장음표시 사용
361쪽
haec lunt notissimi characteres. & proprietates lana ,
atque materiae luminis. Omittendum etiam non e t. ab eadem elearica materia illusque actione rareicere corpora, plautarumque, & aliorum vegetant Ium Dux rit lonem promoveri , atque adjuvari: Cum igitur universa hine taulli praeter Ignem conveniant, aliun de vero constet , nequaquam illa communi, atque impuro Isni, quem omnes tractamus . dc novimus , Bersecte saltem convenire e aliud dicendum non luperest , quam materiam, de qua loquimur , esse Dinem Elementarem. 364. Quominus nostra propositio probabilitatem transcendat , sequentia etiam argumenta nerunt
Multiplex scilicet est inter materiae Electricae , atque Inis Elementaris phaenomena diserimen. I. Viis erum matriae Electricae maxime resistit, neque illam stille in sa rpeipit, aut transenittit , ut supra lamina leavimus, de inlia ulterius confirmabitur: lux ta men non modo illa solaris . verum etiam electraea per vitra transmittitur facillime e vitrum praeterea ipsum ad ignem intensissimum solarem aut terrestrem vehementi lume ea testit. imo & funditur e nihil nu-iusmodi in seintillis electrieis quantumvis intensissimis animadvertimus . Quin imo electrieitatis actionibus non ea leseunt eorpora , quantumvis diuturn tempore torrentes electricos exeipiam et ut periculo
saepius facto ope thermometri edocemur ; eontraria autem omnia in igne observamus ς duo igitur hine inserti posse videntur . lueem electricam a materia.jusdem nominis esse ἀiversam, postremamque hanc ab Ime etiam plurimum differre .aε . Resp. Plurima ab uno eodemque Igne Elemeningara fiunt, dum est quibusdam corporibus permixtus,mae ab illo, dum purus existit, aut eum atras coinporibus adjunctus, aut diverse fiunt, aut nulla ratio. ne peraguntur. Multiplex hujusce rei exemplum hahemus in n tura i purum seorsim ab aliis corpori bus , etsi ad ignem applieetur , vix ullum aut strepitum, aut notabilem effectum edit ἰ eum sulphure tamen permixtum horrendas strages producit. ignis Hementaris seorsim ab aliis corporibus vix est sensibilia . Orodisio a saltem illius effectus noti pro
dueit e tum alias materiis permixtus vires aequirit
pene ineredibiles et a diversis proinde corporibus
362쪽
bulatim semnisce ur, di Mepsa etiam producit esea, de phaenomena . Licet igitur materia electrica nonaealefaciari; ignem inde haud esse non probatur , misiurius demanitietur , i&nem Mementarem , quocumque in statu sit , eum effect iam produeere , quibuscumque tandem aliis materiis , isu substantiis se
366. Eodem modo ad plures alios effectus ab .
Rrica materia atque ab igne , aut luminoso fluido diseria tamen ratione editos σespondrei potes . N vimus enim, materiam electrieam in ictu oeuli eorpora fundere ἔ pauca tamen corpora, ircet aliundesne maxime ad comburendum apta, V. gr. sulphur, hi luminaque alia , ab eadem inflammantur: contraria omnia in igne communi observamvis . Incredibilis Etiam ejusdem materiae emeacia in producendis effectibus aeum ignis communis viribus comparari non voiIunt . Uno Verbo , aliquae in materis electriea proprietates animadvertuntur, communi igni nequaquam convenientes , di vicissime utrumque jsitur iὐersi omnino generid fluidum esse videtur. Resp. Phaenomenorum di imimen in argumento Edductum non inficior ; eo tamen utriusque materiae
diuersitas non satis mihi suadetur . Aliter dicere Porteret, ignem, atque lumen solare diversi omnino esse generis, atque ignis Elementaris, de lux empo-Tum terrestrium et quale enim discrimen inter effectusaeique vires radiorum solarium ope speculi eatistici in eo confluentium , & ignem nostrum communem finia imo radii ipsi solares in Geo congregati disser-xe a se ipsis prope contactum adhuc non unitis omnino viderentur: mam inulla sit proportio inter v hementissimam , re incredibilem radiorum intensita tem in loco ad eorumdem ante Meum emaciam , de affectus. Alia etiam quamplurima exempla in natu Ta novimus omnino similia. V poma ex. gr. ab aqua elevati sunt pura puta aqua ἔ attamen eo in statu quale quantumque est eoriam ab aqua diserimen , quae proprietates toto rati. differentes, quoad -- pressionem . elasticitatem. raritatem, & imiusmodi alia spectat λ Si quis vero in hoc proprietatum, at que phaenomenorum discrimine adeo notabili diveris sitatem etiam inter aquam de vapores inferret ἰ --
le sane philosopharetur ; em, ab experientia habe Z mus,
363쪽
m tu , ex solo status discrimine ab una eademque substantia phaenomena , & effectus produei maxime di vetios . Quidni igitur simili ratione de Elementariis ne philosophemur φ Praecipui ejus characteres , ¬iores proprietates materiae Electricae eonveniunt tilla ergo , in quibus .differunt, ex diverso ejusdem omnino fluidi statu pendere atque derivari non poterunt
in re obscurissima , atque ad simplietum causarum systema pertinente , in quibus hcam nes caecuti mus , hae e dixisse satis; cum proposinonem nisi ut conjecturam nobis quidem probabiliorem amrmemus .
