장음표시 사용
181쪽
tas nam Utique ipsi si talibus signis excitati suissent, ad poenitentiam agendam flexi suissent, SaDomino nequaquam extincti .Hinc patet poenitetiam non tantum complecti resipiscentiam , siue nouam vitam quemadmodum impie sustinere vult Lutherus articulo septimo contra quem doctissime scribit D. Ioannes Rostensis Episcopus Anglus , & nostrae aetatis martyr) vertimetiam Deum placandi studium per amictiones voluntarii asiirmptas, aut iuste nobit impositas : alioquin enim cilicium,ilc cinis ad poenitentia minime pertinerent,quod tamen hoc loco saluator asserit. Diuus Hieronymus aliam expositionem habet in comentarijs huius loci,& ordinem istarum ciuitatu mutat,nam ante Gorozaim, & Bethseida, ponit Tyrum & Sidonem,&. sic es Remissius erit T To& Sidoni. Quoniam Tyrus , & Sidon naturalem
duntaxat legem contempserunt,oc conculcauerui:
Corozaim vero ,& Bethsaida post naturalis legis dc scriptae praeuaricatione, etiam miracula,& signa quae apud ipsos saeta sunt contempserunt. Seipsos admoneat nic Christiani impaenitetes,sacerdotes,
religiosi,atq; Euagelij Christi pretcones,qui Ddo
plurima gratiae,atque salutis accepere Intinera. ma
net enim eos terribilis stiniri iudicij expectatio, si ist' abusi fuerint. Ex hoc loco claristimu evadit neminem propter ea quae facturus suisset iudicadum: nam Tyrij, & Sidonij propter bona opera quae facturi erant si saluatoris miracula, Sc signa vidissent
nullam remunerationem acceperunt. Vide Augu. ς ny de dono perseuerantiae. Praeterea ex hoc eodem
loco patet salsum esse ideo Deum alicui gratia dare vel negare,quia talem gratia illa bene usurum, vel abusurum praevidit nam non dedit Tyriis,& Sidoniis,qui tamen steste saluatore in bene erant viri: lGalilaeis autem dedi qui ea sint abusi Ex quo vlterius
182쪽
terius patet praedestinatorum ,& reproborum di uersitatem,ex praeuisione boni,vel mali vis gratiae diuinae no pendere. Iudicia autem Dei quibus hunc praedestina illu vero reprobat, inscrutabilia stat nemine tamen nisi voluntarie , se recedente condenal,quemadmodu neminem nisi per sua misericordia bene operantem saluat. ν re masissent in hane die tiq; mansissent,quia placato Deo poenitentia egissent.Hinc certu est nussu homine cospectis tantiimodo miraculis,vel audita praedicatione quantulibet excelleti,posse agere poenitentia at vi tra omne gratia exteriore, spiritussancti insipitatio requiritur, quae voluntas humana ab impietate ad pietate,ab infidelitate ad fide conuertatur,atq; ideo quoties in scripturis poenitetia, aut fides miraculis S praedicationi tribuitur, nunquam gratia spiritus sancti quae cu minaculis Iudetis praestita fuit excluditur: voluntas etenirn humana, supernaturalia a dita,quia Peccato Adet terrenis alligata,& heccat rii vulneribus ad ima prostrata est , deridet atque
contemnit. In illo tepore i sodens resus dixit cofiteor tibi pater Domine coeli Cr terne,iderioim elemetom, atq;
in eis contentorum. DeusFropriὲ pater Christi est, Dominus aute,creaturam. Vnde no dicit saluator gratias ago,siue confiteor tibi Domine pater coeli, ct terrae non enim pater filij Dominus est. Quid ub-Dondisti haee mysteria aduetus mei in mundu, bc magnifica gratiae tuae munerra. Laudat eum de miseri cordia,& iustitia. A prudentibis er ρρlentibuod est,ὶ Scribis,dc Pharisaeis qui in oculis suis sapietes sunter reuelasti ea paruulis,lo est,contemptis, atq; in oc
lis sitis humilibus,Αpostolis nimiru, dc distipulis,
