장음표시 사용
121쪽
nes, si supervixerit; sed statim post mortem conjugia tenetur votum implere. -
. Qui tempore matrimonii eulpabiliter eognovit Persoriani consanguineam compartis in primo vel se cundo gradu. Nim eoelesia id graviter vetat ob as-- finitatem eontractam cum coniuge per incestum a Cap. I. & im de eo eris. ωgnσυιι , & donee acceperit disse pensationem, quam dire potest Episcopus, de Ragu- Iares habentes privilegium. Comparti tamen inno centi reddere tenentur, evim suo iure non dεbeas si sua culpa priυari, cap. 6 eod. tie. Secur, si eo-
pars cum consanguinea hanc lassinitatem etiam contraxerit : nam tune neutri liiset petere & reddere de .
hi tum, quia cum uterque sit suo iure privatus, redditio esset ineest nota & illieita, nee hae permittitur, nisi ob ius coniugis innotentis. 3. Qui extra casum necessitatis prolem suam leti timam vi ptietat , aut ia Baptismo vel Confirmati a tenet. Quia contraxit spiritualemaeognationem , quae tum impedit petitionam debiti, ut miligitumo Rituali Romano i nam id quod dirimit matrimonium contrahendum, si superveniat mattimonio contracto , impedit petitionem debiti, ut constat ex communi consensu Dinomine secus, si injeasu necessitatis si baptizavit, em cap. Ad limina qu. r. Nam quod quis obligationi suae satis cerit, non dcbet privari jure suo. - Qui contraxit eum dubio de valore matrim est, donee dabiuin prudenter deposuerit. Tenetur
tamen reddere compatii, quae bona fide contraxit, c. I. ne sae- d. not. Quod si uterque eum tali dubio contraxerit, neutri Iicet debitum petere vel reddere quia manente tali dubio exponeret se perireso ornicandi, Ex abstinendo nullum perieulum pecea 'di adeunt. Item qui post matrimonium bona fide eontractum incipit dubitare de ejus valore, tenezur de veritate diligenter exquirere, α durante dκblo
non porest debitum petere , ne ultro se exponat periculo seruiea li r tenetur tamen reddere cap. 44. dases exe-m. Nam debet vitare perieulum violandi jas alterius, imo certam injuriam, quae fieret prim Hae do ἔna valet tantum molo i tibI proles bris
vando possessiorem bonae fidei fila poste glane abses
suffieienti probatione. Qui vero moraliter eertus e de nulli nite mari imonii, nee potest debitum 'petere , nee reddere etiam ignoram , istac nam seienter sornicaretur copula e uim cum non conjuge est saltem fornieatio unde debet potiuν mortem oppetere. Reis. 2. Secundum multos saltem veniale est pe tete debitum, I Tempore fluxus menstrur, ex S. Greg. cap. - νμs, dist. F. S. Hieron. in c. I 8.
Nam hie concubitus est inderem, de minus congruitigenerationi ac bono prolis: imo ex S. Thum. in dist. I . an. t. proli sapa noxius, ob indispositi nem mulistis ad concipiendam prolem. Hin aliquν putant esse mortale, quia putant talem copriam io-Iere multum vocere oroli ..Sed S. Antoninus negaveri mortale. Et S. Thom. are. ci t. dieit, tune debere reddi petenti, si monitioni non acquies a L.
Quod si fi uxu esset quasi perpetuus At nimis diuturnus juxta s. Thom. ibid. S. Antoninum, & aliovlicet debitum petere. . Tempore graviditatiγ, etiam ei tra perieulum
abortus: nam Me tempus n*n eo gruit, cum
cipi istus nequeat. Unde S. Augustinuati, de hondi.
. Tempore puerperii, tum ob mulierie indispositionem , tum ob nocumentum prolis iam natae, si a matre alatur, vel ejus quae nasei posset, vel etiam ipsius matris; nam juxta Medicos inde imminent ullo
4 Diebus dominicia. ae sistis 2 3, ni fi rationab
iis eaussa id exigat. Quia eum talia a tua propter earnalem delectationem admixtam , a amam abl-beat Sc valde deprimat, multumque mente distrahat . hominem rediit ineptum ad spiritualia, quibus prae dipue
122쪽
Eme diebua illis voeandum est. Ita S. Tho. Suppl.
Mu. 66 art x. S. Bona v. Tolet die. Unde sue aieti reχὶ est opua neongruum pro tali tempore, rem eo tune exerinio fine justa cavisa cohonestameapparet aliqua nordinatio contra or4inem , quem dictat prudentia, Postulatque Oemperantiae ac religioni auiti ut, apponendo tibi Sconiugi impedimentum tan-- dis ractionis &.hebetudinis a Deo, prout oporistet , tali tempore vacandum . Prudentia autem in omni opere rcquirit ton uitatem temporis ἔ & osem a actus qui non semfinibus debilia circumstantiis., est malua, quippe bonum ex integra caussa a malva
ex quovis defectu. Hiae illud Eccl. 3. 'Omnia est tm ab st .... -- amplexam is O r-ρμε ling. finia, ampl-bus. Porro sateatur uoite . debitum reddi posse in his ea- cibus, s pete a monitioni non a quiescar. Immo peis titio videtur posse excusari a culpa per .gra Ue pericu dum ineontinentiae, quod um aliter amoveri posse . Quaest. III. Oui bis a eo, .non V. et dolitaem re 4rea perenti e R. p. r. Est mortale Teddere debitum, quoties est mortale petere, ob circumstantiam se tenentem ex sarte eopulae , quae ob eam fiat illici ea; ut si petatur in loco Eiem via publieo , vel eum periculo abo tur, aut effusionis extra vas naturale, vel fravis M.trimenti prolis, vel mortis alterutrius e niugis.&e. Sanehre, O alta , Quia tuae est cooperatio Brinalis ad actum graviter idicitum , pravia iii a Tircumstantia actus assicit petitionem ac redditisnem Resp. a. mando petere est .mortale ob cireum lan tiam personalem petentia. ut si habeant votum east ἀ- tatis, iuxta s. Antonilium & alios multas , si petens averti nequeato compara tenetur reddere. Quia eum actua ille de se sit licitus , petens retinet jus suum uenee reddens cooperatur petitioni, sed ea stipposita coopcratur copulae , quae licita est ex Parte reddentis , di a se debita. Alii vero cum Rich. Comit Jo &e docent, Punc non licere redderet quia pinaens hie N nunc non potest talem actum licite lae re & per votum amisit usum sui iuris eum non pos- . se habere jus ad peccandum ι ergo n. licet ei e
operari . Suadent autem ut com ars, i quae non ν
vir, petat dum Praevidet a i vovente petendum, &.eum utrique laeita est eopula. si vorens praevenerit, initer dieat petentie volo ergo ut tu mini reddas.,Quod ii petens contraxit amni arem cum coniuge peri neestum ipsi notum, mon licet debitum reddere, quia potest ei iuste negari, cum ius petendi amiserieiunde reddere esset moraliter cooperari qJus peccato. Si vero usus coniugii sit silum venialis ex pa te petentis, ut si .petae Ob Toluptatem, reddi debet graviter exigenti, ne Peteris eri ponatur periculo gravius peccandi ., & detur occasio rixatum, odii &e.
mee tunc censetur moraliter cooperari culpae alterius t quia copula potest ab altero peti, 'R hie &nunc licite exerceri, estque gravis caussa reddondi. Si autetri peteret situ vel modo non eoia suem.& venialiter irrato, juxta mulsos potest R debet reddi, in non possit petens adduci ad aliter eoeundum, iacit periculum ne gravius peccet si denegetur: iuxta. alios non tenetur Teddere, quia non petit modo deis to & naturali, nec habet ius ad copuam tali in ulo exercendam. - 1ine Theolog. M al. Tom. IV.
