장음표시 사용
131쪽
Impendeant, in eius temporum communionem suo fortunas collatas habeatit. - Non maior Phari saeorum et praetoris roni. videtur esse sit uilitudo. In copiosa peccatorum ordinis illitis enumeratione
Gsm. 51-55 nullum paene reperire potui, cui cum
scelere praesecti provinciae eo, quod solum notatum, tanta esset similitudo, ut, ment1one illius .. ἀδαsae facta, Pharisaeorum facilius quam portitorum mea moria animos audientium subierit. Commemorata quidem a scriptore Luca nulla alia est pars ossicii praetoris quam ea, quae in pecuniis publicis procurandis versatur. Aut igitur in hoc potissimum genere peccaverint isti necesse est; aut id, quo Praecipue populares ridivexarunt, velut disciplinae moriari corruptio, cum opum terrae dissipatione rapinis conseratur. At Luca quidem in te
preto v. 14 Pharisaei ipsi de pecuniis tantum egis
se Christum arbitrati sunt; neque η αλληγορία ultra parabolam ad n 9 sq. pertinere censeri debet. Atque potestas Pharisaeorum, posteaquam Ios. Arch. 13, 16 Romanis summa rerum commissa fuit, ad publicas res et opes provinciae iii primis minus patebat, quam ut hasce perdendo robur populi debili tare dici potuerint. Loca Mi. 25, 13. M. D, 39.
42. vix suffecerint, et v. 46, ubi in ν. νομικοῖς separatim dicitur, legum morosa interpretatio potiusquam onera vectigallia imponendi lubido notatur. Neque aptius inter se contendantur severiorem quam molliorem vivendi rationem sectantes atque esse minatus ille; summa apud plebem gratia Valentes eamque studiose assectantes atque Verres; quema modum hi ' hantea cum decumanis colluserat, pos hac iniquas horum pactiones rescidit, ita Ph. a Portitorum scelerata societate discedere tandem de
132쪽
D. De usu locoriam, in quibus Lucas suam et Christi de divitiis sententiam evo5uit si ).. Cf. Schulet. P. I - 55.
Primum de eorum Iocorum ratione et de lectu agendum, in Piibus Lucae peculiaris Dae- ripartium essentialium s similitudinem Beruioldi. S:
83. S.. 'animo informaverat; Velut: οὐ δυναμενος τἀλογον ὰ ποδιδόναι μετεστη - Iudas isnec Convinci potuit Nec μετεστη ἰ ira domini est causu minae rerum . oia. - Causa In eius Iudae est rerum Iesu ruina;
tum qui pratu Iudae φ quae Iaudatio .. Iudae PSi historico interpretandum, unius etiam partis et . e uua ha . partium discrepantia, quae facile ad 'Tem accommodari poterant, nonnullarum similit dinem superat Et omne comparandi cc. si Itum eludit. - Meam de hac similitudine sententiam supra. P. 87-89. EXPOsui. 53) ΕΑ, o tandem as quando a confusione et commixtione scriptorum vitae Iesu Christi recedendum. id, qui aliquem in his risum hahet et cum religio pe quadant Potius quam pro arbitrio antiquos et sacros libros, . Omnis disciplinae christianae sontos, tractare consuevit, sacile intelligit. Ne ut terreantur quidem nostrae aetatis interpretes, o mortuis revocandi sunt Ita uberi, Rusii, Gerhardi, Osiandri et religna cohors eorum, quos Augustinus de consensu etc. Ionge superaverat prudentia, Bengelius iamdudum explosit: in istos enim, quae S. V. Schul Eius p. 15. I 6. disputavit, dicta sunt . Alia quaedam Tecentiores vel tenere Vel invasisse videtur libido, singulas res a Iesu gestas certo temPO-ris ordine disponendi, alterum scriptorem Pro al-
133쪽
dam de divitiis sententia inesse cxistimetur. Diti
serentia Luc. et ceterorum inter se non in re ipsa, sed in frequentia sermonum Imius argumenti ce
terius interprete habendi, uni alicui, velut Lucae, plurimani ab omni sere parte si dein prae celeris
tribuendi, id denique, quod quisque in singulis
Iocis disponendis et exponendis cotistanter secutus ait, demonstrandi.