367. u is Fl tyrieus e 3 materia ubique in terren rum corporum I semate diffusa , o per globum integrum atque illius atmosphaeram duir buta. Hic iam est communis Physicorum sensus circa Ignem Elementarem , ut in loco dicimus, & experientia probamus t neque alia est eorumdem opinio circa materiam Electricam ; etiamsi aliqui ab igne illam distinguant . Experimentis tamen res probari facile potest . Primo de corporibus origine electricis res adud omnes constat , licet hujusmodi corpora sint s uae met electricae materiae tenacissima , neque
iacile aut propriam communicent, aut alienam recipiant. Corpora autem ciniversa communicationae
Iectrica ad experimentum, & machinam electricam adducta , pro diversa , qua ad machinam , aut catenam applicantur , ratione materiam electricam communicant aut aecipiunt; eam tamen semper impe tiunt , quoties electricitate sua prius non fuerim spo liata , dc corpori minus e Metico admoveantur. Cor pus enim quodcumque communicatione electricum
amae materia sua non spoliatum machinae seu globo separatis , & electrica materia destitutis propς admo Ueamus ; luminosum illi eo penicillum ab illo erius machinam evaeuatam effluere animadvertemus e cum igitur huiusmodi penicillus sit electriens torreps a corpore effluens , ut & statim probabimus, ct ab assertoribus etiam ma riae affluentis , dc effluentis admittitur; manistae eruitur , in omnibus
364쪽
corporibus terrestribus materiam electricam esse din
368. Id etiam evincit naturalis ejusdem materiae vis iuperius demonstrata, qua se circumquaque per omnia corpora diffundere , atque ad aequilibrium componi semper adnititur. Integrum tandem telluris globum esse amplissimum d ctae materiae promptua-xium , atque receptaculumlvel ad evidentiam haec duo probant. quod scilicet corpola quaecumque materiae electricae accumulatione electrificata eam illico , ac eum tellure comunicent, amittant & in eam transferant e & praeterea quod materia in catenam a globo transmissa sit perennas torrens a tellure per achinam & globum derivatus et quorum primum experimentis supra relatis conitat , secundum statim probabitur : ex utroque evidenter deducitur, globum terraqueum materiam electricam perenniter ex se eis mittere , & perenniter etiam in se recipere, ubicum. que tandem experimenta instituantur.
