Quaestionum philosophicarum Syluestri Mauri Soc. Iesu liber primus quintus. .. Liber tertius. Continens Quaestiones physicas de ente naturali in communi, eius principijs, causis, & proprietatibus

171쪽

Secundo si potentia receptiua forma-lum substantialium esset accidens male ies, formae substantiales cum recipian-ur in potentia receptiui, reciperenturti accidentes, quod est absurdum . Rur u forma substantialis est quae dat ma-eriae primum esses; sed prima formaeo recipitur ire materia dat materiae 1rimum esse, sormae vero aduenientes materis iam formatae forma priori dant: sse secundarium is seeundum quiditque adeo sunt accidentia Pergouolet potentia , quae primo reciperetur in materiaci esset substantialis, formae vero substantiales supponentes hanc potentia essent aecidentia . Est autem haec sententia communis pene omniium author ut fatetur Zabarella cotrariae opinionis patronus tib i. de materia, cap 9.

Dico secundo' potentia materi estentitas absoluta , non est entitas relativa propriς,

Probatur ex differentia entitatis ab solutae ab entitate relatiua . Entitas ab sollata est , per quam ens constituitur inlsuo esse intrinseco,, non ordinatur adlalterum Gentitas relativa est per quam unum ens ordinatur ad alterum, ideoque relativa sunt ad alterum sedens simpliciter , nimirum homo , eouus c. constituuntur intrinseee in suo esse per

172쪽

'potentiam in actum , per actuabiles, actuatiuum per materiam recipientem, Mactum receptum , se haec non o dinantur ad alterum I ergo materit,informa sunt entitates absolutae partiales, cincomplet eis, non sunt rela

Confirmatur, quia i , per quod aliquid ordinatur ad hoc , ut constituatur hoc ens actuale determinatae speciei,non est relatio , per quam ordinetur ad alterum ens sed materia per hoc, quod sit potentia aetuabilis, formabilis ordinatur ad hoe verit hoc ens actuale determinate speciei per formam i ergo materia per hoc quod sit potentia actuabilis formabilis non ordinatur ad alterum ensis atque adeo est entitas potentiaIis absoluta, non relativa, dorma etiam est entitas actualis absolutetia, non relativa. Dieo tertio' ipsa essentia , ac potentia materiae est appetitus innatus, iam turalis , quo appetit formas, ut turpe-

appetit eis pulchrum,. informe suam

formostatem.

Vt probem conclusionem, explico quid fit appetitus vi sic, quo pacto lappetitus innatus differt ab elicito inripetitus ut sic est ordinatio is inclina-ltio in bomam. Dupliciter potest, alb

173쪽

De potentia, Ir appetitu materia. 16 rquid ordinari in bonum et primo ordina-do seipsum in bonum cognitum ex ip cognitiones; ut cum aliquis cognoscens beatitudinem ordinat seipsum ad illam zonsequendam δε hec ordinatio in bonum orta ex cognitione vocatur appetitus elicitus proprius agentium cogno scitiuorum . Secundo potest aliquid ordinari' bonum,& finem ab extrinseco 1genim&ordinate,eo pacto, quo sagitta ori satur ad scopum a sagittario,& hic vocatur appetitus innatusci naturalis zonueniens etiam rebus insensatis, ali appetitu lapis , appetit centrum L, luia a Deo per grauitatem inclinatur1d centrum , tanquam adsuit bonum l finem . Materia , seu potcntia actua,

bilis, ac sormabilis secundum suam craentiam ordinatur a Deo ad formas si stantiales tanquam ad suum esse specifi-

rum , suum bonum, suam pulchritud:- aem , suam formisitatem , ideoque per ipsam in per suam essentiam appetit formas , eo pacto , quo turpe appetit esse se pulchrum , seu sormosum, bene: formatum , talis tamen appetitus no a addit alium respectiim quam rationis 'quia non ordinatur ad alterum , sed ad suum esse constitutivum Videri po- est S. h. in comm. ex. I. lib. I

