장음표시 사용
51쪽
eani resectant; & in specie de omnibus eorporibus quae in terra occurrunt. qu sint aut colorata, aut pellucida, aut luminosa; tandemque de homne , quod eorum sit sp tor. Quinetiam ut aliquas his omnibus umbrascerem, & liberius, quid de iis sentirem, dicere possem, nec tamen receptori ter do s optationes aut sequi aut refutare tenerer;totum hunc Mundum disia aulationibus ipsbrum relinquere decrevi, & tantum de iis Fae in Novo contingerent tract re, si Deus nune alicubi in spatiis imaginariis susscientem ad . eum componendum materiae copiam crearet, vari Enue&sne ordine diversas Dus m retia: partes agitaret, ita ut ex ea aeque confusum Chaos atque Poetae fingere valeant componeret; deinde nihil aliud ageret quainordinarium suum concursiam naturo modare, ipsamque secundum leges a se constitutas agerennetet. Ita primi, ni hane materiam descrips,&eo modo eam depingere conarus sum,ut nihil, mea quidem sententia, clarius aut intelligibilius sit in mundo; exceptis iis quae modδ de Deo & de Anima dicta sint. Nam presia supposui, nullas in ea ejusmodi formas aut qualitates esse, qua- . Ies sint eae de quibus in scholis disputatur, nec quidquam in genere cujus cognitio non adeo mentibus nostris sit naturalis, ut nullus ipsam a se ignorari fingere possit. Praeterea quaenam essent naturae leges ostendi; nulloque alio uffumpto principio quo rationes meas stabilitem, praeter infinitam Dei perso . Gionem, illas omnes demonstrare studui, de quibus dubitatio aliqua aboriri
siet; plorareque eas tales esse,ut etiam si Deus plures mundos creasset,nullus tamen esse posset in quo non aecurate observarentur. . Postia ostendi quomodo maxima pars materiae istius, Chaos, secundum has lege vita se disposse&collocatura esset, ut nostris Coelis similis evaderet. Quomodo interea c liquae illius partes Terram miris turae essent, quaedam Planetas & Gm s, &quaedam aliae Solem&stestas fixas. Et hoe loco intractationem de Luce digreuus, prolixὰ exposui quaenam ea esse deberet quae Solem & stellas 2 eomponeret, & quomodo inde temporis momento immensi coelorum spatia itrajiceret, & a Planetis Cometisque ad terram resecteret. Ibidem etiam multa de sutillantia uitu, motibus ,& omnibusdiversis istorumcoelorum, morumq; qualitati inserui; adeo ut mesati s multa dicere putarem ad illen dendum nihil in hujusMundi Coelis,astrisque observari,quod non deberet aut vitem non posset similiter inmundo quem describebam apparere. Inde ad trae dum de Terra progressus sum, ostendiq; quomod etiamsi, prout expres W pposieram, Deus nullam gravitatem materiae e qua compositaerat indidisset, atramet omnes ejus partoaccurate ad centrum tenderent ;Item quo-
o cum ipsus sit perficies aquis ct aere o triretur, Ccelorum & Astrorum, sed praecipue Lunae dispositio, ine afluxum & refluxum ess re deberet, omnibus suis circumstantiis illi qui in maribus nostris observatur similem, nec ma quemdam aquarum dc accis ib ortu ad casum motu ualis hiron
52쪽
picos animadvertitur; Quomodo montes, maria, sentes & fluvii in ea nat taliter produci possent, de metalla insedinis enasci, plantaeque in agris crescem genere omnia corpora, quae vulgo mixta aut composita vocant, in e generari. Et inter caeterea, quia nihil aliud in mundo post Astra, praeter Isenem esse agnosco quod lumen producat, studui omnia quae ad ignis naturam pertinent perspicuὸ declararo, quomodo natiquomodo alatur, & cur in eo es, quando selus calor sine lumine, aliquando verb solum lumen sine calore deprehendatur ; quomodo varios colores in diversa corpora inducere possit, diversasque alias qualitates; quomodo quaedam liquefaciat, quaedam vero induret ; quomodoque omnia propemodum