장음표시 사용
201쪽
18. Facile ex hucuique dictis concipies, quod posui superius inter obiervata , Iridis planum esse rit plurimum ad axem perpendieulare r saepe tamen obliquum . Ex puncto B t fig. 23. montis vertice in nube soli Λ opposita , di supra Vallem , aut planum incumbenti adspieitur . Iris D L E Μ r qua quidem rerum positione phaenomenon potest videri integrum. Tota superficies eoni B D L E Μ habere potest eolo res Iridis r reapse vero habebit ; si totum illum a ris tractum nubes occupet in stillicidium sese revolvens . omnes igitur sectiones illius coni possunt esse irides . Si nubes existat in plano , seu sectione perpendiculari ΕΜ DL, persecta , vel imperfecta p r fiam etiam positionem habeat Iris , necesse ei . si
ta nubis esset in F, reliquum ab F versus G dise
eretur ; Iris esset obliqua FG. I9. Detur praeterea a G usque ad B solam esse herbosum copiose rore madidum ; Iridis colores per id solum distensi spectarentur . Postremum hoc ob servare mihi jam saepe accidit. Hinc ulterius consequitur, Iridem posse projici , aut esse a reum circuli , ellypsis , parabolae , hyperbolae , trianguli r partem convexam, aut concavam posse a spectatore vis deri . Superiora intelligenti haec omnia sunt perspicua. Sicut in agrorum herbis rore madidis, ita &pe eluosi in maris superfiete vento agitata , fluctuisame non raro formantur, ec videntur irides t lieet minus vividae , illustres & constantes, atque aliae in melo Parentes. xo. Circa I idem lunarem nihil est cur immore mure eodem enim pacto a radiis lunaribus emeitur, atque alia a solaribus e rarissime tamen , nec nisi in pleniluniis observatur; & colores praeterea habet dilutim mos ob lunarium radiorum paucitatem , 8c de bilitatem. Hujusmodi Iridem observavit Siserfer Q,ἐn eaque dina 'modo phaenomena deprehendit . Tertiam etiam cliquando Iridem apparere . oeulati testes sunt Ulloa, &- ιbier: eam tamen , cum apparet, vitulistimos , t de intermortuos ut plurimnm habere colores necesse est ; triplici enim reflexione ad nos
202쪽
yage au Nord, an. 3736. pag. 72. Μagis singulare est phaenomenon a D. Ulloa , dc Dliis Academicis in Quitio observatum d tres enim arcus Iridis persectos , & quartum etiam minus perfectum supra horridos illos Andium paramos masn Reum admiratione frequentissime observarunt. Para nosotros fueron de grande admiracion dos ipse- nomenos in que en los princ/pios no dexaron de forprendernos con su novedad: pero la continuacion de verissmarias veces reperidor , nos Ios hieto familiares . El
203쪽
Tres Irides eodem tempore in ea deri nube obser εvavit Halleius Cheliriae in Anglia anno I 698. e duo
interiores arcus a vulgaribus non distinguebantur reertius reliquis duobus superior colores habebat eo dem modo dispositos atque primarius , aeque Vivos sac secundarius : Crurum extrema in horizonte Cum primarii cruribus confundebantur e tertius proinde
arcus seeundum in tres partes fere aequales ) secabat. Post aliquid temporis pars superior tertii arcus cum secundo omnino confusa est , ejusque colores illa in parte evanuerunt : in communibus eorum arcuum sectionibus, color rubeus in alium rubeum in ei dens , vividiorem emciebat rubedinem , quam illa foret primi etiam a reus sis . Tres etiam arcus prae dictis similes alii observarunt , nominatim vero Sen
guerae anno I 68s. b . cel f in Suecia anno 1743. compasiaba enseramente en ta mi a disposcisn, 3 o dene pero Io mas reparabie era , que hallanianos alliquasi juntos Dis , o fete personas , cada una vela esphemmeno en si, I no lo parcebra en los Otros . La magnitud dei diametro de sos arcos variaba successiva mense a propor on , que ei Sol se elevaba Iobre et horizonte. Almismo siempo se defvanerian todos los colores . 3 iaciendose impereetiale la imagen des euerpo , at cabo de buen rato desanareria et Menomeno tota mente: en los principios era ei diametro deι Iris ins rIor ιomado en et ultimo cotor que te correis dia , degrados a corta dimerencia; γ ei dei blanco exterior 3 apartari de lodos 67. grados . Quando empezaba eιρbenomeno , parecian los arcos en Hura Oval, δ eIrpr
ca correspondiente at disco des Sol , 3 despuer se perfe
204쪽
DE HALONE. OR HELIII, PARASELENE, ET VIRGIS .
