장음표시 사용
51쪽
rim r. Contractus triplex est ille, quo me uniam
in laetetatem conserens pacMi Lur cum altero loeio,
ut quidquid contigerit. sibi ora sors integrx reddaiatur eum certo luero, sed minore eo, quos probabiliter sperare potuisset. Dicitur triplex , quia in eo
tres eoii tractus sive formaliter, sive virtualiter contineti dicuntur. Priinus Sc priati palis e It contractus secietatis, quo cons rs pecuniam in societatem. Se- eundus est contractus auecurationis sortis , pro qua cedis sicio magnam partem lucri sperati , v. s. ii sit spes ex . centum aureis lucr4nsi trigiata , quora n media pars ad te Pertineret, ex iis cedis quinque proaTeueatione tortis, retentis tibi decem. Tertius est venditio lucri majoris sperati incerti pro certo, sed minori; v. gr. hanc spem decem aureorum vendit pro quinque certo solvendis. Vade. iserens in societate centum aureos , Pe alios contractus hane sui manu servas indemnem , Sc certum ex ea luerum facis , scilicet quinquα aureoru ri .
Dra x. Conse iunt omnes, non Iicere hos con tractua celebrare cum eo, qui. non putetur ex ea negotiatur u , r. gr. cum PauPere, qui inligat illa pe- aia ad suam sustentationem, vel ad solvenda deblata. Quia tune noa esset nisi fict societas, quae us ram valeret, nec veru essa titulus aliquid supra
RU . Contractus tripleπ videt ut iure naturali illieitus. Ita S. Aniciam. S. Bernardia. Panormit. Azor Trebell. m. ia Prob. Quia r. in illis aliquid e Igitur ultra inristem absque titulo, quod est inius uiri. Nam si quia, est titulus , maxime si ietast lad haec deliruitur per Meurationem sortis: societas enim essentialiter exigit, ut damnum ae periculum, scut luerum, sit in
aer sociisv commune r nam cum foetet ar contrah/tur ,
erim Meri, quam dam. . eommunio in αr , l. 67. g Pro Dio . a. Totum lux lucrandi in loci etate per solam pecuniam sine opera & labore sandatur in pexiculo , cui quis pecuniam suam committit in negotiatione . Nam pecunia otiosi domini non potesὲ ei esse instrumentum quaestuosum, nisi quatenim ejus perieulo negotiationi sublieitur , ex S. Thom. 2 L. q. 73. art. L.
d. re f. . Enimvero pecunia de se sterilis est, nee asia ratione stuctuosi, nili vel per ii duitriam utentia, vel per hoc quod periculo exponatur hi nego elatione . Sed posita asseeuratione , sotam conceditue usus pecuniae ut pecuniae nulli perieulo expositae , Ideoque prorsus sterilis ; & quae nullum domino fructum parere potest. 3. Violatur aequalitas in societate servanda, si quis nihil confert nisi quod est dest sterile, participet de luero , & nihil de dat onee periculo, sitque certus de sorte & luero; alter vero non sit tellus de ullo lucro, & subeat omnerriculum opeiae. Propriae ac pecuniae alienae Hiae s I. 9. Pνo foeto, dicitur a Siaut luerum, alia da
Derestor Da , damnavit, ut Per se illicitor his vet. bdi r Impsia enim versuto O calliae antiq.um Auinani egeneres hostis per varies dolos o fallaeras G -
lia , aut quaslibet al/ar res soc et alle'. nomine tradem
ineantur με hisiusmodi pactis edi eoudition ibat . qtiae .rariam pravitatem sapiane , d yir/iae interitams, - er prohibemus. Porro ideo dicit ho si contractus usu. rarios , illicitos posthae censeri debere, non quod antea tales non tueri ut in se, sed quia ante eius eonstitutionem ignorantia in vincibilis, quae poterat esse in multis , illos exeusabit ab usura lormali, seu imputa bili. Nec obstat , cap. 7. de donat. Quia Innoe. III. ibi solum p rmittit uxoris dotem dari mercatori , ut de parte honesti tueri vir onera matrimonii possit sustinere r nulla iacta mentione assecurationis . N. e reseri, quod alias exponemur dos periculo ἔquia dos erat securior apud mercatorem, quam apud ejus maritum dilapidatorem , nee cauti ciuem dare a
'ta. Vide S., M. Bened. XIV. tractatum de Sν- nodo Dicetesiana, ubi , expendens lib. Io. c. I hanc de contractip. trino quaestionem , recensitis praeeipuis
rationum momentis, quae in utramque partem adducuntur, ita coneluditi Ap altea Sedet cantr-ia πλ
obi I. Licec sit de natura foetetatis purae , ut eommune sit periculum ac damnum inter socios , perinde ac lucrum I potest tamen vi alterius pacti
redimi hoc perieulum per eompen ationemr Nec magis per assecurationem destruitur societas quam e
tractus depositi , & commodati , vel locati I nam iis periculum rei depositae , columodatae , locatae suapte
52쪽
i apte natura pertineat ad rei dominum, paci sei ta- mea sub iusta mercede licet, ut alter totum perieuis Ium subeat. 2. l. 29. 9. Pro socio dieitur Da eονrisaeierarem posse, mi nullam partem da i alter sen-riare, Merum vero commune sis, calpur putat, . Securitas N I uerum certum non praestantur ex vi contractus societatis, sed ob remissionem maioris tu eri sperati, &-vi alterius contractus. 4. Ad aequa- Iitatem contractus satis est , quoὰ eommoda aequi va. Ieant ineommodis r 'Periculum autem sortis , quod - subit socius , satis compensitur per malus lucrum speratum, & sie non est societas leonina , qua imi tum periculum rescitur in socium , nec id . onus. aliunde compensatur. P. Tres tontractus seorsim , &. eum diversis personis liciti sunt, ergo & simul eum foeto: nam quae facta cum diversis & seorsim justa sunt, etiam mmul cum eodem facta iusta sunt i i
. sitia eaim e fistie in aequalitate rei ad rem , non vero in babitudine ad diversis personas & tempora. . E. In triplici contractu mon intervenit mutuum, quia non transfertur dominium pecuniae in socium . Nam hic noti potest de 'Pecunia sibi in societatem data disponere pre libito, etiamsi eam asseemaverit; sed hanc tenetur vi contractus societati in negotiationem ad lucrum impendere; alias faeeret injuriam conserenti , qui ideo posset e travium rescindere , cum me unia solum data sit ad negotiationem . Quare si pecunia illa surrepta fuisset, hane posset collator, vindieare actione in rem .
Resp. ad a. Perieuli di damni ae lueri tommuni- .cationem esse essentialem meietati , idcoque ab ea inseparabilem per aliud pactum, sicut obligatio semvandi rem depositam est essentialis deposito. 'Unde l. . Merum, s. pro sese , societas dicitur jus 'uodam--οdo 'arorniratra in se habere; quod Ius exigit lucri R damni eommuniqnem. Aliud est de deposito ει aliis, in quibus asseeuratio est prater , sed non
contra naturam illorum r nam matura depositi est ,etat res deposita servetur I natura e mmodati, ut usus rei gratis eoncedatur &e. At natura sorietatis est , ut hie communio contributionis, Se Iucri, ae damni, ex l. F2. & l. 67. cit. - 2. Legem intelligen- . dam esse ratione 'socii dumtaxat , qui operam po
et si, ita ut si ejus opera ac industria tanti valeat , quanti pecunia ab alio socio collata, non debeat ille pecuniae alterius sibi eommunicatae -periculum aedamnum subire: nam alias plus de damno quam de Iucro parti ei paret, & sic inter illos Non esset aequa- Iitas r subiret enim damnum propriae industriae , &partis pecuniae communicatae. Ad 3. 4. Lucrum
majum speratum landari in secietate , quae destruitur ver asseruratioclem sortis, ideoque tune nihil posis ob remissionem tueri majoris sperati exigi . - r. Disparitas est, quia alia pacta cum alio facta non
impediunt, quominus stet vera societas cum mirea tore , qui in eo statu constituitur, quem postulae societas , per accidens enim respectu illsus est, quod lil reeuniam collatam assecurent. At pacta illa eum socio inita evertunt societatem & aequalitatem; cum hic totum periculum ae damnum subire debeatue ille vero solum lucrum eertum ultra sortem recipiat.