consumere, aut in cineres & Ω-mum convertere possit; & denique quomodo ex his cineribus Ala actionis. sitae vi vitrum Vicere. Cum enim istacinerum in vitrum transmutatio non minus sit adimitanda quam quaevisalia quae in natura contingat, volui me aliquantum in ejus particulari descriptione oblectare. Nolebam tamen ex his omnibus inserre, Mundum hunc eo quo propo- .nebam modo laese creatum Multo enim velisenilius est Deum ipsem ab initio talem qualis suturus erat secisse. Verumtamen certum est & vulgomet Theologos ieceptum,inademitae actionem qua ipsum nunc conservati . cum ea qua olim creavit: ita ut etiamsi nullam ei aliam quam Chaos tmam ab initio dedisset, dummodo post naturae leges constitutas, ipsi ncursum Rum ad agenduin ut solet commodaret, sine ulla in creationis miraculum iniuria credi possit,eo selo res omnes pure materiales, cum tempore quales nunctae videmus etai potuisse. Natura aurent ipsarummulidiacilius capi poti est, clim ita paulatim orientes conspiciuntur, quis cum tantum ut absoluta:&periectae considerantur.
A descriptione corporum inanimatorum & plantarum transivi ad assim lia, & speciatim ad hominem. Sed quia nondum tantam istorum adeptusetam crenitionem, ut de iis eadem qua de exteris Methodo tractare possem. hoe est, demonstrando essectus per causas.& ostendendo ex quibus semini ,
quove modo natura ea producere debeat,contentus sui supponere, Deum se mate eorpus hominis uni e nostris manino simile, tam in externa membrorum figura, quam in interna organorum conserinatione, ex eadem cum illa
uam descripseram materia, nullamque ei ab initio indere animam rationalem, nec quidquam aliud quod loco animae vegetantis aut sentientis esset; sed tantum in ipsius corde aliquemsine lumine ignem,qtialem antea descripseram, excitare; quem non putabam divo esse ab eo qui sienum congestumam tequam siccum sit calefacit; aut qui vina recentia abacinis nondum separata ui servere ficit. Nam sunctiones quae consequenter in hoc humano cogore esse poterant expendens, inveniebam perfecte omnes quae nobis non cogita
tibus increpossunt; ac stoinde absilue conenti γae animae, hoc illius no-- sici
53쪽
DE METHOD . 23stri partis a eorpore distinctae, cuius ante dictum est naturam raerest tione tantum sitam Use; easdemque in quibus potest dici animalia ratione destitura nobiscum converute; ita tamen ut nullam eariun animadverterem, quae cum a mente pendeant, solae nostrae sum quatenus homines sumus; quas ni- talom nus ibi postea reperiebam, cum Deum animam rationalem creasse,
eamque isti corpori certo quodam quem describebam modo coniunxisse, sudi posuissem. Sed ut gnosci possit qua ratione illie nrateriam istam tractarem, v
lo hie apponere explicat nem motus cordis, & arteriarum; qui cum pri mus&generalissimi is sit qui in animalibus observatur, ex eo facile judicabitur quiade reliquis omnibus sit sentiendum. Et ut naiaor in iis quae dicturus sum percipiendis occurrat illicultas , auωr sum iis qui in Anatomia non sunt versati, ut antequam se ad haec legenda accingant, cor magni alicuius animalis pulmones habentis, coram se dissecari curent: cinomnibus enim suis est huniano simile sibique duos qui inibi sunt ventriculos sive ravitates ostendi; Primo illam quae in latere dextro est, cui duo valde ampli eanales
