장음표시 사용
471쪽
tuaginta, qui etiam habent. ληξε αν,lioc est veritatem. Ex hebraeo autem patet os lubricum iron intelligendum id quod no seruat silentium, sed temere secreta concredita effundit, quomodo Lyranus, tali iaccipiunt quamuis etiam de tali ore sententia vera lit, operatur enim iacit. lud multas stages.& multorum perditionem. Sed os lubricum est hoc loco, os letae, de blandum, quod sua blanditie coriss malitiam tegit, de qualibus superius sermo fuit. Quod enim lene est, Sc molle, est lubricum sicut contra asperum, facile tenetur. Vnde blandities illa verborum recte lubricita quaedam dicitur.5 os blandum dicitur lubricum, quod sit lubricae iidei cui fidendum non est. Huiusmodi os dicitur operari impulsionem ,hoc est,impellere ad casum, quod idem est cum eo quod noster vertit, operati ruinas. Quod potest intelligi, vel de ruina aliorum, quos scilicet os blandum decipere studet, & decipiendo perdere, aut de
ruina sui ipsius. Priori modo sensus erit, Lingua menda non ana at veritatem ipsam conuincentem, redarguentem sed non obstante veritatis reprehentione, o quod blanditijs verborum decipere conatur,pergit homines impellere in perditione ac in mala deiicere. Posteriori modo sensius erit Lingua mendax, vel homo qui delectatur lingua menda-ei,non amat veritatem, quae mendacium detegitti reprehendit, ideoq; os tale fallax operatur tibiipli perditionem, inin multa mala praecipitationem, qui sensius praecedentibus magis conuenit, ut hactenus per aliquot versus semper sermo fuerit, de lingua fallacis, S ad decipiendum compositae viiijs ac poena.
Norieris in cranina 4 euorans quid superuentura paria dies. Articipis,ignorans, causaliter est accipiendum, proteo quis signores. Sic enim habet e sebraea& Graeca. Dicitionem, peruentura, non habet Hebraea,addidit tamen interpres explicadi causa, imitatus Graecos,qiii habent η ἐπιουσα, hoc est,adueniens,vel crastina dies. Gloriari in cra-
stinum,est gloriari de die crastino Id autem dia pliciter contingit: Aut,scilicet gloriando de crastina prosperitate, quod fit cum quis sibi pollitatur longam vita misianitatem, A quam uir bonani fortunam Aut gloriando
472쪽
rlando de crastino opere,ec actione quod sit cum quis gloriatur se facturum aliquid. quod quomodo male fiat, pulchre docet Iacobus concorda tuebcum hac sapientis doctrina,& ad eam verisimiliter alludens: Ecce nunc inquit qui dicitis, hodie aut crast no ibimus in illam ciuitatem, facientiis ibi quidem annum Sc mercabimur, lircrum faciemus qui ignoraris quid erit in crastino. Quae est enim vita vestrai Vapor est ad modicum parensi deinceps extetmiliabitur. Et subi cit Omnis exultatio talis,
maligna est. Vtroque ergo modo prohibet gloriari de die crastino,nempe ε qualis futurus sit, quid facturus sit, idque ideo, quia ignoras quid
ventura dies pariat,hoc est . proferat,an scilicet mortem, aegritudine, aut
quodvis impedimentum eius,quod vel sperati cosequi, vel purali exequivi sacere. Diei tribuit non quod tempus propri facit,sed quod in dies quomodo Paulus dies vocat malos, quod sint pleni hominum mali tia. Partum diei tribuit,tecte significans aliquid occultum coceptum esse in me te diuina,quod suo tempore detur, quasi dicat,Non hoc fiet quod
tu concipiς,nec quicquam fato eueniet, sed id proferet dies, quod a Deo est conceptum. Valet haec sententia non solum ad prae tandendum vanas gloriationes de crastina prosperitate,& crastina actione, sed etiam ad excitandum animos torpentes,ad bene viuedum Cum enim incertumst quid nobiscum sit futurum in crastino, hoc est, futuro tempore, praesenti tempore utendum est ad curandum ea quae salutis int. Vnde monet Sapiens Ecclesiallic s. Non tardes conuerti ad dominum,&ne dis Ecclῖς.
