Quaestionum philosophicarum Syluestri Mauri Soc. Iesu liber primus quintus. .. Liber tertius. Continens Quaestiones physicas de ente naturali in communi, eius principijs, causis, & proprietatibus

141쪽

De existentia materiae. Ia

ne accidentis ergo materia est om-lpleta in ratione substantiae , ac solum coplebilis in rationibus accidentalibus Confirmatur,quia ens a se non potest compleri in ratione entis a se per additionem alicuius esse ab alio ; ergo ensper se non potest compleri in ratione entis per se per additionem formae habentis esse in alio esse Similiter non dicas, quod materia est substantia incompleta in specie corporis, quia secundum se non est in determinata

specie corpbris , sed est indifferens , ut

per sormam ignis constituatur in specie ignis , per formam aquae in specie aquae i&c. Nam contra est , quia sequitur , ut dicebant Antiqui , quod omnia corpora; sint eiusdem speciei substantialis, ac differant solum in specie accidentali , eo pacto , quo cera quadrata , ac rotunda differunt solum accidentaliter. Probatur sequela qui conueniunt in toto esse

substantiali , hoc est primo , per se stan

te , non adiacente alteri esse c. sunt

eiusdem speciei substantialis 3 sed omnia

colpora conueniunt in toto esse substantiali , hoc est in toto esse primo,peri stantes, non adiacente alteri esse e aclsolum differunt in esse formarum , quod sest esse secundum , adiacens esse materiris in eo fundatum , ac receptum er'

142쪽

33o eu istis VII. go&o Sed quidquid dicant non aliter

possunt defendere substantiali ratem formarum , quam dicendo, quod esse nor

primum, sed secundum , non per se, sed adiacens alteri esse non sundamentales, substans , sed fundatum , ac receptum in alio esse fundamentali , ac substante hoc est esse habens omnes imperfectio-lnes accidentis , non habens ullam perfectione expressam in definitionibus sub istantiar, sit esse substantiale sed hoc esti recedere a definitione &legitimo conceptu substantis accidentis explicato in tertio suppofites ergo non potest substineri, quod materia habeat propria lexistentiam . nisi negando aliquod exlsippositis . Porro antiqui, qui dicebant materiam esse en actu admittebant definitiones substantiae, accidentis explicatas in tertio supposito, negabanti secundum suppositum , ut docuit Diuust Thomas prima parte quaest. 76 art. . di licens . Propter hoc Antiqui nattirales , qui lposuerunt materiam primam esse aliquod enit

tactu, puta ignem , aut aerem , aut aliquidi Vimile , dixerunt , quod nihil generatur, aut

uorrumpitur simpliciter, sed omneseries a iterari , dicitur in trim Piscorum Texii 33. E conuerso Scotus is sequaces admittεntes cum Aristotele substantiam generari id cum antiquis, quod materia

143쪽

De existentia materia. III iri ascens ama debent negare tertium suppositum continens definitiones substantis, accidetis Aristoteles ut salu rei generari substantiam,hoc est ens primum, per se,& substans, mon generari omnino ex nihil , sed ex subiecto , sexit materiam primam esse en non acti, sed potentia , formam vero substantia tem dare materis primum esse , irimum actum . Quod materia, eX qua ge nexatur substantia,sit ens potentia, no etti,dicit expresse 1.de generatione ex- tu, Breuiter in praesentia quoque dicamus opsrtet e nomente IImpliciter aliquo modo fleri generationem , Malis ea ente semper .

Namque en potentia sed actu non ens prae

existat oportet , quod sane utroque dicitur modo. Ex hac vero doctrina patet primo, quid sit totum substantiales, quid accis dentales Totum substantiale est , quod constituitur per esse primum non adiacens alteri esse , ut Homo , Leo Totum accidentale est, quod constituitur peresse adiacens alteri esse, ut musicus: constituitur enim per esse musici,quod adiacet esse hominis . Secundo patet , quid sit materia cest enim potentia,quae potestia sorma determinari ad primum esse determinat s speciei i. g. ad esse ignis, aut laquae . Tertio patet , quid sit forma sub istantialis , quid accidentalis . Substan-