respondent; videlicet vena cava, quae praecipuusta est sanguinis receptac Ium, & veluti trimcus arboris, cujus omnes aliae corporis venae sinit rami a& vena arteriosa, male ita appellata, cum r vera sit arteria , quae originem a corde habens, postquam iure exiit, in multos ramos dividitur, qui deinde per pulmones disperguntur. Secundo illam que est hi latere sinistro, cui eodem modo duo canales respondent, aeque ampli atque praec dentes, si non magis; scilicet arteria venosa, male etiam ita nominata, cum nihil aliud sit quam vena . quae a pulmonibus oritur, ubi in multos ramos dividitur, eum venae arietiosae & asperae arteriae, per quam aer quem spiramus ingreditur, ramis permixtos ἔ- magna arteria quae e corde exiens ramos suos per totum corpus dispergit. Vellem etiam, ipsi diligetver stendi undecim pelliculas, quae veluti totidem valvulaeapetium&claudunt quatuor ostia seu orificia quae sunt in istis duobus cavis; nimirum tres in ingressu venae cave. ubi ita sunt eollocatae , ut nullo modo impedire possint qud minus sanguis quem eontinent, in dextrum cordis ventric tum quasilices .e inde exeat ae rate prohibeant. I res in ingressu venaear-teriosae, quae contrario modo dispositae, sinunt quidem sanguinena in illa e vitate contentum ad pulmones transire , sed non eum qui in pulmonibus est eo reverti. Et sis duas alias in orificio arteriae venose , quae permittunt ut sanguis e pulmonibus in sinistrum eordis ventriculum fluat, sed restum ejus arcent. Et tres in ingressu magnae arteriae, quae sinunt ipsume eorde exire, sed ne illuc redeat impediunt. Nee usia aliam quarere causam numeri istarum pellicularum , nisi quda cum arteriae venosae orificium sit figurae ovalis ratione loci tu quo est, duabus commode claudi
54쪽
possit; cum alia quae rotunda iunt, melius tribus obstriai queant. Praeterea
euperem ut ostenderetur ipsis, magiram arteriam & venam arteriosam constitutionis esse multo durioris Sc firmioris quam arteria venosa & vena GH; &illas duas postiemas dilatari priusquam cor ingrediantur, ibique duo veluti martu pia eiscere, quae vulgo cordis auriculae vocantur, & sunt ex simili eum ipso carne compostae: Multoque semper plus caloris esse in corde quam in ulla alia corporis parte; Denique istum calorem posse efficere, ut si guttula aliqua sanguinis in ipsius cavitates ingrediatur , statim intumescat & dilatetur; scut omnibus in universum liquoribus contingit, cum guttatim in aliquod valdὸ calidum vas stillant. Post haec enim non opus est ut quidquam aliud di eam ad motum cordis explicandum, nisi quδd cum ipsius cavitates non sunt sanguine plenae, illuc cessarid defluat, e vena quidem cava in dextram,& ex arteria vetiosa in sinia stram ; quia haec duo vasa sanguine semper plena sunt, &ipsorum orificia quae cor spe tant tunc obturata esse non possunt. Sed simul atque duae sanguinis guttae ita illuc sunt ingresse, nimirum in unamquamque cavitatem una, cum necessarios ut valde magnae, eo qu5d ostia per quae ingrediuntur ampla sint,& vasa unde procedunt plena sanguine, statim ex rarefiunt &dilatantur, pr pter calorem quem illic inveniunt. Qua ratione fit ut totum cor intumescere Deiant, simulque pellant &claudant quinque valvulas, qui sint in ingressu
vasorum unde manant,impediantque ne major sanguinis copia in cor descendat; Et cum magis magisque rates iant, simul impellant & aperiant sex rellia quas valvulas, quae sunt in orificiis duorum aliorum vasorum, per quas exeunt ι hac ratione essicientes, ut omnes venae arteriosae & magnae arteriae rami, eodem pene cum corde momento intumescant i, quod statim postea, sicut
etiam istae arteriae, detumescit, quia sanguis qui eo ingressus est refrigeratur,&ψ arum sex valvulae clauduntur, & quinque venae cavae & arteriae venosae aperiuntur, transtumque praebent duabus aliis guttis sanguinis, quae iterum faciunt ut cor & arteriae intumescant, sicut praecedentes. Et quia sanguis qui ita in cor ingreditur, per istas duas ipsius auriculas transi, inde fit ut ipsarum
motus, cordis motui contrarius sit,&cum intumescit detumescant.
