장음표시 사용
101쪽
Notandum etiam modos distantiae cognoscendae quotquot habemus Tr. valde dubios & incertos esse. Quantum enim ad oculi figuram, illa sere 'f' -mhil amplius mutat, quum obiectum ultra quatuor aut quinque pedes remotum abest; etiam quum propius adest tam parum variat, ut vix quicquam accurati ex illa mutatione di cerni possit. Et quantum ad angulos inclusos lineis ex duobus oculis, aut ex duabus cjusdem oculi statioitibus, I-- ad objecta ductis, illi etianirere iidem semper manent, quum paulo lon-
102쪽
gius prospicimus. Ex quibus sit,ut nequidem sensus noster communis,ideam distantiae capere posse videatur, ultra centum aut ducentos pedes oductae. Atque hoc patet ex eo, quod Luna, &Sol, qui sunt enumero corporum remotissimorum quae contueamur, & quorum diametri ad circumferentiam circiter sunt ut unum ad centum, pedales ut plurimum, vel ad summum bipedales nobis videantur, licdi ratio dictet, illos longὰ maximos & remotissimos esse. Hoc enim non evenit, quod majores illos fingere neque mus, quum turres & montes multo majores imaginemur & videamus, sed propterea quda cogitatione ultra centenos aut ducenos pedes illos removere non possumus, inde sequitur diametrum illorum unius aut alterius redis videri. Ipse quoque situs in hoe nos decipit, nam plerumque ita e astra circa Meridianum in coeli vertice minora apparent, quam cum sunt in ortu vel occasu, & occurrunt inter ipsa & oculos nostros diversa objecta quae judicium de distantia melius insormant. Et Astronomi eum suis machinis illa dimetientes, satis experiuntur hoc, quod ita iam majora, iam minora appar ant, non ex eo contingere, quda modo sub maiori, modo sub minoti angulo videantur, sed ex eo quod longius dissita iudicentur, quia tam versus horiaontem quam versus verticem sub eodem senaper angulo ea eonspici deprehendunt. Ex quibus patet, non omnino venun esse opticae veterum axioma, quo magnitudines corporum apparentes visionis angulis statuuntur proportionales.
Fallimur etiam in eo, quod corpora alba vel luminosa, &in universum omnia illa, quibus inest multum roboris ad movendum visonis sensum, semper paulo majora & propiora appareant , mum si miniis virium haberent. Causa verd ob quam propiora vicientur, haec est et quod motus quo pupilla ameendi vehementioris luminis gratia constringitur, tam arcte cum altero e
haeret, qui totum oculum disiponit ad subtilius pervidenda obiecta propinqua, eorumque distantiam dignoscendam, ut neuter ad essxctuna deduci queat, quin aliquantulum ex altero admisceatur. Eodem serὰ modo, quo anteriores duos digitos contrahere nequimus, quin simul tertius paululum cum illis incurvetur. Et ratio ob quam corpora Iuminosa vel alba maiora apparent, non tantiis, in eo consistit, qudd iudicium magnitudinis ex diitin-tiae aestimatione pendeat, sed etiam in eo quia imagines eorum maiores in oculi lando sermentur. Notandum enim, extremitates capillamentorum nervi optici, quamvis minimas , tamen alicujus esse crassitiei, adeo
ut sirgulae ex illis in una sui parte ab uno objecto , &inalia ab alio attingi
possint: quum autem unico tantum modo singulis vicibus moveri queant; quoties aliqua, quantumvis exigua,ex illis partibus a corpore aliquo valde lu-
ido impellitur, dum interim aliae non nisi a minus illustribus tanguntur, to
103쪽
lium eapillamentiam eius obiecti quod lucidissi uiri estinorum sequitur,&riam ejus imaginem ad cerebrum transfert. Ut si sint extremitates capiti mentorum I, 2, 3,&radii, insundo oculi stellae inraginem pingentes, dii sundantur ini, paululumque tantum, in circuitu sex vicinarum, et, oras contin-saat, in quas supponimus nullos alios radios effundi, praeter admodum debiles a partibus coeli huic stellae vicinis: essi gies eius stellae per totum spatium extendetur in quo sunt sex capillamentorum extremitates, et, &sorte letiam per illud totum quod aliae duodecim, I, occupant, nempe si lucis actio sit tam sortis ut illas etiam valeat commovere. Unde cognoscimus stellas , quamvis pro vera magnitudine exiguas, Ernu. tamen pro vasto illo intervallo quo distant, longe majores quam sint apparere; Et praeterea quamvis globosae non essent, tales tamen illas apparituras; ut etiam turris quadrata, procul visa, rotunia apparet. Et nulla cot- TDra,quae parvas in oculo imagines repraesentant, figuram angulorum suorum optimere possunt.