gratia S. Sacti corii intellectu illustrado, & volutate eoru tibi sibi jciedo. ita ter stilicet cofiteor ita c5firmantis,& augentis est.q.d. In hoc supra modii
te laudo tibis gratias ago vel ita pater placuit sci-
183쪽
licet excoecare sapientes,& illuminare paruulos. Quoniafloruit placitumant: te,cui scilicet quicquid placet iustissime placet.Hinc discimus pret destinati nis,& reprobationis prima causam esse diuinu beneplacitum : deinde quod de olbus quae cotingunt Dei iustitiae obmurmurare nequaquam debemus, sed gratias agere quandoquide nihil sine diuinet voluntatis dispositione,ac permissione fit, quae nun- suam iniqua aut irritationabilis esse potest. Atque
ideo Chrilius luc gratias agit no solum de illuminatione Paruulorum, verum etiam de excoecatione superboru non quasi delectetur malo, sed quia delectatur iusto Dei patris iudicio, iuxta illud Lucae , Depositit potentes de sede, dc exaltavit humiles: dc iustus laetabitur quum viderit Vindicta peccatorum. romnia mihi tria: tasunt a patre meo, declarat dignitate iijpsius,quatenus mediator est: q.d. Ne me patre minorem quia ei gratias egi,arbitremini: at aequalitatem inter ipsiam & me,agnoscite. Omnia enim mihi pater tradidit,id est,eleetos omnes : illieni mihi secundu humana natura dati int, Vt eos salvifice,& caput,ac rector eoru exista: quod proprium est n ediatoris ossicium. Videtur hic sensiis .isse, esse conformis quia in hoc capite multa de reprobas,& electis prolata int v venite ad me omnes
& omne quod dat mihi pater ad me veniet. Moddacii.quod elegit ab origine mudi,id est,praedestinauit & sic omne quod saluari debet per me unicusaltiabitur. Vel hoc modo, haec pars exponi potest. Omnia mihi tradita sunt, ici est,omnia quae
habet pater Utpote potentia,bonitas, sapientia, a que Universae res creatae mihi secundum diuinitarem quando per aetemam generationem mihi ae Ialem eam communicaui donata simi: nam ideominium quod habet pater habet filius.
184쪽
Et nemo nouit filium nisi pater. Nemo persecte,&per naturam me nouit nisi pater. neque patrem quis nouit nissitius, qui cum patre, & spiritu sancto unus est: quare Vos ex mutua ,& qquali notitia nos pares ii telligere potestis.Est hic notandum quod quandocunq; aliquid in sacris literis quod Deo essentialia ter competit, ac diuinam essentiam consequitur, alicui personet diuinae cum aliqua exclusione tribuitur, nunquam reliquas personas excludi 'ed tantύ- modo ipsas creaturas : quemadmodum quum dicitur, Tu solus sanctus, non per hoc pater aut sipi ritus sanctus excluditur. Atq; proinde propositio haec exclusiua hoc modo est exponenda,Pater no Dit filium persecte,dc nihil aliud a patre essentialiter diuersim nouit filium: non autem sic oc nullus a- Iius. x t cui uoluerit filius reuelare vel pater scilicet, vel spiritus sanctus, per meram dignationem,& gratia. Atq; is quidem patrem nosset, non tamen persedi Ec secundum naturam suam, sed quantum filius ex liberalitate sua ei reuelare Voluerit. Agitur autem hoc de reuelatione non quae tantum fidei, sed quae obedientiam consequitur. Reuelat autem tot a trinitas pater filius,& spiritus sanctus: Christus tamesibi tribuit potestatem reuelandi patrem cuicunq; voluerit quia satis manifestum erat patrem hoc posse: & hic tantum agebatur ut diuinitas Christi manifestaretur & quado patrem reuelat etiam spiaritum sanctum ,atq; seipsum reuelat. In verbo v Ioan I. ruerit, gratiae est significatio: quonia quod volutater. Cor. n largientis tribuitur hoc non ex debito, sed gratis agi rg. datur Similiter dicitur,spiritus ubi Vult spirat: Ite, Saluum me fecit, quoniam Voluit me: apertius Domine in voluntate tua praestitisti decori meo virtute Id est,dilectione gratuita,& gratia. Venite ad me omnes qui laborariet. dissicultatibus legis
