m. Et a speciali transit ad generale, facta sunt simulachra eorum best ijs & iumentis ; non quod sinu 'lachrd gentilium in praedam bestiarum&iumentorum exposita sint; sed
480쪽
SYNT. IV. PANTHEON HEBRAEORVM. 38i
quod religio nationum, simulachra sint bestiarum, & brutorum animalium, quae maxime m AEgypto diuino cultui consecrata sunt: nam &P eraque oppida eorum ex bestijs & iumentis habent nomina . Sic Diuus Hieronymus,& lonathas paraphrastes Clialdaeus, Bel & Nabo simulae hi a
Iu ille opinantur in similitudinem serpentum, Sciumentorum .
Incuruatus es 'es,succisus est Nabo, fuerunt simulachra eorum in , Mu- diuen ei pentum GP iumentoriu. Cui Rassi alti putatur ; ait enitia :n'inb Pn bais orem nil inbu nn zz9 Pn N a I bc 'nV D. cinis i Ez9 r Dr 21 ncina, inquit, de nomine horum idolorum loque item Gerson, qui asserebat, 1hilse simulachra hi ecflgura serpentum es bestiarum, inc. Sel denus existimat, Nebo fuisse diiblion 1, sed fallitur, cum Rabbinis testantibus Nib honnihil aliud fuerit, quam locus quidam editus:
Dibhou fuit locus exaltatus, Pbi erat favum, in qho Camos colebatur ; sic enim scribit :
quo patet, Nebo ab aliquibus hoc loco nullum alium esse, quam Chamos, qui Bacchus a nobis supra demonstratus est, concludi ; quo fundamento, ipsi viderint. Nobis sane probabilius est , Nebo Sc Bel nihil fuisse aliud , quam quae uis portatilia idola, de loco in locum migrantibus cultoribus
suis, iumentorum opera transportata, ita quidem, ut omnia illa idola, per quae ditii nationes exercebant, quibusve oraculorum loco utebantur, quales erant Theraphim, Ob, Ieduali, magnae fortunae abactis, similiaque magicae artis instrumenta; Nebo, a diuinatione&prophetia ; alia vero si inulachra communi nomine Bel seu Baal appellarentur, Ut in capite de , Baalim Hebraeorum ostendimus. Indicat huius sententiae veritatem, non tantum sacrae historiae textus, qui ut huiusmodi idolorum cultoribus illuderet, ipsas bestias sub Deorum pondere in citruatas ingemuisse dicens apposite ad vecturam alludit. Sed & D. Hieronymus citato loco, una cuin commentatoribus in hunc locum, multiformia ea idola fui si ex auro & argento fabrefacta, manifestis verbis asserunt, ubi no 1 taminus docte, quam cumprimis lepide caerimonias Dijshuitis modi peractas describunt. Quid autem fuerit Magnae fortunae Abacus, di κimus in capite de Baalgad; quid ob & Ieduali fuerit, paucis explicare visum est Deos & Iideo ni in Moses Levit. 2 o. capite agit, ubi sacra Scriptura omnem animam declinantem ad Magos & Ariolos extirpandam asserit. Pro vocibus Magos cc Ariolos Hebraei legunt D ayn n a N Oboth pati eouim. Os CAPUT χχΙ.