장음표시 사용
411쪽
V Idetur vera esse sententia satis communis recentiorum, quod actio non sit in agente, sed in pata, eo quod calefactio qua ignis, efacit stupam, non sit in igne calefacietes, sed in stupa calefacta, atque idem dic de resiquis. I. quia
sequeretur,quod movens mouendo moueretur,& age ἡs agendo pateretu sed hoe
est absurdu; ergo actio non est in agente. Probatur maior , quia toties aliquid mouetur si mutatur , quoties se habet intrinsece aliter, ac se haberet ante Medomne mouens per hoc ipsum,quod moueret, se haberet intrinsece aliter, ac ante; intrinsece enim reciperet actionem motivam , quam ante non habebat; ergo c. a. Si acti reeiperetur in agente omnis actio esset immanens , atque adeo non daretur vlla actio transiens . Actio siquidem immanens est , quae remanet in agente , actio transiens est,quae transit in
aliud subiectum sed questibet actio re
412쪽
maneret in agente ergo omnis actio e
's. Si aetio esset in agente actin Creartiua etiam, qua Deus mundum ereauit ,
qua Deus e ruit mundum, acri co seruatiua, qua mundum conseruata non
est in Deo erio actio non 'el 4gisse. Probatur rimo P quia miore Utem rate non est in L eo et ii in Deo identifiὶitur cum
ternum; sed actio creativa P e cohaeru
ltim mundi est temporali, mis enimn principio e bris Mame munduris,
ereatas conseruat a ergo actio erratius Meonseruatiua mundi non est ili Deo; alioquin esse uti aeter δό-Mue qui voluntas ereandi muniui est De essab aeternos eum Deus ali artei---χrit voluntatem mundum seruandi Lilae n-ab sinino seat ii tempore praefinito exeqdatur alem,oluntatem, creando, & conseruandis aman-
q. Quando ignis calefacit stupam,p ni debet uniea dependentia, per quan calor stum pendeat ab igne, sed posito ,
quod poni debeat unica dependentix 4 congruentius est , ut ponatur in passo,
413쪽
De Stiliem actionis 383am in agente ergo actioia per quasor maliter dependent effectus , potius poni debet in passo . quam in agente , cum simul in troque recipi non possit. s. Saepe ad aliquem effectum concurrunt Plura agentia, e g. ad producti nem hominis concurrit Pater,Coetu is Sol, ali cause uniuersales sed ii istis casibus non potest explicari,an unica sit actio, vel plures actiones; nam si dicatur, quod est unica actio , illa non poterit recipi simul in pluribus causis diu ribsimis, ac d istanctissmis e. g. actio productiva hominis recipi non siet semul in Sole, in homine prodii cente neque est maior ratio , curibtius reci. piatur in uno, quam in aliq si vero dica tur quod sint plures actiones, non posseti explicari , utrum singula actiones sint adaequatae, susscientes ad ponendum effectum,vel potius singulae sint sufficietes, cinadequataeo si enim singulta finiadaequatae, cum unaquaeque sufficiat, omnes ista erunt superfluc si vero singuIarsint iussis cientes inadaquatae deberent esse ita mutuis connexae, ut una non
posset esse sine alia e g. noo posset actio, quae est in sole, poni sine actione,Quae estili Patres; sed ei dissicile , quo paζω ac iones recepta in illectis maxime ili'
414쪽
D Respbndeo, quod si nomine actionis lifitelligatur in recto ipse terminus Pr ductus, eon notando in obliquo modum i
productionis, actio recipituti passis uele g. si calefactio est ipse calor, quo subiectum calefit, est in subiecto calefacto
si vero nomine actionis intelligatur prima determinatio actualis , efficax ad thoe,ve effectus egrediatur ab agente,dico cum Scoto , Sebiistis,i plerisque Tho- mistis allegantibus S Thoma, quod actio recipitur in agente Probatur quia propria persectio virtutis activae ad quam virtus tua inclinariis vehementissime laisquam ad filum bonum is perfectionem, est deterini nare effectum ad hoc, ut
