장음표시 사용
231쪽
nominatur. Quod genus passionis hieme curare difficile est, aestate autem, si diligentior fueris, obtinebis. Quae passio per aestatem his nascitur causis, si junientum ardentisti ino fuerit sole percussum, vel si in Atinere priore claudicans pede, coactum fuerit ambulare vel currere, & vehetia entius sudavearit, ex dolore, vel si armum laeserit, vel sui . pra ipsum jacuerit, ut armus indormiat. Ille
me autem cum de itinere vel de exercitatione venerit, & cuni sudore steterit sub divo In frigore, aut in loco recenti vel humecto
aut marmorato, aut tessellato , vel si frigore maxillae obdormierint, tunc ista aegritudo contrahitur. Cui hac ratione tentabis su currere: adipis porcinae veteris libras duas, resinae ferbentinae semilibram , pipetis triti drachmam , cerae libram, olei veteris sextarios duos pariter decoques, & calidissime to tum animal per unges. Multi ervum decoquunt, calentemque aquain capiti ipsius languentis imponunt. Ali1 in stercore ipsoruniealido obruunt aegrotantes , ut languor eX- sudet. Plerique colligata jumenta commodum credunt arenis sole serventibus operire.
Haec quoque potio traditur salutaris: piperis triti grana viginti, cedri pondus denarii ,
232쪽
n1tri unciam unam, mixturae laseris naici globulum ad magnitudinem sabae, tritis atque permixta, addita liquaminis soris hemina, & vini veteris flammiJ sextario bis mdie per os digeres. Expertum dicitur, sanguinem bubulinum calidum & sumantem, sed moderate per cornu saucibus infundis. Quod si sorte defuerit, thuris cribrati & salisianti teruas uncias cum vino optimo prodesse dixerunt. Calidis medicamentis animal expedit, dum sanetur, perungi. Adipis quoquct
porcinae recentis coctae, quantum existimaveris, cum oleo optimo & vino summo &melle commisces, & ad carbones f semper Idecoques, ac per nares infundes. Malagma quoque de calidis speciebus in carbonibus cum oleo cyprino vel communi, sed veteri, solvitur & perungitur. Post curam operitur sagis, & in sole calido inercetur a sessore, trepidans dum sudet. Post labanis validioribus abstergetur, & denuo unctum operi tur, pice quoque liquida admixto oleo perungendum, non tamen nimia pix sit, ne corium laedat. Nonnulli Iam validioribus decervice sanguinem detrahunt, Pleriquo in balneum ducunt, calidissimis potionibus curant, id est, lasaxe & cymino, aniso, oleo,
233쪽
ARTIS VETERIN. SIVE MULOM. 22 3
haecis lauri, ex quibus quotidie aliquid cum vino ministrant. Unctionibus quoque ististituntur: cerae libram, resinae uncias quatuor, opopanacis unCias duas, medullae Corvinae uncias tres, olei storacini uncias tres, olei laurini uncias quatuor, quae omnia decoquunt, & in sole aut in loco calido perungunt. . Alia quoque unguenti compositio talis est: baccarum lauri seXtarium unum , cymini sextarios duos, sulphuris vivi uncias res, resinae unciam unam, galbani uncias tres, olei sextarios duos, quae Omnia decoques & uteris. De lethargico.
