장음표시 사용
31쪽
Fontes notandum 'Resp. Illos Animae multorum erro-
rum materiam Praebere. Senationes Homini ad vitae suae commodum, potius, quam 1d curiosam rerum hujus , Μundi corporearum investigationem datas esse dubio caret ; quod enim in multis caligentillae, ac in objectorum cortice tantum detentae subtiliora pleraque praetermittant, iacile cuivis apparere potest. An autem Sensus aliquando nos Dilant' aut an ipsi decipiantur Z inter Philosophos ambigitur ; Quocirca notandum, sensus corporeos, id est , organorum functiones aut motus, secundum leges mechanices strictissimas a Deo sibi praescriptas contingere,
in eosque proin errorem nullum cadere, Cum a causis necessariis mechanice moveantur.
tur Sensus corporei non falluntur, an ergo Dilant P. superest dubitatio ; haec ut auferatur, considerandum est, Deum procul dubio leges posuisse, secundum quas organa mentem moverent, quae proin cum sint inviolabiles, sequitur etiam motus organorum Μefiti imponere non posse, sed eam ipsam propria culpa aegrotare, si qua do sensibus corporeis decepta videatur. G nuina igitur Errorum causa, qui Vulgo ex sensibus tanquam occasionali objecto proficisci dicuntur, est ipsa Μentis in judicando praecipitantia, Sabusus sensationum ab infantia comtractus, ubi arctissimos illarum limites passim
32쪽
in. 7. Quinam ex Errorism occasone sensium obortis gravissimi sunt ' Resp. Illi, quos Animi passiones camsantur. Affectus Animi sunt huius 4ispositiones ad aliquem scopum non sine impetu inclinantes, quae si rationi obtemperefit, vigorem actioniis bus Hominuni conciliant, illasque utique gloriosas reddunt ; si vero opinioni salso judicio
pareant, prout illos hoc loco intelligimus, tum perditissimi virtutis & veritatis corruptores , seu ipsiss1mae vitiorum matrices evadunt, ut experientia tristis quotidiana docet, & uno ore omnes Philosophi confitentur. Quis autem animo complecti, vel oratione prosequi possiet imensam ex inepto amore, odio, favore , invidia, ira, metu, creteris passonibin pravis contractam errorum scaturiginem , cui ab incunabulis quasi Mortalium mentes innutriuntur eomam sunt Pasitonum animi causa 'Resp. Praejudicia vel opiniones. Opiniones nihil sunt aliud, quam Judicia a
recto rationis dictamine aliena, quae cum plerumque veritatis aliquam speciem prae se ferant, gravissime animos abducunt. Eorum origo cunctis hominibus est communis, Q. sensuum
abusus, mala educatio, rudis institutio, popula-u ris
33쪽
ris conversatio, & ejusmodi plures causae, Vix ac ne vix quidem per istam Μortalium conditionem evitabiles.
1. Quaenam ab hominibus sun constrata Idearum signa 'Resp. Sermo atque nomina tremmis
Ut humana societas constaret, necessum erat Μentes commercium aliquod inter se mutuum K eXercere , quod ut fieret commode, oppido Deus T. O. Μ. loquelam & auditum mortalibus impertiit, quo sic ideas animi sui vocibus alligatas invicem proferre, atque mutuo cogitata sua intelligere possent. . Igitur nomina rerum & Verba, nec non ipse Vultus gestusque sunt totidem ipsius Animi interpretes , quibus mortalium communio vel socialitas exercetur. Atque adeo quidem Ideae vocibus sunt alligatae, , ut etiam Animus cum semetipso agen. t cite vetus rerum, de quibus cogitat, nomina
a. determinavit significationes Vocum '
Resp. Homines pro suo arbitrio-
34쪽
Definitiones nominum contradicente ne mine sunt ad lubitum cujuscunque, juxta proverbium illud: interpres verborum quisque suorum; & quemadmodum primi Linguarum inventores hauddubie vocum si onificationes ex arbitrio tuo determinarunt, ita cuivis etiamnum licet qualescunque verbis ideas consociare, si e re sua & proximi illud fore existimarit.
3. omodo aliasia omina rerum a Logicis vocamur'
Qu. q. Quornam disserentiae Trem norum spud Logicos sunt notabiles
Resp. inamor praesertim: i) Alii sunt absi radii, alii concreti. a) Alii synonymi, alii homonymi. a) Alii plani, alii aequi Voci. ) Alii simplices, alii compleri.
Innumerabiles alias, quae apud veteres Logicos reperire datur, ob inutilitatem consulto
des Terminus ab ratam p. Resp. Qui attributum a subjecto suo sorsim significat. Ut pietas, prudent .
35쪽
GE 6. QMd concretuουρResp. Qui attributum una cum si1h- , tedio sito significat. Ut pius , prudeΠs,
Qu. 7. Quid sunt Termini Inovmi 'Resp. Qui irem unam eandemque significant. Ut ensis se gladius.
Termini synonymi sunt vel in una eademque liogua, ut modo positi; vel in diversa, ut
Ωρ 8. Quides Terminin homon mus' Resp. res plures diversas signia
ficat. Ut uasu , cancer, vulpes, &c
. i. 9. Quid est Terminus planus PResp. Qui distinctam habet signifi
cationem. Ut homo, lapis, planta,&c. Hi termini respondent Ideis claris atque distinctis.