Caeterum ne ii qui vim demonstrati omina Mathematicarum ignorant, Si in distinguendis veris rationiblis averis milibus non sunt exercitati, audeaant istud sine praevio examine negare; monitos eos volo motum hunc quem modb explicavi, adeo necessario sequi ex sola organorum dispositione, quam suis in corde oculis intueri possunt,& ex calore qui digitis percipitur,naturaq; sanguinis quae experientia cognoscitur; atque horologii motus,ex vi, situ & cgura ponderum & rotarum quibus constat. Sed si quaeratur qua ratione fiat ut sanguis venarum ita continud in eordequens non exhauriatur, & utetiae nimis plenae non sint, cum omnis sanguis
55쪽
qui per eor transit in es; ingrediatur; Non opus est ut aliud respondeam praeter id quod iam a quodam Medico Anglo script una est; cui laus haec tribuenda est quod primam in ista materia glaciem stegetit; primusque docuerit multas es.se exigitas vias in arteriarum extremitatibus, per quas sanguis quem a cordα accipiunt in ramulos venanim ingreditur ; unde iterum ad cor redit; adco ut
motus ipsius nihil aliud si quam perpetua quaedam circulatio. Id quod optime probat ex ordinaria experientia Chirurgorum; qui brachio mediocri cum adstrictione ligato supra lacum ubi venam aperiunt, essiciunt ut sanguis inde copiosius exsilia ,quam si non ligassciat. Planc autem contrarium eveniret si brachium insa Iigarent, inter manum videlicet &apertura in, a tu si illud supra valde arcte adstringerent. Manifestum enim est, vinculum mediocriter adstrictum, posse quidem impedire ire sanguis qui jam in brachio est, ad cor per
venas redeat; non autem ne novus semper ex arteriis assinat; ed quod ii ista v
nas sint collocatae, & durior ipsarum cutis non ita iacit E comprimi possit;
quodque etiam sanguis c corde veniens, majore cum vi per ipsis ad manum tramite coluendat, quam inde ad cor per venas redire. Moniam vero sanguis iste ex chio exit per aperturam in una venarum factam, necessario meatus aliqui intra vinculum, hoe est, circa bracliti extremum, esse debent, per quos illuc ex arteriis venire queat. Optime etiam id quod de motu sanguinis dicit, probat ex quibusdam pelliculis, ita variis in tu is valvularum instareirca venas dispositis,ut Us a medio corporis ad extrema transire non permittant, sed tam una ab extremis ad cor redite; praeterea experientia, quae ostendit omnem qui in corpore est sataguinem,inde brevissimo tempore exire posse per unicam scissura arteriam, etiamsi arctissime prope cor esset ligata, atque inter
ipsam & vinculum scissa; adeo ut nulla esset suspicandi occasio, singuinem
egredientem aliunde quam excorde venire.