sera; de die in diem. Subito enim veniet ira illius .Et dominus, vigilate, hiatili, Dquia nescitis diem neque horam.
gaudet te alienis,ctionis tuum, Iraneus est non tibia tua. PRa cedenti sententia prohibuit gloriari in crastinum, hac prohibet
gloriari in Ceipso,laudando scilicet se. Se enim laudare stultorum est,&ignominiam &falsitatis suspicione adfert, iuxta illud Laus propria Brdet. Unde& Paulus cum se ipsium commendare Corinthi scogeretur,insipientem se faetum dicit: Factus sum, inquit,insipiens, vos me coegistis. Ego enim , vobis debui commendari. Et domino dictum est a Mor.et Pharisaeis: Tu de teipso testimonium perhibes, testimonium tuum no est verum. Ex facto ergo Pauli,Christi,& multorum sanctorum patet quod aliquando quis potest seipstim laudare,cum ita aliorum utilitas,aut propriae innocentiae defensio postulat.Sed vult Sapiens id notemere esse faciedum. Nec cum dicit, Laudet te alienus docere vult cupiditatem alie nae laudis. Nam: hoc est ambitioiai 5 superbiae,sed tantum vult significare,Sinas vite alienus laudet, non autem temere committas,ut teipsum laudes. Interim tamen significans ita vivendum es ei ut nec propria
laude sit opus: aliorum laudes sequi possint. Vt enim umbram corpus ita virtutem gloria sequitur.
473쪽
I AG comparatione significat, iram stulti: imprudentis hominis
plane et se intolerabilem, ut quae grauior sit grauissimis rebus Sa- Leesῖii piens in Ecclesiastico simili coparatione utitur de stulto loquens: Super plumbs,inquit,quid grauabitur. Et quod illi aliud nomen, quam fatuust Arenama salem: massam ferri facilius est serres, qua hominem imprudentem. Sed ibi stultus grauissimis grauior esse dicitur, hic verbpeculiariter ira stulti, quae recte rebus illis corporalibus grauior dicitur, quod illae corpus potistimum molestant si serri debeant, haec vero potinsimum mentem,cuius molestia grauior est corporali. Molesta autem admodum: intolerabilis estura stulti tum quod irrationabilis sit. Irascitur enim sine ratione Meausa tum quod immodica sit , et impetuosa nullo temperata moderamine tum quod nulla ratione sedari possit. Nec enim stultus facile placari potest, nullam admittens rationem aut satisfactionem. Sapietis verbira et iusta est et temperata et facile sedatur. Unde bene cecinitquidam: Quo quisque est maior, magis est placabilis irae. Et faciles motus mens generosa capit Lyranus intelligit ira stulti grauiorem dici lax et arena,quod lixe portari possint etiam a stultis validis,illa ver tantum a sapientibus ferri possit,et tolerari cum sese stulti non serant. Sed prior intelligentia simplicior est, iuxta quam ira stulti, non tantum ipsis sapientibus et omnibus hominibus grauis est, molesta et intolerabilis ob dictas tres causas, sed tiam ipsi met stulto,qui iram suam serre non
,r pQ est,nec moderari,cuius exemplum est in Nabal, qui stulta indigii
non habet misericorddam nec erumpens furor .impetum concitati ferre quisseteris 'T Uxta nostram lectione hic versius videtur declarare sententianii praecedentem, ut de ira stulti hic sit sermo, ut vult Beda Nam ira sapientis non caret misericordia, sed ira stulti eiusque sero erumpens in ultionem, non habet misericordiam,ideoque impetum stulti sic ira te furore concitati,dissicile est serre, quia moderamine caret,nec sedari potest, ut dii tam est. At hebraea longe alium habent sensum. Habent enim sic Crudelitas irae 5 inundatio furoris,l quis stabit ante inuidia Moeest crudelitas est in ira,& in udatio vel vehemes impetus est in furore sed quis ferre poterit inuidiami Itaque vitia vitiis comparantur. Et crudelitas quidem iri tribuitur,furori vero peius quid vides icet inundatio, hoc est impetusti saeuitia, instar aquarum inundantium, omnia suo impetu obruentium. Ita enim: homines furore aisti omnia obuia destruunt.
