Commentationes theologicae ediderunt Ernest. Frid. Carol. Rosenmuller ..., Gottlob Henr. Ludov. Fuldner ... et JOs. Valent. Dominic Maurer ... Tomi primi pars prima Tomi secundi pars altera Tomi secundi pars prima

161쪽

, sistinxerunt Theodorus Dassovius, Darines Hen.

. picus Oblach, Ioarines Fridemicus myretis alii apud Fabricium in Centi solio Lutherano locis supra g. s. Citatis. Neque in sinitam illam seriem

Caeterarunt observatiouUu1 SaCi arum inibo, quae Don iam ad versionem Lutheri, aut aliam quam clarique singularem, sed ad Onauses Spes tant, Dem.

Pu ad loca quaedam detecta sacri codicis, vel illustranda, vel rectius intel ligenda, quam fieri

vulgo solet. Unum tantum aut alterum Domi Dasso sufficiat modestius et prudentitas in Lutheri Versione emendanda versatos. Unus est celcherrianus Zelinertis in Bibliis. Luthori Germanicis cum subiunctis animadversionibus. Aliorsit 174o. 4. Ionis ne a Gottii eb Aie derma mitis i11 dem Hessisehen Hebouer Tom. I. 13. 959 sqq. Τοm. ΙΙ. p. 57 72. 222-252. 491-498. 768-775.

Versiones GermaDicae post Lirilieriam a Judaeis ortae sunt duae. Altera est Rabbi sise Asel filii Alexandri, qui Iosephi Asthiae typographi Amsi clodaniensis mutu et sumtihus dialecto Iu daeorum germanica ad mentem Targianaim et1Iabbinorum versionem edidit. Amsiclodami Anno

449. Christi 16 9. in Fol. quae deinde correctilis ii rodiit A. Chr. 168 . rcpetita in bibliis penta' idis Wansboconsibus Ilii oris Germanicis utique praeserenda ulteri iudaicae, mentemquc Lutheri

162쪽

saepe Oxprimens, quod Ostensurum so promisit Dosso Ditis in Ad lilatii talis ad conscusum In daeoriam Cum me iue Lullieri Wittelbergae

4. Vid. Caryzonii Criticam Sacram. P. 7s 9 sqq. Altera est R. Telutiel Den Isaac Alitet eadem dialecto litteris valditui Cis a typogropho mi Vaisch sumtilnii, id tristianorum II timetini Litium et Latirentii Lachii edit. Amsiclod. A. 459. Cluti 16 9. in Fol. priori postponenda et glossis vi ruleniis adversus Christianos interspersa, qualis longior est sub finem Cap. VII. Ies. quam lati his livoris expressam cxhibet idem veneraudus Caryet ius P. 762. 778.

Intor pontificiorum versiones cminhi in

paris Gembergit West phali, Theologiae Licon

itali et Pastoris Coloniensis, quae primum odita 165o in Fol. iussu Ferdinandi Electoris Colo uiae, deinde ex mandato Iohannis Philimi Cora Sehonborn, Electoris Moguutini, a Westphalisinis repurgata prodiit A. 1666. saepius repetita etiam in Bibliis Pentaplis WandJecensibus. Se

quitur DOu tam sontes, quam vulgatam ex odi sione Sixti Puinti. Resormatorum versiones Sunt Tigurina A. Is 24-I529. et saepius, receutisSi

meque A. I7O7. in o. edita, sacta partim M vcrsione Lutheri, partim ex latiua Leonis Iudae a Theodoro Bibliandro et aliis recensita Tiguri 15 45. et deinde cum vulgata et Fatabit Dotis ae-

163쪽

curate satis ad Hebraicam conformata, sed ge inanitas auribus horrida. Alia et melior etiam est Ioannis Piscatoris, professoris Herubornensis A. 16oa et Isio S. que in ex sontibus Hebrai- Cis Suam versionem concinnasse patet, et in quo studium accurate exprimendi textum, imprimis particularum Hebraicarum laudem meretur; quam-

miam Deile largior Uessero Cap. XIII. f. sio.

