Quaestionum philosophicarum Syluestri Mauri Soc. Iesu liber primus quintus. .. Liber tertius. Continens Quaestiones physicas de ente naturali in communi, eius principijs, causis, & proprietatibus

71쪽

De Atomis . 9ιquam enim leo fleret, non erat actu forma laonis , hoc est dispositio corpusculorum, per quam leo constituitur, atque Iadeo illa Oima,& dispositio erat nihil erat tamen subiectum potens habere ta-llem dispositionenti nimirum erant corpu'scula sic disponi bilia ergo illa dispositio corpusculosum est forma,quq fit ex nihilo sui δε ex potentia subiecti, hoc est ex corpusculis potentibus sic disponi. Motus etiam corpusculorum est aliquid distinetum a corpusculis mobilibus , quod fit ex nihilo uici cum enim corpuscula non mouebantur, non erat motu Sti& sic motus erat nihil, non ens, erat subiectum mobile, quod poterat habere motum, ex quo subiecto mobili fit motus ergo etiam Atomiste debent concedere , quod aliqua forma δε actius fiat ex nihilo sui δε ex potentia subiecti ac nihil melius defendunt principium illud,

qtiam Aristoteles. Huic argumento non possunt aliter respondere, quam dicendo motum corpusculorum & dispositionem nihil essedis stinctum a corpusculis. Sed conuincuntur euidenter. Nam est manifestum,quod id, mr quod corpuscula, qu possitne esse leo in non esse eo , constituuntur actuae , est quid positiuum distinctum a talibus corpusculis. Quis enim dubi-

72쪽

6 u i IV. t quod actus constitutivus leonis in :sse leonis animalis persectili mi sit actus ostiuus o valde perfectus Sed cor- Miscula , quae positin esse leo in non esse leo,per talem dispositionum constituu- ur actu leo perfectissimum animal ergo dispositio corpusculorum est aliquid o itiuum a corpustulis distinctiim alioquin aut ipsum esse actuale conis non

esset quid postiuum , aut esse actua te leonis non esset quid distinctumsab eo , quod potest esse eo , vel

non esse leo, quorum utrumque est absurdum. Secundo die, quod non omnes lammae, quae producuntur, sunt motus, aut Ir

pulsus , aut disposito corpusculorum, ii cet omnes formi , ut saepe docet Aristoteles , producantur non in aliquo motu sed aliud est quod hoc non fiat sine illo , aliud quod hoc sit illus e. g. aliud est quod animal non ambulet sine pedibus, aliud est,quod ambulare nihil aliud

sit, quam habere pedes. In casu nostro transeat quod quando tangimus , i V. dam corpuscula impellant , moueant, a C titillent tactum , cum gustamus, corpu'

scula sapida titillent palatum ci Adhuc

tamen dico 'uvd licet sensationes non dentur fine motibus , impulsabus , amisi itillationibus organorum sentientium ,

ipsum

73쪽

De Atomis uer ipsum sentire non est sensum mori uri, altitillari, sed est percipere motus, aestitillationes, & alia obiecta

Probatur autem primo, quia licet aliquis non sentia se comburi , secari , a

verberari , nisi cum secatur, comburitur,ac verberatur aliud tamen est quoi secetur , comburatur , ac verberetur aliud est,quod percipiat, dentiat sitionem combustionem , ac verberatione ergo licet sensus non percipiat se titillari , nisi cum acti titillaturi, ac mouetur a corpusculis , aliud tamen est sentire titillationem , aliud est ipsum titil

Secundo probatur, quia actus sentie aldi non potest dari, nisi in sensitivo. e. glin lapide dari non potest actus sentiendi sed actus, quibus aliquid titillaturi, mouetur , secaturino possunt etiam dari crebus non sensitivis, e .g. in lignori ergo talas amis sunt diuersi , ac differente ab actibus sentiendi . Confirmatur,quias ego reddo sentiens per talem titilla tionem , est imp sibiles, ut similis titillatio ponatur in ligno , vel in quolibet alio subiecto, quin sentiat, eo pacto, quo

quia ego moveor circulariter per motu alcircularem, non potest similis motus cir cularis poni in ullo subiecto , quin ino,ueatur circulariter per δlem motum