Sed multa alia sint quae hanc, qtiam dixi, veram istius motus sanguinis causam esse testantur; ut primo differentia quae observatur inter sanguinem qui e venis exit, & eum qui ex arteriis promanat; quae aliunde oriri non potest quam ex eoquδd transeundo per cor rarefactus&veluti destillatus fuerit, a que ita Obtilior, vividior & calidior sit, statim atque inde exiit, hoc est, cum invenis stabulabatur. Et si probe attendatur, comperietur hoc discrimen non apparere nianis este, nisi in vicinia cordis; minus autem in locis ab eo remoti ribus. Deinde tuniorum e quibus vena arterios i&magna arteria constant durities, satis ostendit singuinem ipsis majore cum vi quam venas pulsare. Cur etiam sinistra eordis cavitas & magna arteria, ampliores essent & latiores civitate dext ra I vena arteriosa. nisi arteriosae venae sanguis pulmones solum ingressus ex quo per cor transit. subtilior esset, & magis, faciliusque rarefieret qium sanguis immediate ex vena cava procedens Et quid ex pulsus contre ctatione conjicere possuntMedici, nisi sciant Loguinem prout naturam mutat,
56쪽
magis aut minus, celerid; vel tardilis,quam antea a cordis calore rares eri pos . se Et si expendatur quomodo iste calor aliis membris communicetur, nonne fatendum est id fieri ope sanguinis, qui per cor transens ibidem cal fit , indeque per totum corpus diffunditur 3 Unde fit ut si ex aliqua parte sanguis dematur, ea tem opera dematur calor. Et quamvis cor ardore ferrum candens aequaret, non sussceret tzmen ad pedes&manus adedae sentimus ealefaciendum, nisi continuo illlae novum sanguinem mitteret. D inde etiam ex eo cognoscitur verum respirationis usum esse, satis recentis aetis in pulmones inferre, ad efficiendum ut sanguis qui eo ex dextro cordis ventriculo defluit, ubi rarefactus & quas in vapores mutatus suit, ibi incrassescat & denuo in sanguinem convertatur, prids quam in sinistrum restuat; sne quo , alendo qui illic est igni aptus esse non posset. Idque
ex eo confirmatur, qudd videamus animalia pulmonibus destituta , unicum tantum cordis ventriculum haberer quodque in insantibus qui eo uti non possunt quamdiu sunt in matrum uteris inclusi, foramen quoddam deprehendamus, per quod sanguis ὀ vena cavi in sinistram cordis cavitatem defluit; & brevem tubum per quem E vena arteriosa in magnam arteriam , non traiecto pulmone, transi. Deinde quomodo fieret concoctio in ve triculo, nisi Oreb calorem per arterias immitteret, litiaqile inuidiores alia
quas sanguinis partes, quae injecti cibi comminutionem adiuvant 8 Nonne etiam actio, quae istitis sibi suceum in sanguinem convertit , facilis encognitu, s coiisderetur illum iteratis vicibus , ct sorte plus quam centies aut ducenties singulis diebus per cordis ventriculostosum distillare; Qua vero alia re indigemus ad explicandum nutritionem, & variorum qui in corpore sunt humorum productionem; nisi ut dicamus impetum quo sanguis
dum rarest, a corde ad extremitates arteriarum transit, essicere ut aliquae
ipsus partes subsistant in membris ad quae accedunt, ibi. iue locum occupent aliquarum partium quas inde exfellunt; & secundum situm, aut figuram , aut exilitatem sororum quos offendunt, quasdam potius in certa loca consuere quam alias; eadcm ratione qua fieri solent quaedam cribra, quae per hoc unum quod diversmodὰ sint perforata, variis frumenti speriebus a se invicem separandis insci viunt. Denique id quod hic super omnia obse vari meretur, generatio est spirit um animalium, qui sunt instar venti su tilissimi, aut potius flammae purissimae, quae continue e corde magna eopia in eerebrum ascendens, inde per nervos in musculos penetrat, &omnibus membris motum date ira ut non opus sit aliam imaginari causam , quae ciliciat ut paries sanguinis, quae, eb quo sint magis carieris agitatae & penetrantiores, aptissimae sunt ad istos spiritus componendos, potius ad cerebrum quam alio contendant; nisi quod arteriae quae eas illuc deserunt, rectissima omnium linea a corde procedant; & quod secundiam Mechanicis