egrediatur ab ipsa virtute actiua e. g. propria persectio ἰrtutis illuminatiuae est determinare lucem ad hoc , ut egrediatur ex ipsa virtute aluminatiua sed quod est propria persectio rhi debet intrinsee recipi in illa L ergo propria determinatio esseetus ad hoc , ut egrediatur ex fauci', debet intrinsee recipi in
agente, mi causa. - 'Co firmatur quia omnis actualitast tentiae secundum se impernetae, cincti
nat ad illam actualitatem tanquam ad pernetio nem ulteriorem recipi debeti lintrAseee in tali potentia,& in tali causa, sed determinare effeetum ad hoc, ut
415쪽
De Stibiecto actionis. 38 segrediatur ex virtute activa est actualitas virtutis actiliae creatae, quae secundum se cum solum est in poteria ad agendum est in statu imperfecto inclinatur ad agendum tanquam ad suam perfectionem ulteriorem e. g. potentia cale
factiva dum non calefacit est in statu quodam imperfecto ae inclefaciendum tanquam ad Iteriorem perfectionem dum vero actu calefacit tunc est in statu perfecto Pergo determinatio effectus ad hoc , ut egrediatur a virtute activa , debet intriseee recipi in ipsa virtute activa
Ad 1. Duplex est mouens, duplexagens, perfectum nimirum, mimperfectum mouens 4 agens persectum est, quod quia habet in se omnem perfectio neni, ideo mouet, Magi non ut acqui rat aliquam perfectionem, sed ut pure illam communicet alteri; hoc ita est mouens, ut sit immobile, cita est agens, ut sit impatibiles, cum non posJt moueri ad ullam perfectionem,neque post ullam perfectionem accipere. Mouens, Mages imperfectum est, quod quia non est omnino actuatum, ter secum , ideo agit, rat ipsam perfectionem actualem mouendi, agendi, qua ante carebat aliqualiter in hoc mouens quando mouet moue Tom. III. R tur
416쪽
tura superiore mouente,& quando agit
patitur , ac recipit exsectionem ipsius a
ctionis ab agente superiore omnes Crea' 'turae sunt mouentia , ingentia imperfecta , ideoque dum mouent, mouentur a Deo superiore mouente, perducuntur ad nouam perfectionem is actualitatem mouendi, qua ante ea rebant, dum agunt, patiuntur, ac recipiunt a Deo superiori agente perfectionem ,in actualitatem actionis , ad quam inclinant vehementillime Ad a. Actio immanens est cuius ter minus manet in agente , actio transiens est cuius terminus transit in aliud subiectum . Ita intellectio, volitio, visio c. sunt actiones immanentes, quia termini ipsarum manent in agente, cum termi-lnus productus per actionem visivam sit
in ipso videntes, terminus productus peractionem intellectivam si in ipso intelligente . E conuerso calefactio, qua ignis
calefacit meam manum, est cito transens, quia terminus per illam productus, hoc est calor , non remanet in calefacientes, sed recipitur in calefacto distineto a calefaciente; ex eadem ratione
illuminatio, qua sol illuminat aerem, est lactio transens . . Ad I. Ex eo, quod actio ereativa eis lset in Deo , nego sequelam . Actiones l
417쪽
enim simpliciter , absolute dicunt is recto non moduni superadditum , qui alaliquibus conceditur , ab alijs negatur sed terminum per ipsas productum , modum connotant in obliquo i. g. Illuminatio aeris est lux , ut procedon , ei producta a Soles, ergo creatio mundi et mundus productus , in quantum productus, ingrediens a Diuina omnipotestic et quia mundus productus non elin Deo, ideo creatio mundi non est imDeo . Hinc patet, quo pacto verificetur quod creatio non sit aeterna, sed temporalis . Nam cum terminus creationis a recto significatus per nomen creationi non sit iternus, sed temporalis, creatino est aeterna,sed temporalis, ideo Deunon ab ererno, sed in principio te cris creauit mundum Coelum, terraireaque temporis progressu conseruat. conuerso Deus ab aeterno voluit muridum creare , volitio Dei fuit ab aeterno, quia volitio Dei non significat in recto ,δε intrinsece obiectum volitum sed actum volentem , qui fuit ab aetern Si vero quaeratur , utrum sicut datur αcaufi secundis determinuto intrinsecad hoc, ut effectus egrediatur ex ipsa ruivirtutes, ita detur in Deo determinati intrinseca ad hoc , ut effectus egrediatu
