장음표시 사용
561쪽
er lineam rectam , hoc est breuissimamaas actiones acciuentales, eo pacto,quo ol undique propagat suam lucem : Leeutem propagatio non posset fieri per acuum,cum accidentia non pollini pro agari extra subiectam. Et quia etiam acua parua impedirent talem propaionem , etiam parua vacua excluduntur naturarii quidem repugnantia natu aliter inuincibili , eo pacis , quo repur: nantia ad mutuam corporum paenerr ionem est naturaliter inuine ibilis . si eris quaeratur , a qua virtute corpora rontra suam naturam moueantur ad a
ruum implendum respondeo,quod liceeli liqui censeant, quod mouentur a Deo lj et Angelis, vel a seipsis , certum vide-ur , quod moveamur ab eo ipso , quod loco suo dimouet corpus, dui debet aliud succedere ad uacuum impediendube. g. ille idem , qui trahit aerem', eleuat etiam aquam, quae moeedit aera ad vacuuimpediendu sicut enim cum quis trahit funem , trahit etiam pondus uni auiga, tum , ita eum quis trahit aerem , trahit aquam aeri adhaerentem , ideoque sentit
pondus quo δε quo plus quae lauara plus sentitur ponderis, ae debet adhiberi maior conatus
Ad I. aeuum est Ineus actu existens; carens.corpore , cuius est capax et nullus
562쪽
autem locus acti existens est spatium imaginarsum, ut dictum est quaesi. o. responsione ad tertium Pergo in spatio imaginario non datur vacuum, cum noudetur locus actualis. Ad a Corpora possunt moueri per plenum, eo pacto , quo pisces mouentur per aquam. Sicut enim piscis ita ingreditu in locum aquae anterioris,ut pellat aquam ab eo loco, ita nos ingredimur in locum aeris , pellendo aere in ; sicut vero eodem tempore, quo piscis ingreditur in locum aquae anterioris , aqua , quae tangebat piscem a lateribus, Ma tergo,suc cedit in locum piscis, aqua vero expubis a pisce succedit in locum aeris latera lis, ita contingit , cum res mouentur in aere. Neque est necesse , ut fluctuet totus mundus, ficu eum piscis mouetur in
Oceano, non fluctuat totus Oceanus snam quodam quas circuitu piscis intrat in locum aquae anterioris, aqua anterior intrat in locum lateralis , aqua lateralis partim in locum piscis, partim in locum aquae , quae est a tergo piscis, raec vero in locum piscis, sic absoluitur motus 'Addo aerem facillime condensari , ac
rure fieri. Cum i itur quis mouetur, aeranterior loco puιlus ita mouetur, ut etiaaliquantulum eondensetur aer succe' dens a tergo aliquantulum etiam rarefit,
563쪽
dus grauissima statuae , vel columnae. Fac enim intercipiatur tenuissima tela aranei, numquid illa sustinebit pondus dilua Immo basis sustineret telam, vehim, pondus statuae. Rursus fi statua madefacta superponatur basi, pro aliquo tempore remanet madida; humquid igitur illa aqua intercepta sustinet statuam Ex hoc verὁ exemplo aquae respondetur ad instantiam, qua obijcitur, quia seque
retur, quod manus complanata non tangeremus lignum, Waquam , sed aerem interceptum . Nam idem argumentum , potest fieri, cum habemus manuni madefactam aqua . Tunc enim proculdobio aqua mediat inter manum , lignum
Dicendum igitur , quod in istis casibus
experimur per modum unius tenuissima aquam , vel aerem condensatum , Iignum, vel lapidem δε eius dui itiem. Ad 6. Dum flex scinditur ictu mallei, partes silicis ho simul separantur, sed successiue in cum aliqua parua m-xione dum aer luccenue ingreditur. Patet autem experientia corpora etiam durissima esse capacia alicarius paruae fla-
Ad I. Ex experimetito MI, plenet l
vaciiunx . Nam pluribus experie filii i
564쪽
uincitur partem superiorem fistulato iter aliquo corpore quod praesertim 3atet ex eo, quod si superior pars fistue calefiat, corpus illud rarescit in adientuna viuum aliquantulum descendit
jeorsum si eadem pars fistula frigefiat, orpus illud condensaint in argςntum
scendit sursum, ne detur vacuum ra x faetio autem , aut condensatio non :Onueniunt vacuo sed corpori. Sed
