장음표시 사용
191쪽
est, ne satura ieiune dicamus. Μοsi enim, Μοsi inquam, debemus monotheismi et renovationem et Conservationem, IIoses fuit primus Iehovae Praepotentis nuntius inter popularos suos, idemque Cum christianae tum multammedanae religionis sun.
damenta posuit. Et quid dicam de Moso philosopho 3 Nonne omnium primus, quod quidem n
CognoVerimus, philosophatus est de natura dei, de origine mundi, de .reyum caussis ac BIi cipiis, do incunabulis bominum, de meruis humanae vi et Indole 3 Nouue soliam illam Hiilosophiam, quam dicunt metaphysicam, tractavit, auteram quoque , quae in actione versatur. Ecquis ignoret decalogi praecepta, quis illum quasi ea
dinem morum: ama deum super Omnia atque auos ut temet ipsum Z . Atquo haec tam ogregia sunt, tamque hominum saluti accommodata, ut re vera evenirent . et eventura sint, quae a I ur Onunciat i Matthaeus cyangelista 5, 18. re fert: ' ακὶν γαρ , εως ciν--ὁ -- ρανος καὶ ἡ ιωτα ἔν at 3 ita κεραία ou mi παρ- - τρο -αqu, εως αν πάνω γένθται. Nemque minus excessuiLiMoses legum suarum iuven- uoue, Promulganona ct. Scliptione , ita ut Verus
vates portenderit Philo Judaeus V. II, pag.
192쪽
οανατα, εως αν ἡλιος καὶ σευ νηὶ καὶ ὀ σημ'ας ου- ρανος τε καὶ κοπιιος Verumtamen so inhio pero abstinuit omni legislatoris gloria, ut eius modestiam ac verecundiam venerabundi admiremur et nobiscum pro DCto Omnes admirentur, qui uaeocratiae, quam ius lituit, vim et Daturam vere perspectam habent.
Sed haec omnia sigilIa tim persequi, longum ost. Nihil enim' adhuc diximus de Mose εχαυu--τουργω, duce, Propheta, Seriptore, porro de in genii eius felicitate, do humanitate, de pietato et
quae sunt reliqua. ' Quare si magnos homines virtute nieritisque 'metimur, ille post hominum inmoriam' unus omnium maximus exstitit, qui iure meritoque omnium SP Ulorum oculos ani imosque in se convertit, 'et quem iuvat colla idare cum doli. Chrysostomo: ,,τω μέγαν καὶ
Quod haud dubie intuiti, viri praestantissimi Mosis praecones prodierunt. In quibus potissiamum nominandi sunt: ,
Guil. I 1burton Anglus in libro: Ne di inne legation V Moεes demonstriated, ira line Books. Editio quinta Loudini 1766. volt. IV. IIunc edidit germanice eum annotatL I. C. Stamide III. volt. 8. Francos et Lipsiae I 75 I. .
193쪽
. de Schiller in commentatione: Die Sem Hung Mosis. Exstat haec in eliis operibus vii
noribus prosaicis pari. I. Lipsiae 1792. et in eius opp. omnibus ed. Cott. t. XVI. p. 59-9S. A. memeyer in libro i Charaheeristia dest Eibet, i. III. ed. IV. Halae 1795. P. u7-uos. H. E. G. Paulas in oratione, habita L IV. Nov. 1814. de Mose, libertatis de Publicis rebus publice secundiam Sema animi Pro phetici commoti loquendi assertore religiosis-ευns. Exstat haec in eius libro: Theologista Exegetlaches Conservatorium. t. IL p. 82-1 Io.
h. ID. de Goethe in libror mes os licher Dinan p. 575 - 4o6. Viennae 18uo. Qui viri gravissimi, vario consilio et suσmisque modo perscrutati Mosis ingenium, si Mari eius laudatione admodum insignes Sunt. Hic enim praedicat MOsen servatorem hominum divinitus missum, ille de genere humano hum nitus meritissimum; alii rerum divinarum eius institutionem extollunt, rerum humanarum alii, alii alia vitae momenta in honorem Mosis doute et scite exponunt.