144쪽

,ialis est , quae dat esse pluminari, non adiacens alteri esse ut forma ignis,quae dat igni primum esse non adiacens alieri esto. Accidentalis est,quae dat esse adiacens alteri esse , ut musica, quaeldat homini esse musici adiacens esse hominis Quarto patet,quid si generatio substantialis , quid accidentalis . Generatio substantialis est,per quam res accipit esese primum δε non adiacens alteri esse e. g. generatio hominis est substantialis quia per illam homo accipit esse hominis , quod est esse primum . Generatio accidentalis est, per quam res accipit secundum esse adiacens alteri esse, ut per quam homo fit sanus : accipit enim esse sanitatis , quod adiacet esse otninis Possent haec confirmari ex pluribus locis Aristotelis, lus breuitatis gratia

omittuntur

Secundo probatur , quia contraria sententia nunquam satis explicat, quid sit substantia , quid accidens . Dieunt primo substantiam esse primum intentum natur . Sed contra, quia quis fuit consiliarius natur , ut possit in eius intentione discerneres, quid illa primo in tendat, quid secundario, ter hoc

ub tantiam discernere ab accidente γSecundo hoc ipsum querimus, quod sit illud ens, quod natura primo intendit, de quani

145쪽

De existentia materia. 33 quam habeat intrinsecam quidditate ol ac differentiam ab accidentes, propter quam primo intenditur a natura. Tertio non omnes substantiae sunt primum, intentum naturae , sed solet rationales, irrationales non sunt primum intentumsnaturet , sed ordinantur in bonum rationalium . Demum definire substantia in per intentionem nature est illam definire per aliquid extraneum , recedendo a notione substantiae , quae consistit in hoc, ut sit ens primum fundamentales, substans primum subiectum , cum accidens sit enssecundatium , fundatum in altero, acci

diis , Madueniens alteri.

Dicunt secundo, quod substantia est

finis eui accidentia finis qui sed primo, hoc ipsum quaeritur,quam quidditatem intrinsecam habeat finis cm cnos enim

dicimus finem cui esse en primum cisinem quiesse ens secundarium .fundatum in alio ente , quod Aduersari non

explicant. Secundo creatur rationales

sunt finis cui natur substantia in rationales sunt solum finis qui Deus nita, matura ncn amat asinum ut finen

cui propter ipsum asinum , sed propter

hominem cui inseruit. Tertio dicunt substantiam esse primuens , hoc est primum prrncipium passivu, activum, ideoque materiam esse sub

146쪽

stantiam, quia est primum principium passuum , formam esse substantiam , quia est primum principium activum . Sed licet isti melius rem explicent, adhuc non satis declarant. Nam quaedam dispositiones , accidentia activa per ipsos precedunt formam substantialem ergo serma substantialis non est primum principium activum , quia praeceditur ab alio principio Pergo forma substantialis non

est substantia. Preterea recedunt a no tione substantiae, quae consistit in eo , ut sit ens primum, fundamentales, esu stans Demum materia antecedenter ad formam esset ens in aetii esset pri-lmum principium activum. λ' enim

est in actu, potest agere, irimus actus desert primum principium agendi ergo materia esset substantia totalis, quia esset primum principium passuum,& activum. Co firmatur, quia virtus agedi sudatur inperfecto modo essendi; sed materia habet esse per se,i non adiacens alterἱ, qui est perseetiis modus essendi pergo est

activa multo magis , quam formas que

habet esse in alio esse, eo pacto, quo ensa se est adiuum magis, quam ens ab

Tertio probatur , quia quod est actuabile ambus alicuius generis , non includit in se antςeedenter actum illius generis

147쪽

r c, sed ad summum generis prioris, e g l uod est figurabile omnibus si puris non lineludit in se ullam figuram aczualem ,

e per figuram primo constituitur figuratum actu: sed materia prima est subiectum actuabile in genere substanti se cum

ossit recipere quamcunque formam ii mim substantialem ergo materia prima intecedenter ad formam non includit iue ullum adtum substantialem , atque ideo non est aetii substantia anteceden e ad formam , eo pacto , quo figurabileaon est actu figuratum antecedenter adiguram sed eo ipso quod non includat

actum substantialem , non includit in se ullum actum etiam accidentalem, cum saetus accidentales non possint esse nisi in actu substantiali , ergo materia prima antecedenter ad formam nulluna habet adium neque substantialem , neque accidentalem , atque a deo antecedenter adsormam non est eos acti, sed solum o tentia. sescens actuabile, eo pacto, quo

