장음표시 사용
331쪽
De Causa Masi. 3rra. Non explicatur utrum causa finalis sit solum bonum existens , an etiam ho num pure possibile, imo, Mimpossibile Ex una parte videtur quod etiam bonum impossibile possit causare finaliter . Nam
aliquando ex errore operamur gratia
boni impossibilis, ut cum ure petit a Deo, ut iaciat illum Angelium, quod est impossibile. Ex alia parte causa finalis est causa vera in realis sed impossibit
cum non sit ens reales, non potest em causa vera realis ergo impossibile non potest esse causa finalis 3. Non explicatur, utrum sola natura intellectiva creata operetur propter finem, propter causam finalem,an etiam Deus Ex una parte videtur, quod Deus non operetur propter causa In operante enim propter causam finalem, volitio operandi causatur a causa finali sed in Deo volitio operandi non causatur a fine, cum volitio Dei sit in- causata in omni genere ergo Deus non operatur propter causam finalem. Ex alia parte videtur , quod Deus operetur propter causam finalem, ut enim docet Scriptura omnia propter semetipsum operatus est Deus . Et confirmatur quia operari non propter finem 4 bonum est operari imperfecte ; Deus operatur persectis me; erso. q. Non
332쪽
3 uaestio XV. Non explicatur, quo pacto br8 res insensatae operetur propter fiQuod enim non cognoscit finem , mutuam proportionem, quam finis media habent ad inuicem , non
bperari propter finem ; sed res insen ullo pacto cognoscunt finem a Bri cognoscunt finem solum materialproportionem vero mutuam inter fi
media non cognoscunt; ergo bru nature insensatae non perantur pter finem.
s. Vel virtus causaeiva finis est ilbonum cognitum , cognitio vero eaera conditio, e g. cum quis sumit nicinam propter sanitatem , virtus ctiva talis sumptionis et bonitas satis, cognitio vero est mera conditioeognitio non est mera conditio , se virtus causativa finaliter . Ex una pvidetur, quod virtus causativa linis bonum, cognitio veris sit mera contio , quia virtus enisativa est id , cum gratia operamur; sed operamur graturecuperandae sanitatis e.g. non vero gr. tia cognitionis de sanitate ergo vireausativa non est cognitio , sed sanitas Ex alia parte videtur, quod vir us cau-
satiua non sit bonum, sed cognitio boni.
Nam vimis causitiva debet est eu effectus producitur: sed ipsum nu in is
333쪽
sepe non est, nec potest esse , cum effe- cui a producitur . ergo virtus causativa inon est ipsum bonum, sed cognitio,
6. Videtur quod neque possit expli cari causalitas, qua finis causa in actu
secundo suos tactus , e. g. non potest lexplicari causalitas , qua sanitas mouet ad sumendam medicinam. Vel enim tallis causalitas est aliquid antecedens amo-l rem finis , ut docet Soncinas 3 metapb quaest a vel est ipse amor finis, ut docet Ocam in a. quaest. 3. art. a. vel est ali quid consequens amorem sanitatis,4 finis, ut docent communiter alii auctores,
Non potest esse amor finis, vel aliquid
antecedens talem amorem e causalitas
enim actualis qua finis causat positionem mediorum, neque diuinitus potest dari sine tali positiones, eo pacto quo actualis calefactio , neque diuinitus potest dari sine calore sed amor finis, ea , quae praecedunt talem amorem, possunt saltem diuinitus poni sine mediis, e g. amor se nitatis potest diuinitus pontine postione medicinae ergo nec amor finis , nec aliquid antecedens amorem est actualis causalitas finis. Neque potest causalitas actualis esse aliquid consequens amorem finis, cuin non posse allignari, quid tandem sit 7. Videtur, quod neque conuenien- in III O ter
334쪽
ter at signetur effectiis causae finalis . Vna enim parte videtur , quod et Tecaus finalis sint omnia , illa quae caulinis in bonum, ut cognitum e. g. queifectus sanitatis , iunis sint omnia, quae causa bonum sanitatis, vecognit.
