장음표시 사용
371쪽
ctum fere admoventur, ex palle majoris electricit eis exploditur penicillus, aut i cantilla sub forma penicilli , eκ parte vero corporis minus electri ei respondet eodem tempore stelia: & la utrumque iit separatum, omnia illa signa dii parent; cum utrumque corpus parem tum habeat electricitatem e omnia haec ex modo dicendis ulterius connrmabuntur .
323. t meus ille materiae ηαν , atque torrem, quem in rebus Electricis admissimus, fit a tellure, cau m ebina insissu , supra globum ad conductorem . Haec etiam propolitio praecipuum habet loeum in theoria Electetea Fran imi , atque tum ex dimat, tum . ex adducendis modo experimentis, deducitur e Primo quidem in re Electrica haec universaliter demonstrant experientiae. 3. Si & maehina , & conductor sint a tellure separata ἰ tenui ssima tantum modo signa electri ea e eonductore obtinemus e qGat brevissimo tempore disparent: ea vero. tenuissima si trill alternatim modo a conductore, modo a machinaeduntur ἰ alternationis causam statim dabimus r ad rem nostram satis est, quod qciantumvis veloci ssim Volvatur globus, & reliqua omnia accurati muneri Xequar s; nihil praeter remissa illa pavea, & brevis sima signa , atque electricitatem obtinebis. In hoc igitur casu electri eum torrentem in conductorem non
334. 1. Fae tamen , ut eum tellure communicet machina , eonductor autem separatus maneat et tum Vero perennem semper, &, quantum voles , vehemmentissimam electricitatem in conductore animadvertes . scintillas, penicillos ex illo evibrari, tandiuque rem durare observabis . quamdiu ex oerimentum e
dem modo producere uelis P stellamque inso per deprehendimus in illa conductoris extremitate , qua globum respicit . Unum inter duos hosce easus dirucrimen est . quod eum tellure communicet machina in secundo. non item in primor ab eo igitur discrimine est effectuum secundi a primo differentias hoc. est, fluxus atque materiae torrens a m3ehina in ca
333, 3. Invertamus tamen ordi m s cum tellure
372쪽
communicet conductor, non vero machina: contra xja omnia Oblervantur: conductor nullum , machina
autem omnia electrica signa perenniter exhibet. Hac scilicet rerum positione fit materiae electricae fluxus per conductorem in machinam r in huc ultima , utpote separata accumulatur , dum interim conductor cum terra communicans, majorem, quam tellus ipsa , denseatem acquirere non potest . 386. 4. Quod si tum machina , tum etiam catena cum solo communicent, quantumvis globum volvas,
re adnitaris, nullum neque a machina, neque a ea
tena signum obtinebis . Quod se ilicet in huiusmodi
cireumstantiis fiat quidem materiae fluxus a tellure in machinam, ab hac per globum in conductorem ;s ed cum omnia haec solo insistant, Cum eoque communicent , nulla in iis fieri potest materiae aecum
latio , & nulla proinde signa eduntur i quae juxta iam dicta ab irruptione densioris in rariorem malinxiam producuntur.
387. s. Cum experimentum electricum in obseura camera instituimus , inter globum & digitos fricanetis manus puncta tu nosa jam toties deser pia, glo Bo adhaerentia animadvertimus; & similem omnino Iucem in metallicorum filorum globum ex opposita parte tangentium, & conductori a fiκorum obses vanius ἔ eκ utraque parte stellam , acceptae materiae Iectricae signum, quod in nulla alia globi parte visitur . Id vero argumento est , materiam a Dieantis manu ad globum, a globs ad fila metallica & conci uctorem suere: & inde etiam modo probabimus , meque 3b aere , neque a vitro materiam conduAori
suppeditari. I . '388. In eamdem rem est experimentum te Ros r
lobum vitreum inaurata charta , foramine unius
pollicis in medio perforata , fricabat , quod quidem foramen , aut circulus basim agebat infundibuli e susdam vitrei deeem pollices longi, de chartae uniti. nfundibuli eo Ilum oblongum manu prehendens tene hat , eoque revolutum globum charta separata friea-hat . Machina agente vix tantillum electricitatis in conductorem fuit transmissum . quantulum scilicet
in charta inaurata continebatur; postea vero quan
tumuis prosequeretur , nihil obtineti potuit . Filo metallico intra infundibulum immisso , ejusque eus Mont. Phil. Tom. V. A a pi-
373쪽
pide prope globum admota , di maehina , ut prius , agente, penicillus luminosus a fili cuspide in globum effluebat, quo & globus , & conductor electricitatem acceperunt, atque signa edebant. Quodsi antequam in tubum vitreum filum metalli eum immitteret ,' pulvinum a globo separabat, eui alius digitum
objiceret; penicillus illico luminosus a digito in pulvinum effluebat.
339. Tria hinc liquente T. Exiguum illum pulvinum suisse illico suamet electrica materia spoliatum; cum postea a digito penicillum accipiat , di prius unam vel alteram debilem scintillam conductor evibra
verit. Σ. Μateriam electricam in conductorem neque a vitro , neque per medium vitrum transmitti ; sed de hoe statim e 3. Terram tandem illam perennemicaturiginem esse, ex qua torrens electritus per machinam lupra globum in conductorem transfluit.
39o. Neque vitrum seu g,obus vi reus machinae, ne que aer machinam triam , conductorem , Immis ambiens materiam electricam suppeditant. Hoc aliud est Electri eae theoriae caput eum aliis omnibus consentiens, ab iis deductum, atque exuerimentis innixum . Et primo a duobus observationisbus postremo loco relatis res est plane manifesta. Deinde cum aer maehinam, atque conductorem semper circumdet , & contingat: signa electrica numquam non ederet eatena , eum aer materiam semper globo suppeditaret, per quem in catenam transflueret: fieri enim haud posset, ut ignis electricus in conductore deficeret . Cum igitur contraria omnia observentur , nullam ab aere in condoctorem , aut machinam transfluere materiam electrinam tenendum est . Accedit etiam asserta illa jam aeris proprietas , quod scilicet indole sua materiae electri eae recipiendie res stat, aptissimumque existat corpus , ut aliud quod
Cumque communicatione electri eum , dc aere undequaque circumdatum ignem suum electritum servetraeque enim materiae externae recipiendae, ac propriae elargiendae resistit . Hie tamen notanda sunt, quae
alibi iam diximus de aere humido, deque vaporibus in illo natantibus e scut enim per humidum vapo-
374쪽
roiumque aerem facile disperditur materia electricaeon ductoris ; ita etiam si in medio hujusmodi aere eonductor sit electricitate minori , seu rariori praeditus , quam aer humidus , ignem ab aere in con ductorem affluere juκta aequilibrii legem, non nega
39I. De vitro iisdem prorsus argumentis res dein monstratur ἰ tantum enim abest , ut vitrum ignem electricum suppeditet, ut vel parvi vitri interpositio su faciat ad eum materiae fluxum impediendum , qui, vitro sublato, a tellure dc homine per globum in conductorem transmitteretur . Equidem ni si res ita esset, nulla amplius afferri posset ratio, quare a machina , & globo te paratis materia electri ea in eon ductorem non transmitteretur, quod est experimen iis demonstratum . Hinc iterum inferre non possumus , aut ullam materiam a vitro emitti, aut copio sum ignem electricum in ipso non contineri: latis enim est, vitrum suae electricitatis esse tenacissimum,ot utraque illa consequentia eadat. 392. Contra propolitionem arguit Nollet ta) . Ponimus aerem magnam electricitati resistentiam opponere ; ac proinde ignem electricum neque aliis eorporibus communicare, neque ab aliis reciperer repugnant tamen experimentar scintillae a conductoribus ad unius aut alterius pedis distantiam per medium aerem evibrantur: conductores ipsi corpora levia ab aliquorum pedum distantia attrahunt , repellunt, sustinent: in hisce dc quamplurimis aliis similibus ea stius a conductore per medium aerem transfluit, &emittitur materia electrica . Neque ad rem explicanindam satis est humor aeris, seu vapores , qui aerem ambientem eniciunt impurum: adeo enim id a veritate aberrat, ut potius quo siccior extiterit aer , eo melius experimenta electrica , atque relata modo phaenomena peraganture aer igitur electricitati nsnte sistit, sed eam re communicat, & aliunde recipit. Resp. Haec omnia jam explicavimus, & magis illa pro nostra theoria faciunt , quam eam impugnent tae rem non dicimus insuperabilem e contrariis &
375쪽
magnopere resistentem dicimus : id vero Innumeris experimentis demonstramus e scintillarum per aerems ridor , figura , atmosphaera electrica condurioris , materiae addensatio, & alia plurima a nobis lam relata aut dictam aeris resistentiam evineunt , aut ab illa omnino pendent, dc consequuntur . Nihil ult rius addo ad argumentum explicandum ; propterea quod ea omnia jam sunt exposita , α latis a nobis demonstratum , aerem non solum materiae electraeae resistere . ejus dissipationem , dispersionem , atque transitum impedire, verum etiam neque illam ab M liis eorporibus electrificatis accipere , aut illis, ut electrifieentur , impertire e deinde totam hanc rem
statim iterum explicabimu . o . et aa. A globo , aut tubo vitreo materiam electris eam eorum vitrorum propriam , & intra eorum poros antea consistentem conductori communieari , existimat etiam Milet, quod sequenti argumento bare adnititur. Materiam electricam esse puram p tamque materiam ignis , atque lue Is , ab omnitius iam aut statuitur , aut non negatur et Iam vero UI erom illud est corpus , 'quod ardentissimo igne lor
matum , & luet vel tenuissimae facillime pervium αlueem, & ignem intra se facillime recipit , transitum permittit, accipit, communicat, leu transmittit unde ergo erit insuperabilis fere illa partium vitri tenacitas , qua materiam electri eam antra ipla irretitam adeo prehendat , ut neque Illam abire permittat , neque in ejus docum externam possi reei pere Resp. Qui hisee & altis similibus argumentis
a ratione tantum petitis rem electra eam , sicut αnnamplurimos alios Physicos effectus , statuere , atque definire vellet , inter chymeras Ille
quid nos ei rea praedictum argumentum lenius, α EX perimenta docent . Nihil equidem 1 a tuendum in re tamen praesenti expermenta sunt primum consulenda , eaque longi Tmo' biis atque obscuris rationibus a nostra philosophorum idea petitis praeferenda sunt
adductam in argumento vitrorum indolem ignoret , ct materiam electrieam plurimis saltem lucis , & ignis proprietatibus donatam esse non taleatur. h tamen omnia obscurissimum tantummodo argimen-xum esse possunt ad assertam in vitro resstentiam
376쪽
negandum. De re enim , atque phaenomeno agitur i quod in simplicissimo materiae mechanismo postium ad simplicissimum particularum mechanismum , atque primitivum iere earum ita tum prope videtur specta re et in quo quidem , ii quo in alio, experimenta potissimum inspicienda sunt . Cum ergo, indubia at que manifetia experimenta a nobis jam relata af - 1ertam vitri rei istentiam demonii rent i parvi pendenda quaecumque Obscura ratio iis opposita . Deinde neque vitri , neque materiae eiectra cae proprietates nisi ab experimentis novimus i plures etiam sunt quas adhuc ignoramus , quasque nos sola experientia docebit; inter quas locum etiam illa habet de qua modo disserimus a Tandem licet materia electri. ca luceat, inflammet , .pluresque alias habeat tum liacis , tum ignis Proprietates s atque inde pro una eademque re haberi possint , nihilominus aliqua in materia electrica deprehendimus , quae neque luci neque igni conveniunt, &.vicissim : haec igitur tria' sunt una eademque materia, quae tamen diversam si a. rias rationem habeat.
39 . Summa rei, qua tota dissicultas tollitur, superius jam numero 333. fuit expolita . Eadem male ita fluidissima , & subtilissima , & eit ignis elementaris , & materia lucis , & electrica : ejus tamen a ctio, & effectus a diversis corporibus pendent , qui bus cum illa permiscetur. Phaenomena , & effectus ignis , & materiae electricae magnam partem conve Diunt a ex parte differunt: quod idem in omnibus sit 'elementum, primi caussa eito secundum externo-Tum corporum mixtio, di adjuninio faeie .
393. Vis compressionis, atque di sonis materiae Electricae G Mniversale principium , ct causa, unde ominura electricitans pbaenomena producuntur.
Ab eo nimirum , quod matexta electrica propria indole ad aequi libitum semper tendat , alia Verci en parte possit in corporibus eoinprimi , addensari, &aceuntiniam , hoe est , ab eo quhd aequilibrium sis. νer afferiet, illudque rumpatur, Omnia ejus phaen imen a pendent , atque eduntur. Nullum est electri.
377쪽
eum eκ perimentum, quod huic principio non tons net, ab eo non probetur , illudque vicissim etiam non demonstret, ut statim plurima pereurrendo palam fiet: satis interim sit propositionem ita brem sti- me stabilire. Si materia non ad aequilibrium sem metenderet ,' quantumvis in uno prae aliis corporibus accumularetur; ab eo tamen ad alia non transiret ,& sese expanderet , sed in suo accumulationis, Bidensitatis statu constanter maneret compressa, ut vi
situr in mollibus non elasticis . Rursum si materia electri ea ad sequi librium tenderet , accumulari tain men , atque addensari non posset ς ab uno etiam ad alia corpora non effluetret ; eum semper in aequili αhrio servaretur, quod quidem perturbari, atque tolli non posset. Posita vero utraque illa proprietate, necessario consequitur , materiam electrieam posse ineorporibus addensari , & magis, quam in aliis accumulari, rumpique proinde aequilibrium: rupto aequilibrio opus iterum eis, ut materiam a maiori densitate ad minorem effluere indole sua adnitatur , & eum primum possit, reapse transfluat: in huiusmodi a tem fluxa phaenomena universa electrica produca , supra demonstravimus e a primo igitur ad ultimum eonstat, phaenomena electrica ab adducto principio provenire . Ignis electrici accumulatio ab eo tandem dependet, quod aliqua corpora illum intra se faelle recipiant , & transmittant , alia autem neque reci piant , neque transmittant: primi generis sunt corpora communicatione electrita , secundi illa origine mlectrica , hine est , quod ille ignis in eorpus comm nicatione electricum corporibus electricis eircumdatum transmitti , reeipi , in illoque addensari possit ,
eaque ratione vires acquirere , quibus iri alia corpora non electriea magno impetu irrumpat. Hoc unum est, quod in omnibus maehinas, de experimentis es Brie is tum naturalibus tum artificialibus evenit equae omnia deseerent , si vel in materia electrica , vel in ea teris eorporibus dictae modo proprietates deessent ; aut ignis electritus eam aliunde proprietatem non haberet, quod frictione nimirum excitetur, Ec transeat ab uno ad aliud corpus. Rem omnem tu olentius statim confirmabimus , cum totum experi
mentorum meehanismum , & phoenomena per datam
378쪽
modo causam exponam, di ad unicum illud ptineis
riaratis , tum arsifcialis I alia nimirum Positiva , altera vero Negativa. Est dicerer corpora duplici modo possunt electrisecari, sea ad eum statum reduci, in quo phaenomena electrica edant , materiam electricam in iis acincumulando , & ad maiorem densitatem augendo , quam ipsummet eorpus genio indoleque sua habereta aut naturalem alicujus corpiria materiam electri eam diminuendo , ac proinde rarefaciendo . Quodcumquct corpus in se spectatum certam intra se ipsum habet electricam materiam propriadi naturae , atque indolimoportionalem: si nova materia in illud introducatur , priorique adjungatur ἰ in illo fit praedictae materiae densitas major , quam ejus corporis indoles ferret: si propriae materiae pars i aliqua ab eo expellatur; rarior in illo erit remanens materia , quam ejus natura requireret. Primum dicimus Electricitatem positivam , seu per excessum ; secundum negati in mam se a per defectum materiae . Electrificare igitur
corpora aliud non est, quam naturalem vaporem electri eum eorum naturis convenientem , & proportionalem in iis augere , vel in iis minuere. 397. Propositionem hoc modo expositam quampi rima confirmant, praeterquam quod ex hactenus demonstratis, aut relatis experimentis descendit. Electrica phaenomena eduntur a virtute diffusionis materiae electricae duorum aut pluri Em corporum , cu jus interruptum est aequilibrium e ut tollatur autem aequilibrium inter duprum corporum electricitates , opus est, ut unum vel alterum plus materiae recipiat , vel deperdat , quam suamet indoles naturaliter ferre potest e quamdiu duo corpora habent electricitates eorum naturis proportionales , quantumvis alias inaequales , si nimirum corpora sint heteroge ne a ς est inter illa aequilibrium . 398. 2. Phaenomeηa electrica eduntur a torrente , aut fluxu materiae ab uno in aliud corpus transcur rentis r quamdiu autem est aequilibrium , non trans
379쪽
fluit materia r solum rumpitur aequilibrium , eum vel in eorum uno plus justo addensatur, vel plus iusto rarescit: tunc enim sunt actiones , & resistentiae inaequales. P399. 3. Cum duo corpora communicatione electri- ea materiam habent suismet naturis proportionalem; licet unum alteri admoveatur , nullum edunt electricitatis signum , ut passim videmus : hic enim casus est omnium corporum naturalium , quamdiu in ea nullam mutationem ars , aut natura inducit : quod se ilieet in eo statu sit inter hujusmodi corpora perfectum aequilibriam , quod ad vires electricas spectat. Cum vero duo haec ex oerientia etiam demonstret , posse naturalem alicujus corporis electricam materiam ab illo extrahi , & in aliud transfundi, atque accumulari ; dc praeterea edi semper electrica signa , quoties duo huiusmodi corpora eo in statu ad se invicem accedunt : coniequens est , utrumque id corpus
esse in statu electricitatis , hoc est , in statu edendi
signa electrica . qUO. q. Dum corpus aliquod communieatione et yricum penicillum emittit , aliud sibi admotum stellam demonstrat , utrumque signa electrica edit; primum tamen positivam , secundum negativam habet electricitatem relatu ad primum; eum posteri us eo pus materiam a priori emanantem intra se recipiat. O I. s. Tandem , ut plurima alia omnino similia praetermittam . numquam fit , ut corpus communieatione electricum a vi tamen sua spoliatum , alteriacetimulatione materiae instructo prope atque rite admoveatur , quin a primo quidem stella , a seeundo
autem penicillus , aut similes alii effectus electriei
o2. Tam igitur corpora per excessum , quam per defectum electrica suas circa se ipsa atmosphaeras virium habent , intra quas phaenomena edunt in ratione inversa distantiarum, si caetera sint paria . Μagnum est inter hujusmodi atmosphaerarum naturas discrimen : eorpus electricum per excessum armosephaeram suam circa se habet postivam, & materialem , ignem nimirum electricum a globo in ipsummet corpus U. gr. catenam transmissum, intra huius massam accumulatum , circa eamdem compositum,& ab aere, ne dissipetur , impeditum e haec igitur
380쪽
atmosphaera a corpore ipso effluit. Atmosphaera corporis per defectum electrici in eo consistit, quod cor pus ipsum igne suo electrico sit spoliatum , atque proinde materia electrica a circumposito aere , imp ro tamen de humido, ad corpus e quadam distantia. affluat: utraque igitur atmosphaer 1 ab uno eodemque prineipio oritur, vi materiae, qua sese ad aequi in librium componere adnititur, atque insimul ab aeris resistentia, qua materiae electricae vel recipiendae opponitur , vel receptam repellit: ex hisce duobus est,
ut materia a corpore, ubi superabundat, circumquaque diffundatur, & effluat ad corpus, ubi rarior est, ct defieit, undequaque affluat. M. Contra duplicem electricitatem pomimam, &negarietam, & indicta , seu criteria, quae ad eas statuendas , atque discernendas asserimus, argumentatur in hunc modum Noues . Experimentum numero oSso. 337. relatum, quo potissimum nostra theotia i nititur, in duplicis etiam torrentis lystemate exponi potest: Etenim cum volventi gloso iei reum filum intra.vitroum infundibulum Omovetur; intenditur, atque augetur in globo , & conductore electricitas , quia antea a solo aere, postea & ab aere, & a ferreo filo electricitas globo communicatur. 2. Splendi dior est penicillus luminosus in fili cuspide globum respiciente ; quia torrens electricus per filum in sic-bum influens contrario torrente a. globo in ferrei fili cuspidem intra insundibulum erumpenti intenditur, magisque excitatur. 3. Quod si a lamina metallica intra infundibulum separata post factum experim mentum , & remoto jam infundibulo a globo, scin-
t. llae eliciuntur; in causa est , quia in teriam a conductore accepit. q. Tandem id etiam in relato experimento observamus, quod in alia serrei fili exqtremitate extra infundibulum producta puDctum quod- . dam luminosum, seu ste ham animadverramus et ea autem est cujusdam penicilli initium , cunis radii ni mium divarieati visibiles non sunt , sed a ii Io tamen erumpere facile deprehenduntur, cum candelae flammam sensibiliter agitent. : in hoc igitur etiam ea super medium illud ferreum filum duplex contrarius
torrens ab experientia stemonstratur . si . n. 3 3
o . Tria priora capita secundum theoriam nostram, apte explicui, non diuiteton lis ua,t4men in .