57쪽
regulas, quae eaedem sunt atque regulae naturae,ctai variae res simul ad eandem partem contendunt, ubi satis spatii non est omnibus recipiendis, sicut contingit in partibus sanguinis, quae ὀ sinistro cordis ventriculo exeunt, & ad c rebrum tendunt, neeesse sit ut debiliores &minus agitatae inde avenantur a validioribus, quae hac ratione eo solae perveniunt. Particulatim satis isti omnia exposueram in tractatu quem antea in Ii cem edere cogitabam. In quo consequenter ostenderam, quaenam debeates le fabrica nervorum & musculorum corporis humani, ad elliciendum ut spiritus animales ipso contenti, vires habeant eius naembra movendi; sicut via demus capita, paulo post quam aestissa fuerunt, adhuc moveri & terram
mordere, etiamsi non amplius sint animata: Quaenam mutationes incerebro fieri debeant ad vigiliam, somnum & insomnia producendum: Ru
modo lumen, ut, odores, sapores, calor,& Omnes aliae externorum o
jectorum qualitates , in eo per sensuum organa diversas imprimere ideasDssint: Quomodo fames, sitis, aliique interni affectus suas etiam illuc immittere valeant: Quid in eo per senium communem intelligi debeat, in
quo ideae istae recipiuntur; per memoriam , auae eas conservat; & per phantasiam, quae eas diversimode mutare potest , & novas componere; quaeque etiam spiritus animales varie in musculos immittendo, eosdem omnes motus qui unquam absque voluntatis imperio in nobis fiunt, e denaque modo tum objectis externis sensuum organa pulsantibus, tum etiam affectibus &temperamentis exterius respondemes, in istius corporis membris potest essicere. Quod nullo modo videbitur mirum iis, qui scientes quam varii motus in automatis humana industria fibricatis edi possint; idque ope quarumdam rotularum aliorumve instrumentorum , quae numero sunt paucissima, si conserantur eum multitudine sere infinita ossium,
musculariim, nervoriam, arteriarum, venarum aliarumque partium Org
nicarum , quae in corpore cujuslibet animalis reperiuntur ; considerabunt humani corporis machinamentum tanquam automatum quoddam ma
nibus Dei factum, quod infinities melius sit ordinatum , motu ue in se admirabiliores habeat, quani ulla quae arte humaria sabricari posunt. Et hic particulariter immoratus eram in ostendendo , si darentur ejusmodi
machinae , figura externa organisque omnibus simiae, vel cuivis alieri bruto animali simillimae, milianos ratione agnituros ipsas naturaab istis ali mantibus disserre. Si aluem aliquae exstarent quae nostrorum corporum imaginem referrent , nostrasque actiones quantum moraliter fieri possumitarentur ς nobis semper duas ortissimas vias reliquas sore ad agnoscendum, eas non propterea veros homilies esse. inarum prima est, illas nunquam sermonis usum habitu as , aut ullorum signorum , qualia ashibemus ad cogitationes nostras aliis aperiendas. Nam concipi quidem potest
58쪽
machina ita composita ut vocabula aliqua proserat; imo etiam ut quaedam enunci et quae praeientiae obiectoruΠuipsius Organa externa movesuluna,apposite respondeant: veluti si aliquo loco tangatur, ut petat quid se velinius; si diu, hi clamet nos ipsam laedere Olia eiusmodi: Sed non ut vuces proprio minusic collocet apte ad rcspondendum omnibus iis quae coram ipsa proferentur; quemadmodum quilibet homines,quantumvis obtusi ingenii, possunt facere. Secunda est, quod etiamsi tales maclunae, multo aeriue bene aut forsitan melliis quam ullus nostrum necrent, in quibusdam aliis sine dubio aberrarent: ex quibus agnosci posset eas cum ratione non agere ; sed solummodo ex org notum suor im dispositione. Cum enim ratio instrumentum sit universale, quod in omni occasione usui esse potest, contra autem organa isti pasticulari