CAs. XLVIIL Lethargici quoque Jumenti ista sani signa: Jacebit semper & do
iniet, neque cibum appetit neque potum, Cum excitatum fuerit, continuo aggravatur,& se projicit & macescit, & quamcunque
ei dederis potionem, tanquam dormiens vix suscipit. quod hac ratione curabis: subste nito in stabulo, ubi sat, ut bibat ibi. cui caput sumentabis ex calida pulegio' decocta, postmodum perunges oleo cum adarce trito, ita, ut caput ejus & aures insundas, ea usurus potione: camomillam Illyricam, idem
nos trace & herbam Artemisiam in aqua
234쪽
eK qm quotidie et binas cotylas propinabis. cui & pedes priores frequenter furvent bis calida. Solet enim haec passiuadstrictius ad rechum pedem contingere. Est quidem periculosa passio atque curatio; CC. ius ist sunt signa; oculi ejus lacrymabunt, quasi lippiant, in praesepio dormitans incum-hit, a posterioribus ambulans nutat, & totum gravatur. Cui sanguinem, detrahes de pede priori dextro, & de femore sinistro, ex
quo eum perunge S. Herba in Artemisiam con trindes, & cribrataini dabis cum lixivit sexta
rio, & olei cyathis duobus, per triduum quarta die intermittes Quod si cibaria non 8ppetit, ervum mullitum ex aqua tepida comedat, ct aquam hibat Si minus profecerit, lini semen cum aqua en olla deQο
ques, & heminas singulas per dies singulo dabis ad cornu, addito melle, qu nium suff- stat Qv o potis etiam febricitantibus prodest Jaeth rgicum nimal frequenti exercitatione prohibendum, cunstat a somno Α'duq quoque injuxigendη est de inbui tio, si aptoriores pedes ejus miseris in fomentum in furfures salo & aceto permisces, calentes ungulis imponis. Farinam quoque triticeam
235쪽
ARTIS VETERI . SIVE MULOM. 23T
saucibus infund s. herbam Ai fornis am fun-sam cum oleo & modico lixivio dabis ad corrui, abstinebis ab hordeo, fabae solidae sextarium porrigis, ut vigilet, donec duriores
edomet cibos. de cervice sanguinem ei detrahes. Deplotum hac ratione curabis: aDO-
nitri uncias tres, gallae Syriaticae uncias duas, spicae nardi uncias duas, radicis capparis uncias duas, tunsa & cribrata permisces, & terna coctilearia in sextario aquae tepidae dabis in potu. Nunquam si igidam, nec nimium calidam, sed tepidam ad bibendum semper accipiat. Assidue flagello excitandum aut voce, ut vitium timore deponat.
CAP. XLIX. Si quod jumentum morbum regium habuerit, his agnoscitur signis rutrique oculi virides simi, & cervicem inclinatam habebit in dextra parte, & pede dextro etiam J sinistro videbitur claudicare. Cujus curatio est ista: loco tenebroso, ubi lumen videre non possit, clauditur, & Operitur sagis ita, ne oculi ejus aperiantur in die, oleo & vino tepido ungetur atque fricabitur. Lapides molares non minus pondera quinque in ignem imponuntur, animalis caput copulatur ad pedes, cum bene can-
236쪽
duerint, sub ejus naribus apponuntur, pet fusi oleo suffumigatur os, nares & oculi, ut morbi virus exsudet. quod per septem dies
continue est faciendum. Tali etiam ration. succurrimus: sanguine caprino & lacte ovillo, anagallico, costo, oleoque pariter admixto potio conficitur, quae per dies duodecim datur. D. bili, id es, coleribuS.CAP. L. Sed interdum biles, quae ch lerae appellantur vulgo, solent jumenta ve-Xare. quae passio his declaratur indiciis: commovetur ac volutatur ut strophosiis. Sanguinem de cervice emittis , daturus ejusmodi continuo potionem : herbae trixaginis nigras unciam semis, mannae succari unciam unam, nitri uncias duas, altei uncias duas, vini optimi sextarium unum, conteres, eri aqua mulsa heminam unam per sinistram narem insundeS. De bili arida.
CAP. LI. Quod si aridam bilem habu
rit, myrtum agrestem cum vino contritam per narem dextram defundes, pro hordeo sartriticeum dabis. Potionem ipsam temperabi
CAP. LII. coli passio gravissimos crucia-
237쪽
8tus lumentis consuevit inserre, ita, ut ea
diaci aut strophosi esse credantur ; sed his agnoscitur signis. Cum stat, repente concidit, ut arreptum putes, si satis suspensum fuerit, dolor subsequitur, & jacet nonnunquam; cum
frigidam aquam acceperit, tremit, sudat, anhelat. Cui hac rMione succurritur: anisi Pomtici unciam unam, petroselini unciam unam, foeniculi seminis unciam, piperis nigri uncias duas, marrubii unciam unam, abrotant un- uiam unam , anethi uncias tres , Levistici scrup. 4, Centaureae minoris & majoris uncias duas, climetris semiunciam, eupatoris scrup. quatuor, gingiberis unciam semis, pu- Iegii semiunciam, rutae unciam, apii unoiam semis, pariter contundes & cernes. innomellis optimi pondera duo cocta & despi
mala cum omnibus misces, ex quo medicamento ad magnitudinem nucis avellanbe cum
aquae tepidae sextario dilues, & per os infundes. Certissima medicina est. Quod si dolor perseveraverit, foeniculi seminis cochlearia quinque bene trita cum vino sincero, sed cibario, sext. I dabis. Praeterea piperis aliquantulum, & pelliculam de ventre pulli siccatam in furno ct tritam rum vino dabis.
