Commentaria in Prouerbia Salomonis, in quibus Vulgata nostra lectio sic tractatur vt & diligens fiat collatio cum originalibus, & literalis simul cum mystico sensu tradatur. Authore Cornelio Iansenio Hultensi, ..

발행: 1568년

분량: 570페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

491쪽

esse oportet Socrudeles,qui mala augent aliena, quae Z ipsi me sentiunt& patituatur. Itaq: cum pauper qui paupertatis miseria in se experitur,

aliorum pauperum vices saltem dolere debeat, quando eorum necessit ii non pote subuenire uomnino comm faciar, ut pauperes calum- metur, hoc est,perinietiriam dippinat ite enim visi pra est annotatu ca-hamniari hic saepe accis arur rapiendoqiin eius sunt &I imila,natur ordinem plane evertit. Proinde talis comparatur pluuiae,quae cum vehementia magna inundat terram, naque Obruit, quael semina denudar, segetes natas prosternit, sicque sterilitas sequitur,inopia infames. ii

s militudo consiliit in duobus .Primo ita eo quψd ici; huiusmodi pluuia tua quadam vi, Scoppressione terra inopiam inducito fani m. : ita vir talis opprimen pauperem, inopiariae adserivit amem sua oppressios s& iniuria seriindo quod citri plum, in hoe Lilitiara sit data, ut terra in

sese inopem Sc indigam foecundet,& fertilitatem retumq; adserat abundantiam conti fi naturam huiusmodi vehemeris & inundans pluuia sterilitati causa est,ita et cum ex natiirali quadam eondolentia fami ei pauperi conmlationem et osse debeat 'haturae orditie lintersio ilia crudeli late desol idiotrem et in opiam adstui S undii seri dii mihi ita teritia haec dici: In os qui ctim sint peccatores e irmen nihil surum in infirmitatibus et peccat; castigandis; corrrsepiendis, vel vindicandis Ilinc enim vir pauper opprimit e ,er pro consolatione tiari proprii insitari iratri consideratio e eis debet ste

suefit his, , si aliquo delicio,vos qui spiritales estis hia usinoes hilliuite

in spiritu' enitatis, considerans teipsum ne et tu te, teris.

Ententia clara est docem iusserenter se la abeant quis via. Gn. . t res et obseruatore legis ad ipsam impietate rei stipio , e . ex conssequenti insinuans,quam sint illi Reip. perniciosi, i ver utiles. Di,inquit derelinquunt is m, hoc est, qui domini legem 'omninbnegligunt, Midant impium in sua impietare tum quod eis placeat impie, ra , seam et ipsi sectatur; tu i qmidea iri flabere multos sibis mirile visus lesectatur tuo fimili. Conltra q si uiriditur Hege A

hoc et ly i Silo. lili atria cuta est Dei legem adimplere, hi non solum nossi iussant m fuit , sed si iecenduntur contra eum laeto iustitiae. Et animo

quidem sempe silccenduntur contra etina, quia ex impietate imp ijdolore c4m molientur de indignatione contra eum. e virbe iam verbo; facto excitantur de accenduntirrcdtrae uriri,ctim ex zelo iustitiae eum P p et sellere

492쪽

deuere arguunt,cohibent ac si in authoritate sunt, etiam puniunt in al; rum exemplum. Declarat haec sententia quam noxis illi lint impii laudistores, ut qui suis laudibus impietati lamentum praebeant,quam utiles legis diuinae custodes, ut qui impietatem cohibere conentur,quae respublicas perdit. Hinc intelligendunt res inquitur non vere illos custodire le- m Dei,qui impiis ad uuntur, & placere volunt qui illos, gueten lunt quique illorum impietatibus non commouentur, quas ad se non

pertineret aliorum improbitas,nulla eius cura tanguntur,quales multos

videre est,qui sibi tamen de iustitii et legis diuinae custodia placent. Viri m. ili non coptant iudicium. qui autem in Iairunt dominum,

animaduertunt mula.