' Qu. Io. Quid aequivum' , Resp. Qui ambiguam & minus d terminatam significationem habet. Ut: princepi philosethorum , optimus re-h. Hi respondent Idela obscuria ia confusis.
36쪽
in. II. Quid es Terminin simplex'Resp., Qui rem aliquam sub una idea& voce significat. Ut homo, anima ,
Resp. Qui rem aliquam sub pluribus ideis & verbis significat. Ut Homo
ad imaginem Dei creatus, Anima immoram lis, sec. m. I 3. Quotvlicessunt Termini complexi 'Resp. Duplices: nunc sensu tantum, nunc verbis simul.
Resp. Cujus complexio Verbis non exprimitur. Ut Philosophin fie, dictus, pura Arsoteles, Rex pura nos , ripas. hodiernu orc. ti m. I s. Quid es Terminus verbis comi luxu ' Resp. Qui plures ideas continet Ue his expressas. Ut philosophus graecia Aristoteles, rex gallia Ludovicus XLV cte. v a Comin
37쪽
Complex io expressa nunc fit cum pronomI- ne relativo, velut si dicam : Deus qui mundum gubernat 3 nunc sine illo, velut Deus mundun, gubernans. Porro Terminus Eomplexus nunc est explicativus, ubi voces adjectae explicant Te minum primarium, ex. gr. Logica, cluae es m dicina mentis ; nunc determinatious, ubi te mini secundarii determinant primarium quoad aliquas circumstantias, puta temporis, personae, loci &c. ex. gr. sex gallia nunc vivens, Pax uia tima inita, & ejusmodi.
stu. I . diomplices sunt Idearum Afferentiast . Resp. Duplices: absolutae & rela
a. Qest sunt differentiae uetrum absolutae 'Resp. Quatuor praesertim: i) Aliae sunt simplices, aliae compositae. 1
α Asiae persei hae, aliae imperfectae. 3 Asiae
38쪽
3 Aliae clarae, aliae obscUrae. Aliae distinyae, aliae confusae. es ea simplex 'Resp. In qua nullae partes distingui
possiant. Ut est idea Dei, angeli, anima , unitatis, doloris, caloris sec. Circa Ideas simplices notandum , eaS CO- . positis & persectiores & evidentiores existere, ,eaquepropter facilius ac tutius de iis judicari, quam de composrtis quibuscunque ; neque enim hae claritatem habebunt, nisi ex simpli- Cibus tanquam sui partibus illam mutuaverint.' Qu. 4. Quid composita 'Resp. Quae in pliares simplices resolvi potest. Ut ideat philostphi, regis ,
ranni, sec. Idea Philosophi continet ideas hominis & philosophiae invicem junctas ; Nea 'gis ideas principis & imperii ad ipsum spectantis; Idea, Dranni ideas regis & crudelitatis in ipso regnantis. Caetersim Ideae aliae aliis magis minusve sunt compositae, & quae plurimum sunt amplae, etiam caeteris obscuriores magisque confusae videntur.
Resp. Quae situm objedium ex tota to repraesentat. Ut idea unim
39쪽
Idea perfecta alias a quata vocantur, quod epitheton propemodum solae sibi vendicant ideae simplicissimae, unitatis, numeri, puncti o c. cum non sit dissicile ostendere, ex innumera- bilibus nostrae Μentis ideis longe paucissimas aliqua persectione gaudere. . '6. Quid imperfecta' . Resp. Quae suum objectum non eae toto reprae1entat. Ut idea horologii , exercitu , urbis, arboris, si , libri
Scuueae imperfecta alias inadaequata vocantur Itali epitheto dignae sunt praesertim Ideae uni-yersales, compositae, obscurae, Sc. quibus Q.
aegre objectum quoad omnes sui partes signifi-
Resp. Quae suum object um viride& evidenter repraesentat. Ut idea pun
cti, lineae, anguli, numeri 2. 3. q.
. Quemadmodum Picturae nunc vividam rei significatae imaginem exhibent, nunc vero ob scuram & tenebticosam, sic etiam Ideae sua objecta Hagis minusve evidenter aut perspicue significant, eoque ipso nunc clara, nunc ob. dicuntur.
40쪽
8. obseura tResp. Quae suum objectum obscure repraesentat. Ut idea Spectri, Natu
rae,sc. Obscuritat1s accusandae sunt Ideae quamplurimae in Libris veterum Scholasticorum sub terminis nebulosis Occurrentes , CX. gr. Sympathiae , Antipathiae, occultarum inalitatum, α' ejusmodi, quae cum ab I seri Cartem sapientee& magno cum studiorum emolumento abrogata Hiit, idcirco immortales ipsi cum publico gratias debemus.
s. Quid es Idea disincta 'Resp. Quae objem partes distincto
repraesentat. Ut idea numeri 3. q. s. . xr anguli , quadranguli,&c. . Cum Idea quaedam distincta dicitur, supponimus illam esse compositam, quia in simpliacem eo quod partibus careat nulla proprie C dit distinctio. Composita autem Idea tunc Π minatur distincta , si ex simplicibus claris diastincte ab invicem separabilibus coaluerit, v lut ex ideis claris linearum & angulorum n scitur idea composita atque distinya Trianguli, Quadrati, dcc.