Non tenentur per se loquendo i quia nemo per se loquenda tenetur uti iure suo quod pro se introductum est, tinis libertim sis a-ienique sis. i-ri ren riuare cap. 6. de privit. At tenentur per ac
Bidens, I. si alter, praeertim uxor, ex licnis vel ex dispositione videatur cupere hoc remedium, si cet ex verecundia taceat, S. Thom. in .. dist. 32. art. L. nam tune potius debitum reddituri petent implieite seu interprestative. a. Si alioqui se perieulum incontinentis in compote . 4ram quisque tenetur ex chati taee impedire meratum proκimi , eum saeue votest . 3. S. ia neeessarium sit ad invindum amorem mutuum. Si prolis procreatio necessaria se ad avertendum grave damnum, .praesertam religionisve l rti . Quaest. v. An ἐν eae ν exigine ἀμ- eφέκgii tuae se.
stram. 1. Licite in approbante Eeclesa e trahunt senes, quibus ob sinium nulla est spes suscipiendae prolis. 3. sicut in actua 4 iei tua & charitatis exigere debitum ad impediendam incontinentiam compartia , ita di ad Gin in se vitandam ; eum ordo charitatis postulet, ut in iisdem elreumstantiis prius nostro , quam proximi h a spiritoli, immo & temporali
123쪽
osi ali Mad preearism, viaiae o quadam νadaraia debita, quod ad betnam fidei pertiner . Seu F rnrenda visare fornicasionem in se, sic est ibν αι qua supe- .ras, O saeundum bis preearum ven3ale ι nee ad hoc est matrimonium Astis utim , ni fl seeundum in diag- iam , quae est de preeat a. Sed respondent prisria sententiae palmai. Patres
sol mn intendere, quod, cum in conjugalia non propter generationem Prolis exercetur, plerumque sit veniale Peccatum, quia plerumque de ordinarie sub praetextu vitandae incontineatiae voluptas carnalia in
tenditur tamquam finis actus , quod illiet eum est . cim autem aliquid saepe & ordinarie fit, de illo simpliciter fle sine restrictione loqui solent homines. Sancheg eum aliis censet , tune solum debiti petitionem ad vitandam in ontineatiam carere culpa , cum aliis adhibitis mediis , praesertim oratione , ninnuli earnis sedari nequeunt i ita ut non Foluptas, sed sola periculi pereandi vitatio tutendaturi additque semper esse veniale primario intendere vitati nem incontinentiae , non prolis generationem, ubi
spes est prolis; quia inordinatio est seeundarium senem proponere primario fini, qui est prolia generavitio , dum obtineri potest . At cum finis primarius impossibilis est, Meet licere, eum impossibile intem di nequeat, eo omisso secundari uin finem intendere, praesertim si adiit aliqua necessitas . . Quaest. Ul. - e-iaegra teneninae sis, martia. abi
Reya ab Q. coniugil, dum mulier hactenas mortu
alii negant r quia felicem partum sperare possunt ἰeum possit contingere di aliquando continἴat, ut mulier post multos abortus feliciter gandem pariat. Quare tuae debent oratione prebra, eleemosynis, &aliis operibus benedicitionem Dei ei flagitare, & vit re omnem intemperantiam etiam in hoc usu ,& alias culpas, quae saepe sunt. caussa abortus . Quaest. VII. seu Monam preean eoniugo usu nimis ata . Certum est hune esse Ilei cum, si fiat cum debitis eircumstant lia ad procreandam prolem, per quam Deus glorificetur. Nam ob hunc finem Deus matrimonium instituit : vel etiam ad reddendum debitum; eum hase red4itio si actus justitiae .. Resp. r. Secluso quovis periculo , .ct alia inordinatione , est semper venialis culpa, si exerceatur
ob solam voluptatem . Est c mmunA se. tentia . Prob. r. s. August. l. l. de nupt. C. as. carnis canis --enda alpraeo volupeatem , sed mon praeto corii. t .m , υ .atim habeι eis am. 2. Inn ε entius XI. oppostum damnavit. 3. Homo semper cenetur agcre propter finem honestum, utpote solum consentaneum naturae suae rationali . 4. Eli debiti ordinis everso quaerere actu in propter delectationem, cum
delectatio sit propter ipsum actum ν idque praesertim in actu conjugali, qui ex se ad prolis generationem
RUp. 3. Peccant mortaliter, ε. Si habeant copulam extra vas debitum, ac cum effusione seminis extra illud: nam hoc adversatur fini naturali semiis nis de copulae, qui est prolis genetratio, ideoque bono speciei. in ea vero parse corporis, quκ usu ad
νων, contra naturam est Θ Moriosum . Ita S. λα- gust l. a. de nuptiis & concup eas o. Immo iste abusus, Di s contra naturam, eae αbi tre fmereι raee, sed execrabilius in Hore, ait s. Augin. l. de bona conjug. c. II. quia adversatur etiam bo no fidei eoniugalis, eui cedere conjugea Qqueu tia Nam uterque coniux tenetur servae alteri corpua suum caste nee habet jut in corpua alterius , nisi ad copulam naturalem generationi aptam . Item chabeant copulam extra vas debitum, etiam sine an mo ibi consumiandi, sed se excitandi ad consumis mandum in rise debitor nam tune est actus sod-mitieus, & lodomia inchoatar ille enim actua. ex se ordinatur ad est usonem seminis extra vaa. Saneia in Hioa 2. Si servato vase debito non servetur naturalis situs eum periculo' estusionis seminia extrae vas . Quod si secluis tali perieulo non servetur sine
necessitate, ut dum vir ob maiorem voluptatem a cedit a tergo, vel suecumbit, iuxta multos ess s lum veniale, quamvis grave & graviter Luctera dum i quia est abusus, ae naturalia ordinix eversio in selo modo accidentali, cum nou impediatur genera tior & inordinate quaerere voluptatem latra matri mouit usum si lotum veniale, modo in ea non pinnatur finis ultimus, cum tune n n sit gravia inoia
uatio . Sed s ut notat S. Th.ὶ etsi hoe non sit mo
tale ex parte actus, & tamen signum concupiscentiae mortalis, cui non tussiciunt modi ordinarii. Ex e dem autem Sis Doctore nulla erit culpa citra periculam inutionis, quando corporia dispositici alium situm non patitur . Si actua valde turpes & graviter repugnantea honestati naturali exerceant, eos prae settim , qui per se ordinantur ad copulam in vase indebito, suntque eius inchoatio, ideoque mortalea. . Si impediant generationem, vel conceptam pro lem extinguant. s. Qui de industria actum conjuga tein i terrumpunt absque seminatione integra, vib p riculum proximum pollutionis ἰ quod tune nunquam abest saltem ab alterutro . Item iuxta Navarrum . Axor. & alios contra S. Antoninum , si in coitu vietie industria.non seminet, etiam misentiente uxore . quia tune est perieulum proximum pollutionis salsetem in aetro . Cer e eontra naturam est coitum sine seminatioue relinquere, cum emitus conjgalis sit omdinatus a natura ad prolis generationem: unde tune
copula est illicita & inordinata. s. Si actum illo irae erceant eum periculo ab ortus; nam abortio eammtatis ς ergo mortale est ejus periculum volunt rium t vel cum gravi Mocumento prolia aut valetudinia conjugum; nam graviter tenetur vitam propriam di prolis tueri. 7. Si cum affectu adulterino ad aliam Personam, quae uvimis actu praesens repraesenteturvcl peretur , vel eum affectu fornicatio , seu aflectu accedendi ad suam, etiamsi non esset sua: nam asseciva ille mortalia esti vel eum tanto ad voluptatem aSctu, ut in ea finis ultimus ponatur, ut si
cum alia quam uxore atque iacturus es Iet: ut notavS. Thoinas , vel ob finem aliquein graviter malum ἔnam finia dat actui malitiam propriam, cum in ipso intendatur. 8. Si exerceatur coram aliis; ob grave seandalum, & turpitudinem actus taliter exerciti. vel in Ecelasia ob sacrilegium; est enim contra re
124쪽
mpultur Ee lesia s. Mulieres quae susceptum se .