tu Quam corpui repletur pars illa su-,urior fillularo Dico quod repletur ali- suibus partibus subtilibus separ tis abirgento vivo, rarc factis. Probatur experientia . Nam si fillula impleatur 4rgento vivo non puro, sed admiscendo aliquid quar. deinde immςrgaturmo do dicto, tum aqua utpote leuior super natabiturgento vivo i occupabit par tem supremam fistulae , aperto foramine, descendet argentum vivum in aqua , di videbuntur quid om corpuscula cer tatim per aquam ascendentia in illam s
in flantia quibusdam bullis ergo hoc ex
perimentum confirmat repugnantiam vacui, cum natura mittat sursum sub sidium alterius corporis in locum Mercur ij descendentis , ne detur vacuun Videri potest libellus P. Canti de hoc experimento, cui titulus Vacuum roscriptum, praesertim eap. 9. Wi Q,
565쪽
v Idoeu vera esse sententia antiquo rum, quod detur vacuum I. quaa dixti a supremum Coelum da utu spatiata, imaginaria corporibus vacua. a. Si totum spatium esset planum,cor ora moueri non possent, quia non pos-ctunt intrare in plenum . Nequs dicas , quod corpus eum mouetur, intrat in lo um alte rius corporis cedemis locomam
te hoc artero eorpore redit duscultas puta cum per motum cedat loco , intrat in alium locum i pellit alino corpus'. de quo redit difficuliat ergo cum a ruetur unum corpus, Vertatur vacuum , vel totus mundus seeundum omnes partes mouetur , Tuchiat, sicut contingit
in aqua, cum in illam ingreditu lapis
3. Aliquando eorpus condensaturi, tunc occupat minus ibatium , eum antea occuparet spatium maius sed hoe erit impossibili, nisi tum implerenru aliq vacua intercepta quomodo enim aer , qui occupabat spatium bipalmare , contrahitur ad palmari, nisi repleat quasel
566쪽
De Vacuo . IIdam vacuitates ergo
q. Dolium tantundem vini capit una cum viribus , quantum sne viribus vastantundem aquae capit cum cinere, quarum sine cinere,quae non possent contingere sine vacuo.
Corpus planum tangit aliud planuimmediate, ita ut ni nil mediet; sed talis contactus fieri non potest sine vacuo, saltem pro paruo tempore ergo Probatur minor: nam ut nunt planum Lieri supra postu tangat illud, debet egredi totus aer interceptum; sed non potest egredi, quin detur vacuum dum enim aer correspondens partibus medias plani egreditur ex lateribus successue,planum superlus manet eleuatum, & non coniungitur alteri plano i ergo in loco aeris egredientis intercipitur aliquod vacuu 6. Dum silex rumpitur ictu mallei, s-mul separantur partes medie de pareo extremae ergo in mediis datur vacuum pro aliquo breuiis mo tempore, antequaae per motum sucρessuum perueniat ad locum ipsarum. 7. Si fistula vis ea ultra duos cubitos longa, in qua sit unicum foramen aper
tum ex una extremitate impleatur argento vivo,quod vocatur etiam Hydrar- girum, seu Mercurius, penitus aere ex
cluso, digito supraposto foramini,ita
567쪽
argentum uiuum non possit egredi,fi-ula invertatur, demergatur in aliorgento vivo parato in vate, seu catinoibiecto, tum digito subducto aperiatur Iramen , ita ut libera sit argento vivo acultas egredisndi, ac descendendi , arentum vivum descendet usque ad certaiensuram similae deinde sursum aliqua am ascendit, post descendit, sic ali-uantulum Buciliat, ascendendo, ac decendendo, donec tandent quiescat in aeria altitudine fistulta Posito hoc exerimento , superior fistulae pars rema et vacua aere, qui non potuit permeare e vitrum, utpote carens.poris, convertum est pluribus experientijs , rema- et etiam vacua quolibet alio corpo iecirgo datur vacinim, inutilam semis
Respondeo cum Aristotieles, omnibus ripateticis i Philosophis pene om-tibus, paucillimis exceptis, pluribus ex erimentis constare , quod natura remaut vacuum , ad eis ut ad illud impedien-lum in alijs suis legibus dispenset irino grauia non descendunt contra legem uae grauitatis,cum nullum est aliud corius potens in locum ipsorum subintrate id vacuum impediendum . Ita si sit fistua ex utraque parte perforata,& implea-ur aqua, laudatur foramen superius
