Quaestionum philosophicarum Syluestri Mauri Soc. Iesu liber primus quintus. .. Liber tertius. Continens Quaestiones physicas de ente naturali in communi, eius principijs, causis, & proprietatibus

391쪽

quod, cum Deus in productione Creatuis rarum semper illas a stimile seeu fidium varios gradus Diuina essentiae , utpote exemplari continenti in omni genere perfectionem omnium rerum.

in s. In quo quaeritur. ad quod genus

causae reducatur Ide, respondeo, quod expiesi ab Aristotele a Phys ex 28. reducitur ad causam formalem . Duplex igitur est forma, seu eausa formalisci in trinseca nimirum,4 extrinseca. In trinseca est, per quam res intrinsece constituitur in suo esse specifieo; extrinseea est forma , ad euius imitationem res eonstituitur in suo esse speetfieo haec autem Arma est idea, di exemplar. Hi ne saluat s.Thomas in duputationibus de veritate quaest I ardani a. argumento pro par

te assirmasti esiam in Deo verificetur rina, Aristotelis a phystex γο quqd tres causae, nimirum efficiens, finalis, formalis , coincidunt in

unam. Essentia enim Diuina est simul eausa finalis, essiciens,i formalis no a intrinseca, sed exerinseca,in exemplaris

omnium rerum .

Ad 6. Causalitas Idea est aetio erui eis eis, per quam produci effectum ad imitationem exemplaris , quod habet idia

392쪽

Idetur, quia virtus causatiua , maefficiens potest eausare strum effectum, non sit actus , seu continentia, qua eausando co

imina perfectiohe persectronem alterius, ωeamen non potant illud ausare , esceres eum unus Angelus continet perfectionem alterius Aureli, una ansma continet perfectionem altarius ani-- rationalis, unus Sol continet perfectionem alterius solis; de me nee unus Angelus Drest esseere allu, Angelum, nec una anim fati alti alm

animam ratiorialees', nee unus sol alium solem; er, o virtus

393쪽

non est actus, seu continentia pers

a. Substantia spirituales, e g. Angeli continent actu perfectionem corporum seu substantiarum materialium , tamen non possunt producere corpora scus sit axioma commune , quod creaturra spirituualis nihil aliud potest producere in creatura corpore , quam O

tum localem , quo Angelus e g. moueat Coelum c. r 3. Vel virtus ausativa requirit continentiam adaequatam , qua causa contineat totalite perfectionem effectusci vel suffcit ad virtutem causativam continentia inadaequata, per quam causa contineat partialiter perfectionem enectus; nis potest dicit, quod requirat continentia in adaequatarnes alioqui causa partialis , qua continet in ad equale perfection I aenectus , non potae ad effectum concurrere L neque potest dici , quod uinciat continentia in adaequataci alioquin quodlibet continens in adaequale perfectio nem alterius posset ad illud concurrere, ut causa palliatis musca posset partialiter concurrere ad productionem Angeli, vel hominis, cum contineat partialiter eorum persectionem is quodlibet posset concurrere ad quodlibet,quia quodlibet continet partialiter perfectio'

394쪽

3M quaestio XIX.

m cuiuslibet ergo vinus causaei est actus, continentia perfectio-Α. Ex S. Thoma in commentario tex. I 8. a. phus quadruplex est causa efficiens, scilicet perfieiens preparansa adiuuans,in consilians . Perficiens est, quod dat complementum motui, mutatIoni,

sicut quod introducit formam substantialem in generatione . reparans a tem , seu disponens est, quod prae maeteriam , seu subiectum ad ultimum complementum Adiuuans autem est, quod non peratur ad proprium finem , sed ad

finem alteris . Consilians in his, quae agunt ex proposito , seu ex electione est quod dat agenti formata, per quam agitinam agens a proposito agit per suam scientiam , quam consilian sibi tradit,sime, in rebus naturalibus generans dicitur movere grauia, aeuia in quaneum dat formam , per quam mougntur ἀsed non apparet , quo pacto omnes astae causae contineant actu persectionem eMetus 3 ergo non requiritur , ut meiens itineae actu perfectionem effectus. -

. Ad causas efferentes reducunturim causa morales,4 corruptiuae, seu destructiuae , de quibus non apparet, quo pacto contineant actu persectionem ess ctus, a non apparet, quo pacto meritum

395쪽

De Viritis effientiri 6stum contineat pcrfectionem prim ij, cuius est eausa moralis, inuo pacto igni

contineat destructionem nivis cum si causa corruptiua niuis, Respondeo, quod tria sunt examinanda . Primo virum virtus productiva saetus , vel fundetur in aetu, seu continentia perfectionis . Secundo utrum a virtutem productivam alicuius suificia continentia , per quam illud contineatua altero Tertio qualis debeat esse continentia perfectionis

inpad prim lim manifestum videtur quod virtus producti uri, vel est continentia persectionis , vel fundatur in continentia persectionis. Producens enim. emetum dat illi esse , perfectionem sed non posset dare, nisi contineret, praehaberet persectionem, quam dat , deommunicat quomodo enim daret perfectionem, quam non haberet ergo virtus productiva saltem fundatur in continentia perseetionis , ideoque Aristoteles , Sanctus Thomas assumunt tanquam primum principium , quod unum quodque agi in quantum est acti, patitur in quantum est in potenta . Qusad secundum videtur non suiscere continentia pertietionis etiam specifica ad virtutem productivam . Patet e