194쪽
Quocirca quid miram, nos hune talem et
tantum virum nostro studio atque opera dignissiamum reperisse
Accedit, quod vita Mosis nondum ita de
Scripta est, iit accuratioris eius exi,ositionis laboro supersedcre possimus . Nam quales laudatores, tales non vitae scriptores liabuit Moses. Philo cuim Iudaeus, qui primus vitam Mosis tribus libris conciunare studuit, eam SecutuSest narrandi rationem, ut multis in locis magis Poeticam narrationem, metri legibus solutam, Ie- gero tibi videaris, quam rerum vere factarum explicationem. Nempe traditi Ouibus Dimis aCCre dens neque a partium studio plane alienus, suo modo exornavit, quae animos lectorum assice rent , orationes aut suo ingenio composuit, aut
suo stilo scriptas tradidit, historiam V. T. Issi xius tractavit, personas loquentes inducit, diciis aliorum sua admiscet, plurima artificiose reddit. Atqui huius fictionis caussam nou admiraberis, quod illo aetati suae scripsit, eiusmodi figmenta valde amanti neque narrata ad unguem usque resecanti. Quae quana vere sint dicta, plura e
I) Non desuerunt nostra aetate, qui, quod nos dovita Mosis dicimus, omnino de Iiistoria Hebrae rum Tecte admonerent. Vid. b. G abi er i Ioum naI fur aufer sena theolog. Litteratur. tom. II. p. 3a7-3.1. - Roahrii S V. Krit. Predigam
195쪽
dmpla in proditu sunt, quorum in vita Mosis, quam scribere coepimus, suo loco mentio facta est. Unum Ilic commemorare sufficit, quod reperitur in Phi Iouis V. M. tom. I. p. 666. ced. Francos. , ubi
qui non somniantem deprehendat Philonem, de tempore, quo vixerit Moses, minimo sollici vim Quam ob caussam optime iudieavit Igcob. Bruckertis in histi criti phil. p. 81. dicens, Phi- Ionein, qui omnium testium de philosoρhia --ἀsaica sit antiquissimus, et Philonis similes Diadaeos fabularum de Mose architectos Dine, a que Philonem incogitantiam suam prodidine, quando non solum ad ideam philosophiae Pythagorico-Platonicae Mosmi es ingat et enc clopaediae suo temPore florentis cursum Niro diavraro a ingat, Sed et eae Graecia advocatos GSeaeiros doctos, in Graecanicis artibus eaecellentes Vetur eo temPore, quo maxima ruditas Graer
196쪽
ut argumento et side historica Ita Eunt como
rata, ut pleraque Sint PraePOStera, Persauca proribabilia. Miraculis onim auget miracula. Quμ exire additamenta eius maximam Par m. sunt in
credibilia, e traditione pervorsa Adusta , salso ργ
sumata, saepe tradita Cum rerunt. SuperVa 'rum' abundantia .et συριοτοῦ ων,.quae a Vero Planni
abhorrent multitudiue'. atque ita tantummodo, verisimilia, qui, nimii miraculorum ac prodigiorum s utores , lubenter se docipi patiantur. Cui
197쪽
m .mempla , di tibi iusta facile qea
res Lebraeg ac εi Babbini et i si essent, tribu do alia quam plurima. blasADema, fabulosa, popliseosd' inverisimilia 'tio etiam apocrypha non Pauca et haec Praesertim. Iactane', ' Hini'
loquuntur se s 'Mose l isIafore r nos quoque eius sitam': eἱ mortem Iatque scripta secundum qu did habeni 'prisci illi Rabbini, indicabimus, risu ciuidem enumerando omnia, quia minus Prosi haee 'nostra de Mose Pro heta Gaderet disse Latio', εed haec eae multia ' duca' delibando, ut r. Gablari Murnal fur ast a leaena theotio
198쪽
ius laetor agnoirent qui bus delieiis . Rabbinorum ingenia deleetentur Quarum deficianum percitapiendarum caussa si velis audim Rabbinos Ioeo laudato, statim ab initio risum ituum haec eoruth hovebit narratior . Moses pro heta eae 'patre 'nniam et matre Iochebed amo Post mortem Patristrahae Levi Maεcitur, Scilicet anno inundi his millesimo trecentesimo Sexagesimo
quinto et G. Chr. νώ MCCCLXXXXV. fer. III. die VIL mensis Ador i. e. Februat id, tribus horis, ab ortu solis in Aegypto. otia historichdiligentia, ut ita dicam, nou historica quid tandem est ridiculosius y .. ι ι. i- Restat, ut recentiorum Nitae moris scriptorum mentionem faciamus, Hessii atque Gniles. H. Hi nagelii. . Quorum uterque nota ea I raeaastitit, si quid rccte videmus, quao in hodierna, qua historia collustratur, artis criticae saCe prae .laudati sunt. , : Ponunt .enim', a quadae, si seriba,inoihodo vero historica, poni' neqritant, et Opi nioniω, praeiudicatae suspicionem DCile movent. Haec ne tibi videantur temere et arroganter dies
perlegas, quaesumus, quae sessius in yrae factione libri sui: Geschinee Μos i stom. II. Tu. H P. S. 6. 6. 9 sqq. odisseruit de musto sua scribendi. Critices vcro mirunt in mo dum neglectae exemplum iam in prima pagi mihi in primis verbis historiae Mosi. anctor dedit, narrans ibidem, ceutum et triginta qninque au- nos itido a Jacobi tu Aegypto adventu usque ad 13
199쪽
Moson natum esse praeterlapsos. Quae Compuatatio etsi plane repugnat IOco. ΕNodi 4o: tamen ne iuno qrudem argumento Confirmatur.