men de industria elleiunt , aut elicere conantur, veluae proprium privatim fundum: nam licte repugnatui seminiι, qui est generatio; laude gravis est inordinatio . Quaess. VIII. An in qualia μην peccata tactus, σερεῖ - . eani iarer eoniuges - Resp. I. Tactus ex se ordinati ad copulim sunt si liciti , si sine periculo pollutionis immediate referantur ad eopulam coni Malem, nec fiant propter Noluptatema. Quia cum licitus sit actus eoi sunmiatus , etiam liciti sunt actus praevii ex se ad illum virdinati , S licite se l. vant ae excitant coniuges adactum honestum . Si vero fiant praecise ob voluptatem maiorem , quamvis Ordinentur ad copulam , suae culpa veniaIta: quia numquam limi agere pro et voluptatem . Quod si exercea tur cum perieu- proximo pollutionis, ex Communi sententia sunt mortales; quia cum Pollutio fraviter repugnet g verationi , est aeque sinem illicita coniugatis aealiis; & pioinde tenentur sob mortali vitare eius periculum proximum, de twn ponere caussain illius proximam. Item iuxta S. Antonin. sylvest. Comites. α alios, sunt culpa mortalis, s exerceantur absque animo perveniendi ad copulam: quia illi altas vendi rei non sunt coniugibus lieiti, nus quatemis ad mapuIam coniugalem ordinentur, ergo si i ad eam nouordinentur, iam Pant illiciti, perinde ae si inter si lutos exercerentur. At iuxta ali sunt solum venialest quia, inquiune, tales actus natura sua ordinan
tur ad eopulam ipsis lieitam, nae quidquam iuis deest, nisi quod hie δέ nunc non reserautur ad c vulam ν solus autem desectus debiti Mis est per se loquends lolum venialis. Certe in praxi hi actus in mu Itis censendi matmortales, saltem ob pericuIum p ximum polluti nis, quod raro abem potet , cum ex se commotio mem l pirituum genitalium valde exeitent , Resp. v. Graviter illiciei sunt etiam conjugibus tactus quidam valde infames , dum scilicet inter membrum tautem & tactum stela nimis est di spe Portia . Quia tales aestra graviter dedecent naturam xationalem , &.indicant astectum voluptatis medomi antein ac graviter inordinatum I nec conjugium potest exeusare actiones , quae ex se ad copulam conjugalem non ordinantur. Quare cum in amias illas a mortali exeusasset Sancher , id in posteriori editione retractavit. Seianδ igis ur conjases vas stium
Resp. Assiim. Quia tactus impudicus & delactatio
venerea valde commovent spiritus genitales , eorumque motum excitant; quae commotio spirituum ge-
nitalium ex natura sua tendit Si ordinatar ad seminis effusionem, ideoque absente eomparte ad pollutionem. Ad sidui pollutio est lethalis, ita & onsenis actus voluntarius natura sua ad illam ordinatus.