dum frustra viribus vestria ea implere conamira,
185쪽
xt onerati estis. peccatorum conscientia, ac gehennae timore: x t ego reficiam uos praestabo vobis requiem, vos recreabo per remissionem peccatorum, conscietiae pacem & praeceptorum meorum impletionem: ex quibus vitae aeternae spem concipietis, Miandem eius fruitionem obtinebitis. Istuci demum
intelligunt illi qui olim onerati nunc ad Christuper enerunt. Tollite iugum meum super vor. Idem alio modo e plicat . Servate mandata mea eo modo quo doceo
seruanda. Emphasis est in M eum nam idem iugu. ut Pharitat imponebat intolerabile erat,Vti Chrissius suauissimum : quemadmodum Beda superib ea ii 'lud Lucae ostendit Et vobis legisperitis vae quia oneratis homines oneribus quae portare no possunt: Cum enim eo pacto sine fide, & gratia Christi se
uanda tradebant,portari nequaquam poterant. Vnde recte Dominus quod sequitur dc ipsi uno digito vestro non tangitis sarcinasin improperat, id est, ne minimam quidem legis partem perficitis: nam sine fide,& gratia Christi eam seruari imposisibile est: quum scriptum sit, Iustus ex fide vivit, de Apostolus Petrus his qui credentes ex getibus Actu circuncidi docebant protestetur,& dicat, Nunc e go quid tentatis Deum imponere iugum super ce uices discipulorum, quod neq; patres nostri, neq; nos portare potuimus i sed per gratiam Domini Iesu Christi credimus saluari quemadmodum Milli. At discite a me quia mitis sum. Hoc modo iugum meum tollere poteritis, si imitatores mei fueritis, doctrinam dc obedientiam amplectentes. Discere etenim hic non illi intelligere est,sed opere quod intelligitur etiam complere. Qlia mitissum,non ira cundus , & aliorum contempto i mansuetus,&misericors: & quod prioris caucru , Humisis corde.
186쪽
svmilitate dixit quam secundum humanitatem, non diuinitatem habet: Omnia mihi tradita sunt i patre meo: Et ego a me non loquor: Iterum,Semmonem quem audistis, non est meus. Si itaq; nos peccata& fragilitatem nostram cognoscetes, alios non contempserimus, ct humiliter agnouerimus, gratiae Dei esse quod ei obediamus, erimus sicut Christus,mites,& humiles corde, in omnibus peccatis nos ipsos accusantes , & a Deo per Christum veniam implorantes, in omnibus infirmitatibus . nostris sanitatem per eundem Christum postulantes, in omnibus sonis operibus nostris omnium. Iargitori per Christum gratias agetes: Atq; haec est' euangelij humilitas, non abiectionis animi vilitas: Nam secundum saluatorem B. Maria, & sancti in coelo sunt humillimi, quia omnem gloriam Deo,
dc non suis meritis asscribunt. Et inuenietis requiem an imbus vestris. Istud idem est cum eo quod silpr
dictum est,& ego reficiam vos. I ugum e m meum sua- .ve est,m onus meum liue. Hoc est, mandata mea cum
. dilectione iustitiae assiimpta, quam venientibus ad me tribuo aspera non sunt nec grauitate impore bilia, at suauia & leuia. Atque ita probat curium suum tollere debeamus. Dicuntur autem mandata Christi iugum ,& onus , quoniam non seruata, peccatorum onus inducunt. Iugum enim seruitu-' tis Domini per se suave est, sed nos nobis malitia nostra graues stimus. Quapropter Dominum quotidie adeamus,dc nos reficiet. Doctrina hac,qua
docemur quomodo aeternam moriem ei -
. - . dere poterimus,nulla utilior esse potest ut ait Augustinus lib.de natu.
