장음표시 사용
321쪽
piant , atque evibrantur, materiae electricae to rentes motu rapidi stimo per corpora trani currere demotis strant. Quaenam autem fit vis illa primitiva, a qua hujusmodi materia ad motum adeo velocem agitur, id experimenta nostra Don demonstrant , neque ricis, nisi divinanda conjicere possumus, ut ex lectionct altera constabit. 27 . Sacundum: Quoniam igitur Verus hie est materiae electricae motus, medioque hujusmodi mratu rinlata modo phaenomena , imo & omnes illius esse Rus peraguntur cor, sequens est , ut electricae materiae transmissio aliquantillum temporis quantumvis inlen sibile impendat . 273. Tertium: Ipsa tamen materia eleetrIca , Iacet eadem intentitato, & viribus a globo vitreo in eo ductores transmittatur ; multiplices velocitatis gradus in diversis corporibus habet, pro varia ipsorummet conductoriam indole atque natura , magis mi. nusve electricae materiae resistenti. Sunt corpora omanem materiae electricae transitum omnino negantia , qualia sunt origine electricar iunt, quae illam iacillime recipiant, & velocissime transmittant, ut me. tallar inter haec & eorpora origine electrica multi. plex eorporum species, atque ordo intercedit , quae pro Varia eorum natura multiplicem resistentiae gradum diversum electricae materiae opponunt. Hucusique nullum agnoscimus eorpus , per quod facilius , atque velocius transcurrat , quem per metalla: dehinc ex materia metallie a communiter construuntur, Ac parantur conductores et quem vero Ordinem inter se habeant aliorum corporum reiiilentiae majorex , aut minores, compertum non habemus . Haec igitur in praesent rarum constant, aliqua corpora electricitatis transmissionem penitus sistere , atque impedire :alia ene , per quae tanta celeritate transcurrit , ut inter initium, finemqus motus nullum omnino temispus percipiamus: per alia denique corpora transmitti quidem materiam electricam , sed sensibile tempua in transmissione , Stque motu impendi. Hoc postremum multiplici experimento comperit du Fay a .
322쪽
r 6. Velocissimus hie materiae electricae motus stet si alia deessent', non improbabilem inter fulminiu& electricitatem analogiam Ollenderet. Maxima se i-lieet illa fulminum velocitas, quae magnum philoso phis negotium facessit, simile modo habet in natura phaenomenon: de cum aliunde omnia in fulminibus, re se intillis electricis conveniant, ut in loco demon stramus; electrica tandem perimenta ad physicam fulminum naturam, effectus, , & phaenomena agnoscen dum nos duκerunt . Neque solum fulmina , sed omnia ignea metheora nihil aliud esse, quam electrici
figiem naturalem in atmosphaera eXcitatam , atque1b uno ad alium Iocum transcurrentem , en rei u- friusque phaenomenis demonstratur. Interim notarescissiciat , momentariosi , aut Dardos etiam materiae electri eae motus fulminum velocitatem , & tardum stellarum cadentium , ignis fatui ., dc aliorum ni t
theo on motu&reserre: Omnia haec methe Ora eamdea
ac fulmina ipsa , naturam habem , in dubium mihi est , re in loco probavimus . i 277. Secunda Propositionis pars ab eκ perimentis
etiam evincitur. Materia electrica per Intimos homani corporis nervos , musculos , ossa permeat , do lorem in eorum medullis creat, dum corpus humanam facto experimento Lugduno-Batavico succutit .rit inferius dicemus. Deinde eademmet materia me talla dissolvi e , in vitrumque etiam convertit ; haec autem fieri nequeunt', quin per intim Em corporum massam materia electrica perme et . 278. Rursus pix , atque vitrum, corpora nimirum
Origine & magnopere quidem electrica , hujusmodi
materiae maxime resistunt , eamque neque intra se reeipiunt , neque Transmittunt , nisi dissicillime quibusdam solummodo in casibus: catenam igitur , seu conductorem meta is cum picis , & mastices crusta per palmum unum, aut alterum Obducimus t factoque experimento , seque vividae educuntur scintillae, omniaque alia electricitatis phaenomena . & signa ante atque post catenae partem pice obductam . Similiter tubus vitreus fuit hydrargiro repletus, atque ex utraque parte apertris, ut hydrargiro sae illime communieari posset electri ei tax, ct ab illo ulterius trans. mitti. Eκ perimento autem instituto, & electricitate ad aliud tubi, seu hydrargiri extremum comm ni
