장음표시 사용
61쪽
quo consequenter insertur primo, uod sicut cum fit domus , aut aliud arrillificctatum, nullum corpus fit de nouod ed: lapides, corpora, quae erant ante diquerso modo disponutur; sic cum fit equus, inullum corpus fit de novo, sed corpusculta, quae erant ante diuerso modo dispo
Infertur a quod scut forma , qu 3 res artificiales constituuntur in suo esse ac differunt ab alijs artificialibus , est sola dispositio corporu ita forma rerum naturalium est certa dispositio corpusculorum: e. g. forma leonis, quae voca tur anima leonis, est certa dispositio corpusculo ru,per quam differt ab equo , cane esExcipiunt Catholici hominenti cuius forma est anima rationalis , spiri tua lis,i immortalis , atque a corpu'sculis separabilis , cum profecto corpu'sculorum dispositio a corpusculis separa ri non possit. a. In rebus Physicis debemus sequi sensum; sed per sensum nihil aliud videmus , quam corpuscula δε eorum dispositionem , e. g. in leone videmus mas partes , ac membra eorum disposi- tionem , videmus corpuscula carne vis, corpuscula ossea , corpuscula humidχ
nem, atque ordinationem talium corpu- Tomo III. C sculo-
62쪽
so quaestio IV. sculorum ergo debemus diceres, quod in rebus nihil aliud sit,quam corpuscula,&sorum dispositio . 3 Est axioma per se notum ex nihiloniLil, in nihilum ni posse reuerti ; sed si aliquod corpus,e. g. ignis fieret de novo,
fieret ex nihilo iam antea non Tatiat
que adeo erat nihil, stmodum fit; ergo nullum corpus fit de nouo . Et μcet Peripathetici respondeant ignem, alia corpora fi 'ri ex nihilo sui , quia ignis,qui fit,ante non erat, atque adeo erat nihil, sed non fieri ex nihilo subiecti,quia ante erat subiectum igni bile tamen hoc non videtur suffceres, quia que repugnat aliquid fieri ex nihilo sui, ac repugnet fieri ex nihilo subiecti.' Illa sententia , per quam omnia be ne X plicantur est veraci sed per istam se tecia omnia clarissime, Moptime expli-zatur ergo est vera. Probatur minor inductione,atque explicatione plurimoruPrimo explicatur, cur aliquando dicatur una res simpliciter destrui, alia es simpliciter fietici aliquando vero resio indicatur simpliciter destrui , sed so-um aliquantulum alteraria . cum exigia fit ignis,dicitur lignum simpliciter te strui a cum lignum fit calidum , aut liigrum, non dicitur simpliciter destrui led solum alterari . Ratio est, quia scuti
63쪽
inii mira cum dispositio coIorum valdi variatur , ut cum ex equo fit albor , dicitur destrui figura equi, ac fieri figura arboris , at cum sit parua varietio, itu equus pictus fiat aliquanto pulchrio il& uiuacior, dicitur solum figura qu aliquantulum alterari sic in natura cur fit magna variatio in dispositione corpusculorum , ut quando ex ligno fit ignis tum res dicitur simpliciter destrui, cum fit parua variatio, dicitur solum alterari. Ideo destructio simpliciter est magna variatio an dispositione corpusculcrum Lalteratio est solum parua yariati
in tali dispositione Secundo explicatur, quid sit ignis
quomodo producatur quomodo calefaciat , illuminet , ac faciat illos mirabiles effectus, quos videmus . Ignis et militudo corpusculorum subtili illinoru& acutissimorum cum figura pyramidali ha ntium vim trahendi ad se undi HaIia corpuscula, eaque per suas acutissimas pyramides scindendi, ac diuidendi habet etiam vim emittendi undique corpuscula minima in quasi paruas sagittulas . Vtraque vis trahendi , de emittendeorpuscula constat experientia man ignis trahit oleum , vel aliud alimentu& radios quaqua versus emittit . Cum Uero lignum, aut puluis tormentarius in C a cendi
64쪽
3 a m aestio trcenditur, non fit de nouo ignis , qui non erat, sed prodit,is apparet ignis, qui latebat in ligno , vel puluere . Sicut