187쪽
IN i ta tempore abiit refus per sata fabbatho niscipuli autem eius esurienter, qu pe qui ita frequenter prae' dicationibliso profectionibus grauabantur, Ut ne quidem manducandi tempus haberent,ut M a
cus ait: C oeperunt uellere isticas Cr manducare. Ex quo
patet eos exquisitis epulis Vesti insolitos: quanquaenim saluator communi more ViXeri non tamen
delicate. Nec surti sunt hic arguendi quod spicas vulserit discipuli,quia hoc illicitu no erat ut patet ex Deut. de quo habes apud D. Thoma in a. arte. Ir harisaei aut uidete; dixersit ei: x cce aes ipuli tui faciat quod non licet facere sabbatbis : quia videlicet no liceat sab- Wrt 4'- 'bato colligere cibit id enim in Exo. vetari videtur, Lucas dicit Phari eos alloquutos sitisse discipulos ipsos,quia forsitan utrosq; & Christit,& discipulos alloquuti sunt. Hic aute euangelista loquutionis ad discipulos nulla mentione facit. Et sors ita ideo quia accusatio discipuloru redundabat in Christit. MD Lib. I.cit stica expositio de vellentibus spicas habetur apud Agust. in quaestion. euangelicis, ubi ostendit con-sricationem spicarum significare homiuum pret parationem Vt corporis Christi membra fiant. Atiae dixit eis : Non legistis quid fecerit nauid quanti
esuris QT qui cum eo erant quomodo intrauit in domum D ei.
id est tabernaculum Dei, paues propositionis comedit quos non licebat ei edere, neci: his qui cum eo erant, sed solis sacerdotibus. Hi panes quos soli sacerdotes comedein Leust. 14re poterant, ponebantur super mensam in tabem Ε xo Lisculo septe diebus.& postea renovabatur.Quu ergo nec David, nec sacerdotes 1 vobis reprehendutur,
quamuis legem transgressi suisse videantur, quod sacere semis necessitate urgebatur,nec ita disic uti mei reprehededi simi quod esurietes spicas melliit. N i P -
188쪽
Praedictae enim leges saluis naturae legibus intelligendae sunt,quemadmodum alia iura positiva serδomnia.
Aliud argumentum. A ut non te stis in lege,quia sabbatis facerdotes in templo abbatum uiolant, Cone crim-nesunt Sacerdotes mactando boues pro sacrificijs quae tunc in templo Offerebantur,operantur,& ta men sine reprehensione sun ergo dc discipuli mei. D ico autem uobis quia templa maior est hie. Dominus te-pli in hoc loco est. Si igitur sacerdotes per templuexcusantur, multo magis discipuli mei per meam praesentiam, & consensum. Hieronymus Vocu-Iam,hic,no adverbialiter, sed nominaliter virpar, atque hunc reddit sensum,hic locus qui me contonet est maior remplo: verum prior expositio m lior esse videtur. Tertium argumentum. s i autem scureti quid est miseri ordiam Io,er non saerificium, id est, si miserico oes essetis, dc non superstitiosὸ externa obseruantes,nunquam condemnassetis innocentes, distipulos me-
p cq os Id supra latius expositum est.
Quartum argumentum. D ominus enim est fissus ho e minis,etiam sebbati,Hoc est,eg mnium rerum croatarumia etiam ipsius sabbati Dominus sum, quocirca mea authoritate, & consensu potest in sabo to quodlibet opus fieri. emadmodum enim lex de sabbato mea authoritate fusta est,ita eadem potest illa mutari.