323쪽
nicata , omnia eius phaenomena ad oppositam extremitatem edebantur . Cum igitur materia electri ea per media illa corpora origine electrica non permeet, per mediam caeterorum corporum , hoc est, auri, argenti die. substantiam permeare dicendum est . - 279. Duo hie opponi possent. Primum: Quod corpora omnia electri fleata suam circa se habeant eI Rrieitatis atmosphaeram, hoe est , quod materia electrie a circa tubum v. gr. . electrificatum peculiarem componat atmosphaeram, intra quam agit, ut inferius experimentis etiam probabimus : per eam igitur atmosphaeram, aerem scilicet rarum transcurrere pin erit, quin intimam corporum massam permeet. M. candum : Corporum impenetrabilitas , soliditas , atque densitas v. gr. auri velocissimo illi extraneae mainteriae motui opponitur. Resp. Materiam electri eam circa conductorem aut alia corpora electrificata in atmosphaeras componite experimentis pariter constat, eamdem materiam per exiguam aeris massam conductoris partes separantem eum impetu, di stridore evibrari et insimul tamen iisdem experimentis manifestum est , dc probavit Beccaria ca) , materiam electri-
cam non per aerem & atmosphaeram , quam componit circa conductorem , ab uno ad aliud extremum transcurrere, sed per ipsammet corporis substantiam, eamdemque materiam longe densorem intra conductorem , quam circa i lium aeeumulari. Equidem eum magnam illam in aere resistentiam ad motum offendat , nullam vero , aut fere nullam in metallis ; miserum non est , quod per conductorem , non cirea illum transcurrat: id quod ex aliis praeterea rationibus, dc experimentis adductis evincitur. Ad id, quod secundo loco opponitur duo tantummodo dicam, materiam sei licet electricam per conductoris poros permeare , non per propriam illius substan tiam impenetrabilem. Μirum id non videbitur, si quae de Corporum poris diximus , memoria adhuc tenes. Quae autem vires . aut primitiva causa materiam electricam ad velocissimum illum motum per intimos metallo-
324쪽
rum poros rectos, obliquos, transversos impellat a Deo quaere . 3
. Ego. Materia Electrica per medium aerem perrumpit, atque evIbratur quantumvis magnam in perrum penaeo aere resissentiam patiatur, eamque prius funerare oporteat . ' rDuo in propositione assirmantur , materiam ele cir cam per medium aerem irrumpere ; a rem tamen renitere , huiusmodique residentiam prius suderari oportere 2 utrumque eXperimenta superiora , ct alia quamplurima conficiunt. Quod primum attinet, observamus materiam electricam ab una ad aliam divi si conductoris partem separatam per medium aerem transmittI : magno cum impetu evibrari ; licet per unum, aut alterum pedem partes condiinoris inter se distent. Deinde cum electrificato conductori digiti apicem admovemus; ad eumdem non paucos pollices a conductore adhuc distaritem scintillae electricae exploduntur , & eum impetis, atque stridore intra digitum absorbentur . Alia afferte ad rem Omnium confessione Indubiam ulterius confirmandam supervacaneum omnino es M . Animadvertendum so lumniodo , non per qualemcumque aeris extensionem pos e materiam electricam perrumpere , sed per modicam tantum unius , aut alterius pedis distantiam ab uno ad aliud corpus communicatione electreum 'Φ- . Haec distantia eo major erit, quo minor fuerit siccitas aer; s, electricitas autem intensior,& ma-
resiliat : electricitatis vires aucta densitate augeantur e utrumque Observationibus , partim jam tu prare latis , partim etiam referendis innititur. 26 i. Secundam Propositionis partem , quam iam luperius attigimus, plurima experimenta demonstrant. Pr mo si magna inter electrificata corpora sep rara interponatur aeris massa ; ab uno ad aliud non trans-m t Itur neque evibratur materia electri ea , nisi is sit aeris humor, & Impuritas , ut eonductori, etiam munus agere possit . 2. Corpora electrificata , & aere eb omni parte circumdata materiam electricam taci