aliqua dispositione ad singulas suas actiones in dimant: inde fit ut plane sit in
credibile, satis multa diversa organa in machina aliqua reperiri,ad omnes motus externos variis casabias vitae respondentes, sola eorun ope peragendos, e dem modo quo a nobi rationis ope peraguntur. Hac autem ea lena duplic via cognosci etiam potest discrimen quod inter henaines & bruta intercedit. Observatu enim dignum est, nullos reperiri homines adeo lactetes&stupidos, ne amentibus quidem exceptis, ut non possint diversas voces aptὸ construere, atque ex iis orationem componere; qua cogitationes suas pateaciant: Contra vero nullum esse aliud animal, quantumvis pcrdictum aut selici sidere ita tum,quod simile quidquam faciat. Hocque ex Organorum desectu non contingit; videmus enim picas &psittacos easdem quas nos voces proscrre, nec
tamen sicut nos loqui posse, hoc est, ita ut ostendant se intelligere quid dicant. Cum nihilominus homines a nativitate surdi & muti, sicque non minus, sed totius magis quam bruta, destituti organis quibus alii ita loquendo utuntur, oleant propria industria quaedam signa invenire quibus mentem suam ape
riant iis quibuscum versitatur , & quibus vacat linguam ipsorum addiscere. Istud autem non tantum indicat bruta minore rationis vi pollere quam lm-mines, sed illa planὰ esse rationis expertia. Videmus enim exigua admodum opus esse ratione ad loquendum: & quia observatur ingenii quaedam inaequa litas in er ejusdem speciei animantia, non minus quam inter homines, & alia aliis tristitutioni esse capaciora; non est credibile simiam, aut psittacum in sua specie persecti istinum, in eo infantem stupidissimum, aut saltem menternotum, aequare non', si , nisi ipsorum anima naturae a nostra plane disere-prntis esset. Notandumque est loquelam, signaque omnia quae ex hominum instituto cogitationes significant, plurimum differre a vocibus & signis naturalibus quibus eorporei affectis indicantur: nec cum veteribus quibus. lam putandum, bruta loqui, sed nos ipsorum sermonem non intelligere. Si enim id verum esset cum multis organis praedita sint, iis quae in iobis sui it analogis,
mentem suam aequὸ nobis patefaccre possent ac sui similibus. Siugulari
59쪽
etiam animadversione dignum', quod quamvis multa sint animantia, quae plus in iureae quam nos in quibusdam suarum actionum patefaciant; eadem tamen nisum omnino in myllis aliis demonstrare conspiciantur. Ita ut id quod melius nobis saciunt, non probet ipsa esse ratione predita; inde eninas quereturi majorem in illis inesse miiqnem quam in ullo nostrum, eaque nos in omni etiam alia re debere superare: sed potius probat, ipsa, ratione essu destituta, & naturam in iis secundum organotum dispositionem agere: prout videmus horologium ex rotis ian una & ponderibus compositum, aequaliusquam nos cum omni nostra prudenti horas numerare & tempora metiri. Postea descripseram animam rationalem, ostenderamque. eam nullo mo
do ὰ materiae potentia educi posse, sicut alia de quibus egeram,sed necesse esse ipsam creari: Nee sessicere ut instar nautae in navi, ipsa in corpore habitet, nisi Disan ad illius membra movenda; scue uiri ut cum ipse arctus jungatur laturque, adsensus & appetitus noli miles habendos, & ita verum hominem componendum. Caeterum copiosior pauid bla sui in argumento de anima tractando,quoisis maximi ponderis. Nam post illorum errorem qui Deum esse negant, quem me satis uipra relatasse opinor, nullus est qui facilius
debiles animas a reα virtutis tramite avertat, quam si putent, brutorum animam ejusdem esse cum nostra naturae; ac proinde nihil stobis post hanc vitam timendum aut sperandum stiperesse, non magis quam muscis aut formicis.