His asticiore, & intolerabiliore subiicitur esse inuidia,quia irati furor breui tempore transeunti quiesciat Inuidia vero quiescere nescit, sed per magis magisque crescit. Deinde ira: suror cum se aperte ostendantide
474쪽
PROUIRRIA ' SALOMONIS. Cap. r. sis
dant,declinari possunt, inuidia vero cum in animo lateat vitas non potest,nec beneficij extinguitur sed accenditur,ut quae impatiens sit alieni boni& virtutis,semper excogitans qua ratione alium perdere possit,&obscurare,ita ut nec morte tatietur, sedi post mortem frequenter hominis famam persequatur. Hunc sensum e Graeca habent. Sie enim
est, Immisericors est sutorti praeceps est ira,sed nihil siustinet inuidia. Proinde si nostram ieetionem velimus habere verum scriptoris sensum, per concitatum,intelligemus peculiariter inuidia,qui cotra alium concitatus est inuidiae passione, ut sit sensius. Ira quidem potissimum stulti ut iam dictum est,intolerabilis est, quia non habet misericordiam, sed quis serre poterit impetum inuidi, contra se concitati l quasi diceret, Adhuc magis talis impetus est intolerabilis quam impetus irae dc furoris,idq; ob causas dictas . Nee tantum alijs molestissima est grauissima inuidia, sed et ipsi invido.Na, recte cecinit quidam.
Inuidus alterius macresiit rebus opimis Invidia Siculi non inuenere tyranni
Et supra dixit sapiens cap. t . Putredo ossIum Inuidia, Initidi malum indicat Eccles astes.Contemplatus inquit sum omnes labores ho Zς liaminum,et industrias animaduerti patere inuidiae proximi. Et in Eccla sustico Memento quoniam malus est oculus nequam Nequius oeulo IVVΦμι quid creatum est IIbi Graeca habent, Memento quoniam mala res est
Velior est mansessa correptis,quam amor abscondIIω. EEne postquam dixit de ira stulti mala, nequis putet omnem iram
esse malam,hoc versu, et sequenti fit mentio irae bona, quam iusti et sapientes aliquando ostendunt, Et hoc quidem versia praesertur manifesta correptio, quae irae videtur est opus, et indignationis,amori ab stondito,hoc est,utenti,nec sese cum opus est ostedenti. od verum esse de eorreptione, quae ab amico proficiscitur animo manifestum est,quia talis correptio declarat maiorem et veriorem amorem in corripiente, quam sit in eo qui sic amat vitalem nolit delinquentem amicum corripere, quamuis id aliquando omittat ex amore, sed nimis indulgenti. Et pretierea talis correptio utilior est amico,quam sit ei amor absconditus. Ob quam secundam rationem,etiam correptio,quae ab inimico procedi melior est, quia utilior quam sit amor absconditus, et ad amici vitia dissimulans. Vnde monet Saluator, ut fiater fratrem corripia quo possit illum lucrari. Ecclesiastici Sapiens ostedit quare aliquan recita, do correptio amici sit necessaria Corripe, inquit, amicum ne serte non intellexerit,et dicat no seci ut ii secerit ne iterum addat facere Corripe amicum,ne sorte non dixerit,aut si dixerit,ne sorte iteret.Beda per amorem absconditum intelligit illicitum, et libidinosium amorem qui tegi
475쪽
studet, Sc ob sui turpitudinem latere conatur,quali amore correptio em. manifestam meliorem esse certum est, quia inquit, absque ulla contradictione melius eliquempiam desiderio corrigedi palam corripere, quammidio simul peccandi clanculo diligere. Dicitur autem mani sina correptio ad distinctioirem occultae,quae ita. -niria' fit aut si tergo.