325쪽
mittat. Equidem nisi haec ellet aeris nat ra, atque conditio vix ulla e iΙet naturalis, aut artificialis inlectricitas, ejusque phaenomena r haec enim omnia , ut postea misimus, ex eo pendent, quod materia electrica in alias corporibus accumuletur , atque addensetux , in aliis vero rarescat , ut ab um ad alia secundu' aequilibrii leges transuetere passit: ad id autem opug qmnino est , ut hui' i modi materia in cur
poribus , & ei rea corpora detineatur , atque a leto fluxu immdiatur. Electri ei luminosi pen utilii eccirporibus electrificatis erumpentes intra machinae pneumatic recipiens eo facilius evibrantur, longiuae tenduntur . nynus dividuntur , quo minus aeri in ra recipientis c*pacitatem existat . Ita nimirum aptatur mae bin , ux per superiorem vitrei recipientis partem filum mes allicum partim interius introducatur, parting vero eκtemus emineat , quin aeris
extrastioni , dc u cui inductioni ossietae . Agentem cli in , Ac catenae extremitate superiori metalli ei fili parti applicat per inferiorem eiusdem fili exffiremitatem intra recipientis capacitatem versus mave hirtae peti nam metallicam hac lege visitur pennicillus electrisus , ac luminosus , ut dum recipiens est aere plenum . perind* intra recipiens, atque in aperto aedire 'ppareat , aere autem rarescente , dc paullatim sex tracto , e dem rationς magis temper extendatur pennicillus , minusque dividatur; quod scilicet rar scente aere, liberius profluat materia electrica . 8x. Hinc igitur est stridor ille , quocum seinti ItaeIeαrica e conduigore , .ut ab alio quocumque corpore et inrificato per medium aerem evibratur , Cum digiti extremitatem conductori admovemus o Eκ una enim parte aer , corpus maxime elasticum . rariam . de compressionis capax , ad sonum edendum est otis. n no aptissimus, immo dc necessarius; ex RIta vero. m electricitati resistat , ab it Ia repelIitur . rumpitur , dilatatur, ad oscillationes de timorem agitur, in quibus externus consistit sonus. Nullus etiam hu iusmodi stridor ab evibrata se intilla producitur , cum in vacuo exploditur. Ana Iopa haec etiam sunt tori truum murmuri , ut in loco dicimus. Ex dictis etiam infertur, atque experimentis confirmatur , aerix re fissentiam aucta densitate augeri : sicut etiam mate.
326쪽
riae ehei tricae intentitas pro maiori illius densita ις crescit .
1 3. Materia Elactrica communicatur . σι νώ r ἡπ accumulatur In corporibus communicatione santum
cisci rIcIs , quamdiu nou communicani , .s c. m 'ribra origine electricis, atque proinde sunt separ4t 3. Propolatior is sensu, et , quod ςorpora nou electri ea . qualia sunt m et lia , ac proinde caten η , aue eonduetor , dum ex una parto corporibus plinricis excitatis , v. S. globo, .ue rubo vitreo eleeri ες toadhaerent, ex nulld Vero cum terra , seu potno tibvleommunicatione electricis communicant . δι- cιt3tem a globo accipi aut, ill que in iis addenseφὸς , ις que ccumuletur , quoad vel paullatim per hu dum aerem , vel per ali 3 corpor electri c. impura , viti tandem per corpus non electricum . & eum tellum communi c. M tota materia ei duae .a . Quod materis electric η globo , seu corpora
aliquo electrificato tr ns euat , communicet uir in ecirpora non elem ric4 . sam supra brevisus e attigi inqs , at vite inferius luculentissime democitra tur . Elearici tatis tueor iam , de materi. . editicinci ulationem ex phaenomeois , atque expe in emile vincemus : interim notare susticiat, luminorum u-Iuia 3 penti cilium , qui a globo in eondustorem, Q 4boppolita conductoris extremitate perennitii essi sit , agente mae bina , dc m mac mam etiam dirigitur ocuspide aliculus ferreas virsae quae mimi vi a P y ur , mperque demonstrare , perennem
electricae materiae torre'tem e globo ira corpora nore electrica communicari , in iisque recipi . Illae etiam
tris prope admoventur, rem omnino demonstrant. Stabaec iterum talerius ab e perruenti dς4 cent r. Materiam ele ric in corporibui unci ricia communica eam , in iis addensari. tque accumulari,
327쪽