RO verbis,cogitan ,Manimaduertunt, idem Hebraeis verbum est significans magis intelligunt. Altera ergo hic ponitur differetia inter impios Sci ullos,quia viri mali,eo quod in malitia occupatur, ecper ea excaecatur,no intelligulec proinde nec cogitat,hoc est,no coprehendunt animo iudicium,hoc est,quod aequum 6 iustum et iam si audiant illud ab aliis doceri Qui autem inquirunt dominia, hoc est, quibus curae est illum agnoscere illiq; placere,eo quod mens illorum sit attenta, a Deo illuminata,tacile intrelligunt Scanimaduertunt omnia,nece staria scilicet,uon tantum quae nunc sum agenda, sed Sc sutura pleraq; rq ti identes. Item vim mali non intelligunt nec cogitant suturum Dei iudicium,quo a malo reuocari possent si illud vere intelligerent: saxe cogutarent. Qui veteto donii num inquirunt non latum illud Dei iudicium in. telliginat,sed θ omnia alia nec iuria intelligunt,6canin aduertunt, praeoculis etiam haberites praemia iustorum, e quibus rationibus ac vijs ad ea petueniendum sit Duabusenim his rationibus sententia haec,quae generalis est,explicari caccomodariiqtest. Similis est apud Paulum . C t. Cori rinth. .antithesis hominis animalis et spiritualis Animalis homo non percipit ea quae sunt spiritu Dei.Spiritualis autem iudicat omnia.

selis e di pauper ambulans insimplicitate ua, quam diues in

'amsiti erIbus. Imitis est sententia cap. i'. versu primo, es in Hebraeis maior est si-imii tudo huius loci cu illo,nec elialia differetia, quὰm quod ibi He laxa habeant in secunda parte. Quam peruertens labia sua, i ipse insipiena Hic raro, Quam perueruns vias et ipse diues Melior ergo dici tur pauper a. msulans' in simplicitat ira, hoc est, vives in integritate sua, quam diues ambulas in prauis vijs,hoc est moribus,qina quantitui diuitiae apud homines laudentur id praeserantur,talis tame pauperi reuera praestatior est tali diuite; utpote Deo ac prudelibus sim edatior, i proinde vere si elicior,& utilior est reipub. Recte ergo dixit Themistocles,qui

493쪽

vi refert Cicero libro et . ossic cu cdsuleretur,utrum bono viro pauperi, aut minus probato diuiti filiam collocaret: Ego,inquit, malo virum qui pecunia egeat,quam pecuniam quae viro.

sit,confundit patremfuum.

uentus sere dedita este solet commessationibus unde huius vitii pe-lculiariter meminit,quo da parentes in filiis peculiariter cohibere, Scimpedire deberent ut praecipitur Deut. ri. Pascit autem comessatores,

qui ita delectatur comessationibus,ut helluonesvi potatores si bi adiungat requenter ad conuiuia sua vocet bona sua paterna conuiuiis prouindendo,sicque multis peccat nominibus,quia Si contra Dei legem vacat potationibus,5 facultates suas prodige expendit, 5 fomentum vitii ali; praebet. Sicut ergo Capiens est ille filius qui ctili odit legem Dei,quae inter caetera vetat omnem luxum praecipue in iuuenibu 8 proinde talis honore et laetitia assicit patrem, quia illius sapiens laetificat patrem suum: ita qui alit comes latores, eontra legem Dei faciens ignominia a f. scit patrem tum quia in patris ignominiam cedunt fili j vitia,tanquam qui nori bene instituerit filium.

Fi coaceruat distius suris Ursa nore liberali inlauperes con

Ene vertit hunc versum interpres, sed male comuniter distingui

tur lectio. Nam dictio, liberali coniungitur cum ablativo scenore. Vnde coacte hie versus exponitur a I 3Tano, alijs ipsum sequentibus, qui intelligunt, scenus liberale dici lucrum quod ultra sortem recipitur,non ex pacto, sed liberali vel ultronea mutuatari j donatione, quod etiam prohibitum est sicut usuras accipere ex pacto, quando illii dlucrum intentum est,ia delideratum a mutuante. Huiusmodi diuitiatucoaceruatorem,intelliguntcsi gregare in pauperes, quia congregat contra pauperes Scindetrimentum pauperum qui illius viris vexantur, 5 opprimuntur. At ic sensus poenitus est alienus ab intentione sapientis, interpretis. Dictio enim, Liberali dativus est coniungendus cum sequentibus,ut patet tu ex hebrae istum ex Graecis,&est senius. Qui coaceruat diuitias vij illiciti inempe viris 5 foenore, talis non sibi eas congregat sed homini liberalit munifico in pauperes. Qito signiticat futurum, ut talis nec animum sit,nec potestatem habiturus bene utendi partis male diuitiis, sed Dei dispositione ea peruenturas ad eum qui liberalis sit in pauperes, ut in eos distribuantur a quibus cum illor si magno gravamine acceptae sinat Graeca enim lebraea habentes iii multiplicat diuitias cum viris & multiplicatione, ei qui miseretur pauperem congregat eas. Itaque superiori versi locutus est de eo,qui diuitias mal.