396쪽

argumento u angelis, Ammae statio nauli coiporibus coelestibus ,1quae non sos. sunt ucere aliis, si nablia , litet Hlaeontineant etiam secitndum, persectiori,nem specificam miris ulterius requiratur dissicile est explicaret Sohum dico a quod si aliquid contaneat adaequa te totam persectionem alterius per contin-eiam

non solum physcam sed etiam intelligibilem sis substantialem , eo ipso havet virtutem ad equatam illud producendi: &l quia Deus continet adaequat totum:essedi tutam perfectionem possisilem eoa linerua non solum prifica, sed etiam intelligibili, eum prustetissime in geotum esses ideome Aabem a qumammisistem prosi canii nihed ens . qu virtus est Onin ivdtentissi, conuersi ui quo nulla renuual ontinet

adaequale totam persectionem alterientis, ut dicetur ias libris dii generatine ideo nulla creatum habet adaequatam virtutem pro ducendi ullum ens , sedio incis creatura indiget diuino ncursu lad operamium, mi ioco istum,

eius . Eo enim ipὶ, nuod causa non contineat totamperfectionem e cius nn potest illam communicare. Et quia nulla, crearatra continet ada uate paris

397쪽

ctionem Iterius entis , ideo nulla crea-ltura habet virtutem a laquatam producendi ullii mens, sed virtus adaequata semper an cludit principaliter Druinam Omnipotentiam . Ad virtutem in ade-quatam sussicit continentia in adaequata . A difficile est ulterius determinare, in

quo gradu causa partialis debeat conti-rrere perfectionem Uectus Ado. argumentum iam dictu est, quod non lassicit ad hoc , ut cauti producere possit effectum , quod illium, contineat in sua perfectione. Ado Dictum est, quod ad virtutem adaequatam requiritur continentia adae quata ad virtutem inadequatam sufficie continentia inadaequata Non tamen issequitur, ouod possit quodlibet produc re quodlibet, e g. musca Angelum, quia

requiritur, ut causa contineat effectum gradu certo

Ad . Causa perficiens , hoc est introducens formam substantialem debet zontinere perfectionem formae substan-ltialis causa praeparans, ac disponens ma :eriam debet continere perfectione aiispositionum, per quarum introductionem materia praeparatur causa adiuuansiebet etiam aliqualiter continere δε ctum, ad quem adiuuat causa consilians,

398쪽

irahahere talem scientiam, ideoq; igno. aus quid sit faciendum non poteti ess

doneus Onulianus. Ad s. Causae morales sunt, quae C -:nitae ut existentes mouet agens morale,

e liberum ad aliquam electionem . Hu-usmodi sunt consilium, suasiones , pre

res, mi mei Pacta , promissiones, merita ,

exempla, di alia huiusmodi is per hocis uerunt a causa finali, quae causat Cognita utio ubilis . e. g. sanitas cognita,n pombilis mouet ad amorem sui . m. ne istae causa morales habent vim se manifestandi intellectui,4 per scientiam causae morales continent actu in sua per- tectione scientiam, quam causant ita eoutinent mediate electiones,, caeteros effectus mine explieatur , quo pacto iurgium e g. contineat bellum iurgiu enim continet actu cognitionem ipsius iurgi , cognitio de iurgio continet electionem helli ad vindictam sumendam, electio continet bellum ergo a primo

ad ultimum iurgium continet hellum a Causa corrupta ua est triplex . Prima est quae destruat subtrahendo concursum conseruatiuum , eo pacto, ouo Deus potest deliruere mundum subtrahendo con. cursum conseruatiuum mundi , hee manifeste eotinet in sua virtute effectum,

399쪽

quem desinit conteruare. Sectanda est quae destruit introducendo aliquid oppositum, eo pacto, quo ignis introducendo in materiam calorem oppositum frigori , destruit frigus,4 illud expellit amateriaci, etiam hac continet in furta persectione perfectionem oppositi Tertia est quae est forma opposita alteri, eopaerori quo calor intrDductus in manu mea destruit frigus in hec non tam reducitur ad causam etficientem , quam ad causam formalem.

QUAESTIO X.

Vtrum caussitas efficiens sit acriodistincla ab agente di

termino.

Idetur esse vera sententia Nomina lium, quod actio nihil addat di- istinetiam ab agente,& termino producto, e g. quod illuminatio, qua sol illum natae rem, nihil addat supra solem illuminantem supra lucem in aere produ-lciam , idcinctis die de aliis actionibus, quia si 'oni deberit hac acti dis: inclai

ab ag cnte , si termino e g. hare proda ictio, qua Sol producit lucem in aer a

400쪽

listincta a Sole.&Iuce, maxime de Texoni propter indifferentiam cum enim

iois dari Sol, data luci aere, quinu fit producta a Sole, sed ita ut tu, fit roducta ab alio agente, hoe est ab om-lipotentia Diuina per se solam a debet lati acrio,, productio, per quam iurisit,roducta formaliter a Soles sed λῆς '

io non valetu ergo non debet poni actiolisti acta Minor probatur a quia in turas iter est impossb1le, ut in istis eircu nuntiis lux non pendeat a Sole . Moaoc quodl est lueem pendere a Sole niri aliud est cyam dari hueem,& dari Solem in istis reuastantii locia tem .poris α. a. Si dieatur, quod saltem supernaturaliter, de miraculose Deus posset in his ipfis circumitantiis producere lacem per sola suam Omnipotentinumpediendo SO lem, ne producat lueem,atuue adeo quo dependentia lucis a Sole , cu iminc diur,in tunc non daretur , sit aliquid distinctiium a Sole ,- luce etiam in istisci evastantijs adhuc contra est a quia Aristoteles non co-nouit possibilitatem

talis miraculici ergo saltem Aristoteles non admisit actionem dist mctam pos sumus diceres, quod hoc, quod est Solem produce re lucem, nihil aliud sit, quam existere, Solem, & exii e lucem cui ii it istis