장음표시 사용
121쪽
, iar. 2ART. sy I. DR PRAE EMINEN. s 6. Tullo.
inducta Philosopbi authoritas in primo de Anima contra ipsum mihi ac inducentem.
1 eum Mentum Herito gliri carem cultores, sed suu magis Theologiam. Cip. I X.
ae o D vero legum peritia nobiles reddat atque magnificos sui
cultores. minime negamus. In multis eos merito priuilegia. penescimus & approbamus. Sed hoc non tam ex dignitate quam ere communi utilitato dc necessitate scientiae illius, iuncta r voluntate Principum enia nauit. Quo ad eκcellentiam autem scientiae huius intrinsecam, inquatum animae nostrae persectio qui dam est ipsa scientia, multo excellentiores sunt speculativae, di pretomnibus sacra Theologia: quibus anima ex hoc est perfectioriquod pereas est alia a se nobilissima etiam , in esse iiitellig bili, ut habetitur ex tertio de Anima . Non desunt tamen philosophis de multo minus theologis eκtrinsecae dignitates ac eκcclientiae, multitudo quoque priuii egiorum: propter quae specialiter denominantur saa. eti dc illustres. Et qui eκ propria culpa vel defectu, non est dignus infula doctoratus in iure, multo minus in theologia: quamuis non econtra contingat. Quod rursus addit dominos Iuristas in curij, Principum versari r non ab re meritoque fieri concedimus propter terminanda iudicia, litesque dirimendas . Sed raro fiunt ex eis ma fili coram principibus: quinimmo vilescunt Potius in eorum oculis, qui cauillo se causas etiam iniustas propter quaestum tueri deprehenduntur , vel insequi iustas. Horum autem non Parua copia do, turpatur orbis: & pa x hominum infirmatur. Non minus aute fiunt
Theologi aut fieri debent magni secundum spirituales dignitates propter illuminationem, qua mundum illustrant de Deo reousque diuinis: Sc propter spiritualia, Deique iudicia populis pandenda , necnon in eosdem eκercenda, ut spiritualis S interna paX, animiq: tranquillitas Sc unio cum Deo seruetur in mundo ..Vnde Pontifices eisque assistentes deberent esse boni theologi. Et quod aliquis legista ab aliquo summo Pontifice,receptus sit ad osculum oris, noriarguit excellentiam super Theologos. quia hoc non conti tergale distam seri inquantum legista est, alioquin id munus legistis ommitisus deberetur: sed propter cotingentes alias maioris beneuoletiae rationes dc causas. quas etiam contingit non deesse theologis una capraedicto effectu . Etenim praeceptor etiam meus Theologus proasuti dissimus Magister Sylvester Prierias, receptus fuit ad osculum
oris a Leone Decimo. Et alij Patres ab alijs quandoque ilicet raro
122쪽
.temnenda peritia legum, sed veneranda: ita etiam non est theolo--gicae scientiae praeiarenda. Conserre rursus leges ipsas ad eommune . bonum populi ac totius reipub. ad temporalem inquam quietem omnium & pacem, iam longe ante saepius eo firmauimus. Sed Theologia ad eorundem maiorem utilitatem, dum ad spiritualem animae Pacem primo inducit ut practica. in Dei vero contemplationem & mnium diuinorum notitiam eleuat in 'uantum est speculativa. Diuinum quippe bonum illae remote aspiciunt: Haec vero eκ propriis affert arcanis. Illae dirimunt lites ciuiles r hic grauiores S maiori discrimini obnoxias, spirituales inquam Sc conscientiae, ac inter Deum & homines conciliationem assert. Nam animae, fidei, ecclesiae, Christique causas suscipiunt, defendunt, promouent sacri Theologi. Propterea vero quod legum scientia a Deo tanquam a pri-' mo principio emanauerit,& ad Deum ultimo deducat atque remote, non est magis censenda vel nominanda diuina, quam quaecunq; alia, cum omnium sit scientiarunt ultimus finis Deus & primum principium. Verum Theologia sub utraque ratione sumpta proxime S immediate respicit Deum. Magis etiam admirabilis est Theologia, qui nullam salsitatem admittit, nullum malum permi tit etiam minimum , cum doceat nihil incoinquinatum in patriam caelestem introire posse, quodque de omni etiam ocioso verbo reddituri sint homines rationem. Nullum admissum vel leuissimum crinien impunitum relinquit saltem in foro conscientiae, proprio inquam vel alieno. Non sic leges se habent circa ea quae permittunt mala, non quasi mala, ut usuras eo modo quo dictum est.