periori sententia duo inter 2 comparantur valde disti milia neni- pe correptio Sc amor, sed quorum num est manifestum , alterum absc5ditum,quorum, num qu pd prina facie videri posset inserius, altera praesertur in bonitatest viditate. Hic item duo inter se compar tur valde dissimilia sed ambo manifesta ac ex occultis contrari; pr
mia, videlicet vulnera ex amore in corde latente, e , sicula exorio, latente in corde prosecla,quorum item alterum,quod primo aspectu vis deri posset peius,praesertur alteri, quod melius videri poterat halipienti ribus. Meliora, inquit, sunt vulnera, ab amante inflicta, quam oscula ab odiente data, quia illa infliguntur ab amante ad correctionem, haec dantur ab odihnte ad deceptionem,unde fraudulenta vocat,quasi dicat, Non 'i'. tam sunt arcendenda,quae tibi impenduntur quam a quo tibi impendant in ,α quo auimo proficiscantur. Per vulnera, non vera intelligit vulnera,sed seueram correptionem,quae animum pei celli tac castigationem etiam seriam,qua cum opus est corpus Verbetetur.Ita&peroscula, non vera tantum intelligit oscula sedet, omnem exteriorem blanditiem siue in verbis siue is faecis exist Sem. Fraudulentia ni fuit osculum Iudae,qui osculo tradidit filii in homi iis. Et ut tuleratum iten ubi l, is qui
Amasae quasi osculans evnripercus, i eum in inguine ac effusa sunt intestina eius in terram. His fraudulentis os ulis, meliora erant vulnera. Pauli incestuosium Corinthium tradentis Sathan in interitum carnis,ue spiritus saluus estet in die dom: ni. Docere debet haec sententia pueros suorum parentum ac praeceptor Ana c. alligationes praeserre blandis ille-ι tamentiri seducere eos volentiam. Docere inanes fideles,mala quae a Deo ex dilectione iis immittutura deorum vel correctionem vel probationem anteponeda esse illecebris 'suavibus diaboli surgestionibus, quibui fauere se nobis,sc diligere ostendit, suggerens quasi leue malum sit quod agimu δε supra modum peccatorum nostrorum sit quod patimur. Fraudulentum fuit osculum,quo Euam serpens osculatus est, cum diceret Nequaquam moriemini sed eritis sicut dii. Peculiariter ergo de
Deod diabolo dicere licet, Meliora sunt vulnera diligentis Dei, hoc est, mala quaeq; in bonum nostrum ab eo immissa, qu in fraudulenta oscula odientis diaboli,hoc es Crata quaeque ab eo nobis proposita quia cum sit inimicus salutis ad decipiendum tantum ea proponit. D. August. secv
476쪽
rus septuaginta . t pro fraudulenta oscula, voluntaria oscula. Habent enim Septuaginta κο ii . Et utitur epictolia . 8 quae est ad Vincentium hac sententia ad ostendent' istri liene in Ecclesia paenis cogi a aereticos ad fidem. Et expόnit eam est cum seueritaia dili ea ei quam cum lenitate decipere. nimas Iur.ita cati abit iuum ita anim. e uriens minum pro Ad insumet.
mine faui,dulcissur a tuae rite rosilauia, inter quae fimum obtinet I ncipatum, ligniticat. Velamati .emelle hanc utent an ad literam, quisque in se experitur. Qui enim satur est cribo pol fastidi inox omnem cibum quantumuis delicatum, qui vero e urit cibum etiam parum luauem,imo amarum tanquam dulcem auide, de cum voluptate sit rinit. Nam ut habet commune prouerbium : Optimum corici: nientum famea. Quod inter apophthegmata Socratis celebratur. De quo: illud refertur,quod cum in multam vesperam saepius ambularet ante fores,&rogaretur quid ageret.Paro, inquit,fondi nactum in coenam Manet usq; hodie tritum prouerbium, famem eis cere, ut crudae fabae saccarum sapiant. Cui conuenit illud cuiusdam Poetae Graeci. Prxter seipsam caeteraedulcat iam es. At cum prouerbialis sit hae sententia,certum est plus aliquid peream significari. Itaque imprimis reiste intellexerimus sapietemper hanc voluisse insinuare differetiam inter diuites: pauperes,d quid incommodi omnium rerum abudantia, quid ver,commodi inopia hominibus adierat. Diuites enim cum in omnibus abundent, semperq; sine saturi, etiam delicatissimos cibos fastidiunt, semper 5:quid quaerentes quod appetitum excitet, S palato sapiat. Pauperes verb, qui md tam saepe esuriem patiuntur,raro ne plenum habent ventrem, etiam siccii