iis vel relisianis matrimonium sine iaspensatione eam Fraxit RUp. i Qui post votum eastitatis contrahit, pee eae mortaliter , εc semper tenetur abstinere a peti tione debiti , dc post mortem coniugis a secundiae nuptiis . Eil communis sententia, & usu Melesiae a probata, inqui e Sancheet. Quia νotum obligat in his omnibus quae alteri injurioia non sunt , & implet 'debet votum quantum potest. At juxta varior non 'tenetur ante consuminationem amplecti ilatum re. ligiosum: tum quia hoc non vovit, & est medium extraordinarium ac valde arduum: tum quia , e traν. Antiquα, Ioannes XXII. declarat coniugem qui ante consummationem matrimonii sine eonsensu uxoris saeros ordines suscepit, compellendum eiIe ad illud consummandum petente uxore, si ipse nolucrit religionem profiteri r ergo, inquiunt, talis non obligatur as religionem aniplacteudam, cum ad eam non compellatur; sed ad contantinandum, licet voto
eastitatis obii rictus, di posset illud servare per hoe
sed alii plures eum s. Antonino, 3. pari. tit. I. cap. 17 docent talem teneri statum religionia amplecti , si aptus sit . Quia non superest es alia via
servandi votum, nisi voti dispensationem aut comis mutationem obtineae, vel ab eri conjugi persuadeae eontinentiam vovere, vel cedere juti petendi debitum; quisque aurem tenetur servare votum. quantum
potest. Quod si medium ilhid , quod ei superest, sie
valde arduum, ubi imputet, eum sua culpa se eo ieeerit in necessitatem illud adhibendi ad servandum uotum. Sylvius addit, quod si talis non sit idonem ad religionem & tae atra media adhibuit, non pee-eabie, nequidem prima vice, si rogatus consummet,
Rεθ. xo Qui post votum ingrediendi Religionem
pontraxit, renetur ante consummationem ingreditia omnM. Quia id licite adhuc potest , &-ad id sev o adstrinxit. Sed licet consummando graviter peccarit; postea tamen potest debitum non solum reddere, sed etiam petere. Quia non vovit casthatem, sed tantum ingressum aug professionem status, in quo vovenda est, aut saltem non vovit nisi in relinoae servandam . At ex communi sententia post mortem vel adulterium coniugis tenetur religionem ingredi: nam tenetur implere obligationem , quae tempore matrimonii fuerat sotnm suspensa , cum jain impleti pota; si tamen iam non fuerit Ut , P
De OδI satιanrores parentum se liberarum, O aliorum' supertatim ae inferiorum erga se in υkem. Quaest. I. o Torin fune obligariones parentum er ra liberas Resp. Secundum omnes tenentur , 1. Illos alere& convenienter sustentare, hoe est victu,n, vesti
rum , habitationem, medi amenta praebere I tum ex
125쪽
turali, quamdiu liberi sibi ipsis res neectarias promi- Ore non possunt. Nam cum eis per se racionem L dederint, debent quoque illud convenieriter Co serWare, M ad suam persectionem ae deb. tum. visae statum perducere et idque ipsa naturae propenso ordinata satis indicat; suntque patentes adminigri pro- . identiae divinae erga suos liberos . D/betia beria
nentur etiam curare, ut artes st tui suo congruentes discant, eisque procurare statum suae cone tioui convenientem, re metis dotem constituere, cuiniis alimenta & iuisentatioDein necessiri alii ae convenientem suppeditare teneamur. Hi ne graviter peccant parentcs , si liberos pravulos
diligenter non euit Miant, Ee ao iis gravia mala Monavertant ἔ li infantes exponant, si rem familiarem non eurent, bona dilapident, vel diligentiam saltem vi dioerem non adhibeant at aequirenda & eonteruanda bona necessirix ad liberos honeste secundum suum statum collocandos, filias dotacidaru , α iis haereditatem congruam relinquendam e nam . debent etiam futuris eorum necessitatibus providere,. ex 2. Cor. II. Nee enisu das orir filii paren νιbων ν faurigare ,
sed parentes silii, . Possunt tamen parentea ex haeredare Gio ex iusta caussa in testamento exprimenda, nempe ob gravem eulpam & ingratitudinem in se admissam vel dii pidationem bonorum familiat, vitanr luxuriosam Gliae: nain tune tali poena dimi sunt . iastare in ii se m casibas possunt iis denegare ea, quae stataν suo
conveniunt i numquam tamen res necessit, ab vis
rem sui eluandam, Ir ' ali unde non habeant. σιa. Μater debet primo triennis liberos alere t , postea Prier, done ex arte vel ollieio possint vitam sustentare , ea lidi Cod. do p/ir. pars. quod is pater ex inopia nequeat, tenebitur inter L Ia dinis in paretv x matris tenentus - , dc ah i aste dentes , l. n. f. de liba AED. e. x: Parent ex praeter sulleatationem congruam debeat liberis christi arram institum in , ex Ephes. 6.F. ea . ima in dise ρι a o eis,peione' μυελῆ . Nam sinis matrimonii est generatio profis, a quamus pie sancteque colatur, ae institutio chelsitana est, liberim ad ' hune tacm nectilaria. Ime in tribus potissimum consistit . 1. Ut eos mature per se vel per alvis doceant necessaria ad salutem, & ad vitam ebriti lanam agendan . F L. tibi μοι r muti illo, Oe oa Attia a risoriis illoνum . Eces. 7. & s. Aug. in Ps. s. ait : Re ire filio. vestros , redire familiae instrari iluamuda ad ποί ρονι ueres A. Eeelesia Iovi v.. Di, se ad vas tertinas in.ώ-basa vestras vere , tist
Patri autem liberos, sicut nec domino servovi e cidere , mutilare . vel vulnerare non licet 3 qata illa pertinet ad publieam p testatem exerrendi iust tiam v indieati vam , live ad ' persectam potestatem coere1tivam 3 qua carent parentes, Evi domini ue t lese cum enim praesint tantum familiae domesticae, quar est unperfecia communitas I habent solum pol statem imperfectam, mercend stilires pomis leva ribus, quae damnum ure parabile non in serunt. sori quippe communitas perfecta , seu eius princi ex perti petam, laeundi proleae . qaod obse ante M. Rasi Io v
, eui subscripsit a Lapide . . llam solius peccat ἔ νen BIs ream Diaeit ι urgente vero legii Ioea inum , is odia i culpa
126쪽
sectam habet potestatem torrcendi de malendi male factores , etiam morte. Porro edacationis eura ad patrem tamquam ad sa- miliae eaput maxime spectat et quamvis etiam mater ad eam graviter obligetur. Hinc graviter peccant parentes, si non eurenti diligenter, udi liberi fidei rudimenta, di alia as christiane vivendum neeessaria mature iadis diu, pravo-Tum consortium vitent, a viti a abii ineant, mandata Dei & Eeelesiae servent: si eonsilio vel exemplo pravo aa mecavum intueant; si de eorum factis non inquirant, permittamque eos liberius vivere, ludo e delectationibus immodi ei ν assuescere , iisque ad ea pecunias. suppeditent; si ptisantur eou vitam. oti iam agere; ti deli equentes s Vid. N. I l. non O, surgent ,. puni antque moderate & Ex r. Timoth. s. Si quia sis eis ε , max me domesticoram euram non
. Tenentur liber s suis electionem statu liberam gestuquere , peceantque Draviter, si eos invitos ad matrimonium, ves religionem cogant, velabiis avertant. Nauu liberi habent jur sibi ritum vitae libereoli Madi, & eorum liIua maxime pendet ab electione status, ad quem a Deo destiriantur & vocaatur. Quare Cone. Trid. Gis 1 s. c. I 8. excommunicat eos, qui forinnam emunt ad religiovem vel professionem, aut sine i ulla ea uιIa impediunt eius vel ingressium vel profession m. Item etialia si liber, velinv matrimonium inire, non
debeat parenteae eos cogere ad c rahendum cum
tali vel tali, si repugnent , . cap. de nur. I. qu. . Quia, ut ibi ait Matiis N , quorum tua um corpus est, unus debet esse animus . Alioqui.datur oecasiodi sudiorum. rixarum ,. adulterii &c. Grave autem pereatum est, alios conjicere ii, pericultam graviter peccandi .. ora. Ex eommuni sementia in ' defectum metiale matris ad praedicta tenentur iure naturali asce 4entea ex linea paterna Ec materna . Item parentea tenent ut iure naturali ἐtiam alerere christiane edurare liberos illegitimos , qui Ze quatnatu sibi ipsis de rebus neecmriis providere non possunt, cum vere imi eorum paren Les, et C. s. de eo
qua duxit se. Noti poliant tamen iis aliquid ultra necessariam sustentationein , cauta mortis donare vel relinquere : nam hoc verant leges justae, ne scit. Iegitimorum haeredum, minuattae haereditas Quod . si secerint, , filii illegitimi excelsum haeredibus legit
mis, etiam anti sesten iam , restituere tenemur. ἰcum illius possidetidi incapaces facti sint jaxta legum auctori tatem . . Quatit. II. Ad quid obligantων liberi erga prerrosep fResp. Secundum omnes , debent parentibus amorem k reverentiam & obediemiani . Nam Iraec triae fine P δc exigit praeceptum naturale divinum: Hanora alom sunm, O maι rem mam, inut. s. Re Mitti a. is. ut doee, Careelaismus Romanus, & omnes m. ctores .. Idque dinat. recta ratio propter triplicem respectu pareorum ad imos, se, licet Caussae, praeir Hnentiae, ευsegiminis L Itaque tenentur liberi parentes vexe amare, dc quidem magi quam ceteros di eunx illis plaν debeant, sintque embitiosi arca quam aliis 1. &, lis c
amorem signigeare. QuIre tenemur ba a uiri spicii vate ει temporale iis v. lle re suppeditare ii eorum necessitatibus etiam communibus. Exigitque eum piota p, ut iis subministrent necessaria a j vitam honesta seeundum iuuin tiatum sustentandam et quamvis sua eulpa lii hanc neeessitatem inciderine, Se filii sua bona ab illis non acceperint. Quo vis enim modo parentes erg4 liberos egerint , tamen iis vitam de consereationem debent, ix Matth. rs. o. r. dist. 3 εο lo ia de v. Cos. de atind. M'. ae pMent. De bene quoque subvens re parentibus in omnibus at Isnecessitatibus quoad honorem , famam , libertatem Alc. & totum desectua tegere ac M.tenter serre. In ope se. O sermone oe omni patientia bonora patrem tuum.