Qi4tices sacrae iudicanti, versionem sinii et Frdimetiit si eo cbnsultam esse, et germaniCa auri bus ingratiora accidere. Exstat pariter iti Bibliis pentaplis Waudsbecensis. Adde Heurici Horchii, Professoris Mai purgensis Mystifche iamd Pro phetische Libel 1755. 4. qui Lutheri versionem in Donnollis locis mutavit, maxime autem Stu diunx suum in mystica explicatione posuit. Vid. Acia Eruditorum Germanica Tom. I. P. 762. ' s. II. Ex nostratibus, praeter iam commemoratam zelaneri editionem Lutheri Altorsit a 4o. 4. quae neceSSarias maxime annotationes ad emendandum Liritimum continet, aliter vertere V. T. Coos erat . Saaertus, Prosessor Altorsinus hi der reut-εchen Libelubersetzum, quae 1665. 4. maiore edita, usque ad finem 1 Sam. 17. decurrit. Opu susceptum erat hortatu ducis Brunsvicensis Auguδti, Sed propter motus ideo excita os soppres sum Iatet in bibliotheca Guelserbitana, ae in t au'cis Privatorum mavibus est. Sub sitiem singu

164쪽

lorum capitum sunt notae, in quibus rationem versionis dissiciliorum locorum reddit ex sentiabus. Μulta ex Belgica versione petita sunt et stylus Germanicus est coactus. Recentius prodiit interpretatio Germanica Pentateuchi Ner hesinensis autore D. Laurentio Schmid Wortheismii 1 55. in .. sub titulo: die gotelichen Selari em vor den Zeiten des Messias Iesus, der erue Theti, nach einer froen Ueber5etetvng, roelchemit Anmerkungen eriri eri und bestiatiget GDQAutor Domina propria ex lactione maSoretharum totidem litteris exprimit, quod nobis insolens est; praeterea licentius vertit, praesertim loca do 'Messia et Trinitate invertens, ut pro litterati

versione habere nari possit. Nam ut ex ann lationibus constat, non tam sequitur notiones vocabulorum in ipsis scriptoribus latentes aut parallelismo demonstrandas; sed suas animo Comaceptas definitiones et philosophandi rationem sequitur, autorem vero Praecipuum habet A. Clericum, ip e genii linguae Hebraeae et philologia

eorum subsidi um non multum peritus. Controversias ea de versione natas collegit nonnemo

165쪽

dum elatiolata Guelserbiti mami scripta Iatot in illa insigni Bibliotheca. Sunt aliae duae versio Des novae totius Vet. Testi altera in Bibliis Beriat eburgensibus, quac ibi Anno 1726. usque ad annum septem voluminibus in Fol. pro

dierunt cum annotationibus et separatim sine annotationibus. Cordatorum de ea versione iudicium est, versionem litteralem Continere multa egregia, sed annotationes mysticas multa impura ex

Guioniae, Bourignoniae et Petersonii scripus hamsta. Vid. Unschuldige Nachri ten anni 17sq. pag. 1164 sqq. et Lilimthallache Bibliothek Ρ. I. p. 29 sqq. Altera versio est in bibliis mersdorsse sibus Anni i727. 4. non ipsa quidem a Lutheriversione recedens, sed tam& ideo commem randa, Plia sub finem addi solet Ioh. Andreas snoth en a Veraeic As einer neum inbergetetungder meis ten Oreter helliger Schrio, Gelahe inder Grund racte mehr Nac ruta haben, ubi uberii, Fran Ed, Michaelis, Tritari et aliorum

observationes congestas et auctas videmus. D

nique recentissime Germanica editio Bibsommeum' uberrimis observationibus praestantissimorem Anglorum ex Gallico idiomate, quo priamum edi coepit Hagae I 42. deinde etiam RTomo UL ex Belgica versione huius collecti nis edi coepit Lipsiae 1749. 4. Curante et ann l

tationes alias adiiciente insigni Theologo Lipsienii l

166쪽

Sunt alii sex Dostratibus praesertim qui libros V. Test. dissiciliores nova versione Germanica illustrare conati sunt. Quo speciant Rhenati Corthunt Iob Lipsi ag 17o8. 4. Eiusd. Syriach iuorter sub titulo : die Salomonische Irorat Fran- eos. et Lips. 175 I. 4. Eiusd. die Psalmen una Lieder Dauids Francos ad M. 1716. 4. Eii' sd.

167쪽

4. Peter Transsen's Tetrachiungen tiber das Nohelied Salomo, IIamb. I 756. 4. quae tamen versio ob ignorantiam linguarum orientalium, Grammati s et omnium Philologiae subsidiorum misere traducitur in den Gottingischen Anetegenanni 1757. pag. 1589. Alia est interpretatio Gemmanica Cantici ab anonymo prosecta sub titulo: Das Lied der Lieder od. das Nohelied Salam riis nach deni Grundieaete uberaetete und dem state e Hliaret, dass in einer dre achen Paraphrasi deuilich und uberzeugend tu seIien ist, rete in diesem alle rherrtichsten L ede nichi nurdie Kirchengeschichte des A. u. N. GSt., SOI dem auch der tvahre und geheime σου etiar in-

teri sey. Halle M. Lelyet. 1756. 8. contra quam interpretationem habemus: Dr. TOh. Sal. Sense