- 6. pactum illud est inlustum, nam eo inis quod
,mercator tenetur sortem in omni eventu retinuere ,
a Fotest uti sive in negotiatione, sive extra pro li-
bito. Quid enim ad dantem attinet , quod . in usus alios impendat, modo sors ipsi eum lueris certo restituatur Unde obligatio imposita eici ἰ pecuniam datam non impendendi nisi in negotiationem , est majus onus additum, quod ad nihil alitui sibi uiuam T ro palliato usurario prodest .
Quaest. I. . tDd se quoruplex est Res . Cambium est permutatio pecuniae pro pecunia cum lucro. Hi ne disteri , , r. Aquavis alia permutatione , qua non pecunia , sed aliae res permutantur. 2. A mutuo, quod non est permutatio, quodque perficitur sola rei mutuataetra
ditione, & essentialiter exigit, ut res alia similis non reddatur, nisi post lapsum temporis . At cambium non perficitur, nisi pee nia sit ex utraque parte d. ta & aecepta, Ritem aequivalenter 3 permutatio enim
omnis utrinque dationem requirit.
Cambium duplex distinguitur, scilicet reale , disieeum. Reate seu verum est vera pecuniarum permutatio, a quesitate inter ἐν tum & acceptum serva ta . Si ecum est cambium fictum, Se verum mutuum specioso nomine cambii velarum , ut cum habetur sola Tatio temporis ad lucrum exigendum, aut quan
do fingitur solutio alibi facienda , & fit in eodem loco cum luero. Dititur siccum, quia caret hum me; seu justo titulo ad lucrum pariendum .,Unde a
Pici V. nuna, In eam, omne cambium siccum deinelaratur usurarium. Hinc patet, lucrum ex eo perceptum esse injustum, de restituendum . Cambium reale dividitur in manuale, & Ioca e . Manuale seu minutum, est permutatio monetae diversae speciei de rationis, ut aureae cum argentea , mi noris cum maiore, patriae enm externa dcr. & vicissim. Loeale seu per litteras, est permutatio pecuniae praesentia eum absente , ut si des hic Titio pecuniam, in Titius tradat tibi litteras cambii, quarum ope eamdem summam recipias Romae. Quaest. II. An in eambis reaia ι eirum est luemm R. p. Afirm. Modo se moderatum, & secundum leges aut cousuetudinem locorum , vel communem teri eorum aestimationem. Nam tale lucrum in eam-io manuali percipitur non solum ratione tueri ces.santis, aut damni emergentis ex cambio, sed etiam ratione laboris & operae in conquirendis, coacervan- is, eustodiendis variis spe . iebus monetarunt, R innumeranda pecunia &e In cambio vero locali rati me trajectionis realis vel virtualis pecuniae de to oin loeum , cui traiect oni faetendae eampso oriram suam locar, suscepto in se omni labore S peliculorq tae quidem opera, labor Se 'per culum in gra iam alterius suscipia, sunt pr-tio aestimabilia. Nec obstat, quod interdum ea in psor id saei .e Gne labore & incommodo, inmo euri suo comm
do. Nam hoc est per aecidens, S provenit ex ejus cura, industria, & ossi 'io, pro quo sustinenlo multae aliunde impenis, re operae praestandae sunt cum reipsa 'suscipiat obligationem ex te labo. iosam, de
53쪽
RUν. Sedluso alio titulo iusto excusante ab usura,eambium hoe est usurarium . Nam est verum mutuum , ratione cuius lucrum exigitur r nihil enim aliud est, quam contractus, quo traditur pecunia , ut reddatur cum lucro infra terminum , seu in qui exigitur aliquid ob dilatam solutionem. Ora . Tutam soIidamque Auctoria de Cambio doctrinam perspieue eonfirmat de explicat SS. D N. in praelaudato opere de Maodo lib. Io. c. x a s. . ad inem usque. Ut autem Emnibus nota sit Romani Pontifieis hae de re sententia, Zc quae ei rea hujusmodi contractus esse debeat cura Episcoporum , --nia serme huic capiti adjeeimus: Necesse est, inquit, ais in eam is ισeati vera Far trennia translatis , ameθι em , me toenn am aee is seriam habeas ara -- , tuam Hai restituendi: si enim μνεν , ε. . . in Lea , .bi Mevia est , f re restimendam , qu υis eambit littera alio vires a fingerentur , se, eam-kii spreta vera lateret Uisra , quae bominum εὐ-
dem iisdiciam es sere, Deum autem eludere non pase sit. Eε de hae camiis , quia sinum o siccum appel-2anx , ea sunt inretinenda , quae adversaes eamo a fla- risit eur. mem carrinalia Lan redisna in sua Di aec
sana Synodo Cingulatia , habita die 6. Augusti 1636.
Quaest. I. id G transactis R θ. Est pactio utrinque onerosa
de re dubia, dc lite incerta , sive mota , sive m. venda . Ninc ad ejus iustitiam t: ia requiruntur . . Ut res super qua is ussit ut, sit dubia saltem pro
54쪽
inibili existimatione utriusque partiri alioqui seret
injuria parti clare habenti ius, quae non eomponere aransigendo, sed .vexationem injustam redimere cen-ieretur. 2. Ut conventio sit eum aliquo onere utri usenue partiri alioqui donatio effet, non transactio. 3.ςUt per eam lia componatur vel dirimatur: nam ad hoc instituta est.
Quaest. II. cuia est asseeuratio λRest. Est contractus, quo quis rei alienae pericu--Ium i a se suscepit, obligando se vel gratis, vel ce eo pretio ad solvendum ejus pretium, 6 perierit. Quando haee obligatio pretio suscipitur, est contra. ctus similis venditionii nam venditur obligatio praestandi domino rem indemnem, quae est pretio aestimabilis. Ex communi sententia, ad flus justitiem requiritur, r. Ut perieulum subsit saltem probabiliter, vel ab utroque iudicetur subesse, ita ut rei eventur strutrique intertus. Si enim ante e tractum constaretasse curanti , m vel merces alterius esse extra ou nein
aleam positas , v. gr. Jam pervenisse ad portum, petraret , di teneretur restituere pretium acceptum. Nam
nullus est titulus aecipiendi pretii, eum assecuratio non si in hoe casa digna pretio. Praeterea assecurans sua deceptione dedisset eautam eontractui. Idem die de eo, qui solens rem suam perinse, pacisceretur cum altero de illius assecurationer quia impossibilis Cli rei, quae periit, assecuratio ; haec enim potest enae dumtaxat de re , cujus periculum caveri potest rErgo tunc nullus est contractur , eum desietat ejus materia. Deinde tune dolus daret eausam contra inui. a. Requiritur, ut pretium ' sit proportionatum Periculo, spectata aestimabilitate rei, quae assccuta tur, alioqui non servaretur aequalit .