74쪽

61 qu. Mi IV. sed similes titillationes is motiones possunt etiam poni in subiectis insensibitibus , que per illas non sentirent , ergo lentire non est titillati, ac moueri , sed et a quid aliud Tertio,& a priori probatur, quia ima go alicuius distinguitur ab exemplari, cuius est imago' omnis enim imago fit

per imitationem exemplaris , ac no

est exemplar sed sensationes , quibus percipimus nos titillari , moueri, impelli ci sunt imagines vitalis talium motuum , titillationum , ut patet expe

rientia ; ergo sunt aliquid distinctum atatibus motibus in titillarionibus Quarto probatur, quia ad titillationes , molns, mimpulsus animal se habet meae passur, immo aliquando summe his resistit; eg cum animal comburitur , ut scatur,patitur mere adem -ombustionem cum summa resistentia 'at vero ad actias videndi , tangendi c. animal non se habet mere passive, sed vi- aliter concurrit ad illoc sed aetus , ad auos animal active vitaliter concurri, distinguuntur ab ijs , ad quos mere asime se habet; ergo actus sentiendi di- linguuntur a titillationibus c.

Tertio dices: non omnes sensationes esse tactiones , nec omnes sensus essest tus, ut docent tomisti, licet vere

omnes

75쪽

De Atomis omnes sensus sint coniuncti cum sensultactus i. g. oculus est coniunctis vir a

sensu taxtus , quia oculus non solum videt colores , Hucem, sed etiam percipit, ac tangit pulveres,qui in oculos intrant, alia,qui nullo pacto videt, ident

Wie dic de caeteris sensibus Adhuc tamen letiliud est, quod octilus videat,aliud quod

tangae Probatur, quia oculus videt lucem colores distantissimo S, e. g. videt lucem solis , ac stellarum , videt albedinem existentem in pariete e sed profecto oculus non tangit lucem solis ac stellarum , nec albedinem parietis distantis; ergo videre non est tangere nec lienses visus est tactus. Idem proportio naliter dic de caeteris. Ex his habes magnamcii specificam differentiam inter visum , tactum . Neque enim visus est tactiis delicatissimus. Nam tactus etiam delicatissimus non potest tangere obiecta distantissma, sed solum summe propinqua , quae ldc1rco vocantur tangenti ; sed visus percipit obiecta distantissima ergo visus non est tactus delicatissimus Quarto dico illuminationem non esse emissionem corpusculorum , licet ignis habeat vim emittendi quqdam corpuscula ut patet experientia in fumo,&scintillic. Addo etiam lucem non esse 'corpusola tenuissima vellicantia oculus, licet

76쪽

cet vere cum videmus, detur aliqua

ellicatio oculorum. .

Probatur , quia cum eorpus emittitorpuscula per motum localem , illa coruscula prius perueniunt ad locum pro inquiorem,deinde ad distatiore; sed lux mulieruenit ad locu propinquiorem, P ad locum longissime distantem in ea-llem linea recta cum enim mane sol ori- 'ur , statim radius protenditur per im' neniam lineam rectam, nec prius per lenit ad partem propinquam , quam adlillantissimam eius lineae ergo illumi aatio non est emisso corpusculorum , ux non conssit in corpusculis, sed est tua itas,quq simul ac semel propaga tur per immensum spatium sine motu lorali. Sequitur ex his Iucem non consistere in corpusculis vellicantibus oculum j dicunt Atomistae. Addidi tamen s-lmul cum visoire dari aliquem motum, bquasi vellicationem oculorum per dila lationem, vel constrictionem pupillae.

Sed aliud esti quod non videamus sine aliqua vellicationes, aliud quod videre sit vellicari,& quod lux consistat in codipusculis vellieahtibus. Primum est verum , alia duo sunt falsa. Respondent tomistet lucem propa gari per motum velocissimum , ideoque

impereeptibilem vi insensibilem a nobis.

77쪽

bis . Sed mirum est Philosophos, qui

profitentur se in omnibus sequi sensum Velle,ut negemus experientiam sensuum in re patentissimi, qu est proprium c biectum sensuum . Addit Aristoteles tolerabile fore,si dicercnt nos non perci per motum aliquem , qui fieret raro in spatio paruo obscuro sed quis ferat dicentes nos non percipere motu lucis quae est summe visibilis , 'tum , a qui fit continues, non in paruo spati a V V sed in tota aeris , ac caelorum immens late . Aduertendum est tamen , quod ii cet lux non sit coipus, neque propage tu ut corpuscula , alioquin prius perue niret ad locum propinquum, quam ad distantem , adhuc lux in multis imitatur naturam corporum, praesertim in reflexionibus , ut dicetur suo loc'. Sed sicut ex eo,quod simia in multis sit similis homini, non sequitur , quod sit homo , ita licet lux in multis propagetur Vt corpus , non sequitur,quod sit corpus, quia noriail propagatur ut corpus in praecipuo nimirum in hoc , ut prius perueniat ad una partem lineae, quam ad aliam distantiorem a luminoso. Quinto dico calorem in frigus non esse corpuscula, sed qualitate cosporurn, calefactionem non isse emissionem corpusculorum , sed productionem qualitatis s