Lrandani Henrici Gebhardi, Theologi Gryphi

valdensis exstat paraphrasis Germanica in pro phetas minores cum annotationibus, et praesatione Dr. mactetouetii, Grei si vald ab Ao. 17251728. 4. ubi autor in notis potissimum disputat contra Iudaicas et Chiliasticas interpretationes. Est et prophetae Iesaiae litteratis interpretatio Ge manica Cum animadversionibus Caroli nudo hi Reichel, qui nomen suum Tomo demum tertio 1,raefixit usque ad Cap. XLIX. periingente. Lemet. M. Gortiet 175v. et sqq. sub titulo: Der Propiet

168쪽

Iesaias nach dem mor erat de der hebrai-schen Syrache bet mehere unia mie philologischenund theologiachen Anmerkungen reliautere. Adde maeheeri Hohelied Salomon's. Monmingeni au. 4. Eiusd. Prediger Sadomores I7u5. 4. Alios vetustiores vide apud Fabricium in Centia latio Lutherano Part. II. pag. 648 sqq. et apud

meritissimum nostrum D. Georgium Palmium ita designatione Codicum Sacrorum Germanicorum, quam praemisit libro historico de Codd. i V. et N. Testi quibus Lutherus in conficienda interpret uoue Germatum usua esti Hamburgi 1755. 8. Hactenus prooemium. De animadversioniabus crificis, quibus Reimuruae ad emendandam versionem vernaculam Vet. Test. a. b. Luthero concinnatam usus est, ut lectores ipsi rite iudicare possint, pauciora haec Gempla ordinem I brorum secutus specimiuis loco apponam.

in prima editione et in commentario: Der WindGottes, - ein starker Winda scit. ex Hebraismo, de quo Danetii Interpres β. 14. Nr. 6. eι Glassii philol. sacra pag. 6s. 69. Potest utraque versio

defendi. Nam si vel maxime spuitum D. re

169쪽

166 das, umen is intelligi i, cito it id effecisso mediante

ali lita re, ut Vento, ut ConcipiatUr Ventus a Deo missus, incubaris aquis pro Iulis, et vaporibus globum terraqueum circumdantibus, quibus lux coetustis intercipiebatur, purguus. Nam 'euto incubante, his aquis et dissipatis vaporibus facta est IuX vs. 5. et Vapores coactae in nubes, velut aquae supra coelum aereum eodem Vento Seiunctae sunt ab aquis Cum terra permixtis VS. 6 - 8. Sic splaritus Iet1ovae rin ' nT Ies. ω, 7. dicitur exste care gramen. Sic Deuh ventum dicitur transiresecisse super terram ad Q umendas aquas diluvii ci Π Genes. 8, 1. a. Sic Deus abegit avus maris rubri vento vehementi orientali Exod. 14, 2I. Sic ventus prosectus eSt a Iehova, ut auferret coturnices. Verbum motum' cntinuatum et frequens significat Ierena. Io, 9. Deuter. 52, II. quod incubatione venti continui Iu

aquas Latini exprimunt, ut apud Virgiliuia AOneid. I. 86 SCIq.

- - Venti velat agmine iacto Inoabuere mari.

et Aetiuid. XII, 565 sqq.

Ac veIut Edoni Bureae cum spiritus alio Insonat Aegaeo sequiti ixque ad Litora fluctus. Qua venti incubuere fugam dant nubila coelo.

170쪽

Es werde ei ne Feste GO te Hentiee die Feste Him me L LXX. στερεω- μα. Vulgatus firmamentum, quOS Secutus est Lutherus. Ne autetia coelum solidum et firmuin vel crystallinum pro veteri errore quis Sibi concipiat, quem errorem etiam Dε hus diserte Pro dit, praestabit eine Ausdesinung, quia tan est dilatare, expandere, ut metalla Soleut malleo. Liberius diceres spatium, suo pertinetit νασι- Luc. I 6, u6. α νατα - αερος apud Scaelum.

dicitur extendere coelum Ies. 4o, 22.ῆ 42, b. Ps Io4, s. quod hoc loco intelligitur aereum sicut Prov. 8, 27. 28. Nubes vero hic dicun-

aquae, pariter, ut PS. IO4, 5. Ierem. IO, S. ut prolude aquae Supra Coelinu Sint nubes supra aerem S. Coelum adreum.

et cecidit vultus eius. Huius phraseOS veruS Seu sus opume intelligitur ex contraria Nultum toι-

4, 7. Nam sicut vultus elevatus est iudi Crum Iaeu et confidentis aut propitii animi, sic vultus demissus versus terram deiectus Signum eSt ρο- doris, tristitiae', iuvidiae etc. Ergo a sensum