ens, de electricitati maxime resistens , atque conduetorem omni ex parte circumdans materiae dissipationem impedit, eamque in conductore , ac circa Conductorem detineri compellit . 2. Experimento , &communicatione materiae procedentibus , vividior exeonductore elicitur luminosa scintilla , aliaque etiam electri ei talis phaenomena eduntur intensiora , vividior est scintilla dolor sentitur , efficatiores , atque ad majorem etiam distantiam sese produnt attrahentem ,& repellentes vires : major etiam ab explosa scintilla stridor in aere editur , atqus multa alia iis similia . q. Id tandem luculenter demonstrabitur ab eκ- perimento Lugduno Batavico inserius exponendo: ex quo, & innumeris aliis constat , conductorem, Ic sim liter omnia alia eorpora non electrica paullatim mat: ria electrica instrui, dc veluti onerari. 86. Hujusmodi ad densatio , atque aecumulatio e lectricitatis in corporibus fit per ejusdem materiae comprellionem intra corporis poros , dc circa illius superficiem . Quare cujuscumque corpor s electricitas quosdam limites transcendere non potest: nequE corpora magis semper ec magis fieri electrica r habent
enim corpora certos compressionis terminos , ultra quos progredi naturae viribus non possumus. Corpora etiam diversa pro varia eorum indole, atque textura plus minusve electricae materiae in sese recipere possunt, majorisque, aut minoris eompressionis eiusdem materiae sunt capacia . Id modo nobis suffcit experimentis demonstratie , materiam electricam hae elle proprietate praeditam: quod nimirum sit adde attonis, accumulationis , o compressonis capax .
187. Corpora electrifcata , quamdiu excitatam , aut
acceptam virtutem contervant addensatam , atque σύ cumulatam , peculiarem electricitatis atmosphaeram ha bent .
Est dicere , materia electrica in eorporibus, in qui bus excitatur, aut recipitur , in atmosphaerae formam componitur. Id primo constat ex ipsi sim et electricitatis phaenomenis r corpora electrificata ad aliquam a se ipsis distantiam dc repellunt, dc attrahunt, Caete raque electrica phaenomena edunt : eum igitur haec
328쪽
omnia peragimur media virtute , seu materia electrica ab iisdem corroribus effluente , aut circum illa existente ; consequens est hujusmodi corpora ali quam circa se habere virtutis electricae atmosphaeram , atque virtutem , quam ab ipsa materia non distinguimus. a. Cum ad electrificatum conducto temdigitum admovemus , scintillae eliciendae causa , sequentia observamus et e majori distantia aut nullam, aut remisiam, atque tenuissimam elicimus scintillariudigito gradatim ulterius admoto, vividior gradatim,
ct vividior semper evibratur scintilla , atquς senti tur dolor , & succusso . Paria omnino atque similia
in attra et ionibus , caeterisque phaenomenis Observa ἐ' attrahens in data quadam distantia rem stillime agens , intensi Cr semper , & intensior distantia decre1cente evadit . Haec eadem atmosphaera , atque electrica virtus secundum intensionem , atque extensionem plurimum alteratur: aucta enim electi imsicatione, intenditur, ampliatur ; explosa scintilla , dissipatur, & evanescit. Corpora electri sic ata , atque: bi relicta aere circumquaque circumdata eamdem
longior I breviori ve tempore conservant : aliqua enim colpora origine electrica v. g. ambarum eam semper habent, alia, quae excitatione opus habent, tandem amittunt: in aliquibus eamdem electricitatem per an
Corpora communicatione tantum electrica , qualia sunt metalla , eam vim ut plurimum post exiguam tempus amittunt; servarent tamen , si ea in impu- rutra aerem circumpositum non transmitteretur . ad 8. Ex propositione , atque adductis rationibus experimento innixis deducitur ejusdem atmosphaerae eleel ricae indoles , atque natura . Ea scilicet caetera rum atmosphaerarum instar circa corpus componitur,
ad certu in usque limitem extenditur , ab eo terminousque ad corpus ipsum intensitate , atque densitate Crescit et pro varia electricitatis intensione sit etiam dentior, atque amplius extenditur . Hanc corporum
329쪽
electri fleatorum aim i phartam esectractu vortiees ali qui nuncupant: loquere, ut libuerit.