Rest. Est e tractus, quo quis alienam obligatio. nem suscepit implendam, si debitor prinei palia eam non impleverit. C rea quod observa. r. Si obligatio debitoria prinei palis si invalida , Mut extinguatur, cessit etiam obligatio fidejussoris desectu materiae: quia haec semper supponit obligati nem principalem, estque illius accessoria x. .Fideiusseros Da obligari non psf-is, ut plut e
Instit. de fideiussor. i. Fideiussor non potest conveniri ad solvendum, et ili priua a principali debitore repetitum fuerit debitum , & eonstiterit ,' eum non esse parem solvendo. Haec eniin est veluti conditio huius contractus, nisi aliter eonventum sit. 4. Fide jussistis Obligatio transit ad haeredes. s. Peccat graviter qui cereur de sua impotentia ad solvendum pio alio, eius se fidei uisorem eoasti. tuit, putans fieri posse, ut debitor mon sit solvendo Par. Nam creditorem iniuste decipit, salsam rei securitatem offerendo, N.dae at occalionem periculiae damni. 6. Principalis debiter tenetur non solum res pendere, quae fidei utar pro eo solvit, sed etiam resarcire omnia damna, orta ex eo quod ipse tem ore debito non solverit; nam vi contractus tenetur fideiussorema ademnem servare, ea quippe lege fidei ubet.
Resp. Multi affirmant licere de eo pacisci pro ratione quanti taxis debiti di perieuli. Quia obligatio ei vilis solve nn debitum alterius est onus justitiae pretio aestimabile, nec fili iussor tenetur eam gratis ita. stipere. Neque id erigitur pro solutione pe uniae alterius loco datae vel dandae; nam hoc esset usiurarium, sed pro subeunda obligarione solvendi debitum alterius. Neque est mutuum virtuale, nam fideiussio non consistit in ivditione retri sicut mutuum ; sed praecise in susceptione obligationis alienae. Si tamen fideiussor sciat, nullum subelse perieulum , nec in ol stiam, alii, quibus assentior, docent, eum nihil posse exigerer quia tunc obligatio quam suscipit, nullum affert onus pretio compensabile.
Rosp, Pignus est contractus, quo debitor rem aliquam mobilem tradit creditori ad securitatem debiti, pro quo se obligata est, ut possit ex ea solutio piti, si debitor mon solverit. Hypotheca vero est contractas, quo rea immobilis obligatur creditori ad Getiritatem debiti, ita ut jus habeat ex ea solutionem petendi o Dissierunt inter se.
r. Quod in pignore res eradatur creditori; in hyp theca vero res tota converti ne obligetur -sine traditione. Interdum tamen mobilia bona sine traditione hypothecantum. 2. Quod pignus sit rei mobilis, hypotheea vero rei immobilis . Haec tamen nomina pansim in iure idem sonaui; dc suinuntur etiam pro ipsa re alieri obligata ad seeuritatem debiti, M pro iure petendi solutionem ex, re ite obligata. Hypotheca alia est conditionalis seu expressa, quae
mutuo contenta expresso conlii tuitur . Alia tacita seu egalis, quarn lex vel consuetudo attribuit , et lain fide. hae nulla lucta sie in contractu mentio. Sie bona tutoris & euratoris sunt hypothecata pupillo & minori pro administratione bonorum, b a mariti pio dote uxoris Sc. Item alia est universalis, perquam omnia bona tum praesentia , tuin futura obligantur ralia.particularis, id est, unius vel plurium rerum in specie, & hae semper ari te rem ad quemcumque
perveniat, donec debitum solvatur. Quaesi. V. Quanam sunt obligat i,mer dant ii, O ae-e pientis pignus ch hypothecam Resp. I. Ex parte dantis sim debitoris irae sunt, i. Non licet ea indem rem dare pluribus in pignus seu hypothecam. , nisi se sufiiciens pro omnibux debitis. Nam ideo res subiicitur hypothecae, ut creditot ex ea solutionem capiat , si debitor non sol v. t . Sed plures creditores non possunt solutionem acet pere ex re in sum ciente Pro pluribus debitis . Excipe nisi polleriores creditores moneantur de prio es hypotheca ; nam tunc his non fiet iniuria, cuiuscienti & volenti non sat . 1. Debitor tenetur creditori impensas factas in pignoris conservationem , & ne deterius fiat, rellituere, i. H. g. de eis r. αἱ . nee potest pignus repetere, donec debitum iu
tegre solverit, i. 6 Coa. de distrili. pignor. I. Et
non licet vendere rem hypothecatain, nisi emptore
monito de hypotheca , quia i Ilum deeiperes . Nam
emptor putaret emere rem ab omni onere liberam pCum tamen tenetur ex ea debita sol erer res enim transit ad emptorem eum suo onere realis nec emia
Ptor plus juris acquirere potest, quam haberet venia
55쪽
ditor; hie autela non habebat eius dominium libe- rentur, Ita ut congruat personae. tempori &Ioeota
tun a debitis, eum res fit ad debita obligata. nam bonum ex lategra caussa, malum ex quoVia d R. . 2. Ex communi sententia creditor tenetur, sectu. Hinc Conci l. senonense prohibet Cleliei. . r. Diligenter servare pignus, & curare ne pereat, ne in publico ludast pila, aut aliis ludis, makime aut deterius fiat: alioqui tenebitur de damno secuto cum lateis, ob indecentiam. . q. 'Ut nee sepius, nee ex eulpa lata dc levi, l. r . s de ρ1gn. a. t. non ta diutius Iudatur quam exigit necellitas res riendi .iteainen levissima, quia contractus cedit in utriusque par animi, & eum expeditiorem reddendi ad debisa os iis utilitatem. P test autem pignus aeceptum , vel ficia. Necessitas enim est mensura ludi, sie ut ei bi &hypoetheeam alteri obligare , sed non Pro majore potus. Parum aurem da datista3ione fiasseir ad ι. .m
re oppi motata sine eonsensu debitoris i alioquin fur- tabo, ait Aristoteles a S. Thom. q. cie . art. 4. relati actione tenetur, l. 66. s. de sertis , Misi utatur in ius. His adde, ut ludus necessario reseratur ad Ggratiam debitoris, ne stilicet alioquin delerior fieret. nem honestuiri; nam homo temper propter finem hα- Quia est rea aliena ad securitate in rantum, non ad nestum agere innetur. usum eoncessa: sed iniustum est uti re aliena sne Rasp. 1 Ludus pro contractu umptur, est eontra, eonsensu domini . Quod si debitor eoneedat illius ctus, quo ludentes inter se paciscuntur ut victori eeti sum , valor talis usus debet in sortem computari. dano id quod exposucrunt. Iure naturae licitus est, alioqui committeretur usura; nam ob concessam di- servatis debitis conditionibus: sicut enim lieet rei lationem solutionis acciperetur aliquid ultra sortem, suam alteii absolute donare, ita & dare sub eondi eum usus pignoris sit quid pretio aestimabila & vin tione licita, puta si victor ludendo extiteri . . luti eius fructus ad dominum pertinens . I. Tenetur Conditiones autem requisitae in contractu ludi sunt. Fructus ex pietnore vel hypotheca Perceptos ac con 1. Ut omnes conditioues ad lusum honestum neres sumptos in sortem computare, deductis sumptibus sariae modo dictae serventuri nam hie eonu.ctus eo suis ae laboribus, et extantes restituere vel deduc tinet aesupponit ludum, cui est accessorius. a. Uete ; quia res illa est debitoris . ad quem proinde Pedi summa, quae ludo exponitur, se modica seeundum einent fructus ex ea nati, res enim domino suo stu- euiusque .saeuitatem ac conditionem, & una majorctificat. 