Dico

174쪽

Dico quarto datur etiam in materia, potentia , appetitus , ac respectus acti- dentalis ad aliquas formas, per quam taldicitur esse ad illis smpliciter in poten-ltia, quae potentia accidentalis cessat posita forma δε actu Vt probem Hippono doctrinam Arbistotelis secundo Periher. cap. 3 quod potentia dieitur dupliciter . simo d1Icitur aliquid posse, quia iam est actucilita Deus dicitur posse esse , quia iam est; dicitur aliquis posta sedere , quia iam I sede . Secundo dicitur posse , quod nolle in actu, sed posset esse, pr sertim si sit propinquum ad essendum in actu e g. dicitur posse eligi , qui non est electus sed seria eligetur, me propinquus ad hoc, ut eligaturis dieitur pulliis odit

utentarius poli ignescere, quia fortasse ignescet, est propinquus ad ignescendum. In hoc ergo secundo sensu materia dieitur esse in potentia ad at quam formam, cum est propinqua ad blam habendam, licet illa careat, e .g-

materia pulueris tormentary dicitur e sese in potentia ad ignescendum , cu est propinquissima ad habendam formam ignis licet illa careat materia etiam rvini , cum est propinqua ad habendam Armam aceti, dicitur esse in potentia , acetum i eum quis est propinquus alicui . loco

175쪽

oco dicitur esse in eo loco impotentia

'Iaec proxima potentia non est EJentia-isi, sed accidentalis nateriae . classi- aitur enim por hoc, quod materia ha- ea formam propinquam , acciden , a disposuiua ad aliam formam X.gr. zr hoc quod habeat formam pulueris rinentarii, eius accidentia dicitur si in potentia ad formam ignis . Addi- , Quod haec potentia accidentalis est ponto aciti Sicia: enim quis per hoc, uod sit in Platea Sancri Petri , esti iotentia ad essendum in templo eiusdem tamen cum es actu in templo non estnplius in platea , sic materia per hoc tiod habeat formam pulueris tormenrij in eius accidentia est in potentia :nis,in tamen cum actu est ignis non , tinet illam potentiam . Differt aute imaee potentia a priuatione solum secuniam rectuma, eon noratum . PriuMi

31m est carentia formae in subiecto a p, potentia est aptitudo ad formam ii ibiecto earente minc est , ut Auer-3es relatus a Zabarella libro primo dolateria prima ; capite non , doceatuinto Met commento I Potentiam abere coniunctam priuationem , a

one cuius opponitur actui idemque )petat aliis locis. Iam materia cum est in potentia accidentali

176쪽

. dentali ad aliquam formam, respicit, appetit illam respectu appetitu accidentali; e. g. materia oui , cum per ac

eidelia in eam introducta a gallina incubante est in potentia accidentali ad formam pulli respicit, lappetit illam ap'petitu acciden eat . Sicut enim per ea accidentia ordinatur ad formam pulli tanquam ad finem in bonum suum , ita talia ordinatio est appetitus innatus eius boni me materia in hoc stat , veri secatur, quod sit potius nouerca quam mater , quod sit malefica δε adulteri . , Sicut enim adultera , cum habeat virli, appetit alterum virum i recipit domi, eos qui machinatur interitum viro suo, atque adeo fit particeps machinationis

i malefiet in virum , ita materia cum si habeat formam oui , appetit forma sipulli reeipit aecidentIa destructiua

ovicii ordinatiua eius ad sermam pulli, atque adeo fit particeps machinationis , s& maleficii in formam cui Similiter cum conceperit in suo sinu formam , ut mater filium , appetit aliam formam destructivam formae , quam habet, ideo que videtur nouerca filii . Habentur

telem Ad I. Concedo maiorem is nego minorem. Vt enim dictitan est conclusione

177쪽

De potentiam appetitu materie. 16s sione prima δε quarta conuenit male ria duplex potentia . Altera est poten- ia formabilis, Mactuabilis per formas, per actus substantiales,, eorum re- reptiua, haec est ipsa essentia materiae. Micra est aptitudo propinqua materia: id habendam formam , qua caret, cu usmodi est aptitudo oui ad habendam Ormam pulli , qua caretii haec est po- entia accidentalis ac dispositiva mateiae . Hinc cum opponitur . essentia mari 'riae remanet, cur materia habet actu Ormam, potentia non remanet c, di inguo minorem potentia actuabilis 5

emanet nego minorem; non remanetlotentia propinquitatis si aptitudinis diabendam formam , qua caret , con edo minorem in distinguo consequesrgo potentia actuabilis forma non est, sentia materis, ego consequentiam lotentia propinquitatis concedo conse-luentiam . Cum actuabile actuatur re lanetiat cum propinquum ad haben-um habet, non remanet amplius ropinqua ideo remanet potentia actua

ilis, no autem potentia propinquitati6Ad a Dico , quod omnis respectus alis accidentalis recipitur in materia ziuatarii formata , quia orane accides in subiecto actuali. Dum opponitur: : spectus ad formam non potest esse in