Cum autem recte coga ascitur quantum disterant, multo melius postea capiuntur rationes quae probant animam nostram naturae esse plane a corpore inis de ii lentis, &ex consequenti opus non esse ut cum ipso moriatur: ac deni que quia nullae animadvertuntur causae quae eam destruat, natura serimur ad judicandum ipsam esse metrialem. Tertius autem nunc agitur annus, ex quo perveni adfinem tractatus quo VI. ista omnia continentur, incipiebamque eum recognoscere,ut postea typogra- et 'pho traderem: cum rescivi, viros, quibus multum desero, &quorum auctori-- --tas non multominiis in meas actiones potest, qnam propria ratio in cogitationes, opinionem quandam Physicana inaprobasse, paulo ante ab alio in lucem Natis amis
editam; eui nolo dicere meata xsisse,sed tantum uiliit in illa Mite ipsorum censuram ob ervasse, quod suspicari possem aut religioni aut reipublicae noxium Σμι esse; neerroinde quod me impediturum suisset ipsam tueri, si ratio veram cc se persuasisset; hocque mihi metum incussisse ne pariter inter meas aliqua in- δε-.ὰρ,
veniretur in qua a vero aberrassem; Quanquam sane magnos. mper studio cuia ι- --ωravi, ne ullis novis opinionibus fidem adhiberem, quarum demonstrationes certis ras non haberem, aut quidquam s riberesia quod in ullius damnum cedere posset. Hoc vero satis suit ad me movendum ut a proposito illas evulgandi desisterem. Etiamsi enim rationes quibus ad cogitationes meas eden
60쪽
, fecit ut statim multas alias inventi em, quibus me ab illo labore suscipiendo excusarem. Et istae rationes ab utraque parte tales sunt, ut non solum mea eas luerecenserealiquatenus intersit, sedetiam
fortasse reipublicae literariis illas cognoscere. . ini.
Nunquam ea magni feci quae ab ingenio meo proiiciscebantur, & quam diu nullos alios ex ea qua utor Methodo fructus pereepi, nisi quod mihi in quibusdam dubiis satisfeci ad scientias speculativas pertinentibus , aut
meos mores componere conatus sum secundum rationes quas me docebat, non putavi me quicquam ea de re scribere teneri. Nam quoi ad mores alimnut, unusquisq; adeo suo sensu abundat, ut tot possent inveniri reformatores quot capita, si aliis liceret, praeterquam iis quos Deus suprem suorum p Pulorum Rectores constituit, aut quos suis magna gratiae de zeli me sura donavit, ut Prophetae sint, 'Rid in eo immutandum suscipere. Et Ilaci speculatioties meae valde mi ariderent, credidi tamen, alios etiam habere suas, quae sociὰ magis adhuc ipsis placeant. Sed flatim atque notiones aliquas generalesta meam spemntes, milii comparavi, earumque periculum sacere incipiens in variis particularibus dissicultatibuς, obser
vavi quousque ill ae me deducere possint, & quantum a principiis digiarant quae hactenus in usu fherunt; Credidi me eas occultas detinere non posse, absque pravi peccato adversus legem iubentem ut, quantum in iam his est, genera omnium hominum bonum procuremus. Ex iis enim copnovi, ad notitias vitae valde utiles posse perveniri; & loco Philosopluae illius speculativae quae in scholis docetur, posse Practicam reperiri, qui cognitis
viribus & actionibus ignis, aquae, aeris, astrorum, coelorum aliorumque corporum quae nos circumstant, adeo distincte atque diversas opificum nostrorum artes novimus; adhibere pariter ea possemus ad omnes usus quibus inservire apta sunt; atque ita nos velut dominos Sc posscssores naturae enficere. Mod sane esset optandum non tantum ad infinitorum artificiorum inventionem, quae essicerent ut sine labore fructibus terrae, Scomnibcs ipsius commodis frueremur: sed praecipuὰ etiam ad valetudinis conservationem quae sine dubio primum est hujus vitae bonum, dccxterorum omnium fundamentum. Animus enim adeo a temperamento dc organorum corporis dispositione pendet, ut si ratio aliqua possit inveniri, quae homines sapientiores & ingeniosiores reddat quam hactenus suerunt, credam illam in Medicina quaeri debere. Verum quidem est, eam quae nunc est in usu, pauca quorum adeo itisignis sit utilitas continere. Sed quamvis ipsis contemnere nullo modo sit auimus,consido tamen nullum fore, etiam inter eos qui illam profitentur,qui non confiteatur, omnia quae hactenus in ea in venta sunt, nihil propemodi ina esse, respectu eorum quae Cienda adhuc restant: hominesque ab is nitis tam corporis quam animi morbis immunes tantos , imo etiam