78쪽

66 quaesti IV. i

litatis , licet ad calefaciendum valde iuuet corpusculorum mitia, atque intima coniunctio Probatur, quia sequitur , quod aquam fieri calidam formaliter non esset produ ci in aqua qualitatem aliquam caloris penetratam cum aqua , sed esset admisceri cum aqua plura corpuscula ignea, eo pacto , quo cum aqua coloratur admixto vino , non producitur in aqua ullus co lor', sed enm aqua admiscentur particu lae minimae vini; sed hoc dici non potest, ergo c Probatur minori, quia cum illae particulae igne et naturaliter ferantur sur-isum , sequitur, quod ex parte inferiore laquet paulatim ascenderent ad partem a. uperiorem, sic pars inferior aquae, jmaneret frigida, parte superiore adhuc calida , quod est contra experientiam .

per quam videmus partes aquae simul rerfrigerari. Fateor ad calefactionem valde concurrere istam admixtionem cor pusculorum Corpuscula enim calida

admixta aquae undique illam calefa

ciunt.

Sexto dico sententia negans uniuer sim accidentia distincta a corpusculis habet cissicultatem in fide is in My uerio Eucharistiae. Probatur , nam et de fide in Eucharistia nil remanere substantiae panis, i

79쪽

ε De Atomis vini cremanere tamen species sensibiles tergo speclas , quae remanent, non litiui corpuscula: nam corpuscula suntlibstantia Scio aduersarios respodere remaneri quaedam corpuscula , quae licet sim substantia , non tamen sunt substantia panis, vini , sed mere constituunt illam ex ternam apparentiam , quae intelligitur

nomine specierum sensibilium . Sed videtur valde dissicile, quo pacto corpuscula quq constituunt apparentiam panis bi vini, nihil sint substantiae panis , vini Substantia enim panis, vini, per Aduersarios suci corpuscula certo quodam modo vellicantia tactum , cum tanguntur, palatum dum comeduntur se hq corpuscula remanent, .sunt substantia ergo remanet aliquid substanti panis , lini, quod est contra fidem in contra Concilium Tridenti

Septimo die, in animalibus prς terdispositionem, combinationem corpu'sculorum datur anima , quae est forma substantialis distincta a tali cobinatione. Probatur primo , quia id per quod leo est actu leo perfectissimum animal ,est aliquid substantiale, non est accidens: videtur enim manifestum, quod substan tia leonis non est sola potentia , quaeso test esse leo , non esse eo , sed mulio

80쪽

os quasti IV. magis ad substatiam leonis spectati actus,

quo leo est actu leo perfectiss.mum animal ; sed combinatio , ac dispostio loca ibi corpusculorum non est aliquid sub'llantiales, sed est merum accidens corpu)scutorii , o pacto, quo in exercitu hoc, quod est milites esse sic dispositos estis trum accidens militum , ergo id , per quod leo est actu leo, est Dima substantialis distincta combinatione corpuscul rum . Adde,quod si dicant, combinatio-lnem corpusculorum esse formam sub-l stantialem , iam concedunt de nouosa

duci aliquam formam substantialem Secundo probatur , quia id , per quod corpusculi, quae secundum se possint es se uiua,i non es vini esse sensitiva Inon esse sensitiva, constituuntur actuvium 4 sensitiua,non est sola combinatio corpusculorum , sed est aliquid mul

o nobilius combinatione; sed corpuscu la, ex quibus constituitur leo,possula esse, tua , non esse uiua , possunt esse ansem a sensitiuum,. non esse animal sensitiuum , ergo anima , qua consti tuuntur Clua,& sensitiua,est aliquid multo perfectius combinatione corpusculo rum . Dicere vero , quod torpuscula constituantur vivacio senstiua per bspositionem localim,est simile , ae si quis diceret posse rem aliquam viuere, ac red i di