, s ρεν tuas inarus non fiasses ἰ re ribuere illis, qu- ω.ὰ4 ct siti sibi. Eccli. ς. . . Hi ne graviter peccant liberi, si parentibus signa odii binendam, maledicant , vel signa amoris nulla quana aut raro dent; si dure tractene ἔ si ipsos alloqui aut silutare detrectetit : si de ipsis erubescant, vel tamquam incognitos aut extraneos tractent; styaν iter contrillent, vel ad gravem iram impellant. ,etst ex eausi, levi, quam praevident gravem mol stlaui iis' procreaturam . Θι αμισε torem, fu gaa matrem, ignominiosus est O anfl/x .- Prov. rho am mota fama est qui derelinquδε parrem ἰ ma.
quantur, perinde ae si odio haberent; si non sc Meianiant in necessitate spirituali, vel corpora i ἔ aegros
non invisen , eucere Metentos libera e negligam , eorum sanitati non e Mulaati non curent m ture sacramentis muniri , aliis auxilias spuritualibus iuvari ;s eorum testamenta ac legara non exequantur, ,et exequi disterant, vel non curent pro iis mortuis pre- a &.sacrificia osserti Zee. si iis mortem exoptent, .ut ab iis citius liberentur , . . vel citius eorum bona
Porro quae essent mortalia eonera charitarem, stserent erga extraneos, sunt etiam contra pietate in , δε longe graviora, si erga parentes ἰ quae cireum, stantia semper exprimi debet in consessione ἔ aa n unc mi euiuis, hisce duplicem'rualitiam specie di versam comr, charitatem & pietatem. Tuemis, Deia D O II. Quoad reverentiam, eius obligario clare exprirnit in verbo Hanora. Et Eccli. 3. Et timet Dore num, honorat parentes, ct qae domissa μνυ.eαν .sa, Mi se genner s. Nam sue ait S. Th.ὶ parentes varticipant rationem principii, cum propter generati nem, , Lum etiam propter edueationem, disciplinam , M omnia, quae ad persectisnem vitae peri nent. Prae terea reptaesentant dignitatem Dei, qui est omnium
Hlne mortaliter peceant liberi r t. Si parentes spemane, irrideant , eontumelii x a gelant, de illigdetrahant eorum monis a , tonsilia & minas eo temnam , praescrtim eoram ip:is murum qui fuissa nar patrem , O Pi despici arrum nistria sua , effodiant eum eam. . Pror. 3. Quae autem in .his ob l vitasem mattriae e M alios non essent
127쪽
nisi veni alta , erga parentes ob aereumstantiain perso me ut pluelmum sunt mortalia. Ob hane eulpam Cham fit ut Noe, Diris maledictum ineurrie. G. n. 9.
Quod Deus postea consirmavit, ut postern huiuscul Nar gravitas innotesceret. 1. Si eos percuti ait lie t eviter, auo iis minentur δ' immo fi contra eos manum tollant, etsi sire animo pere utienditinii is enim ce retur gia vis irrevercutia ae injuria erga parentes . 3. Si ad sub linem fortunam evecti, parentes ex Con temptu agooscere dedignentur. 6. Si eos in foro externo etiam de ver crimine accusem, excepto Cri
mine haereseos , prolitionis , coniurationis in Prin cipem, quod aliter impediri non posset; in his enim ne patri quidem parcere debent propter d1mnum p bai eum, quod prae privato averti debet. III. Liberi tenentur obedire parentibus in iis quae spectant ad stubernat i onera domesticam, de ad bonos mores . In his enim subdith sunt parentibus , quorum est regere familiam, & eam bonis moribus imbuere. Filii obedi e ρarentibus υestris in Domino, hoe enom
est', i quia ut ait S. Th. quod l. a. art. 9.ὶ Ad ili'
Hine me ant mortaliter liberi , si in re gravi ad mores, vel ad domesticam curam, vel ad pacem de conrordiam in familiam tuendam, vel ad eius.b
na . sam an , ho rem spectari em non obtemperentide speciatim si contra parentum prohibitionem, Improborum societatem a popinas frequentent , aleae ludum, compotationes, vel quidlibet aliud illieitum aut periculosum exerceant, si contra eorum manda tum nolim dare operam litteris aut artibus suo si xui congruentibus, si iis ineonsultis nubano; via filius contra eorum voluntatem dueat uxorem se indignam, .el noli sine iussa caussa ducere quam parentes volant, ob magnum familia' bonum, si filia eontra pro hibitionem domo egrediatur, vel sola nocta viros alloquatur &C. Non debent autem filii parentibus obedire eum aliquid pr. i piutu vel vetant contra Dei, vel Melesiae praeeepta, aut consilia evangelica . dam ob dire oporter Deo magis auam hominibus, Act. s. Ninque quoad electionem status; nam haee pendet a divina vocatione. D. beat ranun eooseasum 6c consi-
lium petere, non autem sequi, nisi sit euasentanremivocationi divinae . reo filiusfamilias , . si parentes eius opera nota egem, potest a paterna domo discedere ad disi endam aliquam artem honestam statui suo convcnientem , vel quarendum aliquod vita genus honestum , . petita facultate, quam pater ei denegare non potest: ex I. ult. g. de ιίber. axhis. Hs a Eadem sere ratio est de avo, . proaro, &quolibet ascendente, respectu nepotis, Pro epotis, de cujuslibet drseendentia, Ac vicissin . N. in hi aes conliderantur quali patres &. filii, ascende ira quippe lunt mediati progenitores . De go. Sed an filius eviens ingredι ν elisionem temetur ira saeculo remanere, ust parentum necessitati μευeristat . Resp. Assirin. Si necessitas extrema sit vel gravis, . nec alius possit aut velit iis opitulari, de polIit ipse remanendo in seculo. Est eammunis sementia . Quia inbuenire parcntibus Iraviter indigentibus est praecepti divini naturalis; ingredi autem religionem Pcrie est tantum consilii .' At inopter opus consilii non est omittendum praereptum, utpote obliga Orium . Immo tum Religio cessat esse opus consilii respecta. filii, cum tun sit ei illicita . Vade Christus, Matthas. arguit Pharisaeos, quod suaderent ut eroganda parentibus eg nis impenderentur in cultum divinum. Quod verum est; etiamsi filius voverit religionem: nam illud votum soluit, est de ingressu religionis quatenus est opus melius, nee impedit observationein praeeepti divini. At ingredi religionem relictis parentibus in gravi, necessitate, non est opus melius, ecimpedit observationem praeeepti divini. Si vero non funa in tali nee es' are, M siliorum obsequis mirum in divant i possurer pratermisso p ren sum obsequia filia νευριonem intrare, etiam eontra praece rum paremum . stula post annor 'bertatis quilibet ingenti.r Us etatem habet , quantum ad ea , 'ν
Porro neque parentibus licet ingredi religionem , dum liberi earent neeessariis ad sustentationem, vel edueationem suo statui convenientem . Nam parentes iure naturali tenentur ea libois p videre; nec licet Deum tentare, ordinaria media omittendo sub spe divini auxilii. S. Th. loe. eit. Nisi suffieienter illis provideant de rebus uetessariis ad vitam dc statum,&.illos per alios recte instituere possint.