239. Ex duplici nae propositione , atque ab ipsis
etiam experimentis deducitur natabuit alia materiae
.lectratae plod metas. quod festieet illa vim habeat qua,
eum addensata , atque in aliquo corpore accumulat est . sese circumquaque expandere , atque diffundere 4nititiar , dc ad sequi librium in corporibus comm nere , illudque temper affectare. Si ab expeti mentis probare pissimus, veram hanc esse materiae electrmeae proprietatem P facile erit demonstrare , hoe etiam 8sse universale, dc siimplicissimum princi inm, at ue otius rei electricae theoriae , dc phaenomenorum e u lam , ae sundamentum , quod scilicet materia huiusmodi in int pro terrestrium corporum systemate spadita, atque amnia e Mistensi potensque in aliquibus codiporibus alterari, eκcitari , erant mitti , accumulari,
addensari . vim habeat , qua aequilibrium semper as ectet . 8c sese juxta aequilibrii leges , Et que C est eum indolem componere, de distribuere adnitatur. Rem modo paveo indicemus, fusus postea prosectituri ,
materiam electrieam in corpora , in quibus antea non erat, in metal ficum v. g. conductorem confluere, 'tra eo tum maliam meipi, ei rea illa atmosphaera Gmp nere, in iis atmosphaeris, atque intra illa corpora addensari, & acetimulari, hactenus ab experi mentis didicimus : eum primo electrificato conducto ri, seu materiae eli ctritae accumulatae digitum , aut cliud quodeumque corpus non electri eum assinove iniis, m quod electri ea illa materia et fluere , atque eommunicari possis ; magno statum imoetu illa explo-gitur secundum intentitatis suae rationem, atque pet admotum illud corpus non electricum dittribuitur . s. Cum primum corpus aliquod electrificatum V. g. eonductorem vito eorpore non electi ico , separato , quaneumvis magno contingimus ; electricitas illi eo in
secundum hoc corpus a pruno communicatur, trans
mittitur, & ita stri ribtritur, ut in utroque irrct GP pore ad aequilibrium componatur . Ex his δc quam pruritrea altis experimntio inserius aestarendis latis evincitur , materiam electricam in corpore aliqvio a
330쪽
densatam siste per alia eoi porΑ expandere , atque ei D undere semper adniti οῦ physica idcirco ci heurriden
tium corporum origine electricorum resistentia opus este , ut huius matellae virtus impediatur , ipsaque materia in separato corpore detineatur ; cum semestae illa resistentia quacumque ex parte tollitur, illico versus eamdem partem materia expandatur , &evibretur.
19o. Porro corpora compressioni, , addensationis , & accumulationis capaeia , ejusque indolis , Ut fid- densata versus qu mcumque partem effluant, ex paridantur , & dilatentur, sunt p oculdubio torpora stit- tute se se diffundendi praedita e undecumque tantichvis ea proveniat . Id sane est quod observ1mul in aere, & aliis torporibus elasticis fluidis , igne v. g. aut vaporibus . Unde autem materia erectrica vim illam habeat, ab aliqua nimirum elasticitate , an potius a simplicissima alia eausa primitiva , id bgo neque disputo , neque ab ullo mortalium divinari potest . Si tamen res ita se habet habere autem modo leviter attigimus, latius infra probabimus 3: materiae electricae accumulationi, atque ad densationi in corpore, ruptoque aequilibrio , & vi ejusdem omnia electrica phaenomena debemus r nisi accumularetur , atque ad densaretur in corporibus , & vi praeterea s
se expandendi esset praedita neque rumperetur ae
quilibrium, neque cum impetu efflueret, neqcie sei et illaret , neque alia ederet phaenomena ab hae se intillatione , & expansione omnino pendentia . Sed de his postea.
9I. Materia electrica in ramus aliqvbd 3ρ smis hin illud uniformiter diffundisur ι dummosto stansen mis
rimentis demonstratur . Etenim cum illa habrat vis qua sese versus omnes partes ad aequilibrium componi adnititur , nisi obstet petuliaris aliqua corporum rem Uritia , quae magis ab una , quam ex aliis parti biis di ffusionem impediat e sin liter vel stra mines partes intra corpora homogenea diffundetur, & uni