4. Noa potest vendere pignus, nisi debitore quam opus sit ad excitandum cuin oblectitione ansetempore debito Mon solvente, re eo prius monito. mum, & impedieadum ne Iudus langueat . s. Ue luis. Quod si plurit vendat, quam sit debitum , tenetur dentes habeaat domiaium ac liberam dispositionem excessum restituere debitori, cum nallo justo titulo eorum quae exponunt, ac aliunde habeant vade la isossit eum retinere. s. Non potest pactici eum de- miliam Maat, debita solvant, eleemosynat erogene, bitore, ut si non solvat statuto tempore, Figuus sit Ec reteris ossicita plene satisne iant. 4. Ut non Iudaia ereditoris: sed hie semper genetur pignus toεum r. . tur principaliter ob luerutri r nam finis proximus Iu stituere , cum ei postea debitum solutum suerit r . di est animi levamen & oblectatio, ut animur si . nam taIis eo ventio utroque Iure prohibetur, leg. ulti getior 8c aptior ad exercitia debita propter Deum Cod. de pas. pign. dc cap. 7. de pigre r. 6. Tenetur recte obeunia. Deinde lucrum mon potest esse finia soluto integre debito statim restituere pignus , ciam honestus. s. Ut dibsie omnis fraus 8c iniuria. s. Vetune eessae eitulus Bi ius illud retinendi, l. 6. S. se aequalitas moralis quoad omnes in spe luerandiae una modis pignωι ine. perieulo perdengi. Nam haee requiritur ad iustitiam nurust contractus, qui est utrinque onerosus: in eo
C A P U T XI. quippe emitur spes lucrandi eum periculo perdendi. Quaest. U. I .imam Iisdi fina prehibitio in De Lada O D. .num. Resp. Iure divino di naturali prohibiti sunt Iudi ex
se mali ae turpea, indecori, dc ad lux riam pinv 'uaest. I. OUM .st indur, in qua m re uisuntur eantes; vel qui sunt occasio proxima peccat , aue C sir Uiaruit aliis scindatum . 'Iure autem .humano tam civili Resp. r. Ludus seneratim est lueundum aliquod quam eanonico prohibitus est omnibuς etiam lateis dictum vel factum ad animi relaxationem ordinatum. ludus saltem frequens aleae, lib. I. Sc x. Cod. de Eius finis proximus est, ut animus oblectatione re- atiarer. fit c. Episcum, dist. 3r. ex ean. Apostol
laxetur, fiatque aptior ad applicationem ae attenti rum, ibit EHIμορωι aist Presbter, απι Diaconus ala nem ne stiriama eo modo quo vires coWporis per argiso ebrietari deserviena, amedesino, os certe damissomaum reficiunturi quies enim animae est delecta- netur. Suid aeanur, ant Iectar, an caursu similia Dinctio , inquit s. Thom. I. a. q. k68. art. t. Hi ne lu- eiene, d sinat, a st eammuniana privetur . Linia
dus tam potest esse honestus quam dormitio, si eum eis etiam iaλοι . Ratio 'hibitionia . est periculum debit a circumstantiis ob snem honestum exerreatuo, & Measio multorum metatorum Sc malorum, ut pertinetque ad virtutem quam Aristoteles , & S. Th. irae , rixarum, litium, . bir sphemiae, Periurii, jactu Eutrapeliam vocant, quae est species teniperantiae , eae temporis , neglectus rassiciorum debitorum, e ver per quam homo dirigitur ac inclinatur ad modum sonis sortunarum. Ludus autem aleae est ille, cu in ludo tenendum. ias suetessus uniee, vel magis ex sortuna seu casu, Ut autem ludus sie licitus, haee eommuai sen- quam ex industria pendet, ut ludus taxillorum accentia requiruntur. I. Ut Iudi genua nullo iure sit chartarum. Nomine autem sertunae ae easas intelli prohibitum. a. Ut non sit oecasio peccandi, nee debet dispositio providentiae divinae praeter certam scandalum aut damnum ullum cuiquam parsit. 3. Ut aliquam spem dc opinionem humanam a sola Dei πω.
modus debitus, si omnes circumstantiae debitae set- luntata pendens.
56쪽
HIne ut paret ex pcina gravi apposta , P Ceat mot inliter qui aleae deservit, hoe en , qui tali ludo ere
o moderate, non videtur m Nati , ait S. Antonia 2. Part. tit. I. c. 13. g.
Immo secluso iure positivo, saepe est mortalis aleae
ludus ratione multarum circumstantiarum, ut docet
Toletus; post S. Chrysost. qui hom. is ad pop. ait a
nissum , sed infinita vitae mala foret .nferre . . . . orea aleas studiam c blasphemias, iacturas , Das , ιιnυieia, tonitaque aliae bis graυiora saepe produxit.
Hinc etiam gra viter peccant , qui ' aleatoribus d mum suam ad ludendum commodant: quia occasio nem & commoditatem grariter peccandi aliis prae-bme, idque iure Caesareo & Francico prohibetur. His ergo deneganda est absolutio, nisi resipuerint , iut monet S. Carolus. Quaest. III. uandonam gemmis Buν peeearum mortati in isdοὶ Rest. Ex communi sententia his easibus, r. Si lutas fit per se graviter illieitus ac turpis, vel solo iure positivo graviter vetitus. 2 Si ludenti vela Idast oecasio proxima peccati mortalis, ut blasphemiae,
periurii, fraudum, rixae , libidinis &e. 3 si ideireo
negligantur ossicia sui status , vel muneri , aut omittantur opera graviter praecepta. 4. Si immodi eas-ma ludo exponatur, ita ut reliqua bona non suseseiane ad sustentandam familiam; alendos filios, ad Mandas filias decenter secundum suum statum, ad solvenda debita , ad dandas eleemosynas Ete. s. Si
injuria vel damnum grave alteri inseratur haudibus, violantiis , attractionibus ad ludum &e. 6.' Al et ut ad ludum graviter immoderato P Ham potest esse pec-
συus d. lectatronem praeponit ' a ιιqui ι dilectisne D.. , ita quod eonrνa praemium Dei vel Feelesiae talibis eladia isti non refugiat, ait S. Th in. 2. 1 qu. I 86. art. 1. Denique sν quis Iudat eum eo qui non potest alienare: nam vult sine titulo iusto alienum obclnere, quod est injustu in , se cooperatur injustitiae'
Resp. Ex eommuni sentenria, victor restituere te netur, r. Si victus non habeat rei dominium, At liberam dispositionein . a. Si victor vi, minis, ' dolo, convietia vel simulatione imperitiae indueit alterum ad ludendum. Nam feeit injuriam, eique oecasionem damni injuste dedit. Si tamen eoactus lueretur, nontenci ut restituere lucrum, quia ludus ex parte iosius est iustus , & omnem inaequalitatem circa spem suerisus ulit iniuria eoactionis, & victus sponte in hoc peticulum se eonjecit. 2. Si fraude aliqua conera i di leges usus sit, v. gr. si eli artas signo aliquo nota.