- 42I. Halo est eirculus quidam lueidiores etiam ste
las aliquando obseurans , alioque nomine vocatur corona. Parhesia sunt spurii aliqui, & ementiti soles, seu veri solis imagines , quae prope solem interdiu visuntur. Paraselene est spuma , & ementita Lunae, aut Lunae imago prope veram Lunam apparens. ν x tar denique appellamus longos , & luminosos lucis tractus, qui e nubibus ad terram extenduntur , vel etiam inter nubes iacent, re Iridis colores interdum
aa. Astrum ei rea quod Hala, seu Corona obser πη-tur , in phaenomeni centro, aut prope centrum semper apparet . Nec infrequens est, ut non unus dumtaxat, sed duo pluresve circuli, seu eoronae concen tricae circa astrum observentur. Halonum , qtii So- lem , aut Lunam cingunt, ampIitudo non eadem in omnibus est, sed eorum diameter I 1. 3 o. 43. & ali quando etiam 9oa: extenditur gradus. Qui circum alia aura observantur,. ultra s. gradus non occupanr. Plerumque nullum hanent colorem , sed velut periphaeria candida' conspiciuntur e interdum Vero Eonas habent coloratas. Colores neque iidem semper sunt, neque eorum oldo semper constans. . Illud tamen cerintum est , longe semper esse dilutiores in halonem, quam in Iride colores a de multo frequentius claea Lunam , quam ei rea Solem phaenomenum eiusmidi apparere. Frequenter etiam accidit , ut in singulis , diversisque ejusdem halonis Eonis, seu eoronis eo centricis , neque iidem colores sint, neque idem e larum ordo . Peculiares horum omnium Observati nes non adduco , quia in phaenomeno passim occuserente rem per se examinare unusquisque potest. 6M. Halones, seu coronae arte parantur, iis omnino similes , quos in caelo: cireum astra observamus: tque ex artificialium tognitione , & formatione , quae
205쪽
quae naturalium causa sit, edocemur, ut circa Irides etiam observavimus.
426. Halones ex eo oriuntur , quod radii solarer, aut unares sub Sole , auι Luna intra telluris atmWphaeram in nubem incidant , compositam em vaporibus , seu insensibilibus guttulis , qui minores μι iis , in quibus pinguntur Irides, ct prae rarisate ma snt in aera μμ
Tacile in hunc morum probabis singulas proposi-aionis partes. Primo quidem ha Ionem fieri intra nostram atmosphaeram: neque enim , niti caelo nubilo pyarent , neque e duobus locis dissitis , in telluris superficie videntur : multa praeterea habent cum ibride communia. Deinde dissipata nube illa rara, qua eo tempore, ac loco obductum est eaelum, illico dises patur etiam halo: deficit etiam totus , si integradus petur nubes e quod ii nubis solum pars aliqua deficisti, ex ea etiam parte disparet. Tandem quam primum ventus ea in parte atmosphaerae spiret; evane leti illico corona. 423. Secundo e meri in vaporibus in propositione indicatis experimento, & ratione constat: I. Simi lis enim coronae candelam cingit, cum inter cano Iam accensam. & obseruatorem interest nebula , aut crassiores vapores; seu cum candelam accentam per medium fumum e fervente aqua erumpentem intue mur. a. sit bulla quaedam vitrea BC fig. xo. aqua plena , quae vaporem reserat, in eamque Soli expositam incidant radii solares AR, MI . qui omi;es post bullam in charta candida excipiantur. Radii perpeo diculares fi R recta transeunt , nullumque coliar min Opposita charta depingunt: radii tamen MI, ΜΙ ,
o L , O G , P B , PC, qui incidunt in bullae nonas H l , G L, BC, de semel in ingressu, iterum in egressu refringuntur, Eonas etiam coloratas in charta exhibent, iis coloribus distinctas , .cuos in Iride Iob servamus, rubro , flava, caeruleo, violaceo &c. modsi ehartae loco spe tor constituatur; diversas aQnas coloribus iis distinctas ei rea candelae flammasti per medium hullae lucentem observabit. Radii enim iner.totam fasciam, seu . nam circularem HI transint,
206쪽
primum annulum coloratum D in charta pingunt . aut exhibente oculus igitur e loeo annuli D per bul lam in flammam intuens , rotundum annulum e loratum H I in Μ Μ refert, eoque luminosum A circumductum intuetur .