enim cum frumentum mola conteritiir, ac diuiditur, apparent innumera corpuscula farinae , quae ante erant , sed latebant clauia granis frumenti sic in ligno, livel puluere sunt innumera veluti parua grana plena igne, quae grana ignis admotus penetrat, aper id, ac diuidit his acutissimis cuspidibus , ita ut foras prodeat igni latens,eo pacto,quo foras pro di farina, disruptis, ac diuisis granis frumenti. Haec vero grana ligni , vel pii Dueris plena igne propter suam para itatem , nec ferro, nec inoli, nec alio un-
strumento possunt aperiri, sed solis cu-ispidibus minimis, lacutissim ignis
Id vero confirmatur , quia cum aliquidiam ei redactum in cilietes , non potest amplius incendi quia nimirum in granulis cineris non alapisus latet igmse ducibilis in luceni Combustio est scissio , ac uiso corporum per cuspides aeutrissiimas ignis, ita ut prodeat toriis ignis , qui latebar Se remaneat tantum citiis ultimo diu Calefactio mode fata est titillavio , accellicati per paucas particulas igneas. Si autem AtDiu clin dissima , quia illae parti
65쪽
paniculae ignes leuiter titillant , ac vellicant tactum, porcs petiunt c At calefactio vehemens est summe dolori sera , quia tum corpus uti ignea magno nunero im uentia omnia diuidunt, ac disrumpunt, cum summo sensu doloris
. Illuminatio est emissim subtilissimorum radiorum seu cuspidum ignearum titillantium oculos habentes tactum delicati si naum , atque adeo aptum ad percipiendam illam leuissimam titillationem radiorum . quam csters corporis partes, utpote habesntestaelum obtusiorem, nequeunt percipere . Lux vero vehemens loculosa dit, quia ingens corpusculoruconcursus non iam leuiter titillat, sed irrumpit, ac scindit . . Omnes igitur sensus nihil aliud sunt
qua quia a tactus acutior,aut minus acutus ad que percipiens minutiorcs, aut minus minutas disterentias titillationum .
Obtusis mus tacius est, qui toto corpo re diffunditur , solusque vocatur simpliciter tactus , ideoque percipi', ac distinguit solum ingentes titillationes . Aliquanto acutior es qui refidet in palato, vocatur gustus, ac percipit titillatio-tiones minores corpusculorum , qui vo cantur sapores. aetiis, qui est in arbibus,percipit adhuc minores differentias titilla-
66쪽
s io IV. thillationum prouenientium ab aliis corpusculis, qui quia tali modo tit illant
nareS,vocantur odores Tactus, qui est in auribus,percipit titillations aeris leuissime moti, atque crispati , qui aermotus dicitur sonus Demum tactus oculi percipit titillationes tenuissimas min uno-lrum corpusculorum igneorum, qu cor puscula vocantur lux . Sol autem , ignis l& corpora lucida sunt, quae emistunt quaquaversus radios , seu corpuscula usubtilissima , ut patet experientia . Vi-ldentur vero haec corpora trahere ad se lalimentum, emittere corpuscula, olpacti , quo animal per respirationem altrahit, memittit aerem. Non igituri
calor , aut lux sunt qualitates de nouo productis, sed sunt corpuscula, quae erantante, emittuntur a corporibus quibusdam , quae idcirco vocantur calida,&lucida. Proportionaliter explicatur , quid sit terra. Est enim multitudo corpusculorum cubicorum, hoc est contentorum sex superficiebus quadratis squalibus , cuiusmodi sunt tali lusoris Ideo terra est stabilissima , quia corpora cubie facillime consistunt, acquiescunt Aqua videtur esse multitudo corpuscillorum cum aliqua rotunditate , quq idcirco facillimel mouentur, ac defluunt , cum res rotun-l
67쪽
ida sint facile mobiles, ac volubiles. Pro- .i portionaliter philosophantur de aere,&alijs corporibus . Licet autem quidam dicant corpuscula differre solum figura, eo quod alia sint quadrata , alia rotunda Rc ordine, eo quod unum sit pilus aliud poit, eo pacto , quo DL, differt ab Ad; situ,eo pacto,quo A erectu diserta , iacentes: melius tamen asierunt
alij, quod differunt etiam natura antece denter, per quam naturam mouentur di.