494쪽

COMMENTARIA . I '

profundit,hoc veri de eo qui eas colligit male Et docet hic locu ut scalia multae scripturae usuras esse illicitas ciniustas. Quod de Ethniei satis intellexerui Aristoteles enim int.de repub. Iuste inquit in odio est

sqneratoria,quia nummo utitur tanquam merce,lce X eo quod non fructificat natiira fructuis capit. At commutationis causa factus est,simus. Maxime igitur praeter naturam est nummum fieri mercem. Et Cato interrogatus quid eii et fenerari respondit,quod hinniriem occidere. y sui declinat auressu. ne audiat legem, oratio eius erit execrabilis. Eclinat aures suas ne audiat legena qui studi in i , vuli auidi re egeam cum docetur, aut si audiar laon vult obedire hic redeclarans contemptum legis. impaenitetiam corsum sui pec-ibba, catis,quales sunt de quibus in Iob: Qui dicunt Deo, Rece ea nobis, scientiam viarum tuarum Molumus. huiusmodi congruam tribuit punitionem sapiens ignificans par pati referendum, cum subditur orati, eius erit execrabilis,quasi dicat. inae madmodum ipse non .ilt audire Deum loquentem per legesn ita nec Deus vicitam ipsum audiet sibi iis tira fio

ne loquentem. Ne crantum non audiet, sed&. Orationem elisi execra-

rsal ox bitur tanquam peccatum, iuxta illud: Et oratio eius fiat in peccatum. Et sane suauis est lax iunitio,quando hoc ipsum, quo Dei gratiam obtinere nitimur, Dei iram magis prouocat. Vnde O frustra apii di Argos additur diistio augmentativa. Oratio eius erit abominatio hes est, noli solum eius vitia, det iam oratio eiu .

Giti icidii ita Hos in via muti in interit usaeo corruet, se simpli,

cesto ibebunt bona. HEbrxa habet, Qui errare facit rectos in via mala,in foveam iam ipse cadet,& integri haereditabunt bonum. Itaqbis tacipit iustos. i. in via mala qui fraudibus d. dolo pesticit eos in viarii nullam, quantum in se est facit ut uirin via mala perqiram stilice eos deducant in foveam aliquam,& interitum eis paratum L autem facit noli tantum qui eos corporaliter errare facit, sed Monxii, qui a recta fide, rectaque vivendi ratione homine abducit in errores& malam vitam. Item quicumque iustos ali alio dolo pertrahere ludent, in aliquid ipsis perniciosum,de noxium Subsimili: udin serrim eius qui hominem corporaliter abducit a recta via in malam metaphorice de lignatur omni ui

qui fallere studet ad aliquod malum. De tali ergo dicitur, quod corruet in interitumo,hoc est in illud malum quoἡ alijs parauit, ut sit idem si tu . quod supradiistum .est. Qiti fodit foueam incidet in eam. Conuenit cum illo,malum consilium consultori pesiimum Conrra,simplices hoc est integri dolo carentes, quos illi dolosi fallere studuerunt, non blum

eorundi

495쪽

eorum dolis non capientiar, sed diuina benignitate etiam possidebunt, hoc est, stabiliter obtinebunt, bona eis a Deo parata. Aut possidebunt etiam bona ipsor una dolosorum hominii,quae ab eis et epta dominus iustis largietur. Multi enim libri habent possidebunt bona eius, ut sionisicetur, non solum impios casuros in ea mala quaeiij parauerunt, sed ipsos etiam priuandos suis bonis eaque tradenda piis. Sed pronomen. eius- ut non est in Hebraeis: ita nec in correetioribus libris Latinis.

ii ' Sapiressiti et id tu vir diues , pauper autem prudens rutal,

iureum.