ex ipsa Dei omnipotentia, respondex a assi
418쪽
'amrmatiue,4 dico quod hec determinatio est ipsa Dei voluntas intendens , vel permittens effectus Ratio est, quia Deus
non aliter determinat effectus , ut egrediantur a sua Omnipotente virtute, quam per determinationem vitalem ratio-lnulem, hoc est volendo , vel permitton. do, ut effectus egrediantur ex sua virtute ; ergo ipsa volitio, vel permisso est actio diuina . In hoc tamen differunte aula secunda a causa prima . Causae secandae quia sunt Imperfectar, in potentia, dum determinant essechis, aceipiunt perfectionem determinandi ab aliqua causa superiores, nimirum a Deo primo mouente, agente , ideoque dum m
uent,mouentur,4 dum agunt,patiuntur,
perficiuntur, lactuantur . E conuerso Deus cum scens persectissimu Machialissimum per suam essentiam , dum determinat effectiis, quia habet a se totam perfectionem, caliualitatem determinandi, ideo non accipit perfectionem determinandi ab ulla causa superiori, nec mouetur , est patitur, sed pure determinat magi determinatione, lactione, cuiuslperfectionem habet a se , utpote identificata cum sua essentia. Si demum quaeratur, per quid ultimo compleatur dete seminatio 1ficax, qua Deus determ nateffectus , an compleatur per aliquid in
419쪽
De Subrectoactionis IS9 strinsecum Deo , cum ipso identificatum, an per aliquid extrinsecum in distinctum a Deo,dico hoc dubium spectare ad quaeitionem de complemento Diuinorum decretorum, qua quaesti spectae ad Theologos non est hic exa. minanda . Solum assero , quod determinatio, Mactio, qua .Deus determina eLfectus exteriores , est 1psum Divinum decretum, atque adeo completur periulud idem, per quod completur decre
A. Respondeo primo, quod etiamsi
poni debeat unicus modus dependentiae, adhue est aliqua ratio specialis ad illum ponendum potius in causa producent , quam in effectu producto . Ratio est quia agere importat aliquam perfectionem agentis, per quam agendo actuetur, ac perficiatur intrinsece; sed agens transeunte non perficitur intrinsece per terminum productum rgo debet intrinse. ce perfici in actuari, recipiendo determinationem , per quam determinet effectum ad hoc, ut egrediatur ex ipsius virtute rat passum , cum recipiat intrinsece persectionem effectus producti , non de bet recipere aliam perfectionem Adde,' quod hoc , quod eit effectum dependere ab agente , est quaedam piaeeminentia igentis, non autem effectus Pergo potius
420쪽
recipi debet in agente, ouam in effectis IConfirmatur , uuia si ignis A producati id nem B. .a per hoc praecise , quodlproducat,praeeminet ceteris paribus ignit B.producto; sed non pre minet per Pio-lductionem intrinsece atricientem igne mi productum, iure extrinsece denomi nantem ignem producentem ergo. Secundo respondeo negando , quod poni debeat unicus modus. Dico enim,uuod debet poni duplex modus, alter in agente, quo agens constituatur intrinse
ce producens ac determinans effectum alter in effectu, Quo effectus constituatur lintrinsece productus, sedens ab agente . Primus vocatur modus actionis seu produetio activa et secundus vocatur modus pallionis, seu productio palliu a. Ratio est, uuia ordo, quo res producunt,& producuntur , spectat ad ma imam perfectionem uniuersi , ut dictum est quaest. M. ergo debet esse intrinsecus iebus ordinatis , atque adeo cauta de . bent habere intrinsecum ordinem , quo conitituantur Intrinsece producentes, essectus debent habere intrinsecum ordinem oppositum , quo constituantur intrinsece producti . Confirmatur, quia hoc pacto explicatur clarissime differentia actionis,lia sonis , optime distinguuntur nec duo praedicamenta. Ad des