panem, ac puram aquam auidissim elocum voluptate sui nimi, quaeq; aliis in Spida sunt Scinsuauia illis optime sapiunt.Sic dicitur in Iob: Quae prius tangere nolebat anima mea,nunc prae angustia,cibi mei sunt. Patuit istud in Dario qui in fuga aquam turbidam bibens, dicebat se ni quam bibisse iuciandi tre . Nunquam videlicet sitiens biberat. Nec esuriens Ptolomaeus ederat. Cui cum peragranti Vp3ptum comitibus non consecutis, cibarius in casa panis datu esser,nihil visum est illo pane iucundius. Deinde per animam saturatam,t animam esurientem significatur generaliterni saturitas cuiusibet rei,insinuaturq; omniu rerum satietatem adferre fastidium desiderium verbomnia facere dulcia , proinde ea quae sunt in hac vita, magis aestimari ab hominibus pro appestui desiderio ipsis rum quam ex rebus ipsis Patet istud in omnibus corporalibus rebus δίnon tantum in cibo & potu Frequenter enim quod multum desiderauimus,fbi illud adepti sumus,fastidire incipimus: parui facere, cii quid Nnia a valde
477쪽
valde appetimus,quiduis expediens,quintumuis dissic desubetes aggredimur videre idem licet in cognitione multarum rerum adipisceda quae percepta saepe fastidium aut vili pensionem .desiderata quemvis laborem
dulcem iacit. Indicat hoc sententia omnibus moderate tedum, quia Voluptates commendat rarior usus. In rebus autem diuinis,lta hanc sententiam accommodare licet iuxta Bedam momori ii voluptatibus Scdiuitijs huius secuti,immersius est,eisque saturatur, animum iumexplet,contemnit favum ac dulcedine coelestis mensa, omniuque spiritua ilium rerum,quae illi plane desipiut.Contra qui esuriunt itiunt iustitiam,etiam amara quaeq;,quae pro domino sunt serenda, etiam mortem ipsam,dulcia reputant,o spem repromissae gloriae. Aut potius econtrario, ut saturitas in bono,esuries in malo accipiatur.Qui iam amplius non esurit temporalia bona, sed animo rebus diuinis plane addicto, satur est de illis,contentus victudi amictu, ter illa iudicans cum Paulo se ha- bera omnia fastidit haec omnia terrena,quae ali dulcissima ducunt.Contra verb qui insatiabili tenentur, vel bonoriim vel voluptatum huius vi-itet cupiditate,res ista caducas,&voluptates huius vitς quae reuera sunt amarae43s,qui coelesti sapientia sunt imbuti,in palatum non habent infectum dulces iudicant, virtutibus animae 5 eoelestibus rebus eas anteponentes,quod vere est amarum pro dulci iniere. Iuxta hanc enim accommodationem fastidium est in eisde rebus in quibus est saturitas,item esuries earundem rerum,quae tanquam dulces sumuntur, cum in priori accommodatione, non ita sit, quod tamen vera parabolae intelligentia videtur requirere. Potest S ad studia haec sententia accommodari, quae quo magis desiderantur,eo sunt dulciora.
v Sicut auis transmi an de nidososic vir qui derelinqait locum
seum. Ebrae habent, sicut auis migrans, vel vagans de nido suo, sic vir migrans,vel vagas de loco suo,ita ut utrobique idem sit verbum. Sensum tamen bene reddidit interpres.Est autem sensius iste, Sicut auis dum migrat de nido suo, huc illucque vagatur quetrens requiem multis exposita periculis, a quibus libera est cum manet in nido suo, ita Vir qui migrat a loco mo,hoc est,qui derelinquit locum suum, hoc est,statum sivum,ac vocationem suam,vel habitationem incertis vagatur sedibus,multis subiectus damnisi malis. Eo ergo tendit hae e parabola, ut iuxta Pauli monitionem unusquisque in qua vocatione vocatus est, in ea permaneat it homo maneat in gradu suo,maneat in ossicio ac su- tu suo,nec temere de mutando cogitet sed contentus Vivat sua sorte, ne
contingat ipsum vagari animo,inquiredo gradum,officium, vel statum quietum,cum magno rerum temporalium t spiritualium damno. Aliter intelligitura sic haec sententia.Sicut auis qui miarata nido suo malὸ relin
478쪽
relinquit oua, pullos mos,quos rapini aliorum animalium dimittiti ita male facit qui relinquit locum tum, hoc, o inuna familiam,