Iam vero radii illi solares PB , o G, ΜΗ , Midie. per phialam , ac phialae Eonas traducti post duas refrastiones coeunt , seu transeunt per punctum R et si igitur oculus existat in R immotus ἰ illas omnes praedistas eoronas coloratas eodem tempore , & ex eodem loeo ei rea luminosum videbit. 427. Sint praeterea guttae quam plurimae AB CDEFGHI fig. 2I.ὶ in aere ii bratae non parum a tela dissitae: in easque superne ineidant r dii PC, QD , S IS , T G dce. radio R E paralleli . Radii a Sole in holus modi phialas naturales , έeu hullulas incidentes perinde refringuntur, aequε Λ, Μ, Ο &e. in phiala artifiei ali BC, vel etiam prusmate triansulari. Esingulis hisee bullulis radii diversi, diversis etiam e toribus tincti , per diversas tamen direAionea , ceu angulos egrediuntur, in radiis per pry ma , aut per phialam BC traductis observatur: in suteis V. g. DF aliqui eadii perinde refringuntur , atque VI,N H in phialae hujusinodi autem radii eumdem in pancto Μ colorem generabunt , quem radii MI, MH in puncto R. Aliqui radia 4imiliter in guttis CG fig. 2o. 2I. refrinsuntur, colorantur , & diriguntur ad Μ, atque radii OL, o G in phiala: eundemisitur colorem in Μ exhibebunt in praedicto puncto, quem rada O L , CG in puncto R , & se de aliis . Spectator igitur Μ in ejusmodi puncto exissena colorem alium in parte, seu guttis D F, alium in pam te, seu guttis C G spectabit. Fi nge modo guttas ominnes A BC DEFGHl circa radium , seu axim RΜ, a Sole ad spectatorem ductum cireumvolvi in eadem semper ab illo distantia. Cum in singulis hujusce revolutionis punctis similiter , dc sub eodem angulo a Sole illuminentur i eumdem radium eodem eolore tinctam ad spectatorem emittent . Spectator igitur Μduas. 'eres, aut plures Onas cohoratas , & circula- res eirca astrum in earum cenixo apparem videret.
Perinde nutem est , sive guttae A B C cireumvolvantur , sive spatium, per quod revolventur, sit ismilibus
207쪽
bus guttis plenum. Eo pacto non tantum duae , sedylii res interdum zonae coloratae circa Lunam , solem, aut lucidiora sidera apparent.
28. Singuli tamen vapores , dices , seu bullulae in toto spatio Λ I contentae, a Sole, aut Luna illumi
nantur, eo riimque radios refringunt , ac proinde cinioratos transmittunt e vel igitur in toto spatio AZIL Iridis colores observabimus , ae proinde halonis figura non erit circularis ; vel nullus etiam color in circularibus zonis observabitur.