Modus procedendi leatur m declaratur non contcmnendus. Cap. X. .
AD id vero quod addit legistas habere bonum modum argueti.
di de disputandi, etiam si non procedant secundum regulas logicae,respondetur, quod utique pos Iuni rationabiliter loqui. Sunt enim homines de communiter ingeniosi, dc ideo rationales: dc pro-. dunt vi sic etiam logice disputando secundum logicam naturale. Verum quia lumen rationis nostrae satis est defectivum ex natura, necessarium fuit per artem logicae ab his qui perspicacioris fuerunt. ingeni j nos dirigi in actibus rationis dc in discursu .Qua arte qui sunt imbuti, rationes suas inuictas formant, omnesque deceptiones saurillime deuitant. Tali vero arte priuati, leui manu dei jciuntur, decipiunturque tam arguendo inefficaciter quam respondendo fragilicter: ut ad oculum pateat eorum ignorantia, & patiatur inhonor i. . .. P tionem
123쪽
rionem etiam ipsa peritia. Vna est enim sola scientia, quae persecta
docet modum arguendi in omnibus alijs: quem tamen ratio etiam
naturalis dictat, sed imperfecte sine arte,a quo modo quicunque deuiat, inefficaciter semper probat intentum suum . Et quia Domini Legistae scum debita reuerentia & supportatione semper loquendo quod verum est, & consessum ab his qui inter eos sapientiores sunt ut in pluribus huiusmodi persecti sunt expertes, neque Procedunt in suis disputationibus nisi ex desectivo dictamine rationas, sine assignato a logicis modo vel regula, ideo plurimi peccant in arguem do, non recte probantes quod probare intendunt,neque satisfacie Ies emcaciter obiectis, ut patet praecipue in hoc duplici tractatu h minis istius, qui me nisi ei compaterer) in contemptibilia verba R- eius induxisset, ob philaterias suas, quae saepe sic faciunt ad propositum suum inserendum sicut asinus ad lyram . Qua etiam ratione Plurimas contemnens omisi. Habet utique unaqueque scientia Proprias rationes dc disputationes, non quo ad modum perfectum
omnes, sed quo ad res & veritates de quibus pertractant. Vnus est enim tantum generalis modus arguendi & disputandi, quo logica sola dirigit actus rationis in omnibus alijs scientijs, quam etiam ob causam, vocatur ars artium, & scientia scientiarum ab Augu. Et ex ignauia quorundam legistarum est, quod modi huius perii iam non inquirant. Qui enim fuerint simul dc logici, omnes etiam se peritiores in iure facile superant & inuoluunt: & in omni disputatione . sere semper summam gloriam reportant, eo quod clare detegant vanitatem modi arguendi vel respondendi aliquorum: ut sic illi prae- Pediantur in processit, quasi nescientes quo iter dirigant, vel vin Pedem fisant. Quod eκperientia docet, licet ratissime, quia rarissimi
etiam sunt Iuristae , qui delectentur logicae studio Praenauare o Peram . Decipitur autem Aduersarius putans modum arguendi logicum nihil aliud importare, quam uti terminis & verbis logicalibus, Puta dicendo, nego vel concedo maiorem, vel minorem, antecedes, consequentiam vel argumentum & huiusmodi, seu certe modis deceptorijs uti, dum disputatur. Sed fallitur ut dixi. Quinimmo grauissimi Doctores Theologi , ut sanctus Tho. Alberius Magnus αPlerique alij, sicut & antiqui philosophi, Aristoteles, Plato, dc aliorum plurimi ab his verbis abstinent disserendo . Sed pro iunioribus
ct tyrunculis introducendis sunt haec inuenta, quibus etiam verbis nedum leges, verum etiam alis scientis merito subiectae non sunt,&minus sacra Theologia. Non est etiam verum, quod Logica naturi verborum per sophisticationes immutet: neque docet formare deceptione nisi vi post modum occurrentes euirentur cognitae: ne ab Suto
124쪽
τ α A c T A T v s P R I M v s. ri, arguto quis facile decipiatur di confundatur. Si quis enim se argueret. Sapientia est nobilissima scientiarum, ut patet per Philosophum prooemio Metaph . Legum peritia est sapientia, cum sit dogma omnium sapientum. ff. de legi. l. 2. Ergo peritia legum est nobilis sima scientiarum . Applaudebit forsan legistarum aliquis in hoc a gumento quasi sit inuictum r quod tamen infirmissimum est,'pe cans tam in arguendi forma propter primae sententiae particularitatem in prima modorum arguendi figura, quam etiam in materia: quia in sensu quo prima sententia vera est loquendo inquam de s pientia absolute, seu simpliciter