neglecta scilicet et iis curati cullodia. Iuxta que intellecti recte etia accommodabitur haec parabola contra ignavos quosq; qui optimum virtutis statum in quo ceperant proficere,negleista cura domus animae sis, deserunt vacuam relinqtientes conscientia domum diabolo, qui omnia bona prius parta diripiat. Item contra praelato dc palla es,qui derelictostreis sibi com misso commigrant alio,oues luporu rapacitati relinquento aut omne, similis crudesitatis notadi sunt,cuius notaretur auis,quae migrando Enido suo pullos suos relinqueret. Proinde seruandum quod
dicitur in Ecclesiaste Si spiritus potestatem habentis ascederit super te,
V ent, vardis odoribis desectatur cortis bonis amici conin
ibi anima uti oraIur. Ebrx secundi partem obscure habent sic ad verbum,Et dulcedo
amici sui ex consilio animae pro quo sic quida vertunt, Dulcis est amicus cuiusq; ex animo cosules. Alii, Dulcis est amicus cuiusquapropter c5siliu animae hoc est,quod datur ex animo, vel quod datur iuxta desideriti hominis Noster, hebraea sic ordinauit,Et dulcedo animet est ex cosilio amici sui.Sensus tam Pide est,C5paratur enim consilia ab amico prosectatu ungueto dc vari j odoribus,quod sicut haec mire oblectat
corporaliter hominem:ita Milla mentem grauatam prius&anxiam reis ficiunt,tum propter utilitatem quam acosilia indicat it,tum propter beneuolentiam quani testantur. Ea enim consilia, quae a nobis ipsissumimus parum grata siunt,quod susipecta sint, quia in propriis rebus nostrissere caecutimus, nimisque nobis sere tribuimus.Similiter consilia extraneorum,quibus non certo fidere possumus quique res nostras animosq; persipectos non habent,parum exhilarant mentem hominis, quam adhuc suspensam relinquunt: trepidam . At ea consti aquae ab illo prodeunt,quem non dubitamus nobis bene velle cui res nostrae cordi sunt, Sc cognitet,quem speramus in iudicando non duci affectibus,sicut nos in propria causa,illa denis oblectant anima, siua quada quasi gratia ab amico in cor hominis distula, sicut unguentum odorisera quaeq; gratiam quandam diffundunt in hominem qua illum oblectat. Indicat ergo sententia amicos comparandos, quorum consili; cum opus est titiemur. Pretiosissimus enim, inquit Herodotus, thesaurus est, omnibus opibus antecellit amicus prudens benevolus.Et Cicero: Amicitia inqui
est optima M pulcherrima vitae supellex.
micum tuum,ct amicum patris tui ne dimiseris, o domu iris tui ne in trediaris in die UDGoyis tua. .
479쪽
M COMMENTARIA IMO Voniam dixit tam grata esse amici consilia, bene subijcitur hae
tententia de non deserendo amico,& maxime amico patris,cuiusiades iamdudu probata est et spectata, quod is cui amicitia iuncti sumus saepe inueniatur iidelior et tilior,sitque paratior, maxime nec ej- statis tempore quam cui arctissimo naturae vinculo iungimur,qualis est frater, ait aliquando et frigide amat iuxta illud: Fratrum quoque gratia rara eli et saepe longe abest, ut adiri cito non possit. Unde supra dictum est, vir amicabilis ad icietatem magis amicus erit quam frater. Porro illud, Amicum tuum, amicum patris tui potest aut seorsim accipi, ut sit sensius: Amicum tuu et etia amicum patris tui, ut duo amici seruandi doceantur,oc quem nobis assumpsimus, ecquem patris fuisse cognos i
mus. Decet enim,inquit Isocru es ad Demonicum, liberos haeredes esse non modo facultatum, sed etiam amicitiarum parernarum . Aut coniunctim,ut sit sensius: Amicum tuum, qui etiam fuit amicus patris tui, ut significetur amicus antiquus non deserendus,quemadmodum: Ecci
liastici ρ.praecipitur Ne derelinquas amicu antiquum,nouus enim non erit similis illi. Quod autem subiicitur, & domum statris tui non ingrediaris,etc. sic est intelligendum,seruando amicos antiquos, cura ut no sietibi necesse ingredi domum fratris tui in die necessitatis tuae pro consio latione et ope obtinenda sed potius quam fratres adeas, accede amicum tuum antiquum inuenturus apud eum melius consilium, maioremque consolationem et subsidium Aliquando enim vel nimis longe petendi sunt fratres, ut cum longEa nobis habitant, vel parua est eorum bene-liolentia,longeque inserior eorum qui veri sunt amici. Docet ergo magis fidendum amicitiae verae quam consanguinitati arctissimi. Vnde et iubditur in eodem versia apud Hebraeos.