I uitiae sere adserunt homini prudentiae arrogantiam ctim aliorum /contemptudia ut diuites suae prudentiae tribuant quod prae caete, ris sint loco plete sic ortunati, aliorum imprudentiae quod pauperes sint i inscelice . Item aduertunt autholitatem lono te sibi apti shomine de se iri suaque tum dictatum facta per adulationem approbari velut sapi nier dicta aut facta . Vnde in Ecclesiastico dici Iur: I iue Sio Eccli .ii. cutus est,&inanes tacuerunt, verbum illius usque ad nubes perducent. Pauper locutus est.& dicuntiquis est hic LItaque vir diue, videtur tibi sapiens, tum quod per suam pruda iam putes sibi obvenisi e diuitias, tum quod homines eius dicitis 5 factis mulium deserant. Pauper autem prudens, non statim cum vulgo admirabitur eum tanquam sapientem. sed scrutabitur eum, hoc est, explorabit eius; dieta factaque, nec propter diuitias ei nimis tribuer, nec scelicem iudicabit. Per quod vult sigia ficare quod poterit eum per suam prudentiam confutate et redarsuere. Vnde

Septuaginta verterunt κῆαγια r Io αυIοῖ hoc est, condemnabit eum. Sirnilis Et locus supra cap i8. versuis. v binos haberniis, uillus prior est accusator sui, venit amicus eius .er inuestio auit eum. Sed et Hebraei teste

Rodulpho intelligunt hic no de simplici scrutatione ,sed tali quam sequitur repraehensio et consutatio, et sit sensus Diues quidem sibi sapere videtur praeali s at pauper prudens facta diligenti rerum discus tone et examinatione, aliter est depraehendit, nempe quod diuitias non sua sapidmiai comparauerit,sed Dei dono. quodque od diuitias non magnifaciendus in prirserendum diuitris lapsentiae donum etianta cum pauper

nae hominum.

AP rete commentario Lyranum legisse non exul atione, sed

exaltatione. Sic enim habet, Qitia per Loichoiit honoritur et e Xal tantur,sicut patet de regno Davi EZechi; et Iosiae .F. est secutus Arboreus hum versum exponens,habet: Qti id sapientes et iusti ad sum mosi agistratus,praeclara ossicia, et insignes pra secturas subueliantur, est maxi-

496쪽

COMMENTARIAE IN

est maxime iucumlum et gloriosum. Et videri posset ex secunda particula terῆdum esse, Exaltatione, quia per opposuum sequitur Regnanti

bus impi; s. Sed vera in lectionem elle 'nexultatione quomodo et codices omne, fere liabent,patet ex Hebraica dictione,quae e Xultationem et laetitiam si*nificat non exaltationem.Caeterum perexultationem iusto

rum a posteriori insinuat eorum prosperitatem , causam scilicet exsectu. Et eluensus,Cum tumi exultant, hoc est cum eorum res secundae sunt,quando ipsis in republica, suppressis impiis, exultare et triumphare contigerit tunc est in re publica multa gloria tun accedit ipsi rei publicet multζm gloria et decoris,qui ait supra dictum est cap. ii Benedictione historum exaltabitur ciuitas. Illis enim gaudentibus et inliciter si h bentibus quod non potest fieris impi seis dominentui,ciuitas bene insti

tuitur et regitur in pace et multorum bono. Contra cum impli regnant sunt uino hominum,hoc est,tuc homines multi, madii me boni, perdun

tur&deiiciuntur illorum iniuria 5 oppressiondiquemadmodum vltimo versu postea repetitur. Potest prior pars etia sic intelligi,ut in exulatatione iti brum dicatur esse multa gloria,non quia gloria illorum exul- rationem . quitur, sed quia ipsa exultat liniit gloriosa, hoc est, ut quidam ver iit, quia gloriosium est, honestum te decens iustos exultare, hoc est, Glices elle fortunatos .Et notandum dictioiaem,Gloria hoc eo non accipiendam pro gloriatione aut talitia, sed pro claritate excellentiata decore, ut patet ex dictione Hebraica..

