Quaestionum philosophicarum Syluestri Mauri Soc. Iesu liber primus quintus. .. Liber tertius. Continens Quaestiones physicas de ente naturali in communi, eius principijs, causis, & proprietatibus

431쪽

De Prioritate naturae Ao I prius natura , quain illud citi quo sensu auctores presertim antiqui solent dicere, quod omnes causae, etiam causa finalis, formalis sunt priores natura suis effectibus. Sumitur stridie, cum restringitur ad causam efficientem . materialem in ad ipsarum conditiones , in quo sensu accipitur a recentioribus,& explicanda est a nobis. Ordo igitur prioritatis, ac posterioritatis nature est habitudo quaedam pluriu, quorum unum additur alteri, quod per suam existentiam, vel per suam essentiam intrinsecam constituit saltem partialiter potentiam proximam completam, Madaequatam, ex qua resultat illud aliud, quod non habet esse a se . Prius natura est id lquod per suam existentiam , vel per suam letientiam intrinsecam Contilissit quo nodolibet potentiam proximam ad equatam, e qua resultat, sicui additur aliud, lquod non habet esse a se . Posterius na- itura e conuerso est illud, quod cum no habeat esse a se, resultat ex altero, quod per suam existentiam, vel per suam intrinsecam essentiam constituit quomodolibet potentiam proximam, Madet quatam ad illus. Prioritas actualis nature

est ipsa actualis additio, per quam ali quid , quod non habet esse a se, additur alteri, quod per suam existentiam, vel

432쪽

per suam intrintecam essentiam Conitituit quomodolibet potentiam pVOX Imam, aderiuatam, ex qua illud resultat Pro intelligentia nota , quod est impossibile aliquid habere esse, & non a seipso, quin id accipiat ab aliquo alio; e.g. quia ignis habet esse ,δε non habet illud a se, accipit illud ab aliquo alio . Rur-lsus repugat , quod aliquid accipiat est 3 ab altero. quin illud aliud sit proxime potens dare illi tale esse . Quod enim dat esse alteri potest dare illi esse,i nishil ipsi deest ex iis , qu et requiruntur ut possit dare esses; sed illud, quod potest alteri dare esse, ita ut nihil ipsi desit ex iis, que requiruntur , ut possit dare tale esse, i per hoc ipsum constituitur proxime po-ltens dare illi esses; cum proxima potentia sit illa , cui nihil deest ad hoc, ut pos. sit date esse alter, ergo &o Postis his omnia illa , qui per suam

existentiam, vel intrinsecam essentiam si constituunt saltem partialiter potentiam proaimam adaquatam, ex qua resultat aliquid aliud, quod sibi non issicit ad eciandum, esti prius natura

mine primo tu fertur, quem desectum

importet ordo prioritatis, ac posteriori. totis naturi, propter quem non datur inter diuinas Personas . Importat nimirum

in posteriori defectum iustificientis sibi ad

433쪽

sso 3 ad essendiam. Et via Personet Diui ne etiam procedentes sunt identice a se , sibi suificiunt ad essendum , ut dicium est qst. q. in responsione ad tertium 3, ideo nulla Persona Diuina est posterior

natura, quam alia , nec datur inter Diainas Personas ordo prioritatis , ac polle trioritatis naturae . Admittitur tamen abalinuibus ordo prioritatis, ac posterioritatis originis , per quem Persona pro' ducens sit prior origine, Persona producta sit posterior, ita tamen, ut talis prioritas non sit prioritas simpliciter , sed prioritas cum aliouo addito distrahente. Potest autem definiri ordo originis , habitudo plurium , quorum unum additur

alieri , quod per se ipsum constituit po

tentiam proximam ad equatam , X qila

alterum effluis iis quia in diuinis Filius per productionem additur Patri, qui Pater est potentia adaequati, ex qua 1 fluit Filius: similiter Spiritus Sanctus per productionem additur Patri, ii-lio, qui per spirationem activam sunt potentia ad 3quata , ex qua effluit Spiritus Sanctus, ideo in Diuinis datur ordo ori ginis, per quem Pater est prior origine, quam Filius, Filius est posterior origine , quam Pater i Spiritus Sanctius est posterior origine, quam Pater. Filius; propter talem ordinem Pater est prist