Seiungendum istor esse Mium a I c. in inle pretando, illud quidem manifestum est: iii causis autem liuius rei praecipuis nescio an peculiaria - cuique ingenii natura haberi non pcissit. Secerni hic disent, qui sunt e genere historicorum, ab iis, qui doeendi' praecipiendique caua scripserunt: Ionge minus valuit in illis, Mis et Le. t inter 'scribendum ingenii iudoles, longe minor etiam est inter eosdem discrepantia partibus in iis, in quibus potissimum dico autem orationes et sermone
ChrisM vis illius, si qua fuit, mygna esse debuit. Effecit hoc utrumque ossicii historici ratio; pietas
enim illa hebr. historicorum Consensum potiusqnam dissensum peperit. Quae 'autem est discrepantia, ea et cernitur magis in delectu ot dispositione reriim, oratione, aliis, quam in rerum ipsa-Tum expositione; et exorta videtur cum aliis eX causis, velut temporum Iocique rationibus dive sis, tum inprimis e diversa natura ipsorum sontium,.quibus quisque utebatur. Etenim litoris et doctrina minus imbuti illi non tam scripserunt res a Domino gestas, quam quae a testibus acceperant, collegerunt. Hinc accidit, ut, e quibus duobus maxime vis ingenii cuiusque cognosci possit, ea potissimum desint. Primum enim constat sibi uterque scriptor in verborum delectu, usu, COm-
134쪽
131 nitur. Atque ex hac quoque tum domum recte de scriptoris ratione Seutiendi iudicari potest,
Cum consulto inentionem divitiarum vel egesta positione, in omni oratione haud parum, tam pa-Tum autem in rerum delectu et expositione, ut nullam ex istis legibus, scit. quas recentiores iis Ecripserunt, Servaverivi, et, ut unum commemorem , locos praetermiserint consilio proposito , si quod fuit, convenientissimos, et Vicissim. Deindo,.quod divinarum praecipue Texum natura ferre dic tur, ut eae mentis humanae vim et iniuriam qi Aipatiantur, id magnam Vim habuisse in conscribendo, ita no discrepantiae causam fuisse, ex iis commentariorum partibus, in quibus inprimis conspicuum illud esse debuit, minime consPicuum est: nam inter se quidem illi inulto minus et rarius in orationibus et verbis Iesu ipsis, quam in rebus discrepant. Denique, si iidem rem ad suam quiiquo naturam potius quam se V rem accommodarunt subiective magis quam obiective, ut ita dicam, acripserunt , nescio an inauditum hoc sit, duo ii scribentes ad tam similem accommodationem 4 na tura fuisse institutos. Quum enim discrepantia 'i1 haud exigua pars vel non Poasit a peculiari cuiusque aiatura repeti, Vel Possit commode ad ali is, ansera commemoratas, CauSus xeserri, tanta in x tiquis et iis quidem, quae Praecipue ad cuiusquo ingenium conformari solent, deprehenditur similia ludo et convenientia, .ut ipse quidem sacile crodan animi quodam impetu latos magis quam consilio o propria meditatione ductos azripsisse Nostros, se illum ex summa illa filii dei et rerum eius admira tioite ac vencratione κνευ ατι α ω) exortum pulein quae totam menteni animumque, taliquam integrumct
135쪽
iis factam esse apparot, necpae alia linius cansa liolai coin modo porcsi. Nino secernendi ala eo, de quo nos quaerimus. locorum geuere, q uicunque,
eo usquo et in lactum recenti et nova sua vi sa-cile ita occupasset, ut pari quodam imperio naturam Cuiusque moderaretur.
Si lautem in scriptoribus Vitae Iesu de rebus
mitis non tam ad veritatem, maiori certe ex parteger in anam et incorruplam, Quam ad ii'sorum genientiam traditum est, ac si hoc solum modo ad augendam rerum divinariun cognitionem, ad to