Ehat ouit sicelera sua non dirigetur, qui autem confessurfue-

rebiqueri. ,misericor consequetur. . Ontiligit sine vitio abscondere aliquem delicta sua , ut si hoc fa-

ciat, siue ne scandalizet, siue pro famae suae conseruatione. Sed hoc loco,abscondere scelera uua,est ea nolle agnoscere, sed ea, etia cum de eis admonetur aut negate, aut excusare vel defendere. Quod qui faeit,cum non simplicuer peccet, sed peccatum adiiciat super peccatu,merito non dirigetur, hoc est, ut habent Hebraea, non prosperabitur , quo plus etiam significatur,nimirum quod male habebit, quod poenas dabit sceler bus iis dignas.Contra qui cosessus fuerit scelera sua eademq; reliquerit,consequetur misericordiam, quia non solum ei non infiigetur poena,quam commeruerat,sed&remisi ionem obtinebit peccatorii suorum, id apud homines saepe,& semper apud Deu Vnde Propheta Di is inquit confitebor aduersum me iniustitiam meam domino,&turem sim impietatem peccati mei.Ostendit haec sernentia qu. indoquidem sine vitiis vivere non licet, unicum c optimum remedium ad delenda peccata esse consessionem, modo ei iungatur peccatorum admissorum derelictio.Quae quidem consessio cum propter humilitatῆ etiam apud homines saepe veniam obtineat. multo m)gis apud Deum, quem humilitas

497쪽

illa me piacentia non potest non ad misericordiam flectere. Non rotcipiadem lis sententa per se accepta consessionem lacramentalem

sacerdoti sieri debet, sed per se tantum exigit cosesiionem quouis modo sectam. Verum cum in Evangelio iam suis Christus indicauerit, etiani iacerdoti faciendam consessionena,que ad oblitaendam remissionem va lare debeat cum init: orum remiseritis peccata,remittuntur eis: non hiis inepte haec siententia iam sitirpatur ad inculcandam ex ipῆdam etian rconsessionem secramentalem facerdoti faciedam. Si enim consessio me dium est ad obtinedam remisisionem: misericordiam,ve haec docet seri tMatia cum remissio peccatorum a sacerdote peti possitti debeat necesse est eidem peccatorum fiat consessio,qua remissio impetratur,cui qui ab stondit sua peccata,is ceri non dirigetur. Caeterum quoniam fatis non est peccata confiteri, nisi quis eademvi voluntate1 actu reliqueri cicontra quorunda errorem,qui etsi confiteantur,perseuerant in pecitatis suis bene additurti reliquerit ea. U,

ruet in malum.

Potest hac sententia dupliciter accipi.Primum de timore diuino reis intelligatur hic dici beatus,qui semper patiet timet Deu es, me . tuens illum ollendere, a severitate iudiciorum Dei timens ouae aliquando contra impios proserentur,atque ob id solicite cauen ne uii repeccem diuinae ultiona subieetiis his,aut ab eius gratia etalis certe beatus est,tum quod hoc stelix ratum Dei donum iit con Lecutus. Beatus enim homo dicitur in Ecclesiastico, cui donatum est hi here timorem Deutum quod talis beatitudinem consequetur aeternam. Eccli 3IContra,qui mentis est durae,ut nullo Dei timore commoueatur, nec cedat quibuscunque monitis aut minis, corruet in malum ouod timeretii praecauere noluit idque in hac vita frequentor, semper autem in futura

Vnde in Ecclesiastico dicitiar: Cordum male habebit in nouissimo. DOPEccli. ter haec sententia quam errent hodie plerique,qui non solum fine timore Dei vivunt, libertatem sibi vitiorum indulgentes, sed etiam docent om nent timorem reiiciendum , absque ulla haesitatione& metu quem hi credere debere se esse filium Dei ac futurum haeredem regni caelorun pectes: Cuna metu' rhinore vestram falutem operamini. Nae obstat. y Myr quod Paulus dicat non accepisse nos spiritum timoris, sed dilectioni. Et 'Ioannes: Timor non est in charitate, sed persei laesiarit m - , emitti ii '

morem. His enim locis agitur de timore seruili quo sic dilatisne ambi ' '

Virtutis,tantum poenae timentur, in vitia tantum pronte prendi vitantur Iam et poenas ipsas horrere ac ob detrima

stactorum 'sed non fine dilectione Deteoni vireta et ii diri talo testati

498쪽

1ό , hominem erigente. Vnde Iob dicebat verebar omnia opera mea, sciens quia non parcere delinquenti. Et cap.ῖi Semper quasi tumentes psal ita aper me fluctus timui Deum. Et David: nsige,inquit,timore tuo carnes meas a iudiciis enim tuis timin. Potest secundo intelligi de timcn e in omnibus rebus agendis,qu i temeritati opponitur, ut is dicatur hic beatus,hoc est, Delix,qui sic in omnibus rebus est timidux,ut ne quid temere aggrediatur, nec absque debita deliberatione et conlilio aliorum solicite cauens ne quid omittat eorum quae requiruntur. Talis enim in negocijs suis prosperari solet, cum contra qui mentis et durae, hoe est obili nato animo sine aliquo metu res suM aggreditur,nihil curans quicquid suginriturς consulitur, ruit saepe in multa mala, et damna multa perferre

cogitur.

3 Leo rugiens , o usus esuriens princeps impla super populum

pauperem.

Horrenda quidem impiis principibus et tyrannis, sed tamen vera comparatio, qua hi qui deberent se e ga subditos suos gerere tpastores erga oues, quarendo in omnibus eorum bonum &Vesensionem,contra assimilatur immanissimis Merudelissimis bestijs, idq; iam famelicis,qua propter famem& naturalem seritatem ac potentiani nulli parcunt, a nullo vincuntur, nec facile satiantur. Per leonem enim rugiente metia' intelligi potest leo esuriens. Nam rugitus illius, famis est indicium . Itaque per leonem rugientem: visium esurientem insinuatur hiexplebilia auaritia impii primipi: ες crudelitas perquam non cessat populani sibi subditum qui tanquam imbestes serae ld imbecilles inςomparatione pii tuis is,quemadmodum imbecillia sunt reliqua animanti Mn comparatione leonis 5 Vrsi,non valent principi resistere 4κ- pilare bonisque xuere,innocentum etiam languinem effundere, quorum punitionibus non facile satiatur. Aut per leonem rugietem insinuat . metum,quem suis impiis edictis, terrifica sua voce incutit subditis, sicut leo suo rugitu timorem audienti riis inseri, ut per leonem rugietem, ursum esurientem duo mala inlinuet populum pauperem, hoc est,qui obsistere non valet,pati a tyrannis,scilicet metum d direptionem atque oppres ionem.

sedum prudentis,multos Aprimetper calumnia Diam odit auaritiam onosens dies eim. Emonstrat ho sententia,qui sint principes illi impii qui se gerunt

ut eo ne it ursi,nempe qui indigent prudelia, qua intelligere de- ber et quod sit eoru intubditos ossiciti,& qua in re sit propria sita prosiperita .nempe a subditos habeant sibi bene affectos, lamantes potius quam metuentes. Qii ergo huiusmodi caret prudentia, multos op-t primet

499쪽

primet per calumniam,hoc est per Iramuis iniuriam, ideoq; multos sibi faciet inimicos, unde a suis desertus, facile& ipse ab hostibus iis opprimetur, vel quod tyrannis solet euenire, a suis trucidabitur. Hoc enim in hae prima parte relinquitur intelligendum ex ac fida parte. Qui autem Οὀit auaritiam, Mideo non praemit populum suum exactionibus, longi fient dies eius, siue quod Deus illius vitam propter pietatem prolonga bit, siue quia talis a suis stipatus dilectus,no solum tutus erit , suorum insidiis sedi ab hollium incursu . Indicat sententia errare principes,qui ad sui tuitionem: conseruationem vitae suae, putant undiquaque comparandas diuitiasvi opes, ideoque multos expilant nunquam satiati.

Docet sententia,quam odiosus sit omnibus homicida. Hic enim dicitur homo qui calumniatur sanguinem animae, hoc est, qui effundit sanguinem ii, quo est anima, hoc est sanguinem vitale: Scsanguinem in quo vita consistit:talis etiamsi fugerit me ad acuti, liceest etiam ii occultare se studeat,ves in profundo aliquo laeu vel in secretis sepulchris,nemo sustinet eum hoc est,nemo eum sustentat nec opem illi sert:quasi dicat homicidae debetur mors,merito semper fugit et x. tere studet nec ulla ei debetur ab homi rebus commiseratio,quia naturaliter homines oderunt humani generis hoste. Vnde dixit domin us :Omnes qui gladium acceperint, gladio peribunt. Qua sententia, sicutic hac Matth, i non quid semper fiat,sed quid ut in plurimum, cquid mereantur tales designatur. Lyranus nouum hic intelligit sensum ut siqnificetur homici dam si usque ad lacum, hoc est, usque ad foueam vel sepulturam, hoc est: usque ad finem vitae suae iugerit, hoc est,distulerit agere paenitet iam,nemo post mortem poterit eum iuuare, quia non est locus paenitentiae posimortem. Sed hac explicatio coaeta est. Potes vi sic intelligi Si homicida

vel usque a liacum desiperatioriis atque in barathrum fugerit,nemo eum sustinet,hoc est, retineis remoratur. Non quod docere velit talem non esse retinendum sed ut ostendat quid ex se mereatur, 3 quam nulla ex se sit miseratione dignus. Patet huius sentetiae veritas in suda proditore.

mi ambulat simpliι iter silum erit, qui peruersisPaditur vis

conci et semel. SEntentia clara est,nec quicquam magnopere annotandum est, nisi quod pe dictum est,quod ,Simpliciter, hic postlim est pro integrἡ

innocenter persecte. Quod in secunda parte dicitur,Concidet semel significat et si ad tempus floreat,& sua expleat desideria, semel tameeomiet,vel hic prolapsus in aliqua mala , vel in aeternas tandem praeci .pitatus miserias.Itab qui viuiti megre,et inculpate & hic saluus erit,

500쪽

imalis huius vitae, iternam deinde assequetur salutem. ocium repobitur egestate Q Vpra haec sententia habita est cap. et .versu is nec alia est dissere tia, O quam quod ibi in secuda parte dicitur,stultissimus est, hic vero plebitur egestate,quo significatur quod ni tum esuriet. Vrsidelis multum Audabitu rigui autem estinat ditari, non eris

innocens.

Icut superior sententia docet, non sectandum otium, ita haec non Q sectandam auaritiam,Duplis em aurem siensium possunt habere Hebraea quae habent, Uir fidelitatum multus belv lictionibus. am vespotest intelligi de benedictione diuina ut signulae tu virum fidelem hoe est, qui in factis et verbis suis fidus est pota quaerens aliquem faller ' sed

fideliter et integre cum omnibus agenti consecuturum largiter diu

bened:etione ,hoc ei Dei beneficio opeanius navi inti andas si cuius contrarium sequitur Qui autem sellinat ditari,quo cat eum. qui viciteturietiam malis utitur artibus cRm iniuria proxi mi, talis,inquit,non erit innoces,hoc est,no erit impuni usa Deq. Sic nim supra annotatum ςst aliquoties phrasi Hebraica accipi hanc orationem, Non erit innoces. Similiter dictum est stupra cap.ro Haereditas ad quam festinatur in principio,in noui Simo berre dictione carebit. Et capite 3.Substantia estinata minuet utiquae autem paulatim colligitur, manu multiplicabitur. Hunc si ii m Septuaginta secuti sunt,qui habent, Vir fide dignus multum benedicetur,malus autem non impuni us eris vel potest intelligi de benedictione hominum, atque sic intellextili videtur noster interpres, quiverit, ir fidelis naultum laudabitur. hoc est ulti eum commendabsit. multi ei precabuntur bene Contra qui quo iure quaque iniuria ditescere festinati non erit innocens,id est, non carebit nota repraehensionis, etiam 'pud homines,quia subito colligere diuitias nemo ficile potest sine aliorum iniuria,ac proinde non sine peccato.Potest tamen etiam nostra liter intelligi de laude a Deo consequenda visit sensius: Vir fidelis multum Iaudabitur a Deo qui hic postea fidelitatem eius remunerabitur abunde,Yt coincidat cum priori intelligentia primae te secundae parti . Ex mctis pater quem hic vocet fidelem virum, nempe ut opponaturissis est uat :rari,qui sicilicet noni meiatitur, nec talit proximum vi arandas divitias,sed verax est hi verbis iis, in factis ac mercibus sit is

Priorem

SEARCH

MENU NAVIGATION