Melior es vicinis iuxta qua ater proc*LPR O adverbiis iuxta, procul. Hebretis sunt adiectiva nomina propinquusi longinquus sed sensus de est Significatur enim meliorem, hoc est,utiliorem esse vicinum qui iuxta est,quam fratrem qui procul est quia cum opus est magis prodesse Miuuare potest. Ideoq; significat non minus colenda esse iura amicitiae , quae intς vicinos ei e solet,quam iura consanguinitatis,quae est inter fratres,di magis fidendum effet: cinis amicis, quam fratribus longinquis, maxime cum necessitas occurrem aliquando non patiatur moram, ut ad fratrem longe habitan-
ii respondere verbum. Egendum ei e possim non possi , ut quidam libri habet, patet tume Graecis tum ex Hebraeis Sapiens ergo in perina cuius ibet patris alloquiturquemuis filium , adhortans eum, ut&alias saepe ad sapientiae
480쪽
pROVERBIA 2 SALOMONIS. Cap. r. 46ssipientia studium, significans inde patri duplicem accessurum fructum.
Primum laetitiam cordis. Nam ut supra dixit Filius sapiens laetificat pa fur ea. i. trem Secundo acalumniis defensionem Nam si filius sapientiam se Aa . tus fuerit habebit paterfacile,quo se suumque filium defendat eo tra eos qui calumniari volent vel patrem, vel filium. Non enim ei obiici poterit in veritate ignauiati mala vita filii, aut quod filium male instituerit,&si quis obiecerit facile ipsa veritate constitabitur. Contra cum sapietiari istius negligit pater&maerore uicitur,4 rubore, dia cogitur saepe vitia sitisaudire sibi obteista,quasi filium male educauerit instruxerit.
Huius videns malum, absconditus es,paruuli transeuntes su , sinuerunt dissendia. SEntentia lixeseisdem omnino verbi apud hebrios posita est supra
cap. et a veri . ubi nos legimus Callidus vidit malum & abscondit se,innocens pertransi: r, , amictus est damno Sicut ergo ibi dictio innocens, posita est in malam partem, ut ibi annotatum est: itati
hic dictio, Paruuli,pro simplicibus,s imperitis accipi debet. bEd e Elmentum iniqui Jopondi pro extraneo or pro alie nis ausi et pugiam. ET haec sententia eisdem apud habra os verbis supra posita est cap.ro. Proinde illinc petendus sensus.1 Oui benedicit/roximo suo voce grandi de noII consurgens,wa-Dicenti similis erit. J N adulatores haec sententia est dicta,qui&immodici sunt scimportuni in laudando, nec debitum seruantes modum nec tempus. Indebitus modus tignificatur cum dicitur, Voce grandi Indebitum tempus cum dicitur,de nocte,vel ut habent hebraea e graeca, Mane consurgens. Nam haec pars cum praecedensibus ita ligetvita est, non cum seque-tibus. Qui ergo mayn: clamoribu immodice,atque tempore importuno quempiant . ius et eri, aut ei bene pre a tur,aprudentibus
reputabitur similis malediccti hoc est, vituperanti, male de quopiam loquenti, aut ei qui male precatur alicui. Qui enim lic hominem laudat, vituperio eum allicit, quali sectatorem laudum humanarum, quasi indigum alieno praeconio , ob defectum virtutis propriae. Itaqued ob id hi licetui similis est, quia non minori eum facit contumelia,quam m. iere tuus. Item qui per adulationem alicui bene precatur, dira imprecanti similis et quia cum non ex animo ficiat sediti te non multum differt ab eo qui male precatur,nec minus nocet, sed saepe magis. Dupliciter enim accipi possunt,Benedicere,5 maledicere nempe aut pro,iau dare e vituperare,aut pro benedi male precari. Nam quoiatam lauda