secunda est salsa: de econuerso, loquendo de sapientia in genere moralium scientiarum naturalium. Claudit eti m oppositum eius quod concludit, cum in sua probatione supponat alios etit m inueniri sapientes, & consequenter alias sapientias. Quod etiam se defendens ab alia calumnia, qua notantur plurimi moderni legistae, hac inquam, quod non per causam procedunt & rationem, sed per aut horitatem tantummodo, dicit quod immo, quia per leges quae continent rationem & causam: beane quidem defendit leges in se et quia super rationes morales omnes leges ab ecclesia non reprobatae sun dantur. Sed tamen verum est etiaquod obiicitur, in intellectu plurium modernorum et qui multitudinem Doctorum in interpretando leges ipsas, non autem veritatem a paucioribus melius inspectam saepe sequuntur. Vt ex hoc quod quotidiana experientia docet in litigiis) euidenter appareat, quod vel contra conscientiam causas defendunt iniustas, & insequunturi ustas: aut non nisi aut horitatem habent pro ratione, ubi etiam contingit eos secundum legis verum intellectum determinare. Non sic
philosophi, sed uni soli principi philosophorum Aristoteli ex hoe
adhaerent e quia rationes eius penetrantur ex necessariis & de necessariis, & formales elle. Et ob hoc merito conuincunt omnem intellectum, notitiam ipsam terminorum habentem.
Quarta ratio, in qua dis ritur de mutabilitate legum non improbanda . cap. XI.
VARTA ratio ab Aduersario inducta quasi salsitati obnoxia.
talis est. Leges sunt mutabiles, utpote voluntariae, ut patet per Philosophum in primo de Colo & mundo. Sufficit enim pro ratione voluntas in eis. glo. Insti. de usu cap. Nam quod Principi placuit, legis habet vigorem . Infii. de iure natu. gen. Vel ciuil. nec omnium quae a maioribus constituta sunt ratio reddi Potest . l. non omnium . n. deleg. Et ob hoc imperatoriae etiam non seruantur ubique, ut pa-
125쪽
tet de Gallis & Venetis: & plurima inueniuntur ciuitatum statuta
Glinis . contraria legibus communibus. ergo &c. Respondet autem Opinans , qui etiam rationem hanc plurimum dilatat, primo quod lex non est uoluntaria r& sic implicite negat Philosophum inductum. Secundo, quod non sola voluntas Principis facit legem, sed debet ratione regulari, alias cassandae sunt leges eius, de ipse amouendus. Tertio, quod licet ratio legis non possit demonstrari, eo tamen rationabilis dici potest, quod non reperitur prohibita, sicu t&consuetu-vprobaria. do, quae non obuiat canonicis institutis . Sed cum primum dictum sit contemnendum, utpote contra Philosophum, contra secundum instatur: quia non obstante quod voluntas Principis debeat esse rationabilis, potest tamen de indifferentibus quoad opposita diuersis temporibus leges promulgare Princeps . Non variatur etiam quo adsundamentum: quod quidem ratio est iuris scientia variatis legibus, sed quo ad deducta per rationem . Ouae quidem variatio licet non sit damnabilis, sed utilis pro loco de tempore, attestatur tamen indignitati scientiae. Quanto enim scientia quaeque immutabilior est, tanto persectior. Vnde aliae Icienti et non solum quo ad principia, sed etiam quo ad omnes conclusiones necessario deductas immutabiles sunt. Conclusiones vero legales plurimae, non sic necessario deducuntur ex ratione, quin etiam posti t deduci oppositum. Et quod addit rationalem ex hoc esse legem, quod non inuenitur prohibita: cum eius etiam oppositum non inueniatur alibi prohibitum, poterit pariter haberi pro lege. Quaedam alia dicit de speculativa de practica
scientia, quae exsuperioribus iam sunt. eliminata. Sic igitur patet, quod non obstantibus veris laudibus & commendationibus legum ciuilium , solutiones Aduersarii ad rationes inductas pro nostra opis nione, uanae sunt, & nullius momenti. Vt ex his illibata principalia ter intenta veritas maneat, quod videlicet per leges non debeant quaestiones Theologales determinari . Argumentum autem pro reprobata opinione in principio huius tractatus inductum, ex hoc iam patet non procedere, quod leges neque de omnibus diuinis pertractant, ut Theologia facit, neque u
Iuti principantes, sed potius ut subseruientes & ancillantes, ut dictum est, de insta plenius explicabitur .ataphcit Primus Tractatus de Praeminentia Theologias per omnes alias scio s.