568쪽
De Vactio . II 3rius, aqua non descendit , quia non po- teli aer subintrare in tacitin aquae descedentis ad vacuum impediendum; si vero aperiatur foramen superius , statim aqua descendit,aere subintrante. Secundo grauia ascendunt contra suam grauitatem ad vacuum impediendum . Patet praesertim in machinis , quae vulgo Vocantur rambe , ex quibus si superiore ex parte aer attrahatur , ascendit aqua is etiam ex profundis lima cistertia , ut acri succedens lix pediat vacuum. Tertio quar-ldam corpora, cum potest aliud corpus
succedere in locum illorum, facillime mouentur Pla nullum corpus possi succederes, nulla vi possunt moueri Patet in fistula , qua flantur folles lusorij Si enim claudendo foramen, impediatur aer, ne subintret, bacillus in derior poterit aliquantillum trahi,dum rarefactus, aper Accedere potest in locum bacilli, sed cum aer Iam est rarefactus quantum potest, nulla vi potest amplius trahi bacillus, quia seqv retur vacuum, non poten te succedere alio corpore in locum bacilli Ratio vero, cur natura usque adeo
refugiat vacuum et , quia vacuum tolleret musuam corporum continuitatem G coniunctione, quae partialiter abrum pitur Per vacua . Pratcrea uatura vult a
569쪽
a lineam rectam , hoc est breuissimam,as actiones acciaentales, eo pacto,quoil undique propagat suam luce in hac tem propagatio non posset fieri pericuum,cum accidentia non possint pro-igari extrua subiectum . Et quia etiam acua parua impedirent talem propaga
onem etiam parua vaeua excluduntur natura si quidem repugnantia natu iliter inuincibili , eo pacisci ou repti nantia ad mutuam corpo Tum penetra onem est naturaliter inuinei bilis . Si ero quaeratur , a qua virtute corpo ntra suam naturam moueantur ad varuum implendum crespondeo,quod licet liqui censeant, quod mouentur a Deo et Angelis, vel a seipsis, certum vide in
i , quod moueantur ab eo ipso, quodlloco suo dimouet eorpus, cui debet liud sue cedere ad uacuum impediendu . g. ille idem , qui trahit aerem', eleuattram aquam, quae sectedit aeri ad vacuu, npediendu Sicut enim cum quis trahit unem , trahit etiam pondus uni auiga, bina , ita eum quis trahit aerem , trahit quam aeri adhaerentem, ideoque sentitondus aque ,δε quo plus quae eli uacalus sentitur ponderis , ae debet adhibri maior conatus Ad I. Vacuum est Ineus actu eximiis jarens.corpore , cuius est capac nullus l
570쪽
De Vactio. III lautem locus acti existens est spatium imaginarium, ut dictum est quaesi. 26 in responsione ad tertium Pergo in spatio imaginario non datur vacuum cum noudetur locus actualis. Ad a Corpora possunt moueri per plenum, eo pacto , quo pisces mouentur per aquam. Sicut enim piscis ita ingreditu in locum aquae anterioris,ut pellat aquam ab eo loco, ita nos ingredimur mlocum aeris , pellendo aerem ; sicut vero eodem tempote quo piscis ingreditur in locum aquae anterioris , aqua , quae an gebat piscem a lateribus, Ma tergo, suc cedit in locum piscis, aqua vero e Xpubis a piscessu ecedit in locum aeris latera lis , ita contingit, eum res mouentu in aere. Neque est necesse , t fluctuet 'tus mundus, 1 sicut eum piscis mouetur in
Oceano, non luctuat totus Oceanus ἀnam quodam quasi circuitu pistis intrat in locum aquae ante moris, aqua anterior intrat in locum lateralis , aqua lateralis partim in locum pistis, partim in locum
aquae quae est a tergo piscis, irae vero in locum pistis,is se absoluitur motus a Addo aerem facillime condensaria ac irlivetari s Cum situ quis mouetur, aertanterior loco pulsus ita mouetur, uteria aliquantulum condensetur aer succedens a tergo aliquantulum etiam rare fit,