Quaestionum philosophicarum Syluestri Mauri Soc. Iesu liber primus quintus. .. Liber tertius. Continens Quaestiones physicas de ente naturali in communi, eius principijs, causis, & proprietatibus

81쪽

De tomis di sensitivam per figuram sigi quod fer rum secundum se non vivum , nec sensitiuum possit conformari in talem figura ut per illam ipsam garam constitueretur formaliter vivum , & sensitiuum , ita ut posset currere , saltare, & exercere

Ratio a priora est, quia figura potest

reddere sermaliter figuratum , E. g. qaa dratum , aut cottandum ; at non potest figura reddere formaliter sapientem, vel cognoscentem , vel amantem, vel viuen'tem vita hominis , aut leonis c. In ca su nostro dispositio corpusculorum o 'test quidem corpuscula reddere. fies, vel aliter disposita . at non potest illa reddere formaliter uiua , nec sensiciua , nec appetit tua , nec variae dispositiόnesiose sunt reddere corpuscula viva vita leonis, aut ursis ivel canis&c ergi mima , qua res constituuntur vivendes, sensitive ohon est dissipositi, corpusculo tuni, nec variae anima sint variae dispositiones, sicut anim non sunt pure , nec varie ammae sun d figurae,situsque diuersi . Alio'

quin posset dich quod scienti Mit figurae,

Se varis cicnti sint diuers, fit ure, e g quod Logica sit figiara triangularis, Phy'sica sit figura rotunda . : Tertio probatur, quia sicut est euidus, iquod lapides in domo sunt ita dispositi it non

82쪽

7 aesti IV non ad hunc tantum finem,ut sint ita dispositi , sed ut possit in ipsis habitare aliquis , qui utatur illis lapidibus sie dispositis, ita videtui in leone corpuscula sesse ita disposita , ut forment ungues sdentes , oculos , aures ta est euid iis quod non sint ita disposta solum , ut sint ita disposta sed ut habitet in eo corpore animi, qua corpusculis utatur, χο-

minetur,e. g. Vtatur ociilrx ad vadendum,

dentibus ad comedendum , auribus ad audiendum αQno vero haec anima sit sola corpuscula , vel eorum dispositio est sicut si diceretur, quod Dominus, habitator palati sint lapides , vel eorq 4 dispositio. Quarto probatur, quia quis credat corpuscula , quae separata. non possunt vi de res, non possunt audire non possitnt appetere , non possunt moueri nisi deor-sium , aut sursum , per hoc praecise , quod eri modo disponantur, eo ipso posi radere , audire , currere, saltare, pugna

e ,--Xercere omnes operatione lao

ais , equi , vel canio Quis non videatra operationes procedere ab anima ha- itante in corpus eulis sic dispositis,in ip- is tente , quae anima si forma multo,erfectior dispositi e locali corpusculo

Quinto demum probatur, quia ex

modo

83쪽

modo philosophandi istius sententiae , disponitur intellectus ad dicendum nodari in homine aliam animam, quam di-ispositionem corpusculorum: non dari in Mundo aliam causam,quam corpuscula disposita , atque adeo no data Deum, prouidentiam . Probatur sequelao nam si corpuscula possunt ita disponi, ut per solam dispositionem faciant mirabiles operatione , quas videmus in cave, ut videant , audiant, cognoscant Dominu ,

Milli obediant, cur non possunt ita disponi,vesticiant operationes intelligendi, quas experimur in homines cur dispositio omnium corpusculorum in Mundo non potest esse causa omnium opera tionum, quas inmundo videmus , ita νvt Deus vel non detur , vel nihil agat λHinc est,ut consequenter ad sua princis pia Democritus , Epicurus, Lucretius Malij antiqui dixerint animam hominis esse dispositionem corpusculorum, adeo 'que mortalem, negarint diuinam prouidentiam , ac posuerint Deos otiosos , ac nihil agentes, hoc est simul asseruerint dari Deum,simul negarint. Si enim Deus nihil agit,ex nulla sua operatione coguo

scitur, ergo cum non videatur immediate

iv sextu illum esse . Ratio a priori

est,quia si intellectus assuescat quosdat in effectus tribuere e usis improportionatisa

dispo

84쪽

uaestio IVi monitur ad refundendos etiam aliffectus in causas improportionatas sest tribuunt operationes animalium, di positioni corpusculorum, quae dispositio si caula improportionata ; ergo dispoiuntur ad tribuendas tali dispositio rtiam operationes hominis ergo lichia diuina prouidentia fit causa propore tonat pulcherrimi ordinis, quem vide 'nus inmundo , disponuntur ad tribue- sum talem ordinem casui, vel fato , vel zorpusculis. Praeterea eo ipso, quod se sui nimis adhaerent, inclinantur ad omnia neganda , quae sunt supra sensum , id ponendam felicitatem in solis delectationibus sensibilibus, ut consequenter

ad sua principia posuit Epicurus.