Denique quod attinet ad iudicium de distantia objecti vis, quod a xxjκ
magnitudine, figura, colore, aut lumine ejus pendet, quam totum illud . r. 6st fallax , vel sola Perspectiva satis docet. Saepe enim imagines, secundum ejus praecepta pis, ex irae solo quod sint minores, lubeantque li- DI. d. neamenta minus distincta , & colores obscuriores , vel potius debiliores, quam nobis persuadeamus esse oportere, ut objectum vicinum repraesentent, multo remotiores quam revera sint, apparent.
CAPUT SEPTIMUM. Pe modis misionemperficiendi.
Postquam satis accurate 'uxs, imus,qua ratione visio fiat breviter hie t petamus , & nobis quali ob oculos ponymus omnes conditiones requisitasad ejus persectionem; ut cognoscentes, quomodo natura singulis bina prospexerit, exacte per enumerationem discamus, quantum arti addendum reliquerit. Omnia quae hic attendi debent, ad tria primaria r duci queunt; obiecti scilicet, organa interiora, quae actiones illorum recipiunt; de exteriora, quae has actiones disponunt, tit quo decet modo reiscipiantur. Minnim ad objecta, suisicit nosse alia propinqua & accessa , t mota alia esse Sc inaccessa ; & praeterea quaedam magis , quaedam minus illuminata ; ut nempe advertamus nobis liberum esse , accessa magis aut minus removere , lumenque quo illustrantur augere vel minuere, prout magis commodum est; in aliis autem nihil tale licere. Deinde quod a tinet ad organa interna, nervos scilicet de cerebrum, certum est, illorum structurae res artem nillil adjici posse ; neque enim nostrum aliquis no-
104쪽
vum eorpus sibi fabricare eotest . & si sers in Medicorum opera nonnihil
ad immutandam corporis humani constitutionem possit juvare, hoc est e tra nostrum argumentum. Ac proinde sola organa exicriora nostrae commerationi relinquuntur: quo nomine, non modo corpora omnia filiae inter oculum & objecta locari possunt, sed etiam oculi paries omnes, quae pellucidae sulit, complector. Et omnia quae hic curanda sunt, ad quatuor capita reduco: Quorum primum, ut omnes radii, qui in aliqua extremitatum nervi optici sistuntur, ex unico tantum obiecti pii acto quoad fieri potest . fuant, neque ullo modo in spatio interjacente violentur: id enim nisi fiat, imagines , quas sermant, nunquam talis diit inel. x erunt, nec fideliter corpus, a quo em nant , repraesentabunt. Secundum , ut haec simulacra magna sint, non quidem extensone loci neque enim ultra exiguum illud spatium , quod est in oculi sundo occupare possunt sed lineamentorum & ductuum suorum extensione. Certum quippe , quo illa majora , eo milius dignosci posse. Tertium , ut radiis tantum roboris ad movenda nervi optici capillamenta si, ut sentiri possint, non tamen tantum ut visum laedant Quartum, ut ex plurimis objectis imagines in oculo simul sormentur,atque ita eodem obtutu inspicientibus plurima pateant. Natura autem ut primo prospiceret multa adhibuit. Etenim pellucidis, & nullo colore imbutis humoribus oculum replens, essecit ut acti nes extrinsecus venientes, sine ulla mutatione ad fundum illius pertingant. Tum etiam per restactiones , quae in humorum istorum superficiebus fiunt, hoc egit, ut radii secundum quos h. ae a. 'iones tendunt, ex e dem objecti puncto provecti, in eodem nervi optici putacto iterum cota ant, & consequenter reliqui ab aliis punctis venientes, tam accurate ac fieri potest, in totidem aliis colligantur. Credere enim debemus naturam hac in re quicquid fieri potest prastitisse, quia nitrii in contrarium experimur. Sed potius videmus illam defectus minitendi causa, qui necessatibsemper aliquis in hac radiorum collectione reperitur , vim pupillam tantum arctandi nobis dedisse , ouantum vehementia luminis pcrmittit. Deinde per colorem nigrum, quo omnes oculi paries non pellucidas, retinae obversas, imbuit, curavit ne radii ulli peregrini versus illam reflecterentur. Ac denique per mutationem figurae oculi essecit, ut licet objecta, jam magis, jam minus removeantur, radii tamen a singulis punctis venientes, quantum possim exacte in totidem aliis in oculi fundo colli-