2 ta . Nemo tenetun in saeculo remanere pro teriratrum, vel sororum audi aliorum propinquorum ne cellitatem gravem , sed non extremam . Quia nemo tantum iis debet, nee ita stricte tenentur iis subvenire , sicut parentibus; nisi tamen fratres vel sorores line adhuc sub cura patris aut matris I nam tune Creant vel auxent neeessitatem elusi quippe sub necessitate parentis includuntur omnia quaevertinent ad statum et munus suum , inter quae praecipuum locum habet eo veniens liberorum edueatio ae cura. Atque Ha Pati ne parentis se obligari quis porest erga fratres suos , qui tunc Consderantur ut pars ejusdem parentis , Ita Suaria
128쪽
ιθ. Ium multos tenetur, si parentum necessitas Et extrema , cui aliter subvenire nequeat, sive illa ante, sive post prosessionem evenerit. Quia inutio.. que calu aequali ter urget Praeceptum pietatis , nee minus sunt illius parentes in uao, quam in altero.
Ut autem talis egressus sic dicitus, requiritur, I. Ut religiosas petat licentiam. . nam hoc exigit debitum, subiectionis de recta discipi mar & alioquin oriretur .perturbatio communitatis di scandalum . Sed praelatus tenetur hanc licentiam eoncedere ι quod si petitam deneget , dicunt posse religiosum egredi, eo quod praelatus sit irrationabiliter invitus & aliunde praeceptum divinum naturale subvenie uti parentibus ut leat. 1. Ut egressus gesseo suae religionis habitum. 3. It quamdiu manet in saeculis , servet quoad fieri potest tegulas, dc statuta religionit: nain non desinit
.asset religiosus. 6. Ut redeat ubi primum e uin ne cessitati suaicienter providit: nam cessat mussa --nendi extra in nasterium . At si necessitas parentumst solum gravia, non ex rema, non tenetur, nec
si roinde ei licet egredi sue legitima superioris sui
ieentiar quia religiolus est per prosessionem traditus relicioni & potestati sui praelati. Res autem uni tradita non potest sine ejus consensu alteri concedi
obligantur erga sesnvicem. Resp. t. Superiores tum ecclesiastici, tum saetulares tenentur procurare bonum subditorum, & eorum malum impedire secundum potestatem quam habent, de munus quod exercent erga illos; ex Eccli. 3 Recto νem re ρεμerunt. curam .usrum babe . Et I. Tim. s. s. q.νι --ni curam non habetis. est insideli deteriar. Nam omnis potestas publica ac munus est Mopter bonum subditorum, S superiores ratione sui officii pareneum vicibuε iunguntur. Resp. a. Ut filii erga parente, , ita cum propo eicine subditi erga superiores quoslibet . debent am rem , reverenti Mn, dc Medientiain , secutidum euiusque potestate ac munuε . Nam ut docet Cateeh. Rom de quarto praecepto. Praeter eos 'aei ser e--erisne, mul3i eraserea μν , quos .n parentum Leoeoloe debemna , vel potestaris, vel dunttaaL νel pro panisa atieulaea mineris O admia n mane. Idque eon. stat ex Script. & Patribus t a. Petri a. Subilati σοι. omni humanα ereaι urae prop eν Deum, sive reti quasi praefllenti , βυε ducib- amq-m ab eo in Isis ... qtii a
e. Eccl. 7. innara sica saeredos ea . Hi e graviter .peccant inferiores, si superioribus in re gravi ad eorum munus Pertinente non obe. diant; s eos contemnant , vel eorum desectus aliis reserant, ut eos odiosos ae contea pios reddant ; sillis debita ratione officii non suppeditent, ut decimas ecclesiasticis, tributa prineipibus, di aliis stispendia &C.
li , Ac bonorum ejus. Curator est, qui assignator mi nori et praecipue in curam ejus bonorum. In hoc inater se disserunt, quod tutor detur principaliter in curam pcrsonae, εc secundario in curam bonorum impuberis. Curator vero peti acipaliter in euram bonorum , dc secuniario peti onae puberis. Resp. Tutor tenecur curam gerere pupilli, Guaret lonam tueri, eum bonis moribus imbuere , de christi,ne educare per se vel per alios, Ac date ope ram, ut artem tibi conveniente in addiscat. Item eius
bona curare, & fideliter ac diligenter administrare Nam in hunc finem iure publico eoailituitur, de assignatur pupillo loco patris, ideoque ejus vices erinta eum serit. Tutor enim est is, qui pupillo dat uelo desensionem de curam P. rs. x ae donorum pupilali. Curator vero tenetur recte ac fideliter bona misenoris administrare , de insuper eius personam tueri cum opus suerit, ac educationi ac institutioni in .igilate : nam praecipue assignatar in Curam bonorum,seeundario in euram personae. Quare si tutor, vel curator , in hoc delinquat, vel graviter sit neglia
gens, pereat graviter ac tenetur ad compensationem damni; quia peccat eontra proprium ossicium alaliorum commodum surctam , proindeque contra justitiam. Hiae tenentur statim inrentaria ri omnium bon tum pupilii εc minoris etsi tere, i. 24. Cod. de κdm.t-εν. Omnia eorum bona, jura, & actiones dilige
ter eonfer ares ac curare, ut ex iis reditus annui percipiantur, bona alias peritura vendere, ex mobilibu x ptaelia idonea eomparare, ex digestis O e die. . Quod si neglexerint, vel res pupilli aut minoris in suos usus convertet int, tenentur rem ablatam veI amissam restituere, Be compensare totum lucrum celsana ac damnum emergens. Tenentur autem de eulpa laea α levi, l. τ. Cod. de arbitri tutet. nam
iustum pretium suae adminiit rationis exigere pictntale se eorum munux cedit in utilitatem ovain caliorum Peccant etiam , si pupillo vel minorident pecuniam ad usus malos vel inutiles , cum ex suo anteio teneantur fitiliter ac utiliter eorum bona administrare. Ceterum pupilli de miuores tenentur obedire Serevetentiam exhibere tutoribus di curatoribus vel parentibus, quoram locum illi tenent.