178쪽

fotma , nihil eusin habet respectum ad seipsum: distinguo , respectus ad unam formam non potest esse in alia formatas, negori respectus ad unam formam non potest esse in eadem forma , concedo Sicut unus locus habet respectum pro pinquitatis . aut distantia ad alia locata non tamen ad seipsum , ita materia formata una forma habet respectima pro pinquitatis aut distanti ad alias formas . e. Diateria formata Dima ui habet respccium propinquitatis ad sol mam piilli Lad formam autem hominis aut equi habet respectum dissantiae , ac materia ad formam, quam habet non habet respectum de genere relationis,

quia nihil habet respectiim ad suum esse

specificum actuale. Ad 3. Non datur respectus realis nisi ad ens actuales, vel si datur ad ens pure possibile datur solum ad illud , in quantum possibilitas ipsius est actitatis Materia igitur sormata non alio respe-

leti respieit formas postibiles , quam quot respicit actuali in possibilitatem ipsarum. t Et quia prima pollibilitas omnitiua for-lmarum, omnium entium est Deus, vel dictum est in logica , possibilitates se-licundae sunt cauta secundae materia vel ro habet respectum realem determina Itum tum ad Deum, tum ad causes seb

179쪽

De potentia, mappetitu materne. 6, undas , ideo materia respicit determiat omnes possibilitates omnium formum P in hoc sensu respicit formas ossibiles, ut possibiles determinate 'on cedo etiam quod materia ita respitat omnes formas postibiles, ut possit ei, cita sit connexa cum postibilita cuiuscunque ex illis ut quacunque re ignante impossibilitaretur materia , .uferri enim possibilitatem primam forfice i. g. est auferri Deum sed abla- , Deo eo ipso materia esset impolit -s ergo ablata possibilitate cuiuscunae forin particularis, eo ipso mate,

a esset impossibilii ergo est determi-lite conne Xa cum quacunque forma uti

t connexum determinate cum quocun

re alio ente ut possibili, quia quodlibetis est connexum determinate cum pri

o ente necessario , quod est prima pos bilitas necessaria omnium possibilium, est prima impossibilitas necessaria

mnium impossbilium . Dum opponil respectus multiplicantur ad multi-licationem terminorum formae possiles sunt iti finitae ergo resipet his sunti finitio dii linguo maiorem respectiis ultiplicantur ad multiplicationem ter ii norum secundum rationem forma ui, cundum quam respiciuntur , pncedo

180쪽

maiorema secundum rationem materialem , quq respicitur , nego maiorem in distinguo minorem formi possibiles

sunt infinitae secundum rationem possibilitatis actualis , nepo minorem secundualiam rationem , concedo minorem , nego consequentiam . Materia respicit sormas ut possbiles , ita ut ratio respirieiendi si possibilitas actualis ipsarum used prima possibilitas est unica, nimirum Deusci possibilitates secund actuales sunt finitae ergo materia non habet respectus infinitos , sed finitos. Potest igitur comprehendi materia cum omnibus

suis respectibus , quin distincte cognoscantur infinitae formς possibiles. In alio tamen sensu materia respicit formas indeterminate , in quantum habet respectum non distinguentem unam formam possibilem ab alia . Ratio est , quia potentia pure passua in indifferens nor respicie actus illos determinando , ac distinguendo inter se is subiectum locabile in omni loco non respicit loca determinando, distinguendo omnia lo-

ea possibilia inter se, idemque di de olesteris , sed materia est potentia purei passu , indifferens ad recipienda a quamcumque formam ab agentibus er-lgo respicit sermas sub ratione formae l

respectu non distinguente nam forma