uersis motibus , alia sursum , alia deo sum figurantur diuersis figuris quedam trahunt alia corpuscula, alia trahuntur, eo pacto quo magnes trahit ferrum , &ferrum trahitur a magnete. Tertio optime explicatur causa mouens , atque ordinans ista corpuscula . Epicurus, atque Democritus dixerunt
corpuscula infinito tempore vol: tas se perlinfinitum spatium, atque infinities infinitis modas esse combinata, donec casu coaluerint in hanc Mundi molem,quam videmus . At hec opinio stillii isma est Absurdius enim dicitur pula herrimum sordinem Mundi factum casu , quam diceretur pulcherrimum Virgili Poema casu compositum ex characteribus , qui diu volitantes tandem in magna olani itie casu sint ita dispositi, ut forinarenti Aeneida Sapienter igitur Anaxagoras
68쪽
stoteles Anaxagoram laudat primo Metaphysicae , capite tertio , comparans illuad alios , sicut sobrium ' ad ebrios . Dicendum igitur cum Anaxagora, quod ab initio diuina sapientia immediate per se ipsam corpuscula ita ordinauit, ut constituerent pulcherrimam Mundi molem, eo pacto , quo pictor ita ordinat colo res in tabula, ut faciat Mundum picium Deinde vero ipsa corpusculorum natura causa motus varios , variasque combinnationes, prir sertim per litem, Manai' citiam , ut dicebat Empedocles , hoc est
per sympathias antipathras , cu per
virtutes, quibus unum corpusculum
trahitur aliud trahit , quae virtus dicitur sympathia i amicitia per vir tutes, quibus unum corpusculum expel' lit, aliud expellitur, ac resupit, quae virtus dicitur antipathia dic, atque discordia . Explicatur Semen lactucae iactum sin terra facit talem combinationem Corpusculorum, perquam constituitur lactuca . In eo enim semine dantur cor
auscula , quae habent vim trahendi ad se
e X terra , aqua , aere proximo corpuscula apta ad constituendam lactucam , Se expellendi alia corpuscula ad talem
69쪽
constitutionem inepta Trahit igitui corpuscula aptari, ex quibusdam formata iuncum, calijs folia , parte eorum c. bd veroin seminibus detur vis tractiva, ac dispositiua corpusculorum , patet experieinti . Non aliter enim ex seminibus nascuntur plantae , Manimalia,nisi in quantum a seminibus trahuntur, ac disponuntur corpuscula , prout opo Ite ad larmationem eius , quod nascitur . Sicut enim arbo iam nata habet vim trahendi corpuscula illa ordinandi ad faciendum cortice medullam, frondes mores, fructus ideoque dicitur trahere succum in humorem ex terra sic in seminibus datu talis vis primo Lahendi corpuscula , a disponendi ad primam formationem arborisu quod etiam pi oportionaliter dii de animalibus.
Quarto potest hinc explicari celebri sententia Pythagqrae, quod serm fierenomnium sint numeri, consonantis musicales Putabat ille cum Democrit materiam omnium rerum esse corpuscula , formam esse certam dispositione in corpusculo iram e. g. talem dispositionen corpusculorum esse formam leonis,alia nesse formam equiic. Vt explicaret,quaenam dispositio corpusculorum estut forma cuiusque dicebat,quod corpuscula
70쪽
ebent ita disponi, ut habeant inter seroportionem numerorum , quae cum in-
enitur in sonis, facit harmoniam , onsonantiam . Sicut igitur consonantiaihil aliud est,quam multitudo sonorumta dispositorum , ut habeant inter se troportionem harmonicam numeroruim uae proportio est forma δε harmoniacii res naturales e. g. Leo, Canis, Pinutiunt multitudo corpusculorum ita di-
positorum , ut habeant proportionem larmonicam numerorum , ideoque nuneri siue consonantia δε harmonia lant Orm i rerum naturalium, variae veris es naturales constituuntur, ac differunt e varias proportiones harmonicas rorpusculorum , hoc est per varios nu-Neros, harmonias & consonantias mu-llicales
Respondeo, ac dico primo,quod etiasiron cedamus Atomistis omnes res natura les constitui per combinationem in ordinationem corpusculorum adhue nihil melius salitatur in ipsorum opinione,quari sentenria Aristotelis principiti illud E, nihilo nihil in nihilamni posse reuerti
Ratio est , quia ipsa dispositio corpuscu-l
lorum, per quam ita ordinantur, ut fiatile e g debet esse forma post tua Deor Jpusculis distincta ; sed hec serina fit ex jn hilo sui Ie ex potentia subiecti Pante-