erit aut per nutus ei reumstantium, vel ex industria arnoseat , vel artificiose ita componat, ut meliores sibi obveniane &e. Et tune tenetur reststuere ,
tum id quod lucratus est, eum illud aeqwiesierit per
injuriam, tum etiam id quod alter iuste Iueratus suisset ; iram haec spes tueri erat pretio Iaestimabius,
Ec ei, per iniuriam sublata fuit. Ludi autem leges sunt, quae vel e muni ludentium consensu eontii- tutae sunt, vel loci consuetudine reeeptae. Quaedain tamen fraudes seu potius astutiae , quae ex communi consuetudine adhibentur, Si noscuntur adhiberi, non censentur eontra ludi leges, nee injustae, ut si ciuissetens se meliores chartas habere , timorem simulet, quo alter ad augendam sponsionem impellatur. 4. Si victor ante ludum habuerit animum non solvendi, vel si noci possit alienare rem ludo expositam, aut quidquam amittere, vel si arte ludendi sit notabiliter alteri superior, ita ut moraliter certus sie de victoria. Quia tunc error dedit eaussam contractuti alterent in non volute ludere, nisi quia contrarium putavit . Praeterea hare sunt contra justitiam ludi, ex pentem, ut inter ludentes sit aequalitas moralis latine lucrandi, & in periculo perdendi, nam hic contractus est utrinque onerosus, non donatio, nee a1 remunerandum digniorem ει peritiorem institutus,
sed in eo emitur spes luerandi perieulo perdendi, ideoque requirit aequalitatem inter spem dc petieulum. Idque verum est, etiamsi exressus peritiae sit notus alteri ; nisi prudenter ex circumstantia erasea tur donatio spontanea lucri ex parte minus periti Nam sie ut non sussiete ad iustitiam venditionis, si emptor viti utra rei norit, se rei cupiditate solvat pretium justo majus, quia aliter eam habere nequit , nec donare excellum eensetur; ita in ludo &e. nisi inaequalitas petitiae aliunde compensetur. Quandiu
tamen uterque ignoret excessum notabilem peritiae
alterius, Iuerum est justuin etiam inperitiore: quia uterque tune' se exponit periculo perdendi, & sie ut
lueranti oeeurrit imperitior, ira poterat oecurrere peritior, & sie eontractus suit fortunae, dc ex utraue parte aequalis. Praeterea ludentes hoc animo lu-unζ , ut lucrum retineri possit, dum neutri constae de notabili excessu. r. Iuxta varios, si victor luserae ex animo repetendi seIutum; quia non habebat ius luerandi & decepit alterum , qui non voluit ludere
nisi supposita spe luerandi: Qui tamen lusit animo
solvendi, potest mutare animum peracto ludo, de solutum repetere in iudicio. Quaest. U. An qui ιudo vetito, seu alea aliquid lis erarus est, tenetur luerum restituoe , πιι qui peia δεν μι νε λ , Ora. Agitur hie .de magna summa, nam qui modicam perdidit , tenetur solvere. Quia matractus ludi fuit iustus', obligatque naturaliter, nec legell, quae vigene, prohibene modicum quid ludo per salicite exponere, ae proinde luerum modie um solutum retineri potast, nec concedit in jus illud rep.
Resp. I. Iuxta communem sententiam, scelusia lege spetiali loci irritante contractum ludi, magna Pecuniae is mina jam aequisita ludo vetito, seu alea, lcr vata aliunde ivllitia, potest retineri in eonselemia, donee per sententiam tu sicia exigatur restitutio. Quia eontractus ludi iure naturae hibet vim transse readi dominii ex libero consensu ludentium, di juce postivo communῖ, vel saltem ex consuetudine non est ipso facto irritus: nee ludentes redduntur iis biles ad trauaserendum dominium, neque oblisaatur
57쪽
ad testu utionem nisi post lanten lana iudicis. Ex eo
autem quod contractus sit probibitus, non ideo Meipso est irritus, o Ma multa fieri prohibentuν,. quasi facta fueri , νbrinem Οἷoris βν mirarem, cap 46. de reg. jur. ut pasci in matrimoRio post votum sim-pIex castitatis contra Lo, tu negotiatione Clericis. ii terdicta &c. Resp. a. Qui alea ludit , &, notabilem .pecuatae summam perdidit , sistendo in jure naturali , teneturtavere. Quia. contractus fare validus, ae proinde ex illo victo e compararie ius ad id, quod lucratus est. Praeterea qui perdidit, debuit ludendo conseri. tire in t olutio ein , si perdere e r alioqui mala fide lusisset, ideoque lucrari non potvisset. sed controvertitur, an i e civili communi seu Caesareo , lusor teneatur in eo istientia solvere debita ludo contractat Alii negant, quia , l. r. Cod. daaleator. Concedituu victo &. ejus la aeressibus jm repse tendi in judicio quod solvit. Ergo victus poteti iure retinere id , qaod solutum repetere statim polIcte
cui enim .lex dat actionem.. repetendi, et etiam dat exceptionem , ut non solvat, texta ren jur. 7 t. in 6. Iur ad agendis m admittitαν , es ad exeipiendum mulin o masis,admittendus. Et I. IS9. g-de res ,r. Prae rerea Ieses Caesareae ilatuunt, ut victus Gogatur solvere. Unde cum retinera m amorem, de datam recipere aequivaleant , . inivitum.non est con odi rem modum absque inutili circul, eligere. Hinc l. I. f. de eompensat. dicitur; Interes nost- ραι ur-nstra
Alii vero contendund , debitorem teneri solvere nisi judicem. requirat prγ debiti su ,- G1blutione . ia r. Qui tu ut, valide iuste ἰ ergo conrearit oblitationem flandi Kontracta, valido , donee irritetur, di sic victor habet jus ad solutionem, donec eo FI vetur per judicem. a. . SD ut qui valide I sit δέ p.rdidit , non . potest ante sententium . judicis solutum
repe Iere , aut Dcculte recipere; ita nee potest ante sententiam non solverE. 3. Leges non .concedund juste pet eadi solutum nisi ita, iudicior ergo ius non solvendit acquisitur solum per sontendi aua judicis,' Nouum dicunt , victus . non Cogatur solvere , subinael li .dit ut a 'indiae, unde signi heaut solum actionem victori non dari ad repete adum. I irro certum est vi ctum teneti solvere , si juravit se soluburum i quia iuramentum de re licita praelianda servari debet ea religione Ac reverentia erga Deum . Dixi .iure. eam nataniri N/m potest ego alia corinietudo patriae, vel lex specialis annullans obligati nem naturalem lolvendi debita Iudo conpracta, p ut
est ici Gallia ex edi cta Ludovici XII s quoad hoe reeepto. Sed vadetur.in his rebus standum esse consuetudini receptati, nec lcge abrogatae-
Resp. Sponsio est coutractas , quo duo vel plures
de veritate aut eventu rei alieujus Pontende se ,
sibi invicem aliquid spondent, ut id sit eius, quiveritatem fuerit ads)curus ..