126쪽
. iam et R A e TAT V s I E e V in v v s. 'on o autem inducendae ac soluendae sunt rationes, qui- a nos robus probare contendit Aduersarius in eodem sto primo tractatu, Legum scientiam praeserendam esse sacrae . . .., , Theologiae, vel saltem adeo nobilem vi possit quae iii O- sis, ιιῶν. nes Theologeses decidere. Et haec sit praesentis operis hoc uero
secunda pars principalis. 's om
Qua per seges proficiamus ad uoi cognitionem, non siqviιur praeminentia f.νιnire di- rum in decidendis q-stionibus Theologicis . cap. I. c. oh in ΡRIM A desectiva ratio a Ponetini bio inducta ad comprobandam 'praeeminentiam legum super Theologiam, talis est. Nam com- vinis. Abb. munis eruditio, liberalia quoque studia in pueritia imbibita conserui ct' 'ad veri dogmatis assertionem, dist. 37. c.Relatum. Et litterae seculares ad euertendos errores gentilium, & conuertenda eorum bene dicta . ' . . in viam sacrae scripturae. ea. dist. c. Turbat. Ergo multo magis leges . O l. i.1. Solutio prima. Si ex hac ratione aliquid superioritatis iuris ciuilis su- si re . per Theologiam in serri posset, ' iam praedicta omnia studia essent sa- ς' erae Theologiae praeserenda. Et sic ei iam puer si foret simplex gram- . is. maticus, rhetoricus etiam vel poeta, esset sacris Theologis praeseren- 1i. F b. indus . Quod ipsi pueri soli dicant. Secunda. Non aliud concluditur rub. deni si quod in praevio tractatu determinatum est, has inquam erudia tiones non secus ac leges posse ad sacrae Theologis eruditionem in V. . . , Laliquo deseruire ut ancills. ' Accipit enim hoc sacra Theologia ut ...domina tanquam sua, immo quia sua sunt, ut habetur in d. capit. Secunda. Turbat. De teguntur etiam & consutantur errores oppositi: quia . ηςic quod unus gentilium dogmatizauit salsum, ab alio stpius , uel etiam propria domina contingit consulari, ut habetur ea. d. c. si quid. Sed δε iseriit e confirmatio sacrarum scripturarum per ethnicos & gentiles, tan- pologo με. tum distat a confirmatione, qua de se firmantur reuelatione diu na, quantum distat de Christi aduentu inter pr dicationem angelorum,& consessionem daemonum, ut dicitur in d. capit. si quid . Tertia. Tretia. Non propter hoc etiam sequitur, quod possit eruditus quisque in aliis quibuslibet scientiis sic se lacris praeserte Theologis , ut deceat eum , vel facultatem habeat iuxta sensum proprium sacras litteras docere, non secundum traditionem Patrum qui exposuerunt eas : quod Theologorum proprium est. sed reprehenduntur vehementer tales in d. c. relatum ε, quod tamen sacere non erubuit arguens in quaestione de lamiis. Vnde patet, quod nulla ex parte consequitur quod intendit, sed suum etiam propositum infirmauit ex proprio argumento, quasi se impetens proprio pugione. Eg
127쪽
p Ex eo quod Papa Iegibus utatur, non praeferuntur Theo.