363. Materiae Electricae dirim , atque densias am
es in omnibus corporibus aequalis. Si omnia corpora essent liomogeneae materiae , atque similia ; aequalis ubi eumque est et electricae.ma toriae densitas juxta ejusdem indolem satis jam demonii ratam: alius tamen est rerum statust corpora alia aliis magis materiae electricae resistunt, alia aliis facilius intra se recipiunt, ct transmittunt e quin etiam inaequales ipsa electricos torrentes ex se emit viant, Cum vel ad evacuatam machinam , vel cor pori cuicumque alteri sua materia spoliato admoventur ; materia igitur electrica non aequaliter petomnia eorpora distribuitur , aut aequali densitate in iis acenmutatur e si neque aequalem , aut aequaliteneam materiam recipiunt, neque aequaliter.eommuni cant, aut emittunt , magnoque alias resistentiarum diserimine illi opponuntur j consequens est , longe immiparem esse dictae materiae in diversis quam plurimis corporibus densitatem . Hanc propositionem omnes admittunt veram ω i
365쪽
37o. Materiam Electricam ad in ale- Dii di usi
Haec Propontio squam iam lupemus attigimus ad
theoriam rei Electricae a Franksin uabilitam prop. accedit . licet aliunde ab atras etiam non negetur: duplici enim effluentis, Ac affluentis maveriae torrenis e admisio , stat adhuc, utrumqvie ejalmoda fluxuma materiae virtute provenire 4 Constat enimvero ab inperimentis iam relatis , materiam electra Em a Cin ena , conductore , aut corpore alio electrificato in corpus quodcumque communicatione eiectricum , α
Prope admotum illico evidirari ; dummodo minor sis
is admoto corpore, quam in catena , aut conducto
ee electrica materia , atque proinde illius dentilaa et scimus et in m ab omnibus, & singulis ejusdem corpinxis homogenei Ac electrificati partibus eodem modo scintillas ev. brari aeque intentas , si corpus comm micatione electricum aequanter, disimiliter admoveatur: quod addimus propter ea , quae superitis circa angulos & eulpidea corporum ele eorum duimus. Ab ea perientia praeterea habemus. in sequentibus des milibus aliis casibus nullam omnino scintillam haberi , primo, sit electrificatae catenae aut conductoria pars una alteri admoveatur scintillae eliciendae gratia et Secundo, si una pres machinae , aut ad machinam spectans aliam contingat. Teritor Cum unus μdemque homo ex. gr. electrificatus , aut plures secum ipsis mutuo communicantea. de electrici alius auum digito ad έeintillam eliciendam contingant . 37ε. in omnibus iis postremis casibus iis ateria eI Rrica est in singulis ejusdem . aut diversorum si millum corporum sese contingentium partibus aequaliter diffusa, ac densa . contra vero in Prioribus ex hypothesi, aeque ex ipsa rerum positionet in ulis i Situr eatenua expanditur, de diffundi adnititur, donec ad aequilibrium distribuitur a cum vix aequusebrium Db. meatur in secundis , nulla haberi possit
sein illa. Ulterius Mee ex statim dicendia confirmabuntur.
366쪽
372. Ex Propositione igitur tamquam corollarium se
quitur , quod attentis rerum naturis, atque materiae
Electricae indole , haec semper in aequilibris existeret in eorporibus nullaque in iis signa electrica, ad scimtillas , penicillos , & stellas spectantia , ederentur ; simulta tum in iisdem corporibus, tum etiam & potis. si mu m in dictae materiae intensa tate , atque densitate debitaque distributione fieret mutatio . Quamdiu E. Dim est aequilibrium , nulla est actio ex parte una Contra aliam praevalens e est autem aequilibrium . quoties materia electrica habet in corporibus homogeneis parem densitatem . in heterogeneis vero it.
ιam , quae sit singulorum texturae , & indoli proportionalis .
373. Arte tamen , imo re a natara ipsa multoties μι. M3 ignis electricus in rit uibus corporibus accu-ιoωr , in aιris vero rarescaι, o consequenter uι tolla-sur aequilibrium. , - . Duplex in hac propositione insinuatur EleRricitas; artifici lιs nimirum . atque naturalis , de quarum prima in praesentiarum agimus, secundam Uero tum Proponimus, cum de fulmine, & caeteris metheoria disputamus . Qisod primam attiMee s alia enim in i co probatur ὶ lueuientissime eae ineusque disputatis Constat: machina enim electrica id potiuimum obtineri , ut ad conductorem perennis fluat materiae tor gens , qui in conductore ipso recipiatur u servetisr .
ac proinde aecumuletur dum eum tellure non Commmunicat . res ipsa , & experimenta superiora coci ciunt . Torrentem enim in conductorem influere vel oculorum testimonio tuademur, cum in alia eiusdem catenae extremitate penicillum luminosum etauentem animadvertamus . Hujusmodi torrentes in separato conductore accumulari, ipsamet separationis ratio . seu circumstantium corporum origina elearicorum ac proinde electrisam materiam non τeeipientium indoles evincite eon4octorem anim electrifieatum a Te, Rufi vitro v. gr. circumdatum vim materiamque
suam servare . res est σε sua indubiar id autem εὐberi a dictorum corporum ambientium resistentia, vel
inde patet , quod rupta semel separatione, et eo
367쪽
ductore eum terra semel eommunicante , tota ilIIeo illius electricitas disperdatur . Rem eo deduκit Liae Morier, ut phialam experimento LugdunO- Batavico adhiberi solitam, quas selopeium , materia electrica bene instructam, a conductore & machina separare , alio adducere , diuturno tempore instructam servare, ut pro libito in hoe vel illud corpus, in uno vel alio loco illam exploderet. tandem didicerit , atque rei modum doeuerit sa . Iam vero hoc pacto electricitatis aequilibrium rumpi , res est per se manifesta. 37 . Dum igitur res electrica hoc modo , & arte tractator, in aliis quidem corporibus addensatur,
accumulatur materia , interimque in alteris rarescit.
Supposito enim antecedenti aequilibrio , illud rumpi
opus est , cum pius materiae in datum quodcumque corpus introducitur, quam in illo antea existebat rin il Io autem corpore , unde illud materiae extrahitur , minus , quam antea , dum aequilibrium erat, remanere , res ipsa demonstrat .
y7s. Phaenomena Electrica, quae ad penisillium , scin ullas , torrentes electricos luminolos , aut non luminosos spectant, ab eo eduntur , quod lanis electricus secundum aequilibrii leges a majori denstare in mi rem rumpat, hoc ess , a corpore ubi densior es atmosphaera, is altaed , in quo rarior est , effluat.
omnes propositiones , quas modo demonstramus , mutuam inter se eonnexionem, & catenationem habent ἔ eaque propter mutinam a se invicem lueem Recipiunt , eum ad eamdem theoriam spectent. Prae
ter jam relata, dc adhuc adducenda experimenta , i tamet electrieae materiae indole probari res potest ream enim in corpora influere , in iis addensari , at que retineri , expandi tamen semper & ad aequilibrium sese componere adniti satis hucusque demons ravimus inde autem sequitur. quod, si duo aut
plura corpora sibi prope admoveantur, quorum unum maiorem acceptae materiae electrieae densitatem habeat,
368쪽
taede, quam aliud; ex primo ad feeundum erumpe Te, atque evibrari debeat materia; cum majori den litati maiores etiam respondeant, atque inlint vires: huiusmodi ignis , dum ita magno cum impetu ab uno In alterum corpus exploditur , α reapse in secuncium illud corpus transit , oc relata edit phaenomena,
noc est, scintillatur, lucet . penicilli sormam acqui
xit , it ridet etiam atque fremit, di perennii lumino. O torrenti elabitur . Eadem etiam veritas ab ipsi: ni et experimentis deducitur e Etenim nequeo Inter e-JUicem, aut di versorum corporum aequali et ricitate praeditorum partes , cum sibi inv;cem admoven. tur, electrica illa signa eduntur; neque corpora in aequaliter electrificata ad se mutuo accedunt , quina igna illa luminoia , electricitatis characteres , atque Eltecitas , appareanto, & ea temper explodantur, ut Demcillus eκ parte majoris densitatis , Beιia autem Contra in opposito corpore mrnus electrico videatur in sensu haetenus tradito.
Penicillita luminosus es nota materiae electricae
et emis e corpore, ubi densior, ad corpus , ubι rarior: contra vero stella alicui corpori inbaerens aemmet materiae in corpus illud in entis notae r cum proιnde materiae torrentem in quolibet experi mento electraco agnoscimus , ab tino quidem corpore te fi
Hanc propositionem eo in sensu asserimus, quate nus duplicem materiam , es entem , est affluentem superius eAposatas negamus, uni eumque torrentem sta tuimus, qui e corpore effluens penicillum, in corpus influens stella ostendit . Innumera sciliceo experimen
ta quotidie instituimus, in qaibus duplex illud phae.
D me non animadvertitur , ex una parte penicillus ex alia Uero rei pondens stella r agente v. fr. machi Da . conductori constanter , & perenniter electrificat assitum aut corpus metallicum i prope admo Ue aderae alioquin insistens penteillum luminosum in , ondu-
et ore, itellam in digito observabis. Unde antem. est ille penicillus , unde etiam stella st est ne duplex iis cms eleetciei torrens , a dupli et singillatim corporeeS rediens, aliusque alii respondens , di ex opposita
369쪽
.ecurrens Dicimus , in his & omnibus aliis eiusdem generis experimentis unisus est materiae torreris aeorpore uno penicilli sorma effluens, atque in aliud instat stehlulae ingrediens . Quod si probaverimus , t niversim etiam de omni re Elin Mea demon strarum erit, unicum semper inibi intervenim materiae ror Tentem ab uno eorpore egredientem , in aliud veroseeundum aequilibrii, & virium, densitatumque leges ingredaentem; ejusque torrentis benefiei omnia eleristri ea phaenomena produci, atque explicari. 37ο. Primor igitur agente machina, ch materie eis lacteiea a globo in conductorem transfluente, reque in loco obseuro observata , apparet in alia quidem conductoris extremitate Stobum sere eontingente stelista luminosa, in opposita vero penicillus t electricus nimirum torrens conductorem ingrediens stella, egre dienn vero penteillum refert. 3 et 8. Secundo: Conductorisi munus, homo quieumque arat eorporibus electricis impositus , unoque digito globum fere tangat , dum alium alterius manus disi tum ad corpus communicatione electricum , v. gr. hominem solo insistentem distendit: in primo quidem stellam , in posteriori penicillum ob vabis r res nim eodem redit, sive homo, sive metallum conduin storis vleem figat. 379. Tertior Duas cuspides metallieas leae statue ἐut una quidem conductora, alia mutem maehinae se annexa , aliaque alteri opponatur , & se prope resepiciant e machina agent. , prior cuspi& penteillum posterior autem stellam ostendet. Μateria Elinriea in conductore aecumulata, per spieulum metallieum in machinam, ubi rarior eit materia, perenniter re fuit , ab unoque proinde spiculo estuit, re in aliud insuit. Metallicae cuspides erant omnino a eorporis 2 eommunieatione electriais separatae . neque nisi conductori, & machinae communieabantur. Si spieula Permutes; quod primo pente illum, postea stellam dein monstrabit , & vieissim . Experimentum inultiplictalia ratione instituitur ; id tameni semper obsiematur , quod si conductori si extremum, globo oppositum aliqua tandem ration eum maehina praeei me si s parata sit 'eommunieet, hoe est, a dictam ita admo , Meatur, ut scintilla aut pente illas electriens edi posisint; videatur semperi in.dicto eonductoris. extremo
370쪽
penicilliis,.in parte vero machinae respondenti stellae conductor igitur uno lui extremo ad globum steliniam demonstrat, alio vero ad machinam ostendit penicillum e perenniter nimirum a globo. in conduct rem, a conductore in machinam , in eaque iterum per globum in conductorem fit ejusdem materiae v
38o. Quarto e Si Machina cum terra comunieet , conductor autem sit separatus , conductoris extremum globo admotum demonstrat stellam , Oppositum vero penicillum: contra vero fi machina si separat a , conductos autem cum terra comunicet in hujusce ex eremo globum respiciente loco stellae apparet peni- illus. . In primo casu materia per machinam in comdu rem , in secundo ait conducto te in machinam fluite quod quidem experimentum ulterius statim ex plicabimUs. 38 I. Iuinto e Corpus quodcunque eomunicatione Electricum, de suamet electricitate spoliatum conda. Et ri prope admoveamus , ut scintilla dc penicillus haberi possint , aliunde tamen materiam nisi a con ductore accipere nequeat e duo autem in iit casibus animad Uertemus , penicillum, ad conductorem appa Tere , stella mi in admoto corpore suis re, eoque so Ium electricitatem in primo imminui, in secundo m. 'geri , sein a quiri. Experimentum hae ratione insit init Le Rox r filum metallicum 27. pollices longum liabulo vitreo immisit , ita ut filum dimidiam tantiam lineam extra tubum produceretur: praeterea vae m tubulii aperturas cera Hispanica obturavio, ne a uunde, quam per cuspidem vim electricam accipem posset filum e tutiumque e nde aliis capaciori L tu bis vitreis etiam, ines usit . Rebua iv. paratis πι con
ductori electrieo, e euius, duobus, angulis , aut cuspim vibus extremis singuli luminosi penicilli effluebant ἡapicem fili prope admovit ci penicilli, illico disparue Mne, stella in sit apiee apparuit . in vitaque eius
dem fili parte se intillae emi e/bkno. Uno umb., nul il tam est euperimentum hucusque notum, quod seeun dum hane propositionem non e Iicetur , ejusque v.
riealem non confirmet. ν381. Sento, odi in rae alia omittam, .i quae asud Ri. Beccaria videri possunt, quotiescumque duo eo orat