rorem et putredinem quasi ab ea pro lsandam, ad splendorem ni agnificentiamquo Redemtoris nostri et rci citristi aliae velandam porpetuum aliquod a deo mor Iibus agerri potuit adiumentum Sehalet. 16- I9 , dubito equidem, an interpres 'per hoc debeat, per illud possit sinceram veritatem divinam detracto vestitu humano cernere Oculis conari et, ne. lardi Ingenii esse videatur, sontes videre malle, quam rivulos consectari p. 19.uo iiii l. . Nam hoc ipso tollitur illud adiumentum. Ie s; propterea hoc non seri sententiamque illam utramque sibi constare dicas, quod studium solum idque inlinitum ponatur, hoc ipsum si non maXimam partem Vanum sore, ad interpretem certe nihil attinere videtur. Intispretia hoc tantum est, iit tum quid singuli ii, qui poripserunt, non quidii, de quibus scripserunt, senserint, videat, tum illos inter se comparando, in quo consentiant, in quo discrepent, coIligat; nisi hunc eunctos complectentem interpretem in historicorum numero diabere malis. Si ab hoc utroque interpretationis genere deserimur, nos omnino desertos saleamur. Natura sontiunt, nisi qua postea accessit corruptio, Disitu omiu
136쪽
tur. ΙΔ IlIs citi tu colligendis sontium, quilius
ad iiit inriti olent a iiiiii attinet, officii olus' naturam et sines ii Oii natitat . Interpretem enim eum diocre
miratis sudicere ipsi viileatitur, iii Mi scire snogative agere, inquiunt quam umbram disciplinae Christi, ACal. Ρenetrando ud princis alem lucis et veritatis sodem venari malit. Iudicare, quid sit ex iis, quae ad nos Pollula sunt, divinum, quid 1ioli, 'Sinino adeo, quid praeter illa, hoc interpretis li. e. nterpretaritia non est. llistorici, universorum sonitium interprotis, est illud quidem: sed vereor, ut Conintenties horum intor se multum in hoc genere pro sutura sit. Accidit quidem, ut cognita corruptionis varietate Causas eiusd m, atque his Perspectis formam qua si conspicias ' sed caret in hac Nostra causa Iaistoriacias Praesidio quodam, quo criticus, quem dicunt, utitur. Livio enim iii plerisque scriptoribus magna suppetit copia locorum, in quos nulla suspicio depravat, nis cadit, quibus igitur, tanquam regula .et norma, in iudicandis ceteris uti liotest, adeo ut iustam sibi viam ad seco iniciundum s apertam ni unilam quo viteat. Ι.onge dissicilior est o brum locorum delectus, quos Ilistoriciis iii indaga Ddo eo, quodsi , Inami in sit, duces Sequatur, e X quorum auctorit do reliquis, vel ob disserisum aliorum, tamquani cibditum , vel ob rei traditae ilatura in aliquantum snspectis, existimet. Oua enim norma iudicandi eriti eo uti licet, quia, ubi non sit as,erta crispositiva
suspicionis causa, Tecle Syriptum esse CelISel. Pn i
Iere OPOxtet hi, toticia ut euin, qui, sublatis etiam
137쪽
quisque utebatur, ratio plus Valuisso videtur, quam praecipuum quod daria studium Iocum do divitia rum contemtione tractaudi. Nam ct desunt loci
coteris dubitandi causis, vehit dissensu, postulat, ut veritas expositionis alicuius ipsa demonstretur, itaque nullum locum ab omni suspicione liberare recto Potest. Vereor enim, ne, qui particulas quasdam commentarioriim de vita Iesu Christi prae cetorisaeeutua speciem quandam huius animo insorin avem Tit, in arbitrii crimen incurrat. Illiusmodi autem Tegulae ad quam de cunctis rerum Iesu scriptoribus iudicium seras et, quid Christo dignum habendum sit, definias, non potΘst nisi alieno ab historia niti fundamento. Si qui scriptores inter se aut secum ipsis aliqua in re pugnant, facit ars
historica iudicandi et eligendi potestatem. Ultra id autom; quod cuncti illi vel tradiderunt, vel non
radiderunt, vel ob dissensum inter se, brevitatem aliisve de causis in . medio reliquerunt, historico quidem sapere non licet. Iampridem contra eos desitum est disputari, qui, dum naturam miraculo Tum Iesu aut, ut do alio genere dicam, mythorum graecorum rationes et causas perspectas habere sibi
videbautur, in historicis haberi, historico dignum . quid egisso videri volebant. Si igitur Nostri tantum suo quisque ingenio indulserunt inter scriben- .dum, ut oscriptorem saepius quam Christum do- Centem audiamus, adversus cum, ut exemplo uta
qui illiberalius quoddam praeceptum nostro in loco dari sibi persuaserit, aut, si laic recte, adversus Luc. ipsum ea tantum is silii dei ratio sentiendi,
quae ex hoc ipso aut alio quo Terum Iesu scripto. xo cognoscitur, asservi quod animo do potest. Verumeuiinvexo neque ea, in quibus conseia-
138쪽
Donuulli aut rem laci quani apti, velut in Luca Iociduo, qui alγ. Mi. buut, 6, a - 4. 25, 51. Sq., ct in plurimis illorum, quos dicebam, si a cap.