ab aegroto Ex alia parte videtur id dpodibiles, quia finis , ut cognitus cair ipsam adeptionem, & positionem sui; finis non potest causare adeptionem , positionem sui, alioquin causaret se
lum ergo effectus finis non sunt ea onia quae causa tinis in bonum , ut gnitum
Respondeo, quod in hae quaectio
explicanda sunt quinque, primo bonquod est finis, causa finalis i secuἡ
virtus , per quam causat tertio causabias actualis, qua causata quarto effectu quos causat quinto agentia,quae opertur propter finem Quoad primum ex Aristotelem Ethicorum cap. I. alibi, Bonuest , quod omnia a petunt,in quia appetre est moueri intentionaliter ad obicium , ideo bonum est terminus motus intentionalis appetiti ui, est id , qum Due appetitum ad amorem sui. Iam , viri Thomas docet I .parte quaesti art. 6. in corpore sicuti triplex est terminus motus localis, ita implex est terminus
335쪽
i De Causa alis . is motus appetitui, atque ad eis triplex est
bonum, honestum, utile, delectabile Primo terminus motus localis est locus naturatis, ad quem mobile mouetur, ut in eo quiescat,i cesset a motu e .gcen trusim, seu medium mundi est terminus motus grauulm, quia centium est locus , ad queui gram mouentvr,ut in eo qui e scant, cessent a motu . Secundo terminus motus est ipsa quies in loco, e g ipsa quies in centro est terminus motus
grauium . Tertio loca etiam interm dic, ad qui mobile mouetur Planquam ad media, per quae transeat ad ultimum terminum, in quo quiescat,dicuntur terem in secun . um quid motus , in quantum terminat aliquam partem motus e g. cum grauia mouentur ad centrum , omnia loca peris quae transeunt sunt termi ni secundum quid motus, quia terminant aliquam partem motus.
Proportionaliter triplex est terminus motus appetitiui. Primus terminus est id a quod appetimus tanquam aliquid, in
quo Proportionaliter propter eius prae istantiam cognitam rationaliter quiescamus, quia nos simplicite perficitia citred di meliores hoc est bonum hones una Secundus terminus est id, quod appetimus tanquam quietem qualemcun que perfectam, vel impersectant, in ali quos
336쪽
quo , quod nos perficit , vel simplicite vel secundum quid , hoc est bonum iucundum . Incunditas enim , seu deletatio est quies in bono possesse perscito, ideoque iucunditas terminat motu appetitus , sicut quies in centro terminmotum lapidis Tertius terminus est iquod appetimus , tanquam medium , piquod perueniamus ad ultimum termnum , hoc est bonum utile e g. aegr tus appetit sumere medicinam , ut midium, per quod perueniat ad sanitatem
in qua quiescat, tanquam in bono pes expetibili. Sicut autem medium pequod transit mobile, est terminus motu secundnm quid , quia terminans motui tanquam medium , per quod transitur avlteriorem terminum ita bonum viii est terminus appetitus solum secundurquid, atque adeo est bonum secundum. quid , quia terminat appetitum tanquas medium, per quod acquiratur vltcriubonum, in quo quiescamus Quoad secundum de virtute causatiu: finis dico : virtus causativa vi quod es ipsum bonum virtus causativa vi quo es cognitio boni. Probatur, nam virtucausativa vi quod cst id , quod movet ac amorem sui,& ad positionem mediorum virtus causathra , quo est illud esse per quod bonum mouet ad amorem sui
337쪽
.ad positionem mediorum sed bonum est is, quod movet illud esse per quod mouet est esse intentionale cognitionisa ergo bonum est virtus causat uavi quod , cognitio est virtus causativa vitriti . Probatur minor quando grotus cognoscens bonum sanitatis mouetur ad sanitatem amandam, procurandam, sanitas cognita mouet aegrotum ad amo rem sui, in electionem, ac positionem mediorunt, at non mouet sanitas nisi peresse intentionale cogniti, cum moueat ad amorem , in quantum cognoscitur ergo sanitas es virtus, quae mouet co gnitio est virtus, per quam mouet.