Neque magis tibi, vitae Mosis historico cris hcupido, satisfaciet Husnagesius in libro: Μωμ, istere sicli sesbse ete ichnet, in selam 5. Luciariae G sehichte Francos. ad m. 18sa. si). Nam ex tia ieso libri huius et ex iis, quae in ' eo pag. 399.
asseveravit vir celebratissimus, elucet, ipsum sitis omni eorum foutium usu, qui praeter Pent teuchum aetatem tulere, solum Lutheri vernacula translatione et Blichneri concordantia Bibli rum adiutum Voluisse Scribere. Verum enim vero nobis ita sentientibus pos sis ' obiicere, Mosen ipsum vitae suae fatorumque optimum svisse scriptorem, id quod sibi persuasit Husnagellus. Satis constat autem, eum, Si sane ipse vitam scripserit, nobis nostrisque temporibus non seHpsisse. Talis est enim rerum gestarum in Bris Mosis dispositio, talis rerum nexus jetb ordochrotiologicus, ut histo icae virtutes sere omnes desiderentur, quas in aliis antiquitatis Graecorum
yel Romanorum scriptorum operibus animadvertere Consuevimus. Quae .cum ita sint, ne' coecaside Mosen scriptorem sequamur, et vis iudicii serviliter praestito ei obsequio impediatur, valde. Θ Huius libri censuram vido in b. Bengelii libro t uos Archiν fur die Theol. lom. IV. Secta l.
200쪽
ravendum est, ideoque id nolim agendum, ut, quac obseura nobis et dubia in vita eius' occurrant, iis non temere accredamus, quia a Mose scripta sint, sed dubitando potius atque oXpI rando, quae de Mose recte tradita esse possint,
In qua horum virorum impersecta vitae Μοωsis expositione 'seri non potuit, quin Moses va no modo isque saepius Perperam iudicaretur ' Quemadmodum igitur et egregii, quos commmemoravimus, Mosis laudatores, et impersecti
vitae eius scriptores : sic non minus Nil eratores
mosis et iudices haud lacupletissimi nos com movererit, ut sata eius resque gestas quam verissimo describere conaremur. Quorum iudicia egre-
O cdiuit harimi' exemitto, quam apto dixerit Ru lenitis in Dav. Hemster Hi elogio ab itiitio criticam aliquando incidisse in furiosa ingemia,
quae nullo ratisinis tanquam freno coercerentur, aliquando in ieiunci et angusta, quae Non caPrene tamiae rei vim et auctoritatem. Etenim haud Pauci reperiuntur, qui, qua sunt iudicii avducia, res nimia vetustate Obscuras parum investigantes, NI 1,leraque, quae Mosen spectant, male in s spicionem vocarunt, vel nulla religione prohibiti, quam omnino antiquitati debemus, neque locum et tempus, cpio Vixit, neque aetatis rationes dii genter examiuantes, imo Pro arbitrio ea atque ex hodierna rerum conditiove leviter taxantes, Μ sen criminum accusarunt, quae, Si vcm eSaeut,