Resp. E singulis vapor bus in spatio AZ I fit M. eontentis radios emitti coloratos , sed ad divertos spectatores dirigi , ut de Iride superius diximus et eZona v. gr. A Z I, seu e bullula A radius A K rubro B M parallelus, ac proinde similiter refractus, dc eodem colore tinctus transmittitur; sed ob ipsum et parallelismum cum radio B Μ, non ad punctum M , in quo radii ΒΜ , ΑΜ terminantur , sed ad pu Etum K dirigitur , dc ita de aliis.
429. Vapores tandem , qui sunt halonum materia, tenuiores iis esse , in quibus Iridis colores pinguntur , ex eo constat, quod Iridis bullulae interea, dum apparet phaenomenon, pondere suo prolabuntur; quae tamen halonem efficiunt, sunt in aere pendulae, & ab illo sustentantur; majorem igitur habent tenuitatem, raritatem, dc minorem massam , quam guttulae, in quibus Iridem spectamus.
43o. I. Ex dictis constat , non fieri , aut sormari halones in sellis ex glacie pellucida compositis , ut Cartesio primum , & pluribus deinceps ejus aflectis arrisit e neque in globulis grandinis nivem in se se comprehendentibus, ut post Cbrassianum Huigbenr plures alii existimarunt Praeterquam enim quod ratio ,-oc experientiae demonstrent. halonem eo, quem diκimus, modo in vaporibus efformati ; plurima inter dum hujusmodi phaeoomena statione . illa observari tur , in qua nullae vel nives, vel grandines efforma ri possunt . Deinde globi , aut steliae glacistae praegravitate sua non possent . in aere sustineri, se i sta- timcntolaberentur; halones autem per longum tem
208쪽
p H T S I CA. Eos 3 r. II. Halo cireularis apparet; quia radii eolore tincti sub eodem angulo, similiterque refracti ad sp
ctatorem M diriguntur ab omni parte . Solem , aut Lunam sequiintur , im potius sequi videntur Hal nes: quia astris procedentibus, ex aliis semper , &aliis vaporibus circa rectam RV, iana eum inle motam, & in eadem ab illa distantia refringuntur, at que transmittuntur semper ad spectatorem radii. Unde etiam patet, altrum in Halonis tentro semper e xissere , licet utrumque semper moveatur . & quod modo in parte nubis Λ apparuit , in alia dei neepvparte B conspiciatur. 3r. III. Halo interdum in aliqua parte potest d seere , dum in alia lucidus perseverat: si nempe ex parte aliqua dissipentur vapores, dum ex alia parte luperiunt ; falcatum proinde aliquando spectabitu ephaenomenon , ut de Iride etiam diximus . Halonis magnitudo varia elle potest; pro majori vaporum raritate , aut densitate , & pendente ex iis radiorum refractione: ex majori etiam vel minori vaporum altitudine , di distantia hujusmodi varietas oritur.