M d. in c.F QEc v N D A ad idem ratio assertur talis . Papa, ad quem si X D sti olum spectat decidere dubia circa fidem, allegat & sequitur leges iab 1.ja. Me determinando, ut patet in c. Cum a nobis. de testi. ergo dcc. Sol. triti quia Papae quidem solius est decidere dubia fidei, de non nisi eius aut ho- causea eccle- ritate, concilia cum Petro soli dicat Dominus : Tu es Petrus & ω- β- '' per hane petram aedificabo ecclesiam meam : sundamentum autema; f. i.i'. ecclesiae fides est in Christo Iesu, iuxta illud Apostoli. i.Cor. i. Fun- ρουοὸν eario damentum aliud nemo potest ponere praeter id quod positum est,ner, ut est quod est Christus Iesus , qui, ut dicitur ad Eph. 3. habitat in cordibu h nostris per tidem . Papa etiam allegare potest leges ciuiles, & secun ι- ἡ ' ι' i dum eas decidere multa ambigua. Sed propter hoc no sequitur, quod sti. v. misi in decidendis dubiis fidei astumat leges ciuiles pro aut horitate uelis minui dis fundamento. Sed ut ex logica cognoscimus quae sicut facere, ita etiam M si euitare docet sallacias a minus sapientibus, vel etiam ab inanis glo- . iis' riae cupidis, qui communiter sophistae nominantur inductas in non ita sum. , i dicam latet hic, sed aperta est sallacia compositionis de diuisionis, in incle. . non secus ac si quis argueret. hic est meus ostendendo proprium est, i ςη si' filium & hic est pater posito quod ille filius habeat alium filium )a' o. . ista ergo hic est meus pater. Decidit ergo dubia fidei Papa, sed non petuat. vi proa aut horitates legum, sed per aut horitates sacrae scripturet: ut potest,aiur ex O. quisque aduertere ubicunque talia dubia in iure canonico decidui per Fνι- tur. Allegat autem leges, & iuxta eas determinat, ubi de iudiciis A. ista ac iuris ordine determinat, β. ex propria iurisditione , quod etiam. .LL d. ., facit, non ut legibus ipss subiectus, ' quin immo posset omnes le-Mi. ubi plu ges tollere uelabrogare, de contrarias statuere , dummodo non ramr σο - obstaret sactis litteris uel bonis moribus. Utitur ergo legibus bis τὸ alis etiam in causarum ecclesiasticarum decisionibus tanquam sibi sa-hi, Vis n. mulantibus de ancillis. Ex quo etiam insertur quod non solum sonans ad fori. s. eularom Dei dis secundum P. ct ita etiam liquiture. a nebis,hia allet. . Subi flui. hoe patet ex late tradisis per Feb. ine. I. col.8.de conpi. tibi etiam Mad. eol. s.f Tollere . hoe patet ex no. per Mod. in c. qua in ecclesiarum. cel. 14. de consti. V tamen intelligens , i ρεν gl. ct Pei. de Anch. in c. pus or.de reg.iurin.6. ct per Bar. in lirani. egia c. desaefan. eecti. e,m regularibus, ri tradis Feb. 1n d.c. I. col 9. de eo ca Litterii. hoe enim casu Papa pr sum eretur errare, vi est rex. no. in e. sunt quidam. 2 s. q. r. Deci mari tamen debet ide rex. ut per Fel. in c. 2. col pen. de reserjι. ex quibus dinis ισEitur quod. d. Pau. de ca. in l. r. f. si cer. pet. est Mod. in c. ne iniιaris, de consitu. ubi videtur contrarium dicere.
h Anei Pii. hoc expresse probatur in c. Furer hecula. o trimi. ubi dicitur , quod sancta ecclesia tisis secularium non respuis Io vlaiΜm . .