Ut hie contractus sit justus, necesse est e I . in rea de qua agitur, in eodem scusu ab utroque acti. piatur: nam alioqui nullus ci I t contractus sponsionis, siquidem spondentes xi an eonsentirent in idem,
si diversimode rein intelliserent.. . Ut rea dc qua
eontenditur, se incerta utrique contrahenti . Alioquia jam non esset aequalitas in spe & periculo, quae aΔjustitiam sponsiociis requiritur: nam sponsio est con tractus ouerciux, quo emitur spes lucraudi perieulci perdendi . Hiae si quis certus de rei veritata, vel in vendu , aliquid syonsione lucratus est,. tenet ux id rem tuere, etiamsi de lua certi cudine alterum monuisset, qui nihilominuru vellet eontendere. Quia hic non vult do nare, aut se punire , sed spondcre, eo quos puteo rem esse semper incertain, dc falli ab alio: &.ideo diligen et pollea veritatem inquir Id. Cum autem sponsone eurit ux, & vendatur spes lucri perieulo amittendi, veluti merx pretio ; si nullum siti perieu.lum perdendi. , ndiit emitur, nec venditur; ac proin dα i alidus est cGntractus, sicue invalida .estam pii vageminae saliae pvo vera , . etiamsi emens, monitus stais. let fusam esse, sed .credere noluissee. Delus.
quae qMs vult fieri poli mortein cum institutione haeredis, vel legallari, uniserialis . Quod addo, quia in Gallia ad - testam, vin non requiri κν haeredis iii stit ut io, immo li fiet v, dieitur testamenium a ju dicibus deesar Midum esse irritum: quia.leet consue tulinaria permittit solum institutionem legatarii universalis , quando non inuitui us haeres 1, , . qui ab
D,viditur in solamne , iis qdici servantur omnes solemnitates a jure praescriptae; & in privilegiatum , quo4 valet , etianisi non omne, illae solemnitates serventur: tale est teli amentum militare. Solem nasubdividitur in serrptum, leu elausu in , quod fit scr)pto coram testibus reqvistis; & in nuncupativum,sbu apertum, quod fidi viva vore coram tellibus requisitis, licet postea pollit loripto mandari. . Circa solemnitates a iure in testamentis requisitas , contuli debent leges ac I eorum consuetudines. Jure autem Caesareo ad testamentum soriorum haec requiruntur. I. Ut haeres claris &-eηpressia vel bis instituatur ,- illiusque nomen propria manu testatoris
scribatur; vel si aliena, ipse testator scribat, & so
scriptum ae involutare,oiand .it testibus, dicatque iaeo suam ultimam voluntatem contineri. t. Ut adhi , an Fur simae in testis rogati, masculν, puberes, idonei, hoc est , qui non excludamur a iure, qua eae sun haeres, si iussamilias, sariosi, damnati ob er inen &e. 3. Isi omnes δέ saguli testes nomen tuurn subscribam propria manu, & annulo leu sigillo o
signent . 4. Demum ut id torum in uno eodemque loco & tempore, unoque contextu peragatur l. Ir. Cod. de testam. Ad nuneupativum requiritu D siaumue testator suam ultimam voluntatem tam circa. haeredis institutionem, quam circa legata coram sopbem testibus, masculis, liberis se puberibus, & ad id vocatis, dinci . vet. distincta voce , ut possit audiri. Quaest. II. An testamentiam desiit ,rum solamnρι a a
reruUisa a iure civιIi, validam est in conscientia E
58쪽
πιθ Cirea hoe multiplex est sententia . Ptima
docet, tale testamentum ess t invalidum in utroque solo, ita ut haeres per illud institutus, & legatatius teneatue ante sententiam Judicis restituere haeredibus ab intestato. Secunda asserit, valere in conscientia, ita ut haeredes ab intestato non possint lieite repete
te haereditatem vel ligatum ; di si adiudicetur ipsis a iudice , teneri ad restitutionem, si ipsis eonstet de
voluntate testatoris. Tertia inter has media, docte illud nullam parere obligationem civilem, sed solum turalem, & quidem infimam, quae per iudicem tolli possit, atque ita non esse omnino invaIidum in soro Ponseientiae , ted valere ad hoc, ut haereditas vel legatum possit retineri in conscientia, donec a jusice adludicetur haeredibus ab intestato a neque etiam omnino firmum , quia post lententiam iudicis relicta per illud restitui debent haeredibus ab intest tot Ita Can ex, Laν-.rn, . alii, qui sie putanteonei liaci posse leges in ipeciem com eas. Unde leges, quae dicunt testamentum destitutum ibi lemnitate pio insecto habendum, nullum esse, sciliret, inquiunt, per sententiam iudicis, aut ob desectum . . . lamnitatis emeaeiam ejus elidit. . Ego assentior iis, qui docent, hae in re eontii-lendam esse locorum consuetudinem, & praxim tu diciorum, atque servandum id quod aequus iudex perspecta penitus veritate iudiearet. Nam idem in utraque foro servandum est, ubi serum externumtion uititur salsa praesumptione, nec damnat in poenam quae iudicis sententiam requirit. Ouare si judex
quamvis certo norit voluntatem testatorii, rescindat
testamentum ob desectum solemnitatis, Et haeredietatem ac legata prophana adiudicet haeredi ab 'intellato, ea ipsi debeatur ia eonscientia ante sentenctam . Quia seue privati possunt apponere contracti bus suis conditiones, quibus omissis nolunt valore contractum ita princeor, vel respub L eul subditorum personae ae bona subjiciuntur in ordine ad bonum commune , mpuli propter fraudis periculam, S majorem dispositionis cautionem tacere , ut consensus contrahentium ac disponenti uni sine eerta s lemnitate esset de facto irritus ἰ fecisse autem eonfiat
ex verbis legis, uti consiretudine & praxi judicio-πum, quae est legum interpres. .ra. Testator tenetur haeredes instituere in portione legitima descendentes , 8c his deficientibus ascendentes , nisi justain ex haeredandi eausiam habeati unde hi dicuntur haeredis neeetatri . Quaest. UL Quinam testari non possunt Resp. r. Qui carent usu rationis, ut triantes , Ω
perpetuo amentes . 2. Filius familias . Si tamen pubes
sit, potest testari de bonis castrensibus ac quasi castre sibus ad quaslibet eaussis , de de adveutitiis ad pias eaustis: sed eum patris consensu, ex e. 4. desinu. in o. 3. Servus. 4. Religiosi solemniter protess. r. Prodigi post interdictam administrarionem . 6. Qui
eommiserunt aliquod eximen, eui iure an -xa est talis poena , Ec morte damnati. 7. Clerici de bon s re etesiasticis, c. '. de νε m. in multis tamen locis co suetudo est eontraria; sed semper tenentur de iis inpias caussas disponere : nam juxta communem sente tiam tenentur jure divino naturali ea bona toto vitae tempote se impendere. Quare nullamusuetudo, nee
potestas humana potest e sexcusare vel dispensare.
Rest. Est seriptura continetas ultimu voluntat is dispositionem circa ea , quae quia vult fieri post mortem citra haeredis, seu legatarii uniuersalis institutionem. Adhibetur ad legata ae fidei commissa r linquenda, vel ad aliquid explicandum, aut mutam dum circa testamentum. Ad e jus vitorem sussieiune quinque testes litet non rogari , nec requiritur, ut testator manu propria subseribae. aaest. v. 2uaenam notanda sun e rea legarast Res . sequentia. I. Legatum est ultima voluntatis dii politio, qua testator particulare donum ab haereditate selectum directis verbis alicui relinquit. Sumitur etiam pro ipso dono sic relicto.
i. Legata solvi debent ex iustitia stat ita post aditam haereditatem, & hoc legatarius acquirit eo. rum dominium. Quare si executor te st amenti negligat ea solvere, tenetur de damno inde secuto, diam ceat contra proprium incium in damnum alterius et executor enim constituitur ad praestandum id amne', quod testator seri voluit, qui autem peceat contra proprium offerum ad alterius commodum spectant , peceat contra lustitiam. sp nullus sit eotini tutus executor , tenetur haeres et nam haereditatem aceeptandoese oblinavit implicite ad praestanda onera ei annexa. 3. Legatum transmittitur ad haeredes legatarii.