Quoad tertium de causalitat actualis qua finis causat, dico quod cum bonum causare nihil fit a liud , quam bonum cognitum mouere ad amorem sui, ad electionem, positionem mediorix Maliorum effectuum, causalitas fiuis, ac boni est illa motio metaphorica , qua bonum cognitum mouet ad amorem sui, ad electionem, ac positionem inedio trum , e. g. cum sanitas cognita mouet aegrotum ad amorem sui illa mot. , quae naitas cognita mouet est causalitas, qua finis causat amorem sui. Praeterea cum amor sanitatis mouet aegrotum ad sume odam medicinam, illa motio, qua sanitas amata mouet ad medicinam sumendam s
338쪽
est causalitas , qua causa sumptionem medicine . Dicitur autem motio meta. phorica, quia non est motio proprie jummon ut in ulla specie motus , quae species sunt generatio, corruptio, au mentatio, diminutio, alteratio,& secundum locum mutatio . Licet autem causa litas realis , Eo pacto , quo licet ammitas prati sit risus metaphoricus, est a me
nitas realis propria . Si vero quaeratur , quid tandem sita parte reio m tto,qua bonitas mouet aegrotum ad amorem sui, dico, quod es ipsa causalitas quaesiiciens cognoscens sitirem efficit amorem illius . Haec aetio in quantum comparatur cum erilatente et eausalisas, qua efficiens essicit amorem, in quantum comparatur cum bono. fine, est causalitas, qua bonum in finis cognitus mouet ad amorem sui Hinc fertur cum Aristotele Bomima causam finalem esse simpliciter primam omnium causam . Ratio est , quia cum plures cauta comparantur inuicem sicut mouentes, moti Sc illae, quae se habent ut mouentes , ut priores illis quae se habent, ut mota sed quando es 4ficiens mouet materiam ad formam prompter finem , e. g. quando aedificator mouet materiam domus ad formam propter finem commoda habitationis, finis
339쪽
comparatur ad eificientem sicut mouens ad motum finis enim mouet aedifican. item ad euificandum effcie . e. g. aedificator comparatur ad materiam , sicut
mouens ad motum , cum moueat materiam ad formam domum idem efficieAseomparatur ad formam , sicut ad terminum motus ergo in toto hoc negotio senis est primum mouens esticientem admouendam materiam ad formam,quq est terminus motus , ac proinde finis non solum est eausa, sed est prima causa secunda eausa est eficiens tertia est materiaci quarta est larina, prout ponitur a parte rei
Qu' ad quartum de essectibus causae finalis, die quod esthctus cauis finalis
sunt omnia ea , ad quae mouet finis cognitus. Vt probetur conclusio explicanda sunt ea, ad quae mouet ordiuatim finis cognitus Bonum sanitatis cognitum ab aegroto mouet primo ad amorem sui ineficacem, ad quandam velleitatem, qui vocatur fimplex complacentia Secundo mouet ad amorem efficacem quo dicat volo sanari , qui vocatur intentio Est autem intentio amor sinis mouens aur ponenda medii, quibui consequamur em Tertio finis intentus movet ad consulta-itionem de medijs, quibus illum conserio is qua
340쪽
3xo βι-stio XVI. quamurraru siquidem in consultatione concluditur media necessaria ad finem consequendum non elle in nostra pote-litate , vel nimis euelatificilia , sequituri deiperatio de fines; g. si aegrotus concludat morbum esse in curabilem, vel potae quidem curari, sed remedijs, ita viaicitibus , ut nolit illa adhiberes, deseperat de ianitate , ac desistit ab intentione sanitatis , si vero concludatur media ad linem consequendum esse an nostra potestate, tum eliguntur media : Quarto
medi)s electis imperatur Corum Xecurio potenuis executi uis, incipiendo a primo inedio, quod sit immediate in nostra potuitate. Mumto ex med ij sussicientibus seqvitur consecutio finis, e g.
ratio lalutat a Sqxt obtento fine, sequitur gaudi BIM 'nis, a quies, celliatio a me di Haicitur autem
fruitio , eo quod fruendo decerpamus vltimum fructum boni. In toto hoc negotio considerari debent duo ordines quodammodo contra xij. Primus est ordo intentionis secundus est ordo executionis ordo tentionis est ordo actuum voluntatis primovcrfantium circa finem, media antequam executioni mandentur . In hoc