.16. et 19, 1. diScesseri S, tam Ieviter et obiter di vitiarum vel paupertatis mentio iniecta est, ut huius Particulae causa totus locus vix possit delectus videri, 4, 18. 19. 3, 55. al. Secernendi etiam
ii, qui pari vel sit ili modo apud Mi. per
scripti sunt: 4, 6. 8. 6, 27 - 56. ,16, 15. II, n 2 - II. 7, 22. 8, I 4. 9, 5. 1Ο, 5. 18, I 8-So. 9, 25. 22, 5. 6. Valerat autem ad quaestionem Propositam ea loca, tu quibus Lucas aut alius quis aute eum, quae apud Ilium Suut, ea inter-- ,
liunt duo illi vitae Iesu scriptores, a persona huius aliena
sunt nisi Raete hanc, rem historicam, ex aliis nescio quibus Causis Tationibusque. existimare et fingere velimus; neque ea, in quibus dissentiunt. quum ne perlinuerit quidem anaglaopere hic dissen- isus ad verba Iesu, ea sunt, ob quae Cluisti sententia a Scriptorum sententia secernenda videatur. Ab eo certe quidem, quod istion constet, quae fuerit inscriptio crucis Iesu, quae consormatio orationis dominicae, qui Iali meriis daemoni Vorum et CUCCO-TUm quorutidam, quae regio, tu qua sanati hi sue 1 iiii, ab huiusmodi igitur quaestionibus Itoi I eX-di exis Scitulet. P. I 43. si eam commentariorum il-- ωxum inter se discreparitiam esse demonstraris Voluu-
e xis, ob quam, quid Iosus sensint, ex iis cognosci . Perspicique posse neges. Iininio ipsa quae est in Tebus discrcpantia, in tanto expositionis nermonum .
139쪽
pretando ad causam egenoriam et divitum accom-niodasse videri possit: 6, cto. πνευμ. OnitSS. V. 2 . δικαιοσυνλζν Om. V. 24. 25. maIa τ. πλουσioις immia Mentia. Is, 55. ἐλεηφιοσ. 14, 2I. II, 43. 25, 5O. quanquam nec in IIc. aut IO. T. πλουσίου me .
Secundo loco videndum, quid Iesum do divitiis sensisso Luc. inprimis tradiderit; inconsido a ate eui1n nonnulli quascunque ollinioncs ex thal-viudicis, apocryph. libb. V. T. et Alcxandi ..ο ὶ in Christi disciplinam transtulerunt. Et Continebatur quidem liuius pars quaedam praecuma rerum humanarum et divitiamina lupi . Contemtione: antiqua enim haec erat maiorum sententia et ipse viderat, quantum ossicerent divitiae houestati, quantum adiumenti ad huius studium asseri et tenuior, qua ipse utebatur, rerum conditio; paucos e dia vitibus divinae suae causae fautores ci adiutoreso. Locus Mi. α 5, 1i, si a L. 7, 56 propter offensionem potissimum, quam illa sententia habero Posset, Praetermissum eum esβe appareret, praeceteris huc pertineret. Quid vero, si sola ea se
monum illorum pars, quam Lucι perscripsit, ad id, quod propatum ipsi erat cs. v. 54 et Schleiotm. I. c. ad h. l. , apta ei visa fuerit 7 aut si haee sola . . vi innotuerit . 55) VeIut ea, quae Prov. i5, 27 in ps addidit, Siracis. 12, 4-7, et ι-tor libri Tobiae, II, 9, scripserun
a , Iesus Christus Non praecepit: nam V. παντα L. II, 4 I ad G et εσωθεν τά πινακος speCtat; quali
quam tribuisse aliquid Dominum liberalitati in stu- lio bonorum aeternorum, Constet. L, 14, ΙΑ.
140쪽
nactus erat, Prope instantem rerum omnium Iamiatationem expectabat; et, quod bummum est, aut
mo ei at divino et ad diviva crecto si . Nequo tanton, si has causas consideraveris, si equeutia sermonum huius argumenti, uequo, Si diVersa hominum genera, modus illud tractandi in hanc te opinionem indu cet, Iesum divitias ipsas perpetia a quadam nota et ignotiti uia condemnasse, authenelicenti ac tali tum uiuuisse, quantum, qui onte cum populares ad ros divinas itistituerant. Nunc enim cuiusvissenoris homines vcl de dignitate et pretio, quo egeni habendi sitit, xul.de divitiarum appeti iuaut pravo usu vitando, vel de liberalitate animi deo probanda monet LC. 2I, a - 4. 4, 18).ia 15. 6, 27-56.. 9, 25. 6, 54. 7, 4 I. II, 4 I. 'AL2, 15 sq. 26, 29 sq. 39, 8. 9. io, 2b-57 latius patet Aeti 9, 56, ao, JI. Δ, 2. 8. 2O.) -; mine futuros causae divinae in his teri s defensores et
Procuratores mentem antinumque ab onnii bo uorum huius terrae appetitu et usu sevocare iu
usa a rerum Iesti ratione vitaeque institutione aliena visa est, trudicem ob causam, At vero tenuis rorum Christi conditio ut maxime aliena erat ab usu diviti arum, ita minime abhorrebat ab earumlein contoni- tione et ita sortissime ad praecipiendum de recto usu impellebat. Deinde m egestas adversus eos Certe commemorari non potest, qui portitoribus Praeceptum esse censent. Denique de ipsa contem tione divitiarunt non est .cur di eam. Duili fle