octauo dices etiam in plantis datur forma in anima plantae distincta a corpusculis , eorum dispositione Probatur primo ex operationibus generationis communibus animalibus, ae plantis Pyrus enim generat pyrum, nux nucem, leo leonem ; sed mera combinatio corpusculorum non habet virtu-ltem generandi sibi, similes; nam domus non generat domum Pergo in plantis ubtra corpuscula sic disposita , ordinata datur forma plantae, in qua inest vis generativa sibi similis . Confirmatur, quia ianides disposita in formam domus non

Ut habent I

85쪽

habent vim alios lapides disponendi, sedi

requiritur aedifieatox ; ergo neque cor I puscula sic diiposita habent vim alia eo puscula sic disponendi, sed requiri turnatura forma , . quet habet hanci virtutem Q.Viu . , i, b Eodem pacto probatur idem ex ope

Iibu sinu Nitionis,atque augmentationis Nam corpuscula sie disposita non habenti vim intrinsecam trahendi similia corpu'lscula δε illa diuidendi, ita ut se augeat iisqu- eatim lapides , igna disposita insomam domus habent vim trahendiarins lapides in illos eodem pacto dispo Mndis, ita ut domus proportionalitcruscq dilatatur: Des augeatur, sed a domum augendam requiritur edificator

i sed planta' parua terre in herens per ra'

uidit illum in partes minutissimas, eundς dispensat per omnes poros intromittensa ex quibusdam particulis , ac corpuΠόsculis format corticem , ex alijs lignum a ex alij medullam , ex alis frondes, florres,&poma ergo ultra corpuscul O

sic disposita datur forma in anima plestae habitans in corpusculis multo per se citior dispositione corpusculorum , habes, vim diuidendi, trahendi, dispertiendi,

ac faciendi omnes alias operationes Haec autem forma, Manima , ita se habet in T,mo III. D planta,

86쪽

7 Moesyιo IV. planta, sicut Paterfamilias in domo, qupraeest omnibus domesticis, eo illine omnes in onacio. omnibus distribuit

alimenta, vestes , caetera necessaria , prout singulis conuens , ut Aristoteles ait secundo de generatione animaliun cap. q. uon multum ante finem per hec verba . Perinde enim natura, arque pare amilias prudens nihil οπιιιιere soler, ex quo 'acere ιιquι eommodi ροσι. D pensaturm in cura rei miliaria eι- , ita, opus detur ιiberis , deterior θνω , uissimilos animalibus. Petiit explicando,quod eodem modo natura ex syncerissimis par-bus alimenti generae , nutrit avi auget partes nobiliores animalium , ac planta rum4 ex alijs caeteras partes cum debita proportione , ex excrementis utilibus ungues capillos &e excrementa penitus inutilia eiicit .

Secundo probatur , quia illa dispositio

corpusculorum conseruari non posset tamultis annis,nisi daretur forma dominas, ac continens talia corpuscula. E. g. in leone sunt mulea corpuscula diuersae naturae, cinclinationum contrariarum Squid illa eontinet vii ta tam multis annis cur leone mortuo cessant omnes motus eoi pusculorum , omnes operationes inutritionis,&c, ac corpustula veluti se-lditione ciniti, ac suga quadam separan-l

87쪽

nisi quia ab ij forma, qu: corpusculis

praeerat , Willa continebat Idem eue-

init proportionaliter in plantis , quibuslexiccatis e Xiccatio autem plantarui a proportionaliter respondet morti anima liuin decidunt frondes flores, ac seu

ictu. ergo rq ter corpuscula sic disposi' 'ta datur anima, us sic illa distribuit, atque disponit , talem dispositionem con seruat se habet in planta , vel ani mali , sicut paterfamilias in domo , vel