238쪽
CAP. LIII. Vomicae plerumque anima-1ibus nascuntur intrinsecus. Cujus passionis signa sunt ista: cum accubuerit, dissicile surgit, os ei graviter olebit, incumbet in sol Oeo. a quo vexabitur, tussiet, & purulentum
exscreabit interdum, Turis uncias duas, aristolochiae uncias duas in uno cum vino tepefacto per nares degeres. Item sulphuris vivi uncias duas, aristolochiae unciam sernis, similiter dabis, Cibo autem maxime sustentandum est, ut habeat porporis nutrimentum. Et cum ruperit vomicam, cauteri :s circa pectus aduris, ut facilius provocatus
CAP. LIV. Passio, quam Graeci ecedemmiam vocant, Latini coriaginem appellant. cujus ista sunt signa: macescet, & sne se-bre non erit, portum illius adhaerebit costis, spina fit durior, in dorso ejus nonnunquam furunculi exire consueverunt: magis etiam , quam adsueveras, appetit cibos. cujus ista curatio est: thymum & sales cum vino rubro conteris, & tubera, si qua in eo sunt, Conspicas. Parabis etiam aliam unctionem: picem, seram, resinam cavealem, & thuris
239쪽
pollinem eX oleo veteri temperabis ac decoques, totum animal confricando diutissimo perunges, Sed parum est unctione corio mederi, nisi potionibus & intrinseca curentum Piperis albi triginta grana, myrrhae sena iunciam, vini odorati veteris cotylam, olei viridis cyathum unum admiscebis & per os digeres, Item fasciculos rutae viridis tque purgatae & opopanacis unciam unam in Cotyiam vini & olei viridis cyathum adimisces,& dabis in potu. Quod vitium ex perfri- ctionis injuria, aut ex coactione alicujus necessitatis descendit. Aliquanti suis non vetulae sed novellae sanguinem vino permixto ad cornu saucibus degerunt, ignorantes, si
plus sanguinis su erit, continuo animal interire, Cautius est, hRc magis potione curare: sepas germanas & semen rutae pariter admisces & deteres, ex quo uncias tres Cum
vini cotyla per dies singulos dabis , usurus
curationibus, quae eonveniunt r0borosis. De sto=nachico. CAP. LV. Syntexin animalia patiuntur& homines. quae valitudo his declaratur in dictis: cotidie tenuantur, & macie ossa emi nent, multum manducantia esuriunt semper
quidquid inveneripi, tentant fame s0.ente
240쪽
corrodere, durum stercus emittunt, trahunt longam ac miserabilem vitam, ut nec surgere valeant. sed jacentia, fatigata, multumque manducantia fame moriuntur. Omnis enim esca, quam sumserint, ad stercus, &omnis potus convertitur in urinam: nullus ex his succus, nullum alimentum pervenit ad medullas. Propterea quod stomachus eorum nimio rigore perstrictus, nec coquere
poterit, nec epati aliquid propinare, in quo
tota virtus ad nutriendum corpus per dispensationem ciborum, & sanguis praeparatur. Tabescit semper, jecurque ejus minuitur ad similitudinem arboris, quae radicibus EX majori parte praecisis, cum a parvulis aliquam. diu sustentata, portaverit frondes, celeritereXarescit. Quorum manifesto periculo hac ratione tentatur occurri: inter principia sis cies unctionem, cerae libras duas, resinae te bentinas 11bram, medullae cervinae libram,
axungiae veteris sine sale libram, propoleos selibram, irisillyricae libram, tam suci libram, olei laurini, quantum satis fuerit, decoques carbonibus lentis, & ad ceroti mollitiem percolabis, cui adhuc sepenti misces pulverem trifillyricae & cretae Cimoliae, doneo