434쪽

qQ Mam XXII. ma Persona , quae nulli addi ur med ipsi

adduntur ceterae, Filius est secunda Persona, qui cum procedat ab una tantus o

Persona, additur m tantum Spiritus Sanctus est tertia Persona, quia cum producatur a duabus Personis , duabus ad ditur . Prioritas igitur originis Compa ratur ad prioritatem naturae sicut genus ad speciem. Nam omnia priora natura, sunt etiam priora origine,sed e conuerso quedam sunt priora ligine, que nos sunt priora uatura, quia nimirum Prioritas originis abstrahit ab imperfectione wdependentia posterioris , quam imperfectionem importat prioritas naturae, ut explacatum est. Patet etiam ex hoc res

omnes eu oris natas a parte rei secun .

dum ordinem numerorum , secundu in s

quem aliqua sunt primet , aliae secunde l

ali tertiet is sic deinceps. Nam secundum ordinem originis datur primum simpliciter , absolute, hoc autem est Pater Aeternus , qui cum a nullo procedat, nulli omnino additur Filius est secundus,quia cum solum procedat ab una Persona, ni tantum additur Spiritus Sanctus est tertius, quia cum procedat a duabus Personis, additur duobus. Se cundum ordinem naturet, causalitatis primum locum tenet prima causa , quecum non causetur, non additu vili cauri

435쪽

i De Prioritate Naturae Ap

lse, qualis causa est Deus subsistens in tri

bus Personisci secundum locum tenent ille creature quo procedunt a solo Deo, ideoque soli Deo adduntur j tertium ille creature, qua procedunt a creatur IS productis immediate a Deo in sic deinceps. Cum velo Deus cognoscit numerum ordinatum rerum, is namquanque rem ponit suo loco , alias primo , alias Tecundo , alias tertio, non facit id peri plures cognitiones , quarum una proce dat ab alia, sed per unicam, qua cogno-lscit nam rem procedere ab alia, ideoque numerus datur intrinsece in rebus numeratis, non autem in c0gnitionibus

numerantibus . .

Secundo infertur, quod in Diuinis

ordo originis datur tantum inter Diui nas Personas. Nam ea qui ordinantur secundum ordinem originis, debent realiter distingui , sed iis Person frealiter distinguuntur in Diuinis ergo ordo ori. ginis datur inter solas Personas. Diu in igitur cognitiones,, diuina decreta sicut realiter identificantur inter se is cum omnibus Diuinis Personis , ita non habent vllum realen ordinem originis, aut natur: a neque

ullum decretum est prius originve natura, quam aliud , neque ncognitio est prior origine, quam alia SI

436쪽

Si tamen decreta, cognitiones liberaesdistinguuntur ratione obiecti ira , vel virtualiter intrinsece inter se , aut a Di-luina essentia , possunt habere morita-ltem quandam rationis , aut virtualem que non includit ullam imperfectionem. Infertur tertio , quod causa emciens Metiam materialis sunt priores natura quam effectus . Ratio, cur causa efficiens sit prior natura est, quia causa eiinciens est ipsa potentia, ex qua effectus resultat, atque effluit Ratio , cur etiam Causa materialis sit prior natura, quam effectus

est , quia potentia proxima', ut resultet estectus per actionem naturalem,& tras mutatiuam, includit ipsam potentiam in subiectium transmutabiles e. g. potentia proxima, ut resultet ignis per actionem

transmutatiuam, includit,quod materia o

sit igni bilis , hoc est potens transmutari in ignem; sed materia igni bilis est causa

mate malis ignit ergo causa materialis includitii in potentia proxima,tanquam illius constitutiva . Sed diis cultas est, utrum materia constituatur prior natura,

quam effectus per solam suam essentiam, an etiam per existentiam. Dico, quod materia constituitur prior natura per id, per quod constituitur transmutabilis i&quia constituitur transmutabilis substantialiter non per existentiam , quam

437쪽

1 De Prioritate natura. orhabet in instanti , in quo recipit forma sussistantialem, sed per existentiam,quam habuit in tempore antecedente ad primam receptionem forma substantialis ideo constituitur prior natura ad recptionem formae substantialis per existentiam quam habuit in tempore antecdente . E. g. cum ex ligno fit ignis, a teria igni bidis constituitur prior natura, quam ignis, non per existentiam ignis , per quam constituitur iam transmutata in ignem,sed per existentiam ligni,quam habebat, antequam esset transmutata Deo Pacto, quo corpus mobile constituitur proxime potens poni in tali loco , non per Ubicationem, per quam nun est initali loco, sed per ubi cationem, per quam immediate ante fuit in loco proximo. conuerso quia materia constituitur transmutabilis accidentaliter etiam per existuntiam substantialem , quam habet, cum recipit formam accidentalem , ideo costituitur prior natura per existentiam substant alem, quam habet in eo instanti: e. g. manus constituitur calefactibilis, Prior natura , quam calor , per existen tiam manus , quam habet , in instanti in quo calefit. Quarto inseretur plures coditiones licet causae non sint, esse tamen priores natura