Quaest. V. Ad quid obtigantur domini O famul.
Resp a. Secundum omnes, domini tenentur, LGere te curam salutis tantulorum, Et camul irum, ex x. Tim y. S. ais seuorum , O maxime domestiebrum euram non habeι , sidem negavis er es insi .li δειε-
ῶον . Nam sunt ipsorum caput, & vi eca Parentum erga eos gerunt ἰ ideoque obligantur cum proporti ne ad ea, ad quae parentes erga lio ros icii titur . ara gra iter tenentur curare, ut iam ii Se an sellae res ad salutem nee ssariis caIleant , P. cata Sc ca sones pereati , itcn. , Dei, & Ecci liae p ae epta serveut , sacramenιa tempore d bi ci trequent ire . Item rcn ntur bona ex inpia iis praeiac ι Iravi coedelinquentes eorrigere, de iis nivificatu : Aιienda domestiese inis Ecea. 32. II Tenentur alimenta congrua praebere, dc tempore statuto inercedem j ustam sol νeret Domini, quod
129쪽
ρ. p., undis fangaeinem , O armi fraΛdem ficit me renaria , stas res sitin ι . cl. 3 . Nec poliunt ante terminum elapsum domo dimittere sine iusta ea ulla, quia violarent contractum . Quod si δominus sine
iusta eaussa se teneme ex parte tunuli, invitum eum dimittat ante tempus conὸ ictum , tenetur ei integrum
stipendium date , perinde ae si toto illo tempore
servierit, i. 38. b. Loeari. Nam eonductor peritionem set vere tenetur, quando re vel opera conducta usus non est, ob caussam se tenentem ex parte sua. Si
veto invito domino εc sine justa caussa famulus d laedat, at hil ei conceditur in ista externo ε at in
foro conseientiae debetur ei merees pro rata tempotia quo servivit, nis aliud ferat pactum , vel exitu suci intempessivo damnum domino intulerit, retenta mercede, aut illius parte compensandum; quia op ta praestita est digna pretio, quo privari non potest in poenam, visi ex conventione, vel per lancentiam
III. Tenentur eos non aspere ae superbe tractare,
sed benigne tamquam fratres in Christo & eobaer dea vitae artemae, quos debent sicut seipsos diligere. Eo υοι dam ni eadem faciιe illis, remittistes minas I, .n ει εωi. O .u.r- ω vester Dominisa est in ea. sis r or personarnm accep i. non est apud eum Ephes. 6. Unde peceant si domesticos contume ita assietant, ut si appelleat diabolos, canea dce. si immoderata
liuore vexent εce. IV. Tenentur curare, ut in eorum morbis ae i
firmitatibus auxilia temporalia & spisi tu alia non desint. Iuxta multos tamen, seclusa pactione vel eo suetudine, non tenentur ex iustitia famulis alimenta 8e stipeadium dare toto tempore morbi diuturni. Nam haee debentur solum propter operas quotidianas, Be e ductor nihil tenetur solvere, dum ee velopeia sibi loeata uti non potest, ob caussam pirave
vitentem ex parte locatoris , vel rei loeatae. Itein non tenetur solvere impensas Pro eorum curatione, nisi sint modicae, vel nisi vertentur in neeessitate . Postulat tamen charitas, ut impensas saltem modi eas laetant pro eorum euratione & alimentis ἰ & haee est praxis et mota .rum . Immo charitas eos obligat ad gratia
praestanda famulis pauperibus omnia, quibus indi gem , si ea possint praestare. V. Tenetur famulos expellere, qui liberos, ali
.e domesti eos verbis vel mori Pravis corrumpune, si reprehensione stion emendentur. N. cara . Instrin. c. . . , conrat. Mediol. III. Nam tenentur a sui aeausias & occasiones peccauia amovere.
Porro eum famulus vel ancilla iustis de ea usis expellitur , lassicit si pro rata temporis stipendium ei periolvatur. Nam iusta caussa expellendi famulum
recte censitur im dimentum ex parte locatoris pro- vestensa ob quod conductor Iam Mus opera uti ncia Potel l .R.θ. a. Famuli & ancillae debent suis dominis ,
ιι ratem Dei ex anima , cum bona volaemare seris emin
dem praestate cum proportione , quae filii parentibus rnam domini erga illo parentum v leibue iunguntur ἀEt insuper tenentur ex iustitia fideliter servire ae t borare, munus tibi commissum reste obire, & reasbi ereditas diligenter curare ae serrare I nam ad haee praestanda stipendio eonducti sunt, & ex contractu
oneroso obligantur. Hiiis mortaliter peccant . I. si in re magni m menti non obediant. A. Peccata ac defectus familiae aliis referant. 3. Si non bene laboraverint toto tempore designato, di obsequia debita negligenter praestent ε& tenentur eum ad rini uenda in partem stipendii prorata laborii omissi ; nam non habent ius nisi ad stipendrum labori ac operae impensae congruens o tum ad compensandum damnum & lucrum cetani, quia
fuerunt injuste illorum caussa , Cum sequantur ex omissione d ligentiae ae operae ex sinitia debitae . Idem die de aliis operarii a conductis . 4. Si de bonia dominorum disponant sine eorum consensu. r. Si grave damnum inserri permittant, cum imhedire possint, vel videntes inserri taceant , nec moneant dominum, sive illud inseraeuciab extraneis quod ce tiua est ς ct ira fere habet eo nnis se 1 iam sensus, ait Lestius fixe a eoafamulit , etiarn a rebus , quarum cura sibi specialiter eomini ta non est, teneturque illud resarcire in desectum aliorum. Nam s
muli omnes tenentur ex sustitia non permittere , ut damnum hero a quoquam inferatur ἰ nemo enim
famulum vel ancillam accipit, nili eum hoc pacto tacito, ut impediae eius damnum, si possis. Praeterea domesti ei aliter & magia tenentur impedire damnum heri sui, quam extranei, qui ad id ex charitate tenentur. Domestici vero, quibus stinetalitre muc vel alia res commissa est, tenentur insupermagna cura eam custodire, diligenter invigilare, ne quid damni in ea patiatur don nu .