128쪽
eret Theolo it, verumetiana iuri canonico ius ciuile subijcituri Me quod eanoner aliquid plant, non sequitur uniuersatiter idem posse leges civiles. cap. III. a sin α
RAxio, ad idem tertia talis est. Canones hoc possunt. Didi. c.de libellis. Sc.c. leq. Ergo & leges, quia habent adinvice conne κionem dc imitatione in auth .de trieri. & semicin princ. Con- si . . nexorum enim est idem iudicium. c.transato. extra de constitu. yn. Opinis
So. Canon dicitur regula. est autem duplex regula in proposito . Vna fidei, secundum qua dc articuli fidei, di determinationes con H ciliorum vel summorum Pontificum de lus quae credenda sunt, Vel 'pertinent ad bonos mores & virtutes Theologales, regulae fidei diacuntur. Alia est regula iuris, prout omne praeceptum vel documen brum quod ponitur a Papa vel Ecclesia, directivum circa causas & li tes ecclesiasticas dirimendas S pacandas inter homines, ut pacifice fidei es vivant secundum ritum ecclesiae Dei, in ordine ad cultu di uinum & promotionem fidelium in Deum, pro regula sumitur. Per incin canones Primo modo acceptos possunt quaestiones Theologicet ter. sminari, quin etiam non nisi per illos ultimo deciduntur: 'sed scien ς 'h sitia talium est ipsa sacra Theologia, quae tales regulas habet pro suis dim-2,. principijs, vel primis, vel immediate deductis eκ primis: nec perti. Hiae d. 15 nent ad canoni stas proprie secundum quod a canone secundo mo n. fuemurdo sumpto denominantur, nisi remote, & tanquam ad eos qui haec si a sacris Theologis mutuantur. Et in talibus leges eluites non conne- 'ctuntur canonicis, nec inuicem imitantur, sed leges ipsae ciuiles imi tantur in hoc canones vel Potius eis subijciuntur, eisque deseruiunt, na -- M. scut dictum est saepe . Per canones autem secundo modo sumptos non possunt decidi quaestiones theologicae, sed solum ecclesiasticae 7 h inter homines.' si de his solis intendunt allegata. c.dis .ro. vi patet '' h ibi.& in hac facultate concedimus quod ius canonicum theologiae Praeserturiea.da. c. i .non quidem quantum ad scientiam, sed quantu G, Vir ad potestatem, ut ibidem habetur. Quaestio autem haec intendit de O in err quaestionibus scibilibus, non autem iudicialibus. Sed neque habet . ' i ius canonicum etiam facultatem decidendi quaestiones inter anima et& Deum, vel de diuinis ipsis in sei sed hoc soli conuenit theologiae. -M,T HEt si quo modo canones de his iudicant, hoc non faciunt nisi prout m ria mphi induunt habitum theologicum. De primis ibitur tantum vera ficantur, quae aisumuntur in ratione quantum ad comparationem Iegdouilium Sc canonum: sic tamen quod hi etiam canones ecclesiasti- cicipiumq; ius canonicum Prae emineat iuri ciuili, quantum condi-
129쪽
DO EBAR T. xo. Da 'RA 2EMIN, N. , petit, ἀμ-tor canonum conditori legum, fini'; canonum, siti legum ei uilia 2 praestat. ut ab omnibus sapientibus facile conceditur. 'hx quo non ι ,. I valςt etiam quod insertur, hoc inquam quod si canonicae leges. pos, rite sipia sent quaestiones Theologales decidere, hocide possent & ciuiles.
riori etiam cum superiori connexo. Idem enim iudicium de talibus,' a ,, esse debet, secundum quod conneκa sunt, non autem secundum et M.Linca. Vnu in alturi Praestat. Nihilominus decidendi quaestiones theologa- Misariis. in tes ab utroque in Propolito iacultatem negamus, licet aliquid am-ν δε οεα α bo conserant aut conferre possint sicut ancillae, ut supra dictum est.
Quia leges de fide eatboli ea quandoq; se intromittant, non babet Pon-ζnibius proposiιum suum. cap. IIII.