Verumtamen non adeo solicitὰ postremae huic necessitati cavit, ut nuhil arti addendum reliquerit; non m 1dd enim nemini nostr ina vulgi, concessit, superscies oculorum tantum incurvare, ut objecta valde propinqua,
105쪽
DIOPTRICES CAP. VII. Tnempe non nisi uno aut dimidio digito alaobus distantia, cernere possimus; sed magis et Din quibusdam desilit, quorum liculos ita sormavit, ut n)n nisi eontemplandis linige positis inserviant, luod senioribus iamiliare est; nec misniis iis, quibus coistra tales oculos dedit, ut propinqua tantum coni .ieri iasiit: quod junioribus saepius usu venit. Adeo ut oculi oblongiores & a, gustiores citiam par sit, initio formari videantur, inde pati latim progredientibus annis dilatari & comprimi. Ut igitur arte hos desectus tollamus, primo necessarium erit figuras quaerere, quas superficies vitri aut alterius pellucidi corporis requirunt,ad incidentes radios ita incurvandos, ut omnes ex aliquo objecti pulicto e milli, ita illas permeando disponantur, ac si ex alio puncto longius a it propius posito venirent: propius scilicet, in eorum usum, quorum acics ad remota non valet; longius, tam pro senioribuequam ita universunt pro omiubus iis qui objecti
propius admota cernere volunt,
quam 'stuli si guta permittit.
Nura oculus ex. gr. B vel C, ad id Dctus, ut omnes radios essus expuncto H vel I, in medio sui tandi colligat , quum simul illos expunctoV vel x colligere nequeat; perfricu uni est interjecto vitro P vel O, quod omnes radios puniri V vel X ad oculum mittit, tanquam si venirent ex puncto H vel hunc defectum sublatum iri.
Deinde quum non unius tantum ligura vitra, idem accuraeeiscere possint, ad eligenda n ualentioni aptissima ,- duae conditiones praeterea veniunt considerandae. Harum prima,
ut figurae simplicissi naae,id est,delineatu ac politu facillimae sint. Altera, ut illorum ope radii ex liis objecti punctis digressit, ut E,
ad eundem circiter modum oculum intrent, ac si ex totidem aliis punctis venirent, ut K F. Et notraus hic ei citer, non, quantum ieri potest , vici; praeterquam enim quod dissicilesbrsitan foret, ex iusinito numero sigurarum huic eidem rei inservientium, e nauae omnium aptitania est geometrice demonstrare, cilci etiam inutile r
107쪽
neque enim eae Iem procul dubio essent aptissimae ad visum illustrandum. quum ne oculus quidem ipse omnes radios ex diversis pulictis manentes, in totidem aliis eolligat. Nec omnino possumus hae in re eligere, nisi praeter propter, quum figura oculi accurata minime nobis explorata sit. Opera praeterea danda erit, quoties hujusmodi corpus oculis nostris admovebimus , ut naturam μνε quantum seri poterit, in omnibus, quae in fabrica illorum observavit, arte imitemur, nee ullum commodum quod illa dedit negligamus, nisi sorsin O .M. ut aliud majus eo ipso lucremur. In magnitudine imaginum observandum est, tribus illam tantummodo rebus inniti: distantiae sciliaet , quae inter objectum & locum ubi radii, ex singulis punctis ad oculi fundum missi, decussantur; deinde distantiae, quae inter eundem locum & oculi fundum ; & postremo refractioni horum radiorum. Sie cuivis patet, imaginem R. S T majorem so-
re , si objectum V X Y propids aeeederet ad K , ubi radii V Κ R, & Y N T decussantur 1 aut potius ad superficiem B C D , ubi proprie decup