. Legatum sub modo factum obrigat ad modum illum obsereandum, si modus si in uti Iitatem tertii. vel legantis. Quia tunc tessator praesumitur voIuisse a 4 eum obligare δε seeus dicunt, si modus se ia s Ia n utilitarem legatarii, quia non praesumitur obligatio inducta, nisi aliunde colligatur, sed Iolum te. stator explieuisse motivum legandi. Quando autem testator obligat ad modum implendum, aliquando obligare vult, non ita eamen, ut si non impleatur. legatum revoeetur, Si resti eul debeat, Ad ut pereet legatarius contra iustitiam , si non observet. Aliquando vult, ut moao non obter at rea Iegata restit iatur, vel eum fructibus perceptis, veINae illis. Qiae omnia pendent ex intentione testatoris , quae arbitrici prudentis ex ejus vectis, dc aliis conjecturis a. eit-eumstantiis colligenda est. Quando legatum relictum
est Eeelesiae, vel piae eauin sub modo obligante ,
nisi aliud tenator ex resserit, non censet ut voluisse , quod revocetur legatum, si modu1 non servetur, e. mrum , de tonali ion. appos
r. si legatum ad certam piam causiam factum heia queat ei applicari, debet ab haerede dari In alteram piam caussam impendendum judicio Episeopi . Nam defunctus censetur in tali easu voluisse, ut alieti piae eaulla appliearetur, eum id a que se gratum Deo,& utile ejus animae. Episcopus vero ut interpter v
luntatis de iuncti, tune habet Ius legata pia ad alium pium usum desinandi, ex e. 3.& I . de ιs-. Legatum vero relictum ad caussam prophanam , si imp eri nequie, redit ad hiredem . o. Qtiamvis testamentum ad caussam non plam defectu toremnitatis esset invalidum in utroque sero, tamen legata pia in eo conteata valida sunt, re ea statim seriere tenetur haerea in intestato, si constet quoad illa de voluntate defuncti, ex eap. t t. de υ-
stant. Tum quia ipse pia legata sunt remedia vulto ad tellatoria lalutem necellaria, & semper utilia , immo saepe restitutiones ex iustitia debitae, & a eou-
59쪽
sessario praescrip ae; Tum quia iuxta leges Carsre is legata etiam prophana relicta sine sese nnitate requ sita solvi debent, si constet de voluntate de uncti, ex instit. d. D. e.m. Si ex c. q. de restam. In Gallia vero iure consuetudinario secundum communem metorum Gallorum sententiam haeres tenetur in consci eiula solvere legata ad pias caussas, quamvis in iis, xel j i testamento praescriptae lolemnitates cinis. sar fuerint: secus si sint ad caussas prophanas: Hi nequando haeredi constat voluntatem testatoris esse, ut
aliquid in eaussam piam distribuatur, licet id ia
ro exterari probari nequeat, tenetur in conscientia solvere. Τune enim probatione opus non est, dum de veritate constat.
Resp. Est ultima voluntatis dispositio, qua testator fidei nae te dis committit aliquid alteri tradendum . Duplcx est, aliud universale, in quo tota haereditas committitur danda alteri. Sed lus Caesareum concessit fi eiecim missario quartam partem hxreditatis, quae Trebelli antea dieitur a jureconsulto Trebelliano, ne inutiliter haereditatem adierat. Aliud particulare, cin quo tantum pars haereditatis committatur danda alteri. Quaest. VII. In valeat in uero consciantiae fido eom. missum in favorem Hur , qui peri letes non potes ina res vel legat artus iustitis rR '. I. 1 Testator petratu mortaliter ita dispon)ndo, Se etiam is, qui e lis. dispositionis executione in promittier quia violat legem dustain, quae . id graviter prohibet. Hinc SHier. epist. ad Nepotian. ait rγὸν fidei eommise legibias illudimus. Resp. z. Is qui Per. fideico. amissu in fetiam occultum, haereditatem aut Icgatum accepit tradendum personae, . quae per leges excluditur ab haereditate, . et legato seu Jono, puta filio spurio, vel uxori do uiicti, ita ut non acceperit, niti sub hae eonditi ne tibi senisseata: non potest licite tale deiconinus. sum exequi , ded tenetur accepta resiluere legistimis
haeredibu I ab intella O. Ouia I. alioqui ageret contra sute sonem di sinena legis , N ipiam legem prohibentem syne haereditas vel Iegatum di donum talibus perihnia tradatur sina pliciter , ideoque Give directe si e ludi recte. Nam eertum est, . quod is com inii νιν in Ietem , qui legis verba compi sens, eontra ι.sse nititur voluntatem, reg. 38. Hr. in 6. Er eum
quid una via prolabetur alisMi, ad id alia nais debor admissi , ara. 8 . Jur. in 6. Iιm vero quae contra Iur' ne, ει,εηι , o iUectis haberi, regu o . tur in s.& laxes iustae obligant in.conscientia. 2. T.ile fidei-eommissum est .in fraudem legis, ejusque emeaeiam
prorsus elideret, s liceret aut valeret. At fraus oritas alieni parracinari non debenti ait Conci gener. Lateran. IV. can. 46. Item persona, quae per legem ex eludi mr ab haereditate vel legato, re ipsa bona acciperet a principali restatore per alium tamquam iv
nruinent uin: lex id vetat, hoc ipso quod illam
osse eo munem Intem iam . Igitur tale. fidei commissum debet. censeri tamquam
si sinum non fuisset, ae proin te bona desuncti per illud aeeepta pertinent ad haeretis legitimor ab intestato. Nam qui aeeerit aliquid tradendum alteri, non potest illud sibi retinere, quia revera non ei
doratum fuit; neque potest tradere ii ie , qui me pes sunt i apaces illud aeripieudi. Hi ne CoWar. αΑtor. ex communi tui ii se ait sententia, docent, filium sputi uiri qui acceptis e bona patris per fidei conmissu in , vel alio modo, teneri a ate omnem si itinteat an ea restituere legitimis haeredibus ab intest to venientibus, vel restamento institutis, cum lusi
lege rora ii . norum capax non sit.
Porro in Gallia id omnino certum esti nam ibi. S i ,rte etiam in multis aliis ducis quod vi et fidei conam illa ui jure saltem consuetudinario vim Iegis hisbente4 de obligante in conscientia, reprobatum est a nullusiaque jus tribuit .
Rest. Est jus perpetuum auctoritate Eeel sae re ti- si tutum pereipiendi fructus ex Mi s Echlesiasticis propter orietum spirie uale . Cicitur. I. Iur p.rpetuum: quia bene si iuni institu- uin eli, ut scor per duret, adeo ut si v l auferatur, debeat tribui alteri. Hinc vicaria amovibila non est pioprie Beneficium. 2 iac DrAate Ecelesie . hoc est ,' .ipae, vel Epli copi , nam ad eos lidos pertinet ossicia spiritualia instituere, eisque proventus anncet re P Bine Carpellaniae non collativae, sed a privatis dieci in per- . pecuum doratae Pio Missarum celcbiat: oue, non sui it B m. licia. 3. Ex abinis Aesesias se , id est EoeIesiae ad Delcultum donatis, ex quibus erccta sunt Ac ne seia , & ex quibus soli fructus cedunt benefidiariit, non autetu undus, qui semper remanet Ecclcsae euius bona immobilia alienati non possunt sine iust 1 causa, de licentia Papa': alioqui alienatio a ipso jure irrita est . 4 Propter Upeium stirituale, hoe est , ad functiones seu actiones aliquas spii tuales obcundas, quales sunt recitare Horas canonicas, sacere sarruin , adminis rare saeram tuta, praedicare verbum Dei &c. Nanthncscsum . propter ossi 'ium lassit ut m est, & ad aliquam function&n spiritualein obligat ex Concit. Trid. sess. 1 r. c. 3. dc ult. de rescript . :in s. ibi: O cium propter quod Benesiesum Ecelesiasticum datur Quae u . II. si oti plex es Pen ε etiam tR p. Dividitur I. In Ac nescium is ql re, quod Cloicas. ita eularibus ἰ & in regulare, quod Regularibus addictum est, & conterri debet.