V A R T A ad idem ratio talis affertur. Nam leges non solum
- sunt circa mores, sed etiam circa fidem, quia nedum subiiciun--iorii asa lui Et laicae sed etiam Theologiae, cum in eis tractetur de anima &- reeaiai de fide, ek sint in eis multi tituli nos dirigentes in Deum S tendentes ad fidem. Unde gl .in l. iustitia. ff. de iusti.& iur.in princ. dicit, φ2.. .. non e Xpedit nobis legere Theologiam, quia omnia pertinentia ad fidem , ad diuini iuris scientiam reperi uturin corpore iuris. Et hoc ης ii maxime patet in l. cunctos populos. C. de summa Trin. dc f. catho...9 --, hi in auth. quomodo oportet ePisc. s. Nos igitur. dc in multis aliis teia iisde. H. gibus. Respondetur Primo, quod leges civiles non sunt circa inciri. d. itidie. res scientifice declarandos, ut sciant vel doceant in quo eo sistat viri. σοι. M alia tum ratio: in quo virtus a virtute distinguatur secundum diu et stas .ι uirtutum species, S alia multa, quae ad scientiam moralem proprie. s. . X. i Pectant: dc multo eminentius ad sacram Theologiam . prout egre- da δεε i. gie supra vires hominum de his disseruit S. Tho. in secunda parte nil. suae summae duplici volumine. Sed haec omnia a legibus supponun-s.l--. tuti di solum intendunt homines dirigere, ut secundum ipsas virtu-ι c abri tes Viram ducant Pacificam 'suPeradiicientes delinquentibu, po istia, mina nas: modumque determinantes dc ordinem: Potestatem etia ho metur,rs minibus conferentes, qua possint haec omnia executioni mandari cui canener ' Unde non habent se legistae de moralibus intromittere, vi sciant
disserere sverbi causu quomodo iustiti se habeat ad prudentiam
130쪽
ctbuiusmodi, sed solum, quod quilibet debet iuste conuiuere, & a
prudenter exequi quae sibi commissa sunt opera: & coactione ad hibent leges ut sic virtuose procedat hominu vita. ' Multo minus 3 et γ' se habent leges intromittere de his quae spectant ad fide, quomodo videlicet intelligenda lint aut declaranda. Sed ista se superponere ut veri Christiani declarabunt, ct fatebuntur in suis titulis eise omnino credenda, P nas nihilominus adijcientes contrarium attentatibus ' V nde propter haec non sequitur, et possint decidere quaesbo- ι Attentaennes Theologicas, sed potius sequitur oppositum, hoc inquam ut dominae suae talia disserenda atq; pertrahanda relinquant, ut pote no 'habentes de talibus notitiam ', sed tantum fidem in genere. Credulenim quicquid credit sancta mater Ecclesia. Et si quid de talibus , a trifamiaeXplicant primi Iexum authores, non vi pyri legistae, sed ut Theo- πρ iurilogi quo ad hoc talia promunt vel ea a theologis mutuarunt. Pro batio autem quod leges sint circa talia, quia subiciuntur Ethicae ct δε e aliti Theologiae, nulla est . quia etiam gramatica subicitur illis: S tam e diiise s liae nullus ex hoc inferret Q possit quaestiones Theologica diffinire . V diuinara inlinimmo eN hac ipsa subiectione ii si magis insertur, et se de Theo h m η logicis intromittar, quam et ancilla se ingerat de gubernatione familiae, quae ad dominam suam proprie spectat, q) Plcbei Velint regere D. ω,is fici uitates, quod nobilibus conuenit: vel milites aciem ducere , quod And. Avia. Ducis est proprium . Num sub alterna scientia de spectantibus ad a. sub alternantem determinat,& non magis illa supponit Num partialis de spectantibus ad communem disserit 3 Quanto ergo minus naturalis quaeq; scientia poterit diuinorum, & ad diuina spectantiu Profunditatem penetrare, ut difficillimas dirimat quaestiones abditissimos exoluat nodos Ad inductam vero glosam conuersus, eius primo verba contemnenda sunt a Theologis ex authore, secundum .Tho. P .l7. c. 13. ad Ir .sed magis eX ipsis verbis, nisi sane sic intelligantur, ut propositum inducentis non inserant, sed magis ΟΡ- positum. Si qua dem enim intendant,quod omnia pertinentia ad imdem S diuini iuris scientiam inueniantur in legibus ciuilibus abs lute & simpliciter,adeo id falsum est, adeo derisibile, ut nec impugnationem mereatur: cum nec terminos etiam Theologiae proprios
1eges illae concipere possint, sed illorum significata supponant. Si vero glo. velit omnia pertinentia ad fidem &c. in legibus contineri non simpliciter, sed quantum exigit ipsa legum petitia Christiano a necessaria, ct ea non nis ut supposita,& a theologis mutuata: No Mem hi scautem ut discussa per leges: hoc utiq; verum est. Sed eX hoc infe statur oppostum eius quod intendit arguens, videlicet, quod non pos- ηρ est eius quaestiones decidere, ut iupra dictum est. Neq; est utile legi- η '