VI. Si ante tempus tondictum discedant sine iusta
caussa. Nam ex contractu . ideoque ex iustitia tene tur tota illo tempore servire; dc sic tenentur resarcire damnum, quod dominua inde patitur, ut si maiore pretio alium conduxit &e. Oinnis enim iniustitia damnosa patit obligationem relii tuendi. Quaest. VI. Quanam με obriariones maristrorum ia
est, quodam modo eadem obligatio, quae inter parentes & liberos'. Nam magistri Et paedagogi vice a Farentum erga diseipulos gerunt in iis, quae ad studia & bonos mores spectant . Sed speetatim magistri fle paedagogi graviter Pec cant . t. Si eum. non snt idonei nec sussilienter docti ad hoe munua recte ac utiliter obeundum, illud sust iplam, aut non dimittant, aut se ad illud idoueos non praestent. 2. Si discipulorum progressum in litteris non sedulci p. t moveant. 3. Si non satis studeant ipli , ut recte isssicio tangantur. 4. Si ex pro pol ti, talia ut vera doceant , vel superstitiosa aut
130쪽
bdere, nee delinquentes arguant, nec puniant eum poliant. 6. si ipsis malum exemplum praebeant. 7. Si improbo , & Ilios pernicioses ad scholam admitrant, vel ex iis non dimittant, ne alios depravent. . si doctoratus, vel licentiatus gradum indignis conserant, nam ut docent s. Antoninus , Navarr. Sylvest. Saneh. & alii in est mortalis culpa praesertim in Theologia, Iure eanonico δι civili, Ac Medleina, immo etiam videtur in philosophia. Nam per hoestaviter bono publico noeene, & remp. vel Eeel sam publico testimonio decipiunt in re gravi: unde fit ut indignis conserantur officia siseularia, vel beneseia Ecclesiastica , eum damno multorum. Porro Cone. Later F. sessi. s. praecipit, ut humaniorum litterarum inagislai discipulos rebus fidei, &praeceptis Dei ac Ecclesiae instruant.
Discipuli peeeant, r. si magistris At paedagogis
non exhibeant honorem ac reverentiam. v. si non obedi ant in rebux ad studia di bonos mores pertinentibus. 4. Si malorum consortium sibi vetitum non vitent. Θι e-χην sapientibu graditur , sapienν Di amie .a uistiorum similis essetetur. Prov. 14. q.
Si libros prohibitor legant. t. Si a schola absint sine iusta eaussa. Q Si tempore studii, det inito lusu
vaeent vel otio. Et quidem mortaliter pereant, si studia notabiliter negligant, tum quia agunt in re nrisi eontra obedientiam parentibus ad prinotoribus debitam: tum quia se reddunt irrem, ad im-nus tuo statui conveniens imposterum rite obeuna dumi tum quia vita otiosa est fons ει origo mule rum peccatorum praesertim adoleseentibus . Quare non sunt absol uendi, nisi neglizentiam suam era
Nora . Qui oficium aliquod ad a Porunt eomm
dum specimi suseipie, tenetur ex Iui hia , r. Adeurandum , ut e sua negligentia nemini damnum sequatur. A. Ad procuranda evmmoda et , eut peroffieium servit, saltem quantum --- potest, Stad diligenter obeunda ea, quae ad n unus spectant, ' neeeoria sunt ad finem, ad quem institutum est. Nam hase eae ite remittit, di ad ea se obligat, hoe ipso quod tale munua assumit; Se ideo stipendium et datur. Hine si munus suum negligat, renetur damni inde seeuta resareire, δι stipendium reeeptum restituere pro negligentia . I. I. De Iudice . mari . I. A D quid tenetur Iudax Me recte iuri diaet 'Rεθ. I. Iudex idem die de Advocato, Medi eo Sce. ὶ tenetur ex justitia habere scientiam suff-eientem ad munus suum recte obeundum . Nam tenetur ex lustitia recte iudicare : Dilis σε iustitia-, qai Iudieatia rorram. sap. I. Iustifica pusi m ct magnam
similiser, Eeel. 6. Ergo tenetur etiam ad ea quae agrectum iudicium requiruntur. qualis est selenti. Ie-um , consuetudinum 'εce. Debet etiam habere conantiam ae virtutem ad hoe munus necessariaint ali
qui se exmuit periculo injuste iudieandi. 2 l. suae.
Hine I. petens aut suscipiens ossicium Iudici, sine suffieienti seientia & idoneitate , peceat mortaliter tnam voluntarie exponit se periculo male iudicandi eum damno aliorum. 2. Iudex debita scientia earens absolvi non debet, nisi se initio abdieet, uel nisi brevi tempore seientiam suffieientem acquirere possit Et conetur . Nam nulli litet incium, cujus munia obire nequie, fusespere vel retinere, praelertim cum damno vel periculo proximi. I. Si Iudex ex imperitia male judicet, quamvis putet se recte iudicare, tenetur compensare totum limnum inde litigantibus ob.eniens, sive ia subitantia litis, sive in supervaeaneis impentis. Nam est eaussa iniusta talis idimni, quod eli et voluntarium saltem indirecte, nempe in ignorantia culpabili, ex cap. ult. d. iniων. ibit sient a tisa datum est damnum , vel Ataria irrorata, ais hae inper i a Pisa, siva Melligentia evenerunt: iura super his sarisaeere te .portet: nee Unorantia
γε ex sat , si seire debuisti ex fasto tuo injaeriam verisimiliter pse eontingere v.ι iacturam . Resp. A. Ex communi sententia, ut Iudex recte judicet, praeter scientiam debet e r. Habere iurisdietionem & auctoritatem in personas iudieandas, Et in eaussam: alioqui iniuriam facit eum partibus, exusse illarum se ingerendo; tum legitimo judiri , eius potestatem re esseium usurpandis ἔ quae usiirpatio iudieii ex eommuni aestimatione hominum es injuria gravist ex genere suo, eum per illam violen-ατ εc lus privatorum , Sc auctoritas publi a. 1 mo eIus sententia est irrita, eum careat potestate ad iudieaesum necessaria, cap. de iustic. de eap. de im
Porro quatuor modos p test quis habere istestat ruIuli eandi aliquem, r. Ratione potestatis ordinariae vel delegatae. a. Ex consensu partium ut cum paristes ex compromisso se alicui subjicium, ut iudidi, vel ut arbitro. 3. Ratione delicti in suo territorio patrari. 4. Ratione rei, de qua contra possetaremeaussa movetur, ex cap tet. de F et . II. Tenetur iudex habere tertitudinem saltem morarem in cognitione cauta ' alioqui imprudenter judicaret , 8t tenetur ad restitutionem, si ex ne I gentia cog'oscendi male iudicaret ex c. ult. de ἐκ-
III. Tenetur iudieam serundum leges , tum quoad modum procedendi , ordinem di formam iudieii