1. Iii limplex, S: duplex. simplex est illud, quod
nullain trabet adnexam curam animarum . iurisdio .cinem , Ρ aeterminentia D , dignitatem, a s ta misera. tronen , feci solum Obligationem. reeitandi essi 'iuindivinum, de Miuas celebrandi; ut Cappellanis sui-'
60쪽
Canan Ieata , item Praestimonium , quod est
portio ex reelesiasticis pinventibus detracta , quae adolescentibus studiorum caussaeonfertur, in titulum Perpetuum , habetque annexum ossicium, spirituale . Duplex est illud '. quod annexam habet curam. 'ani marum, vel iurisdictionem in foro externo , vel praeeminentiam , vel administrationem Eeelesiasticam , ut
Episcopatus , Parochiale Maeficium , Abbatia , Praepositura, Cantoria &c.
3. In manuale, quod potest ad mllatoris nutum auferri , id que deficit a proprietate Beneficii desectu perpetuitatis ἰ S in non manuale, quod adimi
nequit , nisi ob crimen, vel irregularitatem . . In collativum , quod confertur per voluntatem absolutam ae liberam Praelati; in patronarum, quod confertur a Praelato ad praesentationem ves nomin tionem factam per patronum:'N electivum, quod per suffragia electorum, accedente postea confirmatione , consertur . -
I. In titulare, quod stilicet ad vitam, fle eum plenituline Iuris consertur 'At ia commendatum, quod solius ministrationis, aut eustodiae caussa da- utu Quod si detur inivitam commendatarii, tunc omnia fere iura eis Competunt, quae titularibus . Uade commenda perpetua aequivalet Bene fieta in
6. In incompatibilia , & eompatibilia . Incompatibilia sunt ea, qua annexam habent curam animarum , vel quae personalem residentiain Ullulant , ut sunt duo Episcopatus, duo. curata Beneficia, duae disgnitates 8ce. vel quaes in eadem Erclesia inuituta sunt ad 'Eumdem finem , habentque idem onus ac, ossicium eodem tempore persolvendum qualia sunt duo Beneficia uniformia sub/eodem recto', ut duo Canoni catus in eadem Melesia. Compatibilia vero sunt ea, quae personalem residentiam non exigunt, nec idem
onus ac ossicium eodem tempore perso Uendum. Quaeli. IlI. sevor madis ac Mariantur Benseta
tutionis.autam canonicae a diverti sunt modi, nempe sex , quibus beneficia aequiruditur, nimirum . I. Collatione , libera . 1 . Praesentatione , & subsequuta
institutione. . 3. Electione , & subsequuta confi: matione . 4. Postulatione , & subsequuta a btin i sIio. ne i s. Resignatione accepta in favorem. a. Permutatione approbata. Sex illis modis addi potes . interdum, sola electione lux habentium absque alia eonis firmatione, de tunc cicuntur Beneficia electiva colI
tiva, . alia autem confirmativa
observanda est hie regula Caneellariae de triennali possessore ,.quae sie habet. Voluit in arvinavit idem Dominus noster, in F quia quaeumque Benesia reelsesiastica, qualia eumque fur, absqua/maniaeo ingressu,
- .nanea censeri dein te i. Valer autem 'in utroque
sero ex ci mo x de seqAU. quia' Papa -supplet' id ἐquod de ea ex iusto titulo, censeturque; illud inistisea conserte. sed ad hor requiritur titulus saltem inlarat . di capacita/ pplisaris . alioqui haberetur
pro intruso. Quod si provisus habuerit impedimentum sibi cognitum, cum ei collatum est Mneseium,
r. v. desectum aetatia, eensuram &C. tum non e
prodest istiua regulae praesidium, etsi titulum color tum habuerit, quia non possedit bona fide.
s. I. De ' libera estuatisne .
r. Collatio libera est eoncessio iuris realis in Beneficio, pr cedens ex'mero arbitriti conserentis. Dieitur libera, ur disti figuatur ab institutione & eo firmatione, quae sunt quidem Collationes, seu concessionex juris, sed non liberae: nam tenetur Prael tus Praesentatun a patrono, & . electum sust agas iam
ctotum instituere, nisi obstet indignitas Praefrutati, vel electi, quae probetur iuridice. - . Iure communi' Episcopus habet potestatem eo serendi Beneficia in Dioeres sua vacantia , cum in ea sit princeps & moderator laetorum. Hane habere possunt etiam alii inseriores, ut. Capitulum, Abb ter i SNeollaisr Beneficii illud conserre neglexerit intra sex menses a die, quo notitiam vacationis habuit,. vel si intra illud tempur indigno contulerit, eollatio iure devolusionis pertinet ad proximum s petiorem se gradatim ad Papam, a quo non regredi tur ad Oidinarios l. Lieet debeat conferri Beneficium sine pacto,
conditione , Episcopus tamen potest exigere condi tiones , quae ex natura rei insunt: cum enim exigantur.tacite , possunt quoque exigi expresse . . 9. II. De Prissentatrone, O iure Parra natur
Praesentatio est exhibitio personae cujusdam ad Bene fietum, legitime facta per patronum superiori, ad quem pertinet institutio, quae est coaeemo juris realis in Beneficio facta ad praesentationem patroni . Prxsentatio vero potest in ri etiam per lateos, si 1
patronaeus habeariti nam praesentatio non dat jus in re, sed sol viri' ex dispositione canonum dat ius ad rem , ita ut is praesentatus institui deb. at a praelato, nisi probetur indignus . Iue mimnatres est potestas prae entandi Clerieum ad B aeseium vacans. Dim, vacans ι nam si non varet, irrita est Praesentatio, eo quo fit contra bonos mores utpote praebens desiderandae mortis ore sonem. Et ob hane caussam prohibita est promtilio Beneficii antequam vacet, caP. 1. de conee s. r
hend. ex Conri I. gener. Lat III. uod si fiat, nulla est promissio, sic ut provisio inde Obtenta rex res.
Pluribus modis hoe jus acquiritur . I. Fundatione , hoe est donatione soli, seu m eae ad superaedi fieandain Ecclesiam x. Ipsa Eecletiae aedificatione . 3. Dotatim ne Eeelesiae, assignatis sine ientibus reditibus . . Unde possunt esse plures ejusdem Ecelesiae patroni. a. Prae. scriptione, set licte multiplicatis praetentationibus putein pus immemoriale r.. Coneestione Papae. Ius Patronatus dividitur , in Ecel. siasticum, quod alicui competie ratione bene fieti a se potissi, aue ex eo quod de bonis Ecelestalii eis Maesi iuua fundarit . vel dotarier & in Lucum, quod alicui competit ex eo quod ipse vel aliquis e suis praedecessor blis Ecclesiam laudavit, vel extruκit, rei d tavit.