Imperator in Xercitu . Non dico etia in multis mixtis ina-lnimatis vltra combinationem corpuscu lorum datur forma continens talia cor puscula proportionaliter respondens ani in plantarum , lanimalium. Probatur ex dictis: nam sicut in arribore pretc corpuscula sit disposita da' u forma arboris continens illa orpu' 'scuta , ac corpusculis utens ad suas ope iratione , sic in inetallis, auro, largen to pret ter corpuscula sic disposita dantur formae auri , argenti c. continentes corpuscula , ac illis tentes ad suas ope rationes Haec vero mixta sunt perfectat maxime nam ratia, cum habeant in se principium intrinsecu dispositionis cor puscillorum . Non tamen nego dari ali; mixta imperfecta, minus naturalia n

88쪽

in quibus non est principium intrinsecudispositionis corpusculorum . Huiusmodi sunt res artificiales, e. g. domus, lectus, nauis &c: huiusmodi etiam sunt plura in artificialia,e g. lutum compositum ex ad-m iactione pulueris , S aqua sine formM , postulante talem admixtione Quiusmodi etiam sunt a lues , grandine , glacies, Feplura eiusdem generis Decimo dico; ignis noster non est prima materia , sed constat ex materia isi forma in de nouo producitur , nec po- te saluari, quod solum erumpant , ac

prodeant corpuscula ignea, qui latebant

Probatur , quia si ignis non produceretur de nouo , qtiando puluis tormentarius incenditur a scintillula , .summo impetu eleuat molem ingentem is grani sis mam, totus ille ignis latuisset in gra-anis pulueris , eo pacto quo farina latet in ianis frumentici sed hoc est imposit biles; ergo ignis producitur de nouo Probo minorem nam ille ignis habet tantam vim , tantam inclinationem ascendendi sursum , ut eleuet magnam molem ergo multo magis lauasset puluerem exiguum I similiter habet an amvim se dilatandi , ut non possit impediri

ac coerceri a magnis aedificijs ergo mul tominus potuisset coerceri a granulis l

89쪽

lpulueris . Neque dicas virtutem natam liesse fortiorem, ideoque ignem unitum' eleuare molem supe impositam mancalsicut se habet virtus dispersa ad resistentiam dispersam, ita se habet virtus nita ad resistentiam unita. e. g. si decem homines dispersi non possunt vincere rem sistentiam aliorum decem dispersdrunus, quos separatim aggrediantur, neqne de icem homines niti poterunt vincere cos

idem decem nitosci est autem ridiculum diceres, quod decem dispersi vincere nequeant decem dispersos , quod iidem decem uniti possint vincere eosdem deceunitos non solum secum , sed etiam cum alijs decem millibus; sed corpuscula ignea dispersa in granulis pulueris no a possunt vincere resistentiam is grauitatem granulor tim disperso um, moria possunt eleuare granula ; ergo est absur-diim , quod eadem corpuscula unita post sint vincere non solum resistentiam ,- grauitatem unitam eorumdem granulorum , sed etiam granula unita cum resistentia maximae molis , cuius grauitas se habebit ad virtutem granulorum in eo, rum grauitatevi,sicut decem millia ad

decem

Dicunt aliqin ignem cum continetur m puluere habere cuspidem inuersaminin partem inferiorem , atque adeo no

90쪽

habere vim eleuatiuam sursum, ad quam requiritur , ut cuspis , seu pyramis ignea respiciat partem superiorem , basis respiciat centrum. Sed neque hec responsio subsistit. Nams cum puluis est in uno situ, cuspis resipicit centrum, quando puluis in uertitur,m ponitur in tu contrario cuspis respici et Coelum: ergo tunc eorpuscula ignea habebunt vim euuandi puluerem . Sed quidquid dicant, est incredibile tantum ignem,quan tum videmus perrumpere omnia repagula, nee posse detineri ulla vi, contentum futue eum summa quiete conclusum intra granula pulueris tormentari . Respondent etiam aliqui quod tum signis non producitur de nouo , sed cor puscula, quae latebant,summe calefiunt, wquia evadunt summe calida,aequirunt summam vim se rarefaciendi, Sursum

ascendendi,eleuando maximum pondus. Quare scut cum aqua conglaciatur, non

fit productio substantialis aquς, sed aquaqus erat, summe frigescit cita cum puluis incenditur,non fit ulla productio subilantialis,sed corpuscula, qui eram,sum

me calefiunt.

Sed primo ista resposio iam concedit quod cum puluis ignescit,non solum educuntur corpuscula,quae larebant, sed etiasumme calefiunt per qualitatem caloris de