Et cum indetransisset, venit in Magogam eorum alio sabbato scilicet, a r rece homo manu habes artas dextra nimirum, Et interrogabant eum dicentes s licet fabbati,
curate,infirmos,ut accusarent eum tanquam violatorem sabbati,& alios violare docentem. Hieron mus hic narrat quod homo iste caementarius erat, atque proinde pro sanitate manus aridae ne mendia care cogeretur saluatorem roSabat. Primum inte
189쪽
rogauerunt Pharisaei,& Scribae, quemadmodum narrat hic Euangelista, postea vero saluator infirmo dixi Sta in medio,oc tuc ipse dixit illis,ut nam
Tat Marcus,& Lucas. Q uis erit ex uobis homo, qui habet ouem unam c. Iesus autem sciens consilium Pharisae
rum aduersum se,sciebat enim quo fine interroga- 'si' bant,& quid doli struerent ei. Tria hoc loco ob seruanda sunt. Prim Scribas,& Pharisaeos in ex positione diuinae legis plurimum deviasse,quoniaiustitiam in ijs quae mere externa sunt posuEre. Secundo,Saluatorem contra tertium mandatu de calogi restituendo manui sanitatem nullo modo peccasse,quemadmodum habet Thomas. Tertio Arion prohiberi Deo quovis tempore openari,
miracula ficere: simi liter nec hominibus 'uM de , esseda ρ- necessitate salutis corporalis sunt, Vt sunt incisio )uisAb hur
venae,vulneris curatio,potionis medicae pr par to. ii tio dcc. Denique non prohiberi opera ad cultu diuinum pertinentia,qualia sunt orare,celebrar boues in sacrificia pro tempore veteris legis occide re,nec similiter opus quo omisso praeiens rerum damnum immineret, licet de eo hic saluator non agat. Recinit inde trans mare,Vt habet Marcus, Crcurauit eos, qui curatione egebant, Et praecepit eis ne manifestum eum facerent. Ne videretur inanem glomriam venari, Vel, ne Pharisa i locum scirent ubi esset. v t adimpleretur quod dictum it per Esaiam prophet4 Esa. t.
Acentem: Ecce puer meus quem elegi, dilectus meus in quo bene complacuit anime meae. His verbis ostenditur humilitas, mansuetuso,& patientia Christi,atq; sum ma erga peccatores benignitas: nam hic Euangelista magnam humilitatem, & patientiam eius ad minatu quod videlicet hostes suos fugerit, quos solo nutu perdere poterat. Sensus ergo huius est: Audite omnes sinquit Deus pater nouum quidda, ct admirabile.Puer meus id est,seruus meus secu-
190쪽
dum humanam naturam, quem elegi ut mihi naturalis filius sere atq; omitium electorum Saluator: Dilectus meus mihi sipra modum placens, in
quo bene complacuit animae meae.Istud tropolo sice dicitur, non enim Deus animam, aut oculos aut aures &c. scut nos habet. Ponam piritum meu super eum. Huius partis tres bonae interpretationes
assignantur, quarum prima est ista, ab initio conceptionis eius posui spiritum meum super eum. xt iudicium per Apostolos epistisei. idololatris & incircuncisis muntiabit, id est, essiciet Ut gentes quae hactenus varijs QEre implicatae erroribus oc ignorantes, veram iustitiam, & cultum Dei modo iagnoscant. Secunda interpretatio haec est , Ipse sumet sibi partes iudicis inter principem huius mundi diabolum, oc gentiles, id est, genus humanum, & seret sententiam oro illis daemonium ex eis eijciendo: quemadmoaum dixit. Nunc iudicium est munili, nunc princeps huius mundieijcietur senas. Tertia vero interpretatio est, Do cebit gentes quandoque seturiam iudicium,ubi V nicuique Deus secundum opera sua reddet, 'luod antea getibus poenitus ignotum erat, existimatiant enim post hanc vitam nihil superesse,atq; animam
cum corpore interire. Hunc sensiim amplectitur Augustinus. N on contendet.uecl. clamabit,id eli,no erit contentiosus serox,aut impatiens nullas amaritudini vel indignationis voces proseret. Neque .su diis aliquis in pnit is uocem eiu . QVemadmodum seditiosorum,aut sese ostentantiu clamores exaudiuntur,id est,nihil ad inanem gloriam facie nullamq;
seditionem,aut turbationem excitabit. Eodem modo a Paulo hoc loco clamor accipitur. Omnis maritudo,ira & clamores. Minice Hierony. hoc
pacto istua interpretatur, nemo ex ijs qui in platea suelata perditionis via ambulant vocem Christi audiui: