장음표시 사용
381쪽
suamet opinione en maere adnititur , cui unice favere existimat , quod quarto loco additur. Resp. Hisce omnibus non infringitur relati experimenti atque rationis secundum nostram solummodo opinionem pondus. Primum: Supponit, ab aere e iam in globum materiam electricam communicari , atque transmitti a id tamen esse falsum , ab ipsit metexperimentis eonficitur: quamdiu machina est sep rata , quantumvis omni ex parte sit ab aere circum data ; nullam electricitatem conductori communicat, sed omnem ab illo accipit s ut experimentis evic mus in, quod tamen fieri deberet , sit aer machinam undequaque tangens materiam electricam illi communiearet . Uno verbo: quamdiu machina fuerit separata, erit semper electricitate vacua , nisi eam a conductore accipiat e quorsum igitur est, aut unde
probatur transmissio ilia materiae electrieae ab aere in machinam atque globum e Ad secundum: Probare primum oporteret secundum illum atque contrarium materiae torrentem a globo in filum ferreum
rumpentem, & primo, qui indubius est , occurrentem . Quo magis machina suerit igne electrico spoliata; eo splendidior observatur penicillus a filo erumpens, & in machinam fluens: contra si maehina paullatim materiam suam electricam recuperet; remissior atque languidior fit penicillus a filo effluens rii igitur nullus tandem in machina supersit ignis , aut contra supponatur aeque densus p atque in filo ferreo; in primo quidem casa vivacissimus erit penitillus in filo, nullus autem in secundor rursus in primo ea su nullus e machina effluet ignis electrieus, cum evaeuata penitus supponatur: in secundo etiam nullus hine & inde erit torren e cum omnia sint ad aequilibrium. ' Os. Tertiaem pariter nulli experimento innititur rimo periculum fiat . eum nullus adhibetur conductor; aeque e metallica lamina elicientur scintillae , quarum materia non nisi a filo metallico communicari potest et eum igitur in filo ipso habeamus causam fustieientem & eertam ; effectus iuxta philos phandi regulam repeti aliunde non potest . Quartum tandem theoriam nostram optime confirmat : stella est inguentis materiae nota , atque indicium t eum igitur metaIlicum filum sit canalis ille , per quem segnis
382쪽
gnis electricus in machinam transiluit ; ut hujusmodi
m Eteriae torrens ab una parte effluat, in aliam influere debet effluens eκ parte machinam respicien te penicillum refert, influens vero per oppositum extremum stella exhibet . Interim dum metallicum filom eκ oppositis eviremitatibus penicillum, & stella monstrat, opus est, ut a parte machinar Oppolita cum corporibus communicet , a quibus transmittendam materiam accipere possit . Si quis in candelae flamma tremor a torrente electrico excitatus animadvertitur ἔ non ille ab igne electrico effluente , sed ab influente provenite hujusmodi tamen tremors ut in simili jam supra diximus ) est argumentum ,
atque indicium maxime aequivocum ad torrentis di rectionem detegendam: cum igitur indubiis argumen iis compertum aliunde habeamus , stellam electricam esse influentis materiae notam ; allatae etiam phaeno me ni circumstantiae observatio nostram theoriam ulterius confirmat.
ET REtutae IM ELECTRICIS OBSERVAtae .
W6. Ab exposita hactenus vimum theoria sequentes regulae descendunt, hilas generaliter observari ,
Primo et Materia electrica , si inaequaliter in aliquibus corporibus sit distributa ; sortius, atque violentias ex illa parte aget, & sese expandere adnitetur, ubi major fuerit illius densitas ; ex illa minus aget, debiliusque resistet, ubi rarior extiteri tr ex majoris igitur densitatis loco sese sponte sua ad alia corpo xa dissondet , in quibus major sit eius raritas . Ab eo conatu sequitur naturalis impetus, atque motus; ab impetu & motu ad aequilibrium inducendum, ac semandum supra dicta omnia phaenomena pendent , Analogiam habemus in aere, illiusque Elasticitate. W7. Secunda: Inaequa iras igitur vitium , ct acti num , hoc est , dentitatum , quibus materia electrica
in diversis eorporibus sibi vieinis existit , & agit , omnium Electricitatis phaenomenotum causa existit. Est dicere; quamdiu in aliquo eo orum systemate
383쪽
suamet opinione en ponere adlinitur , cui uniee sau re eκistimas , quod quarto ioco additur. Resp. His te omnibus non infringitur relati ex per menti atque rationis secundum nostram solummodo opinionem pondus. Primam: Supponit, ab aere etiam in globum materiam electricam communicari , atque transmitta a id tamen esse falsum , ab ipsi imet experimentis eonficitur: quamdiu machina est separata, quantumvis omni eκ parte sit ab aere circum data ; nullam eIectricitatem conductori communicat, fed omnem ab illo accipit s ut experimentis evic mus γ, quod tamen fieri deberet , si aer maehinam undequaque tangens materiam electricam illi communiearet. Uno verbo: quamdia machina fuerit se parata, erit semper electricitate vacua , nisi eam a conductore accipiat e quorsum igitur est, aut unde probatur transmissio illa materiae electricae ab aere in machinam atque globum ρ Ad fecundum et Probare primum oporteret secundum illum atque contrarium materiae torrentem a globo in filum ferreum inrumpentem, & primo, qui indubius est , occurrentem . Quo magis machina fuerit igne electrico spoliata; eo splendidior observatur pedicillus a filo erumpens, & in machinam fluens: eontra si maehina
paullatim materiam suam electricam recuperet; re
missor atque languidior fit penicillus a filo effluensrsi igitur nullus tandem in machina supersit ignis ,
aut contra supponatur seque densus p atque in filo ferreo; in primo quidem casta vivae issimus erit penicillus in filo, nullus autem in secundo: rursus in primo easu nullus e machina effluet ignis electrieus, cum evacuata penitus supponatur: in secundo etiam nullus hinc & inde erit torrens: cum omnia sint ad aequilibrium. os . Tertium pariter nulli experimento innititur :imo perieulum fiat , eum nullus adhibetur conduinctor; aeque e metallica tamina elicientur scintillae , quarum materia non nisi a filo metallico communieari potest et cum igitur in filo ipso habeamus causam suffieientem & certam ; effectus iuxta philos phandi regulam repeti aliunde non potest . Quartismtandem theoriam nostram optime eonfirmat : stella est influentis materiae nota , atque indicium t eum igitur metaIlicum filam sit canalis ille , per quem segnis
384쪽
gnis electricus in machinam transiluit ; ut hujusmodi
m Eteriae torrens ab una parte effluat, in aliam insuere debet effluens eκ parte machinam respicien te penicillum refert, innuens vero per oppositum extremum stella exhibet . Interim dum metallicumhlum eκ oppositis eκ tremitatibus penicillum, & stella monstrat, opus est, ut a parte machinae opposita cum corporibus communicet , a quibus transmittendam materiam aecipere possit . Si quis in candelaeuamma tremor a torrente electrico excitatus animadvertitur ἔ non ille ab igne electrico effluente , sed ab influents provenite hujusmodi tamen tremors ut in simili jam supra diximus est argumentum ,
atque indicium maκime aequivocum ad torrentis directionem detegendam: eum igitur indubiis argumen iis compertum aliunde habeamus, stellam electricam esse influentis materiae notam ; allatae etiam phaenomeni circumstantiae observatio nostram theoriam ut terius confirmat.
a 6. Ab exposita hactenus vinum theoria sequentes regulae deseendunt, quus generaliter observari ,
Primo et Materia electrica , si inaequaliter in aliquibus eorporibus sit distributa ; fortius, atque violentius ex illa parte aget, & sese expandere adnitetur, ubi major fuerit illius densitas ; ex illa minus aget, debiliusque resistet, ubi rarior extiterit: ex maioris igitur densitatis loco sese sponte sua ad alia corpo et a dissondet , in quibus major si ejus rhritas . Ab eo conatu sequitur naturalis impetus, atque motus; ab impetu & motu ad aequilibrium inducendum, ac semandum supra dicta omnia phaenomena pendent . Analogiam habemus in aere, illiusque Elasticitate. w7. Secunda: Inaequalitas igitur vitium, ec acti num , hoc est , dentitatum , quibus materia electrica in diversix eorporibus sibi vicinis existit , & agit , omnium Electricitatis phaenomenotum eguis existit.
Est dieere; quamdiu in aliquo eo orum systemate
385쪽
materia fuerit vel aequaliter densa , vel aequaliter ra ra secundum corporum indolem ; nullus sequellae
illius motus ab uno versus aliud corpus, neque aliud Phaenomenon ab eo motu pendens. G. Tertiae Quamprimum autem densitas, aut raritas , ac proinde virium intensitas fuerit inaequalis quod arte quidem obtinetur)ἰ phaenomena electrica consequentur. Et hinc in uno eodemque corpore,& corporum systemate potest materiae electricae densitas augeri, aut minui , quin effectus aliqui edantur e si nimirum in singulis ejus systematis corporibus aequaliter semper crescat, aut minuatur ejusdem materiae densitas, aut raritas , attent E semper corporum indole . In his vires & phaenomena repulsionis non intelligimus , ut ex jam dictis manifeste Ii
o9. Quarta: In uno eodemque,corpore eadem ma teriae electricas quantitas , densitas, aut raritas manere semper potest , & tamen electricitatis piaen mena ab illo edi possunt.Si nimirum it circumstantibus corporibus ejusdem materiae dentiaras mutetur, atque inaequalitas virium inducatur is s
Io. Quinto : Λ rporibus igitur phaenomena electrica pollunt ob duplicem virium inaequalitatem e-di , per desectum scilicet, atque per excessum: hoe est , si corporis alicujus vires electricae , atque materiae densitas maior aut minor sit, quam in circum positis corporibus. AII. Sosa et Inrensitas , seu vires electricitatis in corporibus inaequaliter electricis est excessus , seu diseferentia virium i, quibus duo illa corpora praedita sunt , & in se mutuo agunt . Quoniam tamen haec lex admodum generalis est , eam ulterius in plures ea sus distinguamus. 4II. Ponamus duo corpora communicatione electrica , quorum naturalis electricitas sit v. g. ut 8 , unum Auidem esse positive electricum , & habere mariter iam ut Ia, aliud vero negatris, atque habere materiam ut Ar relativa eorum electricitas est 3, summa scilicet duarum differentiarum, seu integra differentia unius ab aItero. i3. Si utrumque si eleetricum per excessum , unum v. g. ut 9, aliud vero ut II; erit relativa eorum electrieitas φ. Eadem servatur regula in eor-
386쪽
ribus eleetricis per defectum . Quare omnes casus ad unam simplicemque legem modo propositam reducun
434. Ex lege autem sequitur, unum idemque eompus certa quadam electrieitate instructum innumeros habere electricitatis virium gradus, majores , & ma tores , minores etiam & minores relatu ad diversa corpora , quibuscum comparari potest, pro varia nimirum virium in iis corporibus diversitate .
Is . Non melius datam hactenus theoriam confirmare potiunius , quam si phaenomena ipsa eloe triea secundum illam recte explicentur , illique plane eo haereant: id vero est quod modo exequemur , idque
eo erit facilius , quod theoria ipsa pedetentim solummodo ab ipsis mei phaenomenis fuit deducta. Pauca
solum a te ingemus , alia omittentes , eum omnia ad idem principium reuncentur.
4Iε. l. Μachina , globo , conductore , reliquisque Omnibus, quae ad rem opus sunt, paratis , atque dis positis , & machina insuper agente , frietio a globuia manu iacta materiam elutricam manus excitat ν& ut ita dicam , accendit,rupto ab ea parte a qui librio, materia in Dieantis eorpore existens illuc sese expandit, partesque aliae ab aliis protruduntur. Supra vitrum illabens materia inter duas oppositas re sistentias detinetur et ab una parte vitrum, ne intra globum . ab alia vero aer, ne eircumquaque diffvn datur & dissipetur, constanter impediunt. Inde est , quod a globo inter vitrum & aerem supra ejusdem globi aequatorem usque ad punetum manui oppositum, di conductori respondens deseratur interimque no que versus unum, neque versus alium polum ab iiς demmet resistentus impedita expanditur e Communicam tio , seu conlaetus globi atque eonductoris resistontiam aeris ea ex parte tollit, estque tamquam cariolis aper tus, quo fluidum omni alia ex parte maxim ' Pr ssum, naturaque sua elasti eum sese projicit: cum conductor
vaporem ilium electrieum intra se Deillime recipi ard
387쪽
deqne illi opponatur . Conduetor aere undequaque eittumdatus spectari debet, tamquam eiecit lea apo theca firmissimo vallo septa: acceptum igitur vapo rem intra sese retinet, di circa se etiam, eum eius intensitas aeris resistentiam superare potest, in atmosphaeram componit, aere Partim exelulo , partim quoque superato. Ir. Quo tamen paeto frictio vaporem exeitat , ad diffusionem determinat , di quassi attendit 8 Hievero nodus est , quem non iacile solvas . Rem ego ita mihi fingor vapor electricus est ignis elementaris,
aut ἀε illis, saltem genere t Iam vero flictione ignem
quemcumque extitari compertum est r excitatio autem ignis est vera accensio, postrema haec est , partes ignis ad motum determinare , seu obstaculum tollere , quo igneae particulae unice impediebantur , ne moverentur e suum scilieet est inter partes ignis sequii ibrium , in quo illas conservat aequale singularum elaterium, virtus sese diffundendi mutuaque earum pressior motu frietionis illud aequilibrium ex attrita parte tollitur versus illam igitur exeruntur intemtae semper vires partium ignis , quae eodem in corpore pressae undecumque detinebantur. Videnda sunt quae diximus de Ignis accensione. 18. Il. Hinc e parte sequatoris globi a manu adtonductorem sisse revolventis scintillat elicimus, non vero aut saltem multo remissiores a parte quae a conductore ad manum volvitur. Singulae enim par res ejusdem fas eiae vitri vapotem a manu ad conductorem addueant , indeque ut plurimum regrediuntur
- 439. II. Ignis inter digitos frie antea & globum ap-
patens est vaporis torrens a manu in vitrum perenniter εffluens r ab eodemmet torrente est stella e
ductori extremo globum respicienti inhaerens, atque etiam ex oppositis ejusdem conductoris cuspidibus penietini forma emieans ,-δt tandem in digiti apice stellam itorum referens e omnia scilicet haec sunt cinnus idemque vaporis torrens ab ali s ad alia corpora transiens ,'qui quidem in ingressu stellam i, in egressu vero penicillum exhibet, atque haec duo phkn mena pluries in longa aliqua corporum serie edere
eto. IV. Forma penicilli a resistentiis aeris prove-
388쪽
niti idem enim visimus in exilientis aquae filo, quod ob interpositum resistentem aerem in plura semper
re plura diviai tui fila , 3t ramulos . Inde est , quod
torrens electricus per vacuum errimpens unum tantommodo corpus luminosum continuum aliorum flui dorum instar eomponit . Stridorem , seu erepitum abnere etiam provenire , id demonstrat , quoa torrens ille elemiens piae 4 ssime in vacuo projietatur , et evibretur. Stellam veto in corporum ingressu refer. - , ab eo est , quod vapor per aerem ad corpus ais fluit in plutima iam filamenta divisus, atque proimae in plura quoque diversa corporis puncta separata in trat. xx. V. Cum & machina ct e ductor eum Teli re communicant , eique aut ipsa per fesis aut medii, solom eos sinu eommonicatione electricis ins stilat; nulla o lino sagha Elin iea eduntur', licet modo iam expositio vllporis Morrens perei ter fluat; tum enim neque in machina rarescit, neque in conduct Te accumulatur: sed qui a pridias, ud secundum transit, & ab illo in terram perenniter influit , ab eadem tellure in machina insimul suppleturr est igitur semper aequilibrium, fle corpora vaphrem si hi convenientem semper retinent . 11. VI. Si is rumue si separatum, exiguus , qui an machina erat, vapor in eo uctorem illico affluit, re faueis atque debilibus scintillis e conductore eli ciendis satis est ,' quae tamen brevissime extinguuntur: aliquid deinde vapori, in exhaustam machinam ab aree profluit . ni ne vicissim aliqua etiam signa edit machina r eo tam8n vapore in cbnductorem transmisso , silet iterum machina r at conductor breviai,Muentiaque signa broducit e tamdiuque alternus hie flatus durat, quamdiu agit machina , resque in e dem statu servantur. v 23. VII. Si fota machina , hut sola catena eum terra communieet ; signa omnia ,'& phaenomena rite procedunt, atque eduntur; sed ill agit vices machinae, quod cum terra communicat: s sola nimirum maehina sit separata; edet illa , non autem Condu ctor, signa elemi ea et propterea quod vapor a conductore in machinam liuat , in illaque accumuletur dum conductor tantum transmittit , quantum acci pit e
389쪽
pit : QIumque proinde habet suum naturalem vap
424. VIII. Si accumulata in conductore materia , machina vero exhausta , homo solo insistens . atque proinde naturali suo vapore instructus, digitum conductori, & machinae extendat, dc prope admoveat ; eintillam e conductore eliciet , machinae autem dabit a quia scilicet vaporem habet rariorem, quam primus . densiorem , quam secunda. 2 s. IX. Conductorem pere V cessum electricum duo homines simul, aut seorsim fere eontingant; quorum primus solo inlissat, secundus autem partem in chinae exhaustae efficiat, globum v. g. frieans: longe vehementior scintilla in Deundum, quam in primum eκ
ploditur , quia major est differentia inter conduct rem & secundum, quam inter conductorem ipsum &primum hominem . mamplurima sunt alia phaenomena his prorsus similia , quae eamdem habent cain
426. X. Fasciculus filamentorum metallicorum a conductoris extremitate globo opposita pendens, tam quam penicillus dispergitur , aliaque ab aliis filamentis repelluntur dc expanduntur , cum conductor ipse habet ele8hrieitatem per excessum . Vapore ete
nim per metallica illa fila copiose effluente, sunt ibia etiam electri ea , aequalique vaporis densitate in struuntur: se ipsa igitur mutuo repellunt . Et hinc eo magis expanditur fasciculus , quo densior per fila Vapor effluxerit. Simile phaenomenon exhibent hominis vehementer electrificati , ct conductoris munus agent)s capilli: facto enim in tenebris experi Mento, eos observabis iucunde sese fugere, & expandere, lumenque ex se emittere . Capilli metalli eorum filo. Tum, dc cuspidurn insimul vices agunt : utrorumque Phaenom non edunt, hoc est . sese repellunt , dc luminosos penicillos emittendo Iucent. Alia multa his analoga ex eodem principio explicabis . 627. XI. Alternus ille imam neuIarum ex solio Inauratae chartae, aut metallico factarum ludus, attractio, repulsio , itus dc reditus, quos supra retuli. mus , eraditae hactenus heoriae eorollarium existunt. Imaguncula supra metalli eum catinum conductori inserius admotum, ad conductorem prosiliit , ob virium inaequalitatem et vix conductorem tangit , ab eo illis, eo
390쪽
co rosilit, quia in contactu aequalem vaporis densitatem aequirit , atque habet conductor : sese igitur mutuo repellunt: vix ad metallicum catinum non separatum appellit, vaporem suum illi communieat, atque in sese amittit ex eadem aequilibrii lege: cum igitur amisso vapore t ubi a tu ni iam sit aequilibrium , ad conductorem iterum prosilit , parem vaporem inde apportat, eumdem ludum tamdiu productura , quamdiu expeίmenintum producere velis. Si catinus sit ex materia ori in
gine electrica ; ad conductorem post primam repulsi
nem non resilit imaguncula ; quia acceptum vaporem non communicat', cum illum intra se non recipiat corpuς origine electri cum 2 servato igitur vapore durat aequilibrium , ct consequenter repulsio . Angulos temper conductori , & catino opponit , atque con vertit imaguncula ς quia anguli ae cuspides sunt qua vaporem potissimum recipit , atque emittit . Si ex i u perior i parte conductori admoveatur imaguncula , poli contactum sursum resilit , & per aliquod
tempus in aere pendula sustinetur ; eo quod aere undique circumdata corpore'origine electrico in acceptum vaporem , & atmosphaeram aeque densam , atque habet conductor, servat ; inde vero aequilibrium,cc conitans repulsio. Quoniam tamen aer est impurus ἰ paullatim etiam vaporem suum amittit imaguncula : unde post aliquod tempus amisso iterum aequilibrio ad conductorem praecipitatur , eundem ludum peractura. Ex eodem principio sunt quam plurima alia praenomena specie solum ab hactenus exposito differentia r eu ut modi est illa imagunculae in aere suspeniae ope globi per totam cameram circulatio supemus a nobis relata ; atque alterna etiam & continuata unius , aut multiplicis tintinnabuli ope unius aut multiplicis mallei percusso . Prope conductorem vehementer electrificatum metallicum tintinnabulum In aere suspensum ita appone , ut cum terra communicet, & in eadem conductoris altitudine existate
inter illud , & conductorem malleus sit suspensus, in aere libere mobilis. Electri fieato conductore , ad ilum malleus celeriter accurrit ἰ vi κ illum tangit il-tico contra tintinnabulum pellitur , illoque pulsato valore IO illi communicat O , ruptoque proinde aequilibrio ad condustorem illico recurrit, ab eo ite-