figurabile ante figuram non est ens actu, sed solum potentia Confirmatur, quia sicut datur figurabiles, quod antecedenter ad figuram non Factu figuratum&c, sic datur substan- iabiles, lactuabiles, quod anteceden

e ad actum substantialem , non est sub- tantia neque ens acitu, sed pura poten i

lia l

148쪽

136 qu ii UII. ita. Pret terea non minus proprie fit

i substantia in ens , quam figuratum sed figuratum fit ex subiecto figurabili,quod ante figuram non est actu figuratum 4 rQ'go subflautia fit ex substantiabili quod

ante formam non est actu ulla substatia, seu solum potentia . Rursus sicut ad allios actus p rq requiritur potentia, e g ad acitim coloris p rq requiritur colorabile, sic ad primum actum , qui est esse sub stantiale praerequiritur ens potetia, quod est substantiabile; sed potentia prire

quisita ad prinuim actum non potest an te cedenter ad illum habere vllum actu mi alioquin haberct actum ante primum actum ergo materia prima, quae est prima potentia , primumque subiectum receptiuum primi actus, antecedenter ad formam non est actus,nec habet actum , sed est purum ens potentia, constituitur in actu per formam Ex his fundamentis hac sententia, qua insinuarunt Aegiptij, vocantes materiam tenebras , totius entis defectum, totius

naturae ludum , prope nihil, non ens cexpresse docuit Plato in Timeo , dicensnaateriam secudum se carere omni actu,

Momni specie , eo quod sit subIectum recipiens omnem actum, Speciem , ac explicans id exemplis subdit: non si cuiae incluto intina exui debent,

149쪽

De existentia materia. 37 liquores omni odore, liquores imbui possint quocunque odore , omnique Agara mollia exornari. Platonem sequitur Plotinus Platonicorum princeps et Enne ad lib. . cap.q. dicens materiam Uam , quam effoomnia enita in potentia iudicamara , quanam

conditione esse actu entium aliquid possumui iudicare alioqtii iam necentia cuncta in totentiaforet Min fine cap. s. Si in silis, quae in potentia 6se , essentiamque haben introdaxeris actum , simul substantiae suae amnem substulisti: propterea qNod eorum esse erat inpotentia esse . Itaques oportet materiam incorruptibilem seruare necesse est eam lseruare materiam. Oportet autem , is appariret eam diceresolum in potentia esse mi id ipsum, quod est permoneat . Idem docentali Platonici cu Marsilio Ficino lib. Io.

theol. Platon cap. I. s. Platoni consentit Aristoteles pluribus locis secundo de anima cap. I. dicit, quod materia est potestas , forma actus . Primo Phys. tex. 79. dicit, materiam esse prope, quodammodo substantiam, quia nimirum est substantia, Mens solum potentia Se

ptimo mei te a a. dicit: cancti, quiestant materiam habent. Possibile enim est 1sese, non esse eorum numquodque hoc au-iem materiam dico Pergo secundum Aristotelem materia est ipsum psebit se; atoue ad eis per se non est actn . Ad haec

150쪽

lopa alludit Augustinus lib. I et con P S liceret, inquit, dic re quod aliqua est,

non est , hoc dicerem esse materiam , eodem lib. . Duo fecisti Domine Gunum prope te , scilieet Angelum , aliud prope nihil , scilicet materiam primam S. Thomas etiam eamdem sentetiam docet pluribus locis , imo undat in ea totam suam Metaphyseam . Ad I. Concedo antecedens negotconsequentiam . Disparitas patet ex di-lciis . Ad compositum substantiale per se unum non ossicit, sed valde prodest , ut constet exactuabili , mactuativo, formabili, Torinatiuo sed actuabiles, actitatiuum sunt quid in completum inaei differunt se eund:: essentiam 'Gq. ad compositum per se unum valde prodest , erat ex pluribus incompletis diuersis eundum essentiam . At non potest compositum substantiale componi ex dupliciactes, quorum unus sit primus, ser Eia stas, alter fit secundus , adiacens pri mo : eo enim ipso achis secundus esset accidens, ut dicium est Ad a Plures existentia substantiales possim constituere unam continuam

existentiam totalem , quia singulae sunt existentiae per se stantes,, non adiacentes, ac recepti in alia existentia ergo sinsula sunt substantiales 3 ergo copulatari aliquo a