respectu effectus e g. propinquitas igni

438쪽

ad stupam , licet non sit causa calefactio-lnis, adhuc est prior natura respeetit ibilius . Ratio est, quia ignis constituitur proxime potens ealefacere stupam , per hoc, quod sit propinquus stupar quando lenim est remotus, non habet proximam potentiam calefaciendi stupam . Addo quasdam conditiones esse priores natura respectu effectus per existentiam, quam habent, non tum , quando ponitur esse-etiis, sed immediate ante Patet in motu locali. Quando ego moveor per hoc spatium, habeo potentiam , t mouear per ipsum in constituor potens moueri per tale spatium ex eo quod immediate ante fuerim in loco propinquora si enim immediate ante fuissem in loco distanti, non possem mod moueri per hoc spa-

'' ' ' ' η' ''sti μ' proxime potens

moueri per hoc spatium ex hoc , quod ante fuerim in loco proximo ; sed illa 'raesentia in spatio proximo non datur, quando moveor per hoc spatium 4Iioquin haberem simul praesentiam in duplici spatio ' ego essem in duplici loco ergo constituor proxime potens moueri

per hoc spatium per aliquid quod extitit immediate ante motum ergo aliqua conditio praterita est prior natura , constitit it potentiam proximam ad hoc, ut resultet effectus. Nihil tamen futurum spotest

439쪽

potest naturaliter esse prius natura resperctu effectus ante producti,quia nihil potest constitui despotentia ad operandum per aliquid , quod nondum est, sed erit. paulo post Addo, quod omnia, que per

suam. existentiam facilitant , aut difficultant actionem , inclinant, vel retrahunt potentiam productivam ad agendum , sunt priora respec u effectus . Ratio est quia haec omni constituunt agens proxime potens operari facile, vel difficile, cum Inesinatione , vel repugnantia, cum certo gradu inclinationis , aut reprimanti . Ita cum aliquis peccat ex habitu, ipse habitus inclinans ad peccartum est prior natura respectu actionis peccaminois, quia constituit potentiam

potentem peccare sum facilitate in inclinatione. Similiter cum quis ieiunat eum habitu temperantiae, vel intemperantiae, tales habitus sunt priores natu 'ra , quia eonstituunt IIn potentem te

iunire cum tali gradu Deilitatis , aut ne pugnantiae 3 e uniuersim quidquid per

suam exi flantiam, vel per cognitionem Asde eius existentia constituit potentiam operandi cum certe gradu inesinationis, aut repugnantiae est prius natura.

sinto colligastur calatam formal& finalem non esse priores natura respe est effectus . Ratio de causa formali est, Tomo III S quia

440쪽

qos ussi XXII. ad stupam , licet non sit causa calefactionis, adhuc est prior natura respectu illius . Ratio est, quia ignis constituitur proxime potens calefacere stupam , per hoc, quod sit propinquus stupar; quando

enim est remotus, non habet proximam potentiam calefaciendi stupam . Addo quasdam conditiones esse priores natura respectu effectus per existentiam, quam habent, non tum, quando ponitur effectus, sed immediate ante Patet in molli locali. Quando ego moveor per hoc spatium, habeo potentiam, ut moueat per ipsum , de constituor potens moueri per tale spatium ex eo quod immediate ante fuerim in loco propinquora si enim immediate ante fuissem in loco distanti, non possem modo moueri per hoc spatium i ergo constituor proxime potens moueri per hoc spatium ex hoc , quod ante fuerim in loco proximo ; sed illa , 'Lesentia in spatio proximo non datur, quando moveor per hoc spatium , alioquin haberem simul praesentiam in duplici spatio ' ego essem in duplici loco ergo constituor proxime potens moueri per hoc spati iam per aliquid , quod extitit immediate ante motum ergo aliqua conditio prater ita est prior natura , constituit potentiam proximam ad hoc, ut resultet effectus. Nihil tamen futurum potest