33. Plurimi aliquando interdiu Soles visi sunt a tres simul apparuiste , auctor est Plinius a . Septem
Dantilet observavit He elius anno I 66 I. ao. die F bruarii sub horam undecimam b). Anno item I 629. quinque observavit Romae Scbeinerus . sequenti anno septem. Ementiti Soles Iuce aliquando parum vivida fulgent ; adeo tamen nonnumquam coruscant , ut eorum lucem acies oculorum ferre nequeant . Eorum insuper duratio varia r horam aliquando , interdum duas , aut quatuor tenent. Cum huiusmodi phaeno-
209쪽
mentim apparet aliqui semper halones cirea soIem , aut Lunam videntur , qui se se mutuo intersecant . In halonum solummodo circumferentiis videntur par- helia , & fere semper in intersectionibus . Generatim vero circa par helia etiam observatur, eo esse lucidiora , quo minus vividi fuerint colores Halonum . in quorum intersectionibus efformantur ; alios esse
Caudatos , alios cauda carere: in eorum circumferentiis apparent quandoque colorati. Haec eodem modo
in paraselenis observanturi quae ut clarius intelligantur , inspice in subjecto schemate parbelia Dantis ei ab Hemelio observata . 3 . Verum Solem Λ non multum supra hori Eon tem elevatum Halo coloribus iridis depictus B GCic fig. 2 a. 7 circularis, & horizontem sere lambens in I circumdabat: eum circulum coloratum duo alii ha- Iones concentrici complectebantur , Z G Y , coloratus , H L Μ eandidus , quorum pars, impediente horizonte deficiebat . Per verum Solem Λ alius pertransibat Halo prioribus excentricus, eol que interse Cans , cujus centrum erat in K, ipsius loci Zenith ahie tamen circulus intra halonem A GC disparebat , filius praeterea circulus , seu circuli excentrici segmentum Q G R halonem B G E contingebat in Gratia alterius xirculi excentrici pars S LN halonemo G Y tangebat in G . Shlas denique hoc ordine, renumero apparebant: verus in Λ , spurii duo soles Iridem in marginibus referentes in interfectionibus BGuil bantur, albicantibus ea udis B v, Cx per circulum hori Zontalem productis instructi . Alii item duo metit iti Soles multum lucidi , nullisque coloribus praediti in intersectionibus ED lueebant: sextus p stremis hilae duobus prorsus similis , e regione Veri Solis A apparebat in Fr Septimus tandem Sol eolore praeditus in intersectione L . Hacusque phae menidescriptio, quod per horam sere. dc dimidiam dura
3s. Extra dubium esse debet, parheliorum coIores ex iisdem caussis provenire, ex quibus Iridis colores
nascuntur, quos luperius suis in locis explieavimus Certum etiam est , dicta phaenomena intra telluris atmosphaeram in Tarioribus aliquot apparere nubibus. Neque enim e pluribus loeis videtur unum, idemque
hujusmodi metheorona quod citra dubium continge-
210쪽
ret, si extra atmosphaeram existeret: neque alia ra tione par helia efformari sitisse videntur, nisi fol: rium radiorum in vapo ibas terrestribus reflexione, & r stactione vi
36. Parbella, o Par Elene non aliunde oriantur, quam ex interfectionibus baiqnum Itice satis vivida fulsenιium; ex laibris sis, ut os genithasam lueem y en-didias quadrata illa elucescant, oe Solem referant: a cedere etiam polo h culiaris ainqua radiorum solarium
tum par helia observantur , ubi proculdubio multo
hopi Zsior in in x . Deind8 ntilla alla est ratio hujusmodi bli homen1 ekνlieandi , quae rh=sset, observationibus t finitat ni hiee seto , quam posuimu , , risi ea ulla ,sc estistit in flatura , & phebndirieno expu-exndo is paret sufficiens. 37. Unde tamen est , dihel , quod In puncto F pa heli iam obse attit , lihel nulla illie sit halonum in thrsectio δ Resp. Ni1llu, quidem videbatut ei reuius intersecans halonem E A F in puncto F; eum tamen aliqui areu, FGnt interrupti , di imperfecti; nullum
uisse arcum per F ductum, litet Extra F non appareret, aserinate non ausim. Deinde pars aliqua n hi, splendidior in F , lucemque vehhmentius reste. Ren, partielium reserrh poterat. 33. Parheliorum caudae aut tractus nubium erant post par bella , perindb ae illa , lueentes , aut radii Iolares per phaenomenon transmissi, in vhporex post ipsum impacti , sensim refractione adunati , aliiqu, in alios incurrentes, & reflekione ad nos directi . 39. vi te deniquε obvium passim metheomn, nihil in se notabile continFnt, quod ev supradi Ais tinninthi ligatur: s enim sint longi nubium tractus colorati; isti colore, eandem habent tantam , atque celores Iridia r Ii vero luet di , seu albente, tractu, Enubibu in thllurem porreAi , sunt xx dii ipsi solare, per medias nubes trajecti, &ex atmosphaerae vapori hus copiole ad rict reflexi . pn