sari incipiunt, ut postea videbimus: vel etiam si oculum magis oblongum reddere possemus, ut distantia maior foret, inter superficiem B C D, quae hos radios decussat, & fundum oeuli R. ST: Aut tandem, si refractione non tam introrsum ad S , sed potius extrorsum , si fieri posset, incurvarentur. Et quidquid ultra luec tria imaginemur aut moliamur, nillil tamen inveniemus, quo imago grandior riadi possit. Ipsi ura etiam posteriori loco nobis notatum , vix memorabile est, quum nunquam nisi parum admodum , imago illius ope augeatur, idque cum tanta difficultate , ut semper minori opera per alia fieri possit; quemadmodum mox intelligemus. Ipsam etiam naturam videmus hoc neglexisse ; Nam procurans ut radi V Κ R., & Y Κ T, introrsum tu ventur ad S , permeando superficiem B C D & 1 1 3 ; imaginem R S Tminorem delineavit, quam si ita cuncta ordinasset , ut extrorsum curvarentur , ut fit ad s , in superficie s 6, aut si omnino rectos reliquisset. Nec magis opus est primum considerare , nisi pateat accessus ad objecta ; si vero pateat, manifestum est , quo propius illa contueamur , tanto majorem imaginem in oculo reddi. Natura autem non permi tente , propius oculis admota , quam ad distantiam dimidii pedis , aut circiter , commode a nobis cerni , ut artificium quantum po est huic obsticulo medeatur , opus Blummodo vitrum , quale est P, de qiis paulo ante locuti sumus, interponere ε, cujus ope radii venientes expuncto proximo quoad licet, in oculum initant, tanquam si ex alio ulterius
108쪽
rembio venirent. Maximum itaque quod hae opera fer potest, est, ustantum duodecima vel dςciniaquinta istius di sumiae pars , tequiratur inter oculum & objectum , quae ibi alias est a deberet: Ic ita radii ex varii objecti punctis manantes , decies aut quindocies propiores oculo decus liti v l etiam paulo magis , quum non amplius in oculi superficie ducullandi initium ciniatu , sed potius in vitro cui propius objectum adhaerebit -- . . imaginem delineabunt, cuius diameter decies aut quindecies major erit, quam canita hoc vitro sui set : & consequenter superficies ducenties cir citet major erit, totiesque objectum distinctius repraesentabitur: &eadem opera multo majus simul apparebit ; non quidem accuratὰ ducenties, sed in magis aut minus, prout magis aut minus remotum illud iudicabimus. Si via Fiet. enim, exempli gratia, inspiciendo objectuin X, per transversum vitrum Pu V -b , oculum nolitum C disponamus, eodem modo quo disponi deberet, ad contemplandum aliud objectium, quod viginti aut triginta passibus a no- bis distaret, & nullam aliunde loci .cognitionem , in quo illud sit tum sit, habentes, triginta passibus abesse iudicemus, decies millies maius videbitur , quam revera est; adeo ut elephas ex pulice possit fieri: certum enim est imaginem quam pulex in oenti lando delineat, quum tam prope adest, aeque magnam esse ac illa quam elephas depingit, triginta passibus inde remotus.
Et liuie soli innititur inventio conssicillorum unico vitro constantium, quorum in augendis & subtilius pervidendis rebus , similiaris & ubivis cognitus usus est i licti vera illorum figura parum hactenus innotuerit. Et quoniam ut plurimum quoties illis utimur, scimus objectum valdὰ propinquum esse, nunquam tam magnum videri potest, quam si ulterius
V licus tantum adhue modus has imagines augendi restat, quo nempe cili unus, ut radii ex diversis punctis missi, quam longissime fieri potest ab oculi stando decussentur: sed utilissimus omnium sine dubio, &maximi momenti est. Unicus, utpote qui ad obiecta tam accessa quam inaccessit, usum sui prabere possit, & cujus effectus nullis terminis circumscribitur: ita ut hujus ope . imagines semper in majus augendo usque ad indefinitam quantitatem expandere ponimus. Ut quum, exempli gratia, primus humorum quibus oculus resertus eis, eandem propem dum refractionem ei sciat, quam aqua communis, si proxime admove mus tubum aqua plenum, ut EF, cujus extremitas claudatur vitro G H.
I, quod liguram habeat similem membranulae B C D , illum huniorcui regenti, de eodem modo ad intervallum , quo ab ima oculi parte distabit 'rcondentem; n illa amplius refractio siet in illa membranula BCD,sed
109쪽
in quae antea ibi fiebat, viciens ut omnes raditi ex. eodem puncto digressi, in ea regione
incurvarentur, atque ut postea in eodem nervi optici pun ita coirent, &consequenter omnes ea
diversis punctis allabentes, ibi decussirentur, ut postea in diversis aliis punctis hujus nervi sisterentur, fiet in ipso tubi aditu GHI: &ita hila. dii ibi decussati, imaginem RS a longὰ maj rem delineabunt. quam si tantum in superficie BC D id fieret; & qub magis in longum hic t
bui porrectus erit, tamd majoresetiam imagines erunt. Et sic aqua E F, peragente munus humoris Κ, vitro G HI, membranulae B C D,&tubi aditu GI, pupillis, viso eadem ratione fiet, ac si oculum natura in tantum porrexisset, quanta est longitudo huius rubi. Ubi haud aliud fiterit considerandum , nisi quod naturalis pupilla, non tantum inutilis sit hoc casi,sed etiam noceat,angustia sua radios exeludendo, qui alias in latera sundi oculi ineiderent,& ita impediendo imagines tantum ditana di, quintum dissiderentur si minus angulta
At ue lili est advertendum, particulares illas refractiones quae paulb aliter in vitro G H I, quam in aqua EF fiunt, minimi momenti esse,
de vix dignas eonsideratione: nam quum hoc vitrum ubivis aequὰ crassumsit, licti exterior superfietes magis hos radios in ruet quam aqua, statim interior rursus in eundem situm illos r ducet. Et ob eandem hanc eausam, nullam sapra mentionem mimus refractionum quas es- sciunt membranae humores oculi involventes,
sed tantummodo illarum quas pariunt ipsi hu
t Sed quum aquam hae ratione qua diximus, oculo iungere, Sosim,nec uiam obvium a viaia determinate figuram vitri G HI , quum illam mem- .a - πbranae B C D, crius vicem supplere debet, non satis noscamus i alio invento et e inconsultius erit; Scincere unius aut plurium vitrorum ope, vel etiam aliorum corporum pellucidorim, tubo inclusorum, sia non tam proseoculis cLὶ : - tua λω
110쪽
iunctorum, quin paululum aeris intercedat, ut in ipse tubi aditu radii ex eodem puncto venientes ira incurvenetur, ut postea coeant in alio puncto, quod non multum absit a fundoocuit,per tutam istum respicientis: & praeterea ut iidem radii extubo egredientes rursus siectantur &disponam tur tanquam si non fuissent ante incurvati, sed tantum ex propiori loco venirent. Et simul ut ii qui ex diversis punctis allabentur, in primo tubiaditu decus ii, non rursus egrediendo decessentur; sed eodem modo ad oculum tendant, ae si ex objecto majori propiori venirent. Ut si tubus
H Fablido vitro impleatur,cujus superficies G HI illius figurae sit, ut omnes radios venientes ab X versus S mittat, & altera superficies Κ M illius,ut eosdem egredientes ita frangat, ut inde ad ocu-mul tendant, tanquam si venirent a puncto x, quod ita locatum fingo, ut eandem proporti nem inter se lineae x C, & C S, habeant, quam XH S; punctiun enim X, multo remotius ab oculo putandum est, quam in figura potuit exhiberi ii, qui ab Uullos necessuid in superficie G HI secabunt, ideoque iam remoti ab illis existentes
eum ad alteram tubi extremitatem pervenerint,
superficies ΚΜ non poterit esseere ut rursus adinvicemaecedant, saltemsi sit concava, qualis hic
supponitur. Sedadoculum eos remittet, eodem fere modo, ac si venirentexpuncto Y. Quo ipso imaginem tanto majorem delineabunt, quanto
tubus longior erit. Neque hic necessimum figuram supe ciet B C D accurate nosse, ad determ nandam illam corporum pellucidorum,quae huic usii desinamus. Sed quoniam & lili dissicultas non levis,in in . veniendis scilicet vitris, aut aliis corporibus ejus-femodi, satis crassis ad implendum tubum, satis itidem pellucidis lumini transmittendo: totum interius tubi spatium cum relinqui